گروه سیاسی/ حضور سید ابراهیم رئیسی در شهر سمرقند ازبکستان، میزبان بیست و دومین اجلاس سازمان همکاری منطقه‌ای شانگهای با تحولات مهمی همچون نهایی شدن اسناد عضویت ایران در این سازمان و همچنین رایزنی‌های مهم با سران کشورهای بزرگی مانند چین، روسیه و هند پیرامون تقویت مناسبات دوجانبه همراه بود. محمودرضا سجادی، سفیر اسبق ایران در روسیه طی گفت‌و‌گویی با روزنامه ایران به تشریح ابعاد مختلف حضور مهم رئیس جمهور در اجلاس سازمان همکاری پرداخته است. 
***
در جریان دومین حضور آقای رئیسی در اجلاس اخیر سازمان همکاری شانگهای، اسناد پیوستن ایران به این سازمان نهایی شد و رئیس جمهور رایزنی‌های دوجانبه مهمی را با سران کشورهای بزرگ آسیا از جمله روسیه و چین از سر گذراند. در همین زمینه گمانه زنی‌های گسترده‌ای در محافل رسانه‌ای در تحلیل ابعاد و نتایج عضویت ایران در شانگهای مطرح شده است. با این مقدمه بفرمایید اساساً این سازمان چه جایگاهی در روند همکاری‌های سیاسی کشورهای عضو دارد؟
نخستین تلاش کشورهای بلوک غرب پس از وقوع انقلاب اسلامی، ایزوله و منزوی کردن ایران در مناسبات سیاست خارجی خود بوده است. در حقیقت پروژه منزوی‌سازی جمهوری اسلامی از گذشته تا کنون یکی از اصلی‌ترین پروژه‌های جبهه غرب به شمار می‌آمده است که در پیگیری اهداف خود ناکارآمدسازی مناسبات اقتصادی و سیاسی ایران را دنبال می‌کرده است. در چنین فضایی پیوستن ایران به سازمان شانگهای که از مجموعه‌ای از مهم‌ترین کشورهای بزرگ آسیا از جمله چین و روسیه تشکیل شده است، گام بزرگ و بی‌سابقه‌ای بود که جمهوری اسلامی در خنثی‌سازی و ناکام گذاشتن این پروژه‌ها برداشته است. با توجه به نفوذ و موقعیت سیاسی کشورهای عضو این سازمان، عضویت ایران می‌تواند بر ظرفیت‌های کشورمان در پیگیری منافع خود بویژه در مواجهه با رویکرد تقابل جویانه کشورهای غربی از جمله امریکا بیفزاید و امکان تحقق خواسته‌های خود را در فضایی مستحکم‌تر فراهم کند.
ایران از گذشته در چهارچوب مراودات دوجانبه با شماری از اعضای شانگهای از جمله چین و روسیه تبادلات اقتصادی داشته است. فعال کردن روابط اقتصادی و سیاسی در قالب این سازمان چه اقتضائاتی  در روند همکاری‌های اقتصادی ایران با کشورهای منطقه ایجاب می‌کند؟
مناسبات کشورها همواره به صورت دوجانبه جریان دارد ،اما وقتی یک اتحادیه اقتصادی تشکیل می‌شود، ابعاد جدیدتر و جدی‌تری پیدا می‌کند، به عنوان مثال پیش از تشکیل اتحادیه اروپا کشورهای فرانسه و انگلیس و آلمان به صورت دوجانبه با یکدیگر کار می‌کرده‌اند اما تشکیل اتحادیه اروپا به عنوان یک ضرورت مطرح شد تا این کشورها بتوانند در قالب یک اتحادیه و بلوک قدرت تصمیماتی بگیرند که کار را در ابعادی گسترده‌تر و پرثمرتر پیش ببرند. همین فضا درباره سازمان شانگهای  صدق می‌کند، یعنی ایران علاوه بر اینکه به صورت دوجانبه با شماری از اعضا ارتباط دارد، در چهارچوب شانگهای می‌تواند موضوعات مورد نظر خود را از منظر اقتصادی در سطحی وسیع‌تر دنبال کند و با استفاده از سازکارهایی تعریف شده، با موانع کمتری در چهارچوب این تبادلات اقتصادی روبه‌رو شود. از این رو یکی از نگرانی‌های کشورهای غربی از پیوستن ایران به شانگهای نیز ذیل تحولات مثبتی است که برای آینده همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای ایران پیش‌بینی می‌شود و این امر بویژه برای امریکا که با تحریم‌ها به دنبال تضعیف اقتصاد ایران و تحقق خواسته‌های نا بحق خود می‌باشد، مایه نگرانی است.
