راز پخت برنج عنبربو در دست زنان ایلامی

ایلام- محمدکریم ویسی: برنج عنبربو برای اولین بار در مناطق مختلف شهرستان سیروان از توابع استان ایلام کاشت شد، هر چند این محصول از تولیدات محلی منطقه است ولی به‌دلیل طعم، عطر و مزه آن هم‌اکنون شهرتی جهانی دارد.
در سال های نه چندان دور به‌دلیل عدم وجود کود شیمیایی در منطقه و استفاده کشاورزان از کود دامی، بوی عطر این محصول حتی از فرسنگ ها به مشام می‌رسید ولی امروزه همچون گذشته نیست.
در حال حاضر علاوه بر منطقه یاد شده، در شهرستان چرداول نیز برنج عنبربو کاشت می‌شود و اکثر مردم استان به دلایل مختلف از این محصول استفاده می‌کنند.
در چند سال اخیر بیشتر تاجران عراقی به‌دلیل طعم، عطر و بو این محصول را حتی زودتر از مردم استان از کشاورزان پیش خرید کرده اند و باعث گرانی آن هم در سطح استان شده اند ولی تنها مشکلی که این برنج دارد طرز تهیه و پخت آن است که فقط زنان ایلامی رمز و راز پخت آن را می‌دانند.
برنج عنبربو امروزه دیگر محلی نیست و نه تنها در کشور بلکه حتی آوازه جهانی هم دارد و سوغاتی است که زبانزد عام و خاص شده و مکان های محل رویش آن همچون عطاری خوش بویی است که دل هر رهگذری را می‌رباید.
به نظر می رسد که این همه تعریف برنج عنبربو مدیون آب خوش طعم و گوارای شهر تاریخی سیروان یا همان سرآبکلان امروزی و رودخانه خروشان سیمره، هوای خوب و حاصلخیزی دشت‌های بزرگ سیروان باشد که این همه خصوصیات را به‌صورت یکجا در این محصول جای داده است.
با وجود مصوبه هیأت دولت مبنی بر ممنوعیت کشت برنج، به‌دلیل استفاده کشاورزان از رودخانه و محرومیت منطقه، نه تنها کشت برنج ممنوع نشده بلکه سطح زیرکشت افزایش یافته که این استثنا به‌خاطر حمایت دولت از مناطق کم برخوردار کشور است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ایلام در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» گفت: جشن برداشت برنج عنبربو به‌عنوان رویدادهای گردشگری هر ساله در استان برگزار می‌شود.
«عبدالمالک شنبه زاده» افزود: معرفی این محصول به گردشگران، اطلاع‌رسانی و غیره توسط این سازمان انجام شده اما شاید امسال به‌دلیل شیوع بیماری کرونا این مراسم برگزار نشود.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان سیروان نیز با اشاره به اینکه در سال زراعی جاری بیش از یکهزار و 710 هکتار در این منطقه زیرکشت برنج رفته است، گفت: از 64 روستای این شهرستان بیش از 60 روستا برنج کاشت می‌کنند که 90 درصد آنها عنبربو می‌باشد.
«نورالدین فتاح زاده» با بیان اینکه برنج شمشیری و هاشمی، ارقام پرمحصول اند و عنبربو نیز در 60 روستای منطقه کاشت می‌شود، افزود: توصیه‌های فنی، بهداشت مزارع، تغذیه، کود دهی مناسب و مبارزه با آفت بیماری و اصلاح از توصیه‌های کارشناسان این سازمان به کشاورزان بوده که این مهم باعث افزایش راندمان تولید برنج در منطقه شده است.
وی اظهار داشت: به منظور کمک به کشاورزان، توزیع نهاده‌های کشاورزی، بازدید‌های فنی کارشناسان در مزارع در هنگام کاشت و برداشت، توصیه‌های فنی در خصوص آفات و امراض بیماری‌ها و نحوه تغذیه عواملی بوده که در میزان افزایش برداشت تأثیر بسزایی دارد.
وی با اشاره به اینکه پیش‌بینی می‌شود امسال بیش از 9 هزار و 650 تن شلتوک در مزارع این منطقه برداشت شود، تصریح کرد: طبق پیش‌بینی کارشناسان جهاد کشاورزی امسال بیش از 6 هزار تن برنج سفید عنبربو در مزارع شهرستان سیروان برداشت می‌شود.
وی ادامه داد: میزان اشتغالزایی در شالیزار‌های برنج به‌صورت مستقیم 4 هزار نفر و غیر مستقیم 6 هزار نفر است که این موضوع در کاهش بیکاری تأثیر بسزایی دارد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان سیروان به دلایل افزایش سطح زیر کشت برنج عنبربو نسبت به سال های گذشته اشاره کرد و گفت: میزان تولید و قیمت بالای محصول و دوره کاربری کوتاه مدت کشاورزان و وجود منابع آبی به ‌صورت رودخانه و چشمه‌های فصلی از دلایل افزایش سطح زیر کشت برنج عنبر بو در این شهرستان است.
فتاح‌زاده افزود: تنها منبع درآمدی بهره برداران حوزه زراعی که در منطقه از لحاظ اقتصادی به صرفه می‌باشد، کشت برنج عنبربو است.
وی اظهار داشت: توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای بهره‌وری عوامل و نهادهای تولید، آب، خاک، سم، کود و بخصوص ماشین‌آلات کشاورزی از جمله عواملی هستند که منجر به اقتصادی کردن تولید و کاهش هزینه‌ها و در نتیجه پایین آمدن قیمت تمام شده محصولات کشاورزی می‌شوند.
وی به عوامل اقتصادی کردن تولید برنج عنبربو اشاره و تصریح کرد: این برنج یکی از عوامل بسیار مهم است که می‌تواند باعث جذب سرمایه و پایداری تولید شود که در نتیجه منجر به افزایش درآمد تولید‌کنندگان خواهد شد.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان سیروان گفت: حمایت از تولید داخلی بخصوص برنج عنبربو به‌عنوان محصول سالم، برای تحقق نامگذاری سال‌جاری یکی از برنامه‌های این سازمان خواهد بود.
فتاح‌زاده افزود: با توجه به وجود پرآبی سد سیمره و سایر رودخانه‌های حوزه شهرستان اگر چنانچه پمپاژ دشت‌های سیروان عملیاتی شود، بالغ بر 10 هزار هکتار دیگر از زمین‌های منطقه به آبی تبدیل می‌شود.
همچنین مدیر جهاد کشاورزی شهرستان چرداول نیز گفت: در سال زراعی امسال بیش از 2 هزار هکتار از زمین‌های زراعی به کشت برنج عنبر بو و شمشیری اختصاص یافته است.
«اقبال گراوندی» افزود: از این میزان 90 درصد برنج عنبربو و 10 درصد شمشیری در بخش شباب، زاگرس و مرکزی این شهرستان کاشت شده است. وی اظهار داشت: پیش‌بینی می‌شود که امسال 4 هزار و 800 تن برنج سفید از مزارع این منطقه برداشت شود.
وی اظهار داشت: امسال حدود 30 هزار نفر در کاشت برنج مشارکت داشته‌اند و با توجه به ماسک‌گذاری و رعایت فاصله اجتماعی هیچ‌کدام در زمینه کرونا مشکلی نداشته اند.
وی ادامه داد: در شهرستان چرداول بین یکهزار تا یکهزار و 500 خانوار مشغول کاشت برنج هستند.