دریافت نهاده با قیمت دولتی؛ فروش مرغ در بازار آزاد

سهیلا یادگاری
خبرنگار
هر مرغداری موظف است بر اساس میزان نهاده‌های دامی با نرخ ارز 4200 تومانی که دریافت کرده است مرغ تولیدی را به شبکه توزیع تحویل دهد، اما بازرسی‌ها نشان می‌دهد بیشتر تولیدکنندگان، مرغ را در بازار رسمی عرضه نمی‌کنند و آن را با قیمت بالاتر در بازار آزاد می‌فروشند.
چند روز پیش معاونت بازرسی و نظارت سازمان صمت استان تهران از تخلف مرغداران خبر داد. بنابراین گزارش «بیش از ۹۰ درصد نهاده‌های دامی در مرغداری‌های استان تهران، برای توزیع در شبکه‌های رسمی تبدیل به مرغ نشده است.» در حالی‌که بر اساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی، در ماه‌های مرداد و شهریور ۵۲ واحد تولیدکننده مرغ بر مبنای میزان نهاده‌های دامی دریافتی باید ۲۳۱۷ تن مرغ تحویل شبکه توزیع کشور می‌دادند، اما این امر محقق نشده است.
سود بیشتر
 حبیب اسدالله‌نژاد، نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی در گفت‌و‌گو با «ایران»، تأیید کرد که تولیدکنندگان ترجیح می‌دهند مرغ را در بازار آزاد بفروشند تا اینکه آن را وارد شبکه توزیع رسمی کنند، چون اختلاف قیمت بازار آزاد تا تحویل به شبکه توزیع دولتی حدود 4 هزار تومان است.
بازرسی ای که سازمان صمت استان تهران از 52 مرغداری در این استان انجام داده نشان می‌دهد از این تعداد مرغداری ۴۵ واحد متخلف هستند و براساس میزان نهاده‌های دامی که تحویل گرفته‌اند، مرغ تحویل شبکه توزیع نداده‌اند.
البته معاونت بازرسی و نظارت سازمان صمت استان تهران اعلام کرده که «واحدهای مرغداری متخلف که نهاده‌های دامی را تبدیل به مرغ نکرده و به شبکه توزیع تحویل نداده‌اند، حدود 24 میلیارد تومان جریمه شده و پرونده آنها به سازمان تعزیرات ارجاع شده است.»
ضوابط قانونی
اما رقمی که سازمان بازرسی اعلام کرده، نشان می‌دهد «بیش از ۹۰ درصد نهاده‌های دامی در مرغداری‌های استان تهران، برای توزیع در شبکه‌های رسمی تبدیل به مرغ نشده است.» درحالی‌که بر اساس ضوابط قانونی هر مرغداری موظف است طی بازه زمانی 30تا35 روزه بر اساس میزان نهاده‌های دامی که دریافت کرده است میزان مشخصی مرغ تولید کرده و به شبکه توزیع تحویل دهد.
تولیدکنندگان از ابتدای سال از تأمین نشدن نهاده‌های مورد نیازشان با ارز دولتی گله دارند و به این موضوع اشاره می‌کنند که تخلف گسترده در توزیع خوراک دام با ارز دولتی شکل گرفته و واردکنندگان با اینکه ارز 4200 تومانی گرفته‌اند اما نهاده را در بازار با قیمت ارز آزاد می‌فروشند. اما گزارش بازرسی سازمان صمت استان تهران نشان می‌دهد علاوه بر تخلف واردکنندگان، تولیدکنندگان هم به‌دنبال سودجویی بیشتر هستند و به مقداری که خوراک دام با ارز دولتی می‌گیرند حاضر نیستند مرغ را با قیمت تنظیم بازار بفروشند.
 نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی در خصوص تخلف مرغداران، می گوید: بازار توزیع نهاده‌های دامی در دست سودجویان است و دولت نهاده‌های موردنیاز تولیدکنندگان را به‌طور کامل تأمین نمی‌کند. مرغداران می‌دانند که عدم امکان تأمین نهاده و از طرفی اصرار ستاد تنظیم بازار به اجرای قیمت مصوب باعث ضرر و زیان آنها خواهد شد، بنابراین میل و رغبت آنها به تحویل مرغ به شبکه توزیع کاهش یافته است.
به‌گفته اسدالله‌نژاد، از ابتدای سال تا یک ماه قبل، فقط 35 تا 40 درصد نهاده مورد درخواست تولیدکنندگان را دولت تأمین می‌کرد اما در یک ماه اخیر این عدد به حدود55 درصد افزایش یافته است. به هر حال تولیدکنندگان مابقی نهاده مورد نیاز را از بازار آزاد تأمین می‌کنند بنابراین مرغ را هم به قیمت آزاد می‌فروشند.
او تأکید کرد: هزینه تولید بالا رفته و علت اصلی تخلف در بازار، چندنرخی بودن قیمت مرغ و قیمت نهاده است. دولت باید ابتدا از انحراف در توزیع نهاده با ارز 4200 تومانی جلوگیری کند و سپس تخلف مرغدارهای بررسی شود.
نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی، مشکل دیگر مرغداران را تأمین نهاده دولتی با تأخیر عنوان کرد و گفت: معمولاً نهاده 25 روز دیرتر به دست مرغدار می‌رسد و در این مدت او مجبور است خوراک را از بازار آزاد بخرد.
به‌گفته اسدالله‌نژاد، قیمت مصوب مرغ 14 هزار و 400 تومان است اما مرغ در بازار برای تولیدکنندگان کیلویی حدود 18 تا 19 هزار تومان است بنابراین، اختلاف قیمتی باعث می‌شود مرغداران برای کسب سود بیشتر و کاهش ضرر، مرغ را در شبکه توزیع عرضه نکنند.
نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گفت: اگر نهاده دولتی به‌صورت کامل در اختیار مرغداران قرار گیرد فساد در این بازار کمتر می‌شود.
غلامحسین جافر، رئیس هیأت مدیره اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی نیز در پاسخ به این سؤال ما که چرا مرغداران، برابر نهاده دولتی که دریافت می‌کنند، مرغ را به شبکه توزیع تحویل نمی‌هند، مقصر را نه مرغداران بلکه افزایش هزینه‌های تولید دانست. او گفت: علاوه بر نهاده، قیمت واکسن هم افزایش یافته اما مسئولان ستاد تنظیم بازار در تعیین قیمت به این موارد توجه نمی‌کنند. در حالی‌که همین چند روز گذشته ستاد به‌صورت رسمی نرخ نهاده را هم افزایش داد.
بر اساس مصوبه کارگروه ستاد تنظیم بازار کشور قیمت مصوب دولتی نهاده‌های‌ دامی از مبدأ بنادر ایران افزایش یافت. به این ترتیب، ذرت دامی هر کیلو ۱۷۰۰ تومان، جو دامی هر کیلو ۱۷۰۰ تومان، کنجاله سویا هر کیلو ۳۲۲۰ تومان و دانه سویا هر کیلو ۳۱۰۰ تومان تأمین می‌شود.
رئیس هیأت مدیره اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی همچنین میزان عرضه و تقاضا را عامل تعیین کننده دیگری در افزایش قیمت مرغ عنوان کرد و گفت: در ابتدای سال به علت شیوع کرونا و کاهش تقاضا، مرغ 3 تا 4 هزار تومان کمتر از هزینه تولید فروخته می‌شد اما در حال حاضر به علت کاهش جوجه‌ریزی کاهش تولید رخ داده و قیمت مرغ هم افزایش دارد.
جلوگیری از تخلف
محمدرضا طلایی، مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام، در گفت‌و‌گو با «ایران» از اجرای برنامه‌ای برای جلوگیری از تخلفات در بازار مرغ خبر داد.
طلایی افزود: یک هفته است که سامانه بازارگاه که سامانه ثبت‌نام برای دریافت نهاده دولتی است به سامانه اطلاعات کشتارگاه‌ها متصل شده است. بر این اساس، اگر تولیدکننده‌ای نهاده دولتی دریافت کند اما مرغ تولیدی را تحویل شبکه توزیع دولتی ندهد دیگر سهمیه نهاده دولتی را دریافت نمی‌کند. به گفته طلایی، مرغداران 30 تا 35 روز بعد از دریافت نهاده، باید مرغ تولیدی را وارد شبکه توزیع کنند و امتناع از آن تخلف است. البته او هم به این موضوع اشاره کرده که در مواقعی نهاده دیرتر از زمان مقرر به دست مرغدار می‌رسد. یعنی مرغ تولید شده و وارد بازار شده و بعد مرغدار نهاده را تحویل می‌گیرد و وقتی نهاده را می‌گیرد که مرغی برای تحویل وجود ندارد.
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام اما گفت که از یک ماه پیش تأمین و توزیع نهاده منظم‌تر شده 3 هفته است که سیستم بازارگاه از تأمین نهاده خالی نشده و روزانه 550 تا 600 هزارتن نهاده در بازارگاه توزیع می‌شود. بنابراین فعلاً مشکلی در تأمین نهاده نداریم و امیدواریم با توزیع دقیق نهاده، تخلف مرغداران هم کمتر باشد.
طلایی همچنین با اشاره به آمار معاونت امور دام وزارت جهاد کشاورزی گفت: هر ماه باید 110 میلیون جوجه‌ریزی داشته باشیم اما این رقم در مهرماه 90 میلیون بود که 20 میلیون کاهش داشت. در آبان‌ماه اما جوجه‌ریزی دوباره به عدد 110 میلیون رسید و امیدواریم کمبودی در تولید مرغ نداشته باشیم. به‌گفته متولیان تولید و تأمین مرغ، به‌دلیل کاهش جوجه‌ریزی در مهرماه، افزایش قیمت مرغ در بازار اتفاق افتاده و در حال حاضر مرغ در بازار کیلویی 25 تا 28 هزار تومان به دست مصرف کننده می‌رسد.