در چهارچوب اقتصادی مهم‌ترین ظرفیت‌های همکاری شانگهای در چه عرصه‌هایی پیش‌بینی می‌شود؟
زمینه‌های اقتصادی شانگهای چند ویژگی دارد؛ این مجموعه ظرفیت تبدیل شدن به قطب انرژی و قطب نیروی انسانی توانا را دارد، بویژه  کشورهای عضو از موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های سرزمینی‌ای بهره‌مند هستند که این امر امکان تحقق اهداف کشورهای عضو در زمینه کشاورزی و ایجاد امنیت غذایی را فراهم می‌کند. همچنین از منظر صنعتی از پارامترهای توسعه برخوردار است و می‌توان یک حلقه ارتباطی پیوسته برای تقویت همکاری کشورهای عضو در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و تبادلات در موضوعات آموزش، انرژی، حمل‌ونقل، گردشگری و حفاظت محیط‌ زیست به وجود آورد.
فارغ از وجه سیاسی سازکار شانگهای، مهم‌ترین کارکرد همکاری چندجانبه ایران در قالب این مجموعه در عرصه اقتصادی مطرح است. شانگهای در تقویت روند تعاملات اقتصادی و تحقق منافع ملی کشورهای عضو از جمله ایران تا چه اندازه می‌تواند اثر‌گذار باشد؟
سازمان شانگهای از ابتدا بر پایه یک رویکرد اقتصادی تشکیل شد و بعد ابعاد سیاسی و امنیتی هم مورد توجه قرار گرفت. هدف اصلی بنیانگذاران این سازمان از جمله چین و روسیه توسعه همکاری‌های اقتصادی و فعال کردن ظرفیت‌های مغفول کشورهای منطقه بوده است. از زمان تشکیل این سازمان، کشورهای این مجموعه به صورت فی مابین همکاری‌های گسترده‌ای را میان خود برقرار کرده‌اند. قطعاً پیوستن جمهوری اسلامی به این نهاد منطقه‌ای کمک بسیاری به تسهیل ورود آن به بازار گسترده کشورهای عضو سازمان و فراهم کردن زمینه تقویت مناسبات تجاری، ترانزیتی و انرژی با کشورهای عضو فراهم می‌کند. در همین چهارچوب، ایران به مجموعه‌ای متصل شده است که در آن چین، هند و روسیه به‌عنوان کشورهای قدرتمند اقتصادی نقش آفرینی می‌کنند. همچنین برای ایران که در حوزه انرژی ظرفیت‌های گسترده‌ای دارد و همچنین امکان تبدیل شدن به کریدور ارتباطی با دیگر اعضا را دارد، الحاق به شانگهای می‌تواند یکی از مؤلفه‌های مهم رشد و توسعه اقتصادی کشورمان باشد. در همین حال حضور ایران سبب رقابتی‌تر شدن بازار در میان کشورهای عضو می‌شود که خود زمینه را برای رونق بخشی به تجارت درون این کشورها فراهم می‌کند.
آقای رئیسی در سخنرانی خود در اجلاس اخیر شانگهای از ضرورت طراحی الگوی امنیت نوین در آسیا بر پایه توسعه مشترک و تعمیق چندجانبه‌گرایی بدون دخالت قدرت‌های خارجی سخن به میان آورده‌اند. ایشان همچنین به بحث تحولات قفقاز و مخالفت ایران با تحولات نظامی ای که منجر به تغییر موقعیت کنونی مرزها شود، هم گریزی زده‌اند. از همین رو می‌خواهم بپرسم آیا پیوستن رسمی ایران به شانگهای از منظر امنیتی می‌تواند در خدمت روند حل و فصل بحران‌های منطقه‌ای درآید؟ خاصه آنکه به طور طبیعی میان اعضا پاره‌ای اختلافات دیده می‌شود.
