تزار یا رئیس جمهوری؟! مسأله این است

بنفشه غلامی / نزدیک به دو ماه پیش، 15 ژانویه (25 دی ماه) هنگامی که ولادیمیر پوتین نقشه راه جدید خود برای روسیه را ارائه داد و ساعتی پس از آن «دیمیتری مدودف» از سمت نخست وزیری استعفا کرد، رسانه‌های غربی این اقدامات را در راستای ادامه یافتن ریاست جمهوری «پوتین» حتی پس از اتمام دوره ریاست جمهوری‌اش برآورد کردند. دیروز سخنرانی رئیس‌جمهوری روسیه در پارلمان این کشور، دیگر بار این تحلیل‌ها را زنده کرد و روزنامه انگلیسی «گاردین»، این سخنرانی را نشانه تمایل او به تداوم ریاست جمهوری‌اش دانست. این در حالی است که «پوتین» در سخنان خود تأکید کرد: «چنین پیشنهادی مطرح شد، اما آن را نامناسب دیدم.»
عصر روز گذشته سایت روزنامه انگلیسی «گاردین»، در گزارشی مدعی شد، «ولادیمیر پوتین» از طرح یک اصلاحیه قانون اساسی در مجلس دومای (پارلمان روسیه) حمایت کرده است. به موجب این طرح، محدودیت زمانی برای دوره‌های ریاست جمهوری روسیه حذف می‌شود و رئیس‌ جمهوری کنونی می‌تواند همچنان بر مسند خود تکیه زند.
اما سایت خبرگزاری «اسپوتنیک» به سرعت چنین چیزی را با توسل به سخنرانی «پوتین» در مجلس دوما تکذیب کرد. به نوشته این سایت روسی، «پوتین» در سخنرانی خود، هرگونه تغییر و رفع محدودیت در دوره‌های ریاست جمهوری روسیه را نامناسب خواند و تأکید کرد: «انتخابات باید آزاد و رقابتی باشد. آنچه اهمیت دارد و باید در اولویت باشد، ثبات است. روسیه هنوز هم مشکلات زیادی سر راه خود دارد که باید برطرف شود. به همین منظور کشور نیازمند پویایی است. هر زمان دولت قدرتمندتر شود و آسیب پذیری آن کاهش یابد، احتمال تغییر قدرت نیز افزایش می‌یابد. بنابراین معتقدم حذف محدودیت در مدت زمان ریاست جمهوری در قانون اساسی نامناسب و غیر ضروری است.»
با این حال سایت روزنامه «گاردین» برای تأکید بر ادعای خود مبنی بر تمایل «پوتین» به تداوم ریاست جمهوری‌‌اش این بخش از سخنان رئیس جمهوری روسیه را نقل کرد که در آن می‌گوید: «البته چنین گزینه‌ای (تغییر قانون اساسی) ممکن است، اما به این شرط که دادگاه قانون اساسی به آن رأی دهد و حکم صادر کند تا این اصلاحیه به صورت قانونی تأیید شود و پس از آن نیز مردم در همه‌پرسی که ماه آینده برگزار می‌شود، به آن رأی دهند.»
با این حال همان طور که سایت شبکه خبری «بی‌بی‌سی» تصریح کرده است، «ولادیمیر پوتین» در سخنرانی خود در دومای روسیه به صراحت موافقت خود با طرح پیشنهادی «والنتینا ترشکووا»، معاون حزب «روسیه متحد» برای برداشته شدن محدودیت زمانی ریاست جمهوری را اعلام نکرده است. «والنتینا ترشکووا» پیشنهاد کرده بود بعد از برپایی رفراندوم قانون اساسی دوره ریاست جمهوری «پوتین» صفر شود و از آن زمان وی دوباره قادر باشد دو دوره رئیس جمهوری شود.
روسیه قرار است 22 آوریل (3 اردیبهشت 1399) رفراندومی برای تغییرات قانون اساسی مورد درخواست پوتین در فرمان 15 ژانویه‌اش برگزار کند. «پوتین» در آن سخنرانی خواستار ایجاد تغییراتی در قانون اساسی شده بود که تأکید می‌کرد دوره‌های ریاست جمهوری باید محدود به دو دوره باشد و در مقابل اختیارات شورای دولتی افزایش یابد. شورایی که ریاست آن با خود اوست. در تغییرات مورد نظر او همچنین این پارلمان خواهد بود که وزرا را منصوب خواهد کرد.