سفری به اعماق فرهنگ بومی ایتالیا

مریم شهبازی
خبرنگار
تقسیم‌بندی آثار «گراتسیا دلّدا» اغلب منتقدان را سردرگم می‌کند، گاهی نوشته‌های او را کاملاً رئال می‌دانند و بعضی وقت‌ها هم تأکید دارند که بیش از هر مکتبی از رمانتیست‌های فرانسوی تأثیر گرفته و مخلوقات ادبی‌اش هم با همان نگاه نوشته شده‌اند. با این‌حال نکته‌ای که در اغلب آثار این نویسنده مشهور ایتالیایی به چشم می‌خورد نگاه ویژه‌اش به مسائل روان‌شناختی است. افزون بر این در داستان‌ها و رمان‌های «دلدّا» رد‌پای پررنگی از بوم فرهنگی هم خودنمایی می‌کند. مقدمه کتاب «دلبستگی کوتاه» با چند سطری از سخنرانی‌اش در مراسم دریافت جایزه نوبل آغاز شده، با خواندن همین متن کوتاه متوجه سختی‌هایی می‌شوید که تولد در شبه‌جزیره ایتالیایی «ساردنیا»، آن هم در جامعه سنتی و مملو از محدودیت‌های نشأت گرفته از تفکرات پوسیده خاص قرن نوزدهم برای او به دنبال داشته، سختی‌هایی که تنها از سوی جامعه نبوده و حتی به‌رغم تربیت یافتن در خانواده‌ای اهل علم و فرهنگ هم ورود حرفه‌ای‌اش به دنیای ادبیات با مخالفت‌هایی روبه‌رو می‌شود. از خواندن مقدمه سه،چهار صفحه‌ای مترجم غافل نشوید که اطلاعات بیشتری درباره «دلدّا» و محیط بسته‌ای که در آن بزرگ شده نصیبتان می‌شود. اما چرا بهتر است مقدمه را بخوانید! هر 19 داستان این مجموعه در همان محیطی روایت شده که زندگی «دلدّا» در آن سپری‌شده، روستایی با فرهنگ تأثیر پذیرفته از قرن‌ها سرکوب مردمان آن‌که تأثیر مستقیمی بر نگاه آنان به زندگی گذاشته و محدودیت‌های متعددی را برای این نویسنده برنده نوبل ادبی (1926 ) به دنبال داشته. «دلدّا» داستان‌هایی نوشته که شاید بوم فرهنگی غالب بر آنها را به‌نوعی بتوان با نوشته‌های «مارکز» و تصویری مقایسه کرد که از امریکای لاتین ارائه داده است. اما یکی دیگر از نکات جالب‌توجه این کتاب ترجمه‌ای است که زنده‌یاد «بهمن فرزانه» با همکاری نشر پنجره از این مجموعه داستان پیش روی مخاطبان گذاشته است. چاپ نخست کتاب سال گذشته، درست شش سال بعد از درگذشت فرزانه در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است. با نگرش بومی متفاوت «دلدّا» در این مجموعه داستان با تصاویر جالبی از زندگی روستایی ایتالیایی‌ها روبه‌رو می‌شوید، با فرهنگ و حتی مراودات و سبک زندگی آنان. برخی تصویرها آن‌قدر منحصر به‌فرد هستند که بعد از پایان این کتاب 196 صفحه‌ای به‌راحتی قادر به عبور از آنها نخواهید بود. «دلبستگی کوتاه» بهترین فرصت برای سفر به عمق زندگی بومی مردم ایتالیاست.
دلبستگی کوتاه
نویسنده: گراتسیا دلّدا
مترجم: بهمن فرزانه
نشر پنجره