گروه اقتصادی/ مردادماه امسال، هیأت حاکمه افغانستان به مسئولان ایران قول داد که با اصلاح بند کمال‌خان «قطره‌ای آب به سمت گودزره که منطقه‌ای لم‌یزرع است، جاری نشود» و این کشور حقابه ایران را از هیرمند بپردازد. اما پیگیری‌ها نشان می‌دهد که تا این لحظه طالبان اصلاحی در این زمینه انجام نداده و مقامات این کشور می‌گویند «آب به دلیل مشکلات فنی به ایران نرسیده و طالبان به قول خود پایبند است.»
برای بررسی آخرین وضعیت مذاکرات با هیأت حاکمه افغانستان در خصوص حقابه هیرمند سراغ وزیر نیرو رفتیم. علی اکبر محرابیان به «ایران» توضیح می‌دهد: «بعد از سفر ما به افغانستان بخشی از رهاسازی انجام شد؛ البته این رهاسازی حاصل سیلاب‌های بالادست بود و همچنان تغییری در بند کمال‌خان و تأسیسات آبی افغانستان در این محدوده داده نشده است.»
محرابیان ادامه می‌دهد: «قول طالبان به ما زمانی محقق می‌شود که سرریز بند کمال‌خان به سمت شوره‌زار «گودزره» افغانستان اصلاح شود.»
وزیر نیرو با اشاره به این که مذاکرات در این زمینه با هیأت حاکمه افغانستان ادامه دارد، می‌گوید: «از توافقات ما و هیأت حاکمه افغانستان اصلاح این بند است که در این زمینه مذاکرات با طالبان ادامه دارد. پس از این سفر بیش از 3 بار با مسئولان این کشور مذاکره شد و آنها هر بار به ما اطمینان دادند که در این چهارچوب حتماً عمل می‌کنند البته قول به تنهایی کافی نیست.»
او با اشاره به اینکه وزارت امور خارجه مسئول پیگیری سیاست‌های خارجی کشور است، عنوان می‌کند: «وزارت امور خارجه بجد دنبال این است که چهارچوب این توافق را فراتر از «قول» ببرد. ما در چهارچوب مذاکرات مسئولیتی را که داریم، دنبال می‌کنیم و دائم در حال پیگیری هستیم.»
پیشنهاد ایران به طالبان
وزارت انرژی و آب طالبان اخیراً اظهار کرده بود که آب هیرمند به دلیل «مشکلات فنی» به ایران نرسیده و عمدی در کار نیست. اکنون وزیر نیرو می‌گوید: «اعلام آمادگی کرده‌ایم که در اصلاح این بند به افغانستانی‌ها کمک کرده و در صورت نیاز در این امر مشارکت کنیم و آنها هم قول داده‌اند که اصلاح بند در دستور کار قرار گیرد. همچنین در صورتی که نیاز باشد ما نیز همراهی خواهیم کرد و امیدواریم که به معاهده عمل کنند.»
سازمان حفاظت محیط زیست ایران اخیراً اعلام کرده که سال گذشته انحراف آب از مسیر طبیعی رودخانه هیرمند باعث شد تا آبی وارد هامون نشود. امسال نیز بر اساس آخرین تصاویر ماهواره‌ای که اداره کل محیط زیست استان ارائه کرده، همین اتفاق در حال تکرار شدن است و شرایط در هامون خوب نیست. جلوگیری از حقابه هامون از هیرمند، این دریاچه را در خطر خشک شدن و تبدیل آن به یک کانون تولید ریزگرد قرار داده است.
در روزهای گذشته رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز بیان کرد که با توجه به اینکه کشور همسایه ما در بعد تعهدات خود نسبت به پرداخت حقابه تالاب انجام وظیفه نکرده، بنابراین امروز وضعیت تالاب هامون مناسب نیست. به گفته علی سلاجقه، کشور همسایه مطرح می‌کند که مسائل مربوط به تغییر اقلیم و خشکسالی موجب این شرایط شده، اما داده‌ها نشان می‌دهد همین امسال حدود ۳ تا ۴ میلیارد مترمکعب آب وارد هیرمند شده، اما این آب با انحرافی که در مسیر آن صورت گرفته وارد شوره‌زار «گودزره» افغانستان شده است.
معاهده ایران و افغانستان و عهدی قدیمی
