گروه اقتصادی/ با شروع معاملات سهام در دومین روز پاییز، کتاب بازار سهام در نیمه اول سال 1401 درحالی بسته شد که شاخص کل بازار سهام پس از طی یک روند صعودی تا بالای قله یک میلیون و 580 هزار واحد، تغییر روند داد و در یک کانال نزولی به همان سطح ابتدای فروردین ماه بازگشت. این روند باعث شد تا کارنامه شش ماهه شاخص کل بورس با بازدهی صفر بسته شود و شاخص با دستانی خالی از فصل برداشت به فصل خزان وارد شود.
این روند هرچند که برای سهامداران امری ناخوشایند بود، اما با نگاهی دقیق‌تر به کل سهام موجود در بازار، مشخص می‌شود، شاخص کل نمی‌تواند به عنوان شاخصی برای عملکرد واقعی بازار عنوان شود. به طوری که آمار مربوط به بازدهی سهام اگر به تفکیک و جزئی‌تر مورد بررسی قرار گیرد درمی یابیم که سرمایه‌گذاری در 63 درصد از سهام موجود در بازار موفق بوده و خرید سهام تنها در 37 درصد نمادهای بازار طی شش ماه گذشته با زیان روبه‌رو شده است. همچنین آمار نشان می‌دهد، 301 نماد از 684 نماد معامله‌شده در بازار با رشد بیش از 
10 درصدی همراه بوده و از این رو رنگ سبز، رنگ غالب بازار طی شش ماه گذشته بوده است. بنابراین اگر مبنای افزایش یا کاهش قیمت را به عنوان معیار سنجش عملکرد در نظر بگیریم، بازار سهام تا به اینجا کارنامه خوبی را از خود به جای گذاشته است.
سایه سنگین رکود بر سر بازار
آمار مربوط به عملکرد شش ماه گذشته بازار نشان از عمیق شدن رکود در بازار سهام دارد. در این مدت، در حالی حدود 24 هزار میلیارد تومان توسط حقیقی‌ها از معاملات سهام خارج شده است که تعداد و ارزش معاملات نیز همواره نزولی بوده و میانگین ارزش معاملات از 6 هزار میلیارد تومان در فروردین، به 3 هزارمیلیارد تومان در شهریور تنزل داشته است. این روند که در پی بی‌اعتمادی سهامداران به سیاستگذاران در سال 1399 شروع شده بود، در سال 1400 نیز تداوم داشته و به نظر می‌رسد سازمان بورس با تمام تدابیری که برای بازگشت اعتماد سهامداران اندیشیده است، همچنان نتوانسته سایه سنگین رکود و بی‌اعتمادی را از سر بازار بردارد. کارشناسان براین باورند، رفع رکود در بازار هرچند به عوامل خارجی متعددی مربوط می‌شود، اما مهم‌ترین موضوعی که نهادهای سیاستگذار باید به آن توجه کافی داشته باشند، مربوط به کاهش نااطمینانی در سیاست‌های تأثیر‌گذار بر سهام شرکت‌ها است و مسئولان اقتصادی هنگام تصمیم گیری‌های خود اثر آن بر بازار سهام را نیز در نظر داشته باشند.
از نظر کارشناسان، تداوم وجود ریسک‌های سیستمی در بازار و نبود ابزارمناسب و متنوع برای پوشش مناسب ریسک سرمایه‌گذاری‌ها در بازار باعث شده تا سرمایه گذاران سرمایه‌گذاری در بازار را به عنوان اولویت اول خود انتخاب نکنند. همچنین بازدهی‌های محقق شده در سایر بازارهای سنتی در کنار افزایش نرخ بهره بین بانکی در شش ماه گذشته، از جمله مواردی است که کارشناسان برای ریشه‌یابی روند خروج پول از بازار به آنها اشاره می‌کنند. در این راستا لازم است، توسعه ابزارهای مختلفی که بتواند تمامی ترجیحات سرمایه‌گذاری (از ریسک‌گریز تا ریسک پذیر) را پوشش دهد از طرف مدیران بازار پیگیری شود. موضوع راه‌اندازی سامانه توثیق سهام برای دریافت تسهیلات بانکی و اعطای مجوز برای راه‌اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری متنوع از جمله اقدامات مهمی بوده که وزارت اقتصاد و سازمان بورس در این راستا پیگیری کرده‌اند.
سودسازی بازار افزایش یافت و بنیاد بازار تقویت شد
با شروع سال 1401 و پیگیری سرمایه‌گذاری‌های بزرگ مقیاس از طرف دولت سیزدهم، در کنار عدم قطعی برق درتابستان، باعث شد تا تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نیز با رشد بیش از 5.7 درصدی روبه‌رو شود. این موضوع در کنار افزایش قیمت‌ها و رشد صادرات شرکت‌های بزرگ بازار باعث شد تا روند درآمد‌سازی شرکت‌ها نیز تقویت شود و ارزش ریالی سودهای شناسایی شده در بازار افزایش یابد و از این رو eps سهام در بازار نسبت به 6 ماهه نخست سال قبل به طور میانگین با رشد 70 درصدی روبه‌رو شود که رشد بالای این عنوان در کنار کاهش تدریجی شاخص کل باعث شد تا نسبت قیمت به درآمد کل بازار از حدود عدد 9 به عدد 6.2 و به زیر میانگین 20 ساله خود برسد.


بـــرش
ارزش بازار شرکت‌های بورسی به نصف ارزش جایگزینی رسیده است!
یک کارشناس بازارسرمایه: ارزش بازار اکثر شرکت‌های فعال در این بازار به حدی افت داشته که اگر قرار باشد شرکتی مشابه بسیاری از شرکت‌های این بازار دوباره راه‌اندازی کرد باید ۲ الی ۴ برابر ارزش بازار این شرکت‌ها، سرمایه‌گذاری صورت بگیرد.
بازار سرمایه را باید هم در مقایسه با بازارهای موازی و هم در مقایسه با خود این بازار ارزیابی کرد. این بازار در مقایسه با بازارهای موازی، عقب مانده است. تردیدی در ارزندگی بازار سرمایه از منظر تحلیلی وجود ندارد.