روی خوش بازار به بادام زمینی آستانه اشرفیه

زهره افشار
خبرنگار
آستانه اشرفیه شهری است که نامش با بادام زمینی گره خورده است. حتی حالا که اردبیل توانسته در تولید این محصول از گیلان پیشی بگیرد و به استان اول تولید کننده این فرآورده آجیلی تبدیل شود این آستانه اشرفیه است که بازهم مرکز فرآوری بادام زمینی و تعیین کننده سازوکار بازار و قیمت این محصول در کشور است. هرچند کرونا تاحدی مصرف بادام زمینی را کاهش داده اما با بالا رفتن نرخ دلار امسال تاجران ایرانی به‌دلیل عدم صرفه اقتصادی از چین و هند و ازبکستان بادام زمینی وارد نکرده‌اند و همین نیز موجب شده تا در حال حاضر قیمت هر کیلو بادام زمینی برشته شده در بازار این شهر به حدود 60 هزار تومان برسد و امسال حال کشاورزان بادام زمینی کار از همیشه بهتر است.
ارزش اقتصادی 200 میلیارد تومانی
 در همین حال ابراهیم اکبرزاده کاسانی، مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی گیلان به «ایران» می‌گوید: در مجموع 3 هزار هکتار از اراضی استان زیر کشت بادام زمینی قرار دارد که از این میزان 2 هزار و 500 هکتار مربوط به آستانه اشرفیه می‌شود. به گفته وی شهرستان آستانه اشرفیه و استان گیلان در سال های گذشته رتبه نخست تولید بادام زمینی کشور را داشته ولی در حال حاضر پس از اردبیل جایگاه دوم را دارد. البته همچنان مرکز تعیین قیمت و دادوستد وتجمع صنایع فناوری این محصول آستانه اشرفیه است و محصول بادام زمینی اردبیل نیز برای فرآوری راهی آستانه اشرفیه می‌شود. وی با اشاره به جایگاه ویژه محصول بادام زمینی در ابعاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی زندگی مردم این منطقه می‌افزاید: حدود 5 هزار بهره بردار گیلانی در بخش تولید بادام زمینی فعال هستند. مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی گیلان تصریح می‌کند: هر چند آستانه اشرفیه یکی از مناطق مهم تولید برنج کیفی گیلان و کشور است ولی بادام زمینی نیز به‌عنوان محصول شاخص این شهرستان بوده به‌گونه‌ای که این محصول با تولید 11هزار تن بالغ بر 200میلیارد تومان ارزش اقتصادی برای کشاورزان آستانه اشرفیه دارد.
ضرورت رعایت تناوب کشت
 خاک آبرفتی و سبک ولی غنی آستانه اشرفیه که به‌دلیل همجواری رودخانه سپید رود بوده بستر مناسب را برای کشت این محصول فراهم کرده است. اکبرزاده توضیح می‌دهد: عملکرد در هکتار بادام زمینی آستانه اشرفیه بر حسب تولید پیله‌تر آن (بوته ای) 5 تن در هکتار بوده که پس از خشکانیدن اولیه به 3.7 تن در هکتار می‌رسد. محصول فرآوری شده نهایی بادام زمینی در هر هکتار 1500 تا 1800 کیلوگرم است. با این حساب در آمد ناخالص یک کشاورز بادام زمینی کار از هر هکتار با فروش هر کیلو بادام زمینی برشته با حداقل 50 هزارتومان به 75 میلیون تومان می‌رسد.
 وی تأکید می‌کند: این در آمد مناسب، دلیل اصلی توسعه کشت محصول در استان شده است. کشت بادام زمینی باید به تناوب با کشت دیگر محصولات زراعی صورت بگیرد ولی سوددهی خوب محصول بادام زمینی سبب شده بسیاری از کشاورزان این محصول را همه ساله کشت کنند. مدیر امور  زراعت سازمان جهاد کشاورزی گیلان می‌گوید: عدم رعایت تناوب کشت بادام زمینی از سوی کشاورزان موجب مشکلاتی در زراعت این محصول از جمله شیوع انواع قارچ‌های بیماری زا می‌شود که در نهایت به ضررخود کشاورزان تمام می‌شود و توصیه می‌شود که کشاورزان تناوب زراعی را رعایت کنند. وی همچنین در خصوص درصد مکانیزاسیون این محصول می‌گوید: کشت و برداشت این محصول در سال‌های قبل به شکل سنتی انجام می‌شده اما در چند سال اخیر نوعی از دستگاه بذر کار برای کشت و کمباین برای برداشت به کار گرفته شده همچنین یکی از صنعتگران استان خرمن کوب را برای برداشت بادام زمینی تولید کرده است. برداشت بادام زمینی در آستانه اشرفیه از شهریور ماه هرسال آغاز و تا حداکثر اواسط مهر به پایان می‌رسد و در این موقع از سال معمولاً بادام زمینی‌های تولید شده فرآوری و