موضوع تأمین حقابه ایران از رودخانه هیرمند تا اوایل دهه پنجاه خورشیدی محل بحث‌ و مجادله مقامات ایرانی و افغانستانی بود تا اینکه در ۲۲ اسفند ۱۳۵۱ گزارش کمیسیون دلتا میان امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت ایران و موسی شفیق، نخست‌وزیر وقت افغانستان در کابل به امضا رسید و مقرر شد در هر ثانیه ۲۶ مترمکعب آب (معادل ۸۵۰ میلیون مترمکعب در سال) سهم سیستان و دریاچه هامون باشد. با وقوع تغییرات سیاسی پی‌درپی در افغانستان از یک‌سو و کاهش بارش سالانه و گسترش خشکسالی بر سیستان از سوی دیگر از اواخر دهه ۱۳۷۰ خورشیدی، میزان ورودی آب هیرمند به دریاچه هامون به مرور کاهش یافت. ساخت بند روی هیرمند، به‌کارگیری پمپ‌ها در مسیر رود و کم‌توجهی به اجرای معاهده حقابه که در سال‌های اخیر نیز شرایط را سخت‌تر کرد و در نهایت با مسیر انحرافی بند کمال خان، حقابه ایران کاملاً به سمت شوره‌زار گودزره سوق داده شد که این موضوع مشکلاتی را برای اهالی سیستان و بلوچستان در پی داشت.
در این رابطه مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان درباره خشکی تالاب هامون به تسنیم گفت: «وضعیت تالاب هامون به دلیل نبود آب بسیار اسفناک و از نظر زیست محیطی نامطلوب است؛ زمانی که وضعیت زیست‌محیطی یک تالاب نامطلوب باشد، زندگی برای افراد حاشیه‌نشین آن نیز سخت می‌شود، چرا که تالاب‌ها بار سنگینی در تأمین معیشت جوامع محلی کنار خود بر عهده دارند.»
داوود میرشکار با اشاره به اینکه در گذشته و در زمانی که تالاب پرآب بود، معیشت چند دسته از مردم به تالاب وابسته بود، توضیح داد: «یکی از این گروه‌ها، دامپروران بودند؛ ما دامپروری را هم در حاشیه تالاب و هم در تختک‌هایی که در تالاب هستند، داشتیم. در حال حاضر به واسطه خشک شدن تالاب، تختک‌نشینان (افرادی که در بلندی‌های میان دریاچه هامون زندگی می‌کنند) مجبور شده‌اند آب مورد نیاز دام را از خارج از تالاب تأمین کرده یا چاهک‌هایی را در خود تالاب بزنند که این چاه‌ها نیز عمدتاً به آب شور زیرسطحی می‌رسد که برای دام مناسب نیست.»
حال بد چاه نیمه‌ها
علاوه بر وضعیت نامساعد هامون‌ها، بررسی داده‌های آماری شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد که چاه نیمه‌های سیستان و بلوچستان نیز شرایط مطلوبی ندارند و تنها 11 درصد پرشدگی دارند. همچنین موجودی این مخازن به حدود 150 میلیون مترمکعب رسیده  و این رقم 56 درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل است.
فیروز قاسم‌زاده سخنگوی صنعت آب با اشاره به نامطلوب بودن شرایط آبی سیستان و بلوچستان و گزینه‌های روی میز در زمینه رفع مشکلات آبی این استان به «ایران» می‌گوید: «علاوه بر پیگیری حقابه هیرمند، گزینه‌های مورد بررسی و اجرای دیگری نیز در سیستان و بلوچستان دنبال می‌شود. از جمله شیرین‌سازی آب دریا و مطالعات روی آب‌های ژرف که با اجرای این پروژه‌ها بخشی از مشکل استان رفع خواهد شد.»
او ادامه می‌دهد: «آب‌های فسیلی و ژرف در دنیا مورد استفاده است و رگه‌ای که در سیستان و بلوچستان شناسایی شده اتفاقاً رگه کم آبی هم نیست. اما فعلاً در فاز مطالعاتی است و به محض تکمیل مطالعات وارد فاز اجرایی می‌شود.»  گفتنی است میزان بارش در سیستان و بلوچستان در سال آبی جاری صفر بوده است و به همین خاطر وزارت نیرو بجد پیگیر حقابه هیرمند و تأمین آب این استان از گزینه‌های پایدار‌تر مانند شیرین‌سازی آب دریاست. هرچند که شیرین‌سازی آب دریا نزدیک به 2.5 یورو در هر متر مکعب برای دولت هزینه خواهد داشت.