یارگیـــــــری‌های منطـــــــــقه‌ای و بین‌المللی از جمله کارکرد تشکیل اتحادیه‌ها و سازمان‌های منطقه‌ای است تا در مقابله با تهدیدهای امنیتی و اقتصادی، بتوانند با همکاری‌ها و همسویی از استقلال و امنیت اقتصادی و سیاسی خود دفاع کنند. در همین چهارچوب امنیت یکی از مؤلفه‌های تشکیل سازمان همکاری شانگهای بوده است که ابعاد گسترده‌ای دارد. این سازمان نیز به همین منظور تشکیل شده است. تجربه چندین ساله آن نیز نشان داده که می‌تواند به عنوان یک نهاد جدی، قابل اعتماد و رقابتی در رویارویی با بحران‌ها و تهدیدات موجود عمل کند. در این راستا وجود اختلاف نظر میان اعضا بنابر اقتضای رقابت‌های سیاسی کشورها در منطقه طبیعی است اما فعالیت در قالب اتحادیه و این نهاد همکاری، امکان نزدیک کردن دیدگاه ها و کاستن از اختلافات با لحاظ کردن منافع هر یک از کشورهای عضو را به وجود می‌آورد. در حقیقت کنار یکدیگر قرار گرفتن کشورها قدرت دوچندانی به وجود می‌آورد که به نقش آفرینی مؤثرتر در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی می‌انجامد. ما پیش از این شاهد بودیم که همکاری ایران و روسیه چه تحولی در روند مذاکرات صلح سوریه ایجاد کرد و با نابودی داعش هم برگ جدیدی در تاریخ ایجاد کرد. بنابراین به طور طبیعی همسویی چند کشور در مواجهه با یک بحران به مراتب اثرات عمیق‌تر و نتیجه بخش‌تری نسبت به اقدامات یکجانبه کشورها دارد. از این منظر می‌توان گفت با توجه به وجود بحران‌هایی چون تروریسم و مواد مخدر در منطقه که بویژه در آسیای میانه مطرح است، فعال کردن ظرفیت همگرایی امنیتی و سیاسی کشورهای شانگهای بویژه با حضور جمهوری اسلامی به ایجاد ظرفیت‌های جدیدی در رویارویی با بحران‌های جاری می‌انجامد.

گروه سیاسی/ پیشرفت سریع فرایند عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای نوید‌بخش گشایش مسیری قابل اتکا در توسعه مراودات اقتصادی است که بی‌شک تحقق آن تا حدود زیادی به تغییر نگاه سیاست خارجی ایران در دولت سیزدهم و تأثیر آن بر رویکرد کشورهای عضو این سازمان نسبت به عضویت ایران وابسته بوده است. در این تغییر، سیاست خارجی ایران به جای عطف تمام توجه خود به مذاکرات با طرف‌های غربی بر توسعه همکاری‌های منطقه‌ای استوار شد و این اتفاقی بود که کشورهای عضو شانگهای را نیز به بهره‌گیری از مزیت نسبی عضویت ایران از جمله به عنوان مسیر مقرون به صرفه ترانزیت کالا، دسترسی به دریاهای آزاد و تأمین کننده انرژی ترغیب کرد.
این مهم در پاسخ رئیس جمهور کشورمان به سؤال «الجزیره» که عضویت در شانگهای برای ایران به چه معنا است این‌گونه تشریح شد که «عضویت در شانگهای زمینه ارتباط ایران را با زیرساخت‌های اقتصادی کشورهای آسیایی بهتر از قبل فراهم می‌کند. دولت سیزدهم به همکاری‌های منطقه‌ای و تقویت و تعمیق ارتباط با همسایگان اهمیت زیادی می‌دهد و سازمان همکاری‌های شانگهای بستری برای استحکام همکاری اعضا در زمینه مسائل منطقه‌ای است.» آیت‌الله رئیسی در این باره افزود: «ارتقای سطح عضویت ایران در سازمان شانگهای به عنوان عضو اصلی، حتماً در ارتقای ارتباطات منطقه‌ای ما تأثیرگذار است و همزمان می‌تواند با تسهیل تبادل ظرفیت‌های متقابل، زمینه رشد و پیشرفت بیشتر را برای کل منطقه فراهم کند.»