برشته می‌شود. اکبر‌زاده با اشاره به اینکه در آستانه اشرفیه 200 کارگاه سنتی فرآوری بادام زمینی و 8 کارخانه وجود دارد که دو کارخانه مجهز به تجهیزات مدرن و به روز است، تصریح می‌کند: معمولاً برشته کردن بادام زمینی در همین کارگاه‌های سنتی انجام می‌شود. وی همچنین می‌گوید: البته بادام زمینی به‌عنوان آجیل به کشور‌های دیگر صادر می‌شود. وی همچنین خاطرنشان می‌کند: با هدف افزایش کمی و کیفی محصول از پنج سال گذشته تحقیقات روی 180 رقم مختلف در استان با کمک مرکز تحقیقات کشاورزی انجام شده که امیدواریم برای سال زراعی آینده بتوانیم چندین رقم آجیلی و روغنی با تولید بالا را به کشاورزان معرفی کنیم. وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان از اندام‌های هوایی بادام زمینی درقالب علوفه استفاده کرد، توضیح می‌دهد: اندام‌های هوایی بادام زمینی قابلیت استفاده برای علوفه را دارند ولی ما هنوز تجهیزات لازم در این زمینه را نداریم. کشاورزان آستانه اشرفیه همچنین دستی در تولید برنج با کیفیت دارند. به گفته مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی گیلان در این منطقه 23 هزار و 570 هکتار اراضی شالیکاری وجود دارد که آستانه اشرفیه نیز یکی از شهرستان‌های ممتاز کشور و استان گیلان است.
خبری از بادام زمینی چینی و هندی نیست
 به سراغ یکی از کشاورزان تولید کننده بادام زمینی در بندرکیاشهر گیلان رفتیم. حسین خانجانی فخرآبادی، که در 15 هکتار زمین زراعی‌اش به کشت این محصول می‌پردازد به‌ما می‌گوید که امسال به‌دلیل بالا رفتن قیمت ارز، تاجران ایرانی نتوانستند از کشور‌های چین، هند وازبکستان اقدام به واردات بادام زمینی کنند. وی می‌افزاید: امسال حال و روزمان خوب است و در حالی که در اوایل ماه هر کیلو بادام زمینی برشته حتی به کیلویی 65 هزار تومان رسیده بود در حال حاضر نیز قیمت در حد 57 تا 58 هزار تومان و قیمت پیله نیمه خشک در حد 23 هزار تومان است. وی تصریح می‌کند: لازم به بازار گرمی نیست ولی بادام زمینی آستانه اشرفیه از نظر کیفیت و طعم اصلاً قابل مقایسه با انواع وارداتی نیست. وی می‌گوید: در کشورهای دیگر همانند ترکیه با حمایت‌هایی که از کشاورزان صورت می‌گیرد کشت بادام زمینی کاملاً مکانیزه است ولی در اینجا ما حتی نمی‌توانیم برای خرید تراکتور با وام اقدام کنیم بانک برای دادن وام وثیقه خانه می‌خواهد که از عهده همه کشاورزان بر نمی‌آید. وی می‌گوید: در این منطقه به‌دلیل ویلاسازی‌های بی‌رویه زمین کم شده و به‌همین دلیل است که در اینجا کسانی که خود نمی‌توانند کشاورزی کنند زمین‌شان را با هکتاری 15 میلیون تومان برای شش ماه اجاره می‌دهند که برای تولید بادام زمینی استفاده شود. بابک نعمتی، دیگر کشاورز بادام زمینی کار نیز می‌گوید: هر ساله دلالانی از کشورهای ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای خرید بادام زمینی می‌آیند ولی امسال هنوز سرو کله‌شان پیدا نشده است. وی تأکید می‌کند: نه تنها تولید بادام زمینی مقرون به صرفه است بلکه اگر در اینجا صنایع جانبی مانند کارخانه‌ای برای تولید کره بادام زمینی با برند آستانه اشرفیه ایجاد شود می‌تواند سود خوبی برای همه داشته باشد. در حال حاضر برخی در کارگاه‌های سنتی اقدام به تولید کره بادام زمینی می‌کنند ولی متأسفانه به‌دلیل استفاده از بادام زمینی‌های بدون کیفیت مشتریان را بی‌اعتماد کرده‌اند. وی در پاسخ به این پرسش که چرا کشاورزان تناوب کشت را رعایت نمی‌کنند، می‌گوید: کشاورز هم زندگی دارد اگر بخواهد زمینش را یکسال به کشت هندوانه به‌جای بادام زمینی اختصاص دهد، زندگی‌اش نمی‌چرخد.

نیم نگاه

استان گیلان در سال های گذشته رتبه نخست تولید بادام زمینی کشور را داشته ولی در حال حاضر پس از اردبیل جایگاه دوم را دارد . البته همچنان مرکز  تعیین قیمت و دادو ستد وتجمع صنایع فناوری این محصول  آستانه اشرفیه است و محصول بادام زمینی اردبیل نیز برای فرآوری راهی آستانه اشرفیه می شود