روسیه میزبان شانزدهمین کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه

ایران و روسیه تاکنون ۱۵ نشست در قالب کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه برگزار کردند که در این نشست‌ها اسناد مختلفی تهیه شده و به امضای رؤسای مسئول دو کشور رسیده است. شانزدهمین کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه نیز قرار است هشتم تا دهم آبان‌ماه به میزبانی روسیه برگزار شود. به گزارش شانا، جواد اوجی، وزیر نفت ، ریاست هیأت ایرانی این کمیسیون مشترک و الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه هم ریاست  کمیسیون مشترک ایران و روسیه از سوی روسیه را برعهده دارد. در کمیسیون مشترک ایران و روسیه نمایندگانی از وزارت نفت، خارجه، امور اقتصاد و دارایی، راه و شهرسازی، نیرو، علوم، تحقیقات و فناوری، جهاد کشاورزی، ورزش و جوانان، ارتباطات و فناوری اطلاعات و نمایندگانی از ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی، ستاد نیروهای مسلح، شورای‌ عالی مناطق تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی، سازمان انرژی اتمی، بانک مرکزی، صندوق توسعه ملی، سازمان ملی استاندارد، اتاق بازرگانی و مرکز تجاری ایران در روسیه حضور دارند که با همتایان خود به گفت‌وگوی کارشناسی برای تدوین اسناد همکاری می‌پردازند. کمیسیون مشترک ایران و روسیه پس از پایان گفت‌وگوها اسناد متعدد همکاری در زمینه‌های مختلف را برای امضا در اختیار وزیر نفت ایران و معاون نخست‌وزیر روسیه قرار می‌دهند. گفتنی است برگزاری نخستین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه به آذرماه سال ۱۳۷۵ برمی‌گردد. این نشست نخستین نشست پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ بود که مرتضی محمدخان، وزیر اقتصاد و دارایی ایران و اولک داویداف، وزیر امور اقتصاد خارجی روسیه ریاست هیأت‌های دو کشور را در این نشست پنج روزه به‌عهده داشتند. پانزدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه نیز خردادماه ۱۳۹۸ با مسئولیت وزارت نیروی ایران در تهران و اصفهان برگزار شد.


تغییری در سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین نخواهیم داشت

رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: هیچ‌گونه بحثی در مجلس، کمیسیون انرژی و دولت، مبنی بر تغییر سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین نخواهیم داشت و به‌عنوان رئیس کمیسیون انرژی به شدت این موضوع را تکذیب می‌کنم. به گزارش خانه ملت، فریدون حسنوند با تکذیب شایعه تغییر سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین اظهار کرد: هیچ‌گونه بحثی در مجلس، کمیسیون انرژی و دولت، مبنی بر چنین مسأله‌ای نیست و به‌عنوان رئیس کمیسیون انرژی به شدت این موضوع را تکذیب می‌کنم. وی تصریح کرد: به هیچ عنوان بحث افزایش قیمت بنزین و تغییر سهمیه در دستور کار ما قرار ندارد.

 
صادرات گاز ایران به ترکیه از ۷ میلیارد مترمکعب گذشت

تجارت ایران و ترکیه در ۹ ماهه سال‌ جاری میلادی با رشد ۲۶ درصدی به بیش از ۴.۸ میلیارد دلار رسید و ایران در این مدت بیش از هفت میلیارد مترمکعب گاز به ترکیه صادر کرد.
به گزارش ایرنا، آمارهای منتشر شده توسط اداره آمار ترکیه نشان می‌دهد مبادلات تجاری دو کشور در مدت مشابه سال قبل سه‌میلیارد و ۷۹۹ میلیون دلار اعلام شده بود.
پایگاه خبری کمیسیون اروپا (یورو استات) نیز در گزارشی می‌نویسد ایران در ۹ ماهه سال‌جاری میلادی هفت میلیارد و ۸۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی به ترکیه صادر کرده است. ایران در مدت مشابه سال قبل هفت میلیارد و ۳۹۰ میلیون مترمکعب گاز به ترکیه صادر کرده بود.