هدف ایران انتفاع اقتصادی است
معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه نیز در تبیین مزیت‌های متقابل عضویت ایران در شانگهای ترانزیت، انرژی و حوزه دفاعی را سه مزیت ایران برای دیگر کشورهای عضو دانست و با تأکید بر اینکه هدف ما از عضویت در این سازمان انتفاع اقتصادی است، گفت: عضویت در شانگهای بازارهای جدیدی را برای ایران در حوزه انرژی ایجاد می‌کند. وی با بیان اینکه بازار منطقه شانگهای فرصت صادرات بیش از ۹ میلیارد دلاری را پیش روی ایران می‌گشاید برآورد کرد که میزان صادرات ایران به چین تا حدود 
۵ میلیارد دلار، تجارتمان با هند در حدود ۲ میلیارد دلار و با روسیه به بیش از یک میلیارد دلار رسیده است. به گزارش ایرنا، مهدی صفری انرژی، صدور کالا و خدمات مهندسی و انتقال تکنولوژی را از جمله زمینه‌های گسترش این مراودات اقتصادی دانست و با بیان اینکه در اغلب ملاقات‌های رئیس جمهور رهبران شانگهای درخواست جابه‌جایی کالا از مسیر بندر عباس و چابهار را داشتند، تصریح کرد: با عضویت ایران در سازمان شانگهای، تمام کشورهای آسیای مرکزی به واسطه کشورمان به دریاهای آزاد راه پیدا می‌کنند.
تشریح روند نهایی شدن عضویت ایران
معاون وزیر امور خارجه در تشریح فرایند نهایی شدن عضویت ایران در شانگهای با بیان اینکه با ورود اعضای جدید این سازمان در حال تبدیل شدن از یک سازمان منطقه‌ای به یک نهاد بین‌المللی است و حتی کشورهای عربی همچون امارات، قطر و عمان نیز برای عضویت تقاضا کرده‌اند، گفت: ۴۹ سند مربوط به عضویت ایران که لایحه آن تقدیم مجلس شده است، باید در مجالس هشت کشور عضو نیز تصویب شود؛ پس از آن در جلسه سال آینده که در هند برگزار می‌شود، رؤسای جمهور موافقتنامه‌ها را امضا خواهند کرد و رسمی شدن پذیرش ما در پیمان شانگهای تکمیل می‌شود.
تقویت همگرایی در اوراسیا
وزیر امور خارجه کشورمان نیز در مقاله‌ای که همزمان با رسمیت یافتن عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای، در شبکه ملی «سی‌جی‌تی‌ان» به عنوان یکی از رسانه‌های مطرح چین منتشر شد با یادآوری اینکه «در دنیای امروز که غرب و شرق مفهوم سنتی خود را از دست داده‌اند و به طریقی این مضامین با منطقه‌گرایی و یا حتی قاره‌گرایی جایگزین شده است، تسلط برتری‌جویی و یکجانبه‌گرایی رو به زوال می‌رود و حرکت جامعه جهانی به سوی جهانی چندقطبی و توزیع دوباره قدرت به لطف کشورهای مستقلی است که به روندهایی اجتناب‌ناپذیر بدل می‌شوند»، نوشت: «از سازمان همکاری شانگهای (SCO) می‌توان به عنوان یکی از موفق‌ترین مثال‌های همکاری منطقه‌ای یاد کرد.این سازمان توسط گروهی از کشورهای همفکر که به دنبال حفظ نظم و هویتی جدید برای آسیا بدون دخالت قدرت‌های منطقه‌ای دیگر هستند شکل گرفته است.»
صادرات 20 میلیارد دلاری به کشورهای عضو شانگهای
حسین امیرعبداللهیان سپس با بیان اینکه ارزش کلی تراکنش اقتصادی میان کشورهای عضو این سازمان حدود ۲۰ تریلیون دلار است که در مقایسه با زمان تأسیس آن ۱۳ برابر افزایش یافته است، پذیرش عضویت ایران در شانگهای را نتیجه پیگیری دولت ایران و اثبات‌کننده رویکرد سیاست خارجی متوازن، هوشمندانه، فعال و پویا و مبتنی بر تفکر آسیای چندجانبه‌گرا دانست و تأکید کرد: اکنون برای کشورهای عضو این سازمان زمان آن رسیده تا با استفاده از ظرفیت بزرگ و فرصت‌های همکاری چندجانبه آینده‌ای امیدبخش برای منطقه بسازند. فرصت‌هایی که می‌تواند به تقویت و استحکام سازمان و اعضایش در برابر چالش‌های فرهنگی، تجاری، اقتصادی، امنیتی و سیاسی بینجامد. وی با یادآوری اینکه مزیت‌های ارتباط جغرافیایی ایران به اعضای این سازمان امکان می‌دهد تا از این طریق خاک جمهوری اسلامی ایران به زنجیره تأمین جهانی و نقل و انتقال کالا و انرژی و سوخت به دیگر بخش‌های دنیا بپیوندند به حضور کشورهای عضو شانگهای در فهرست ۱۰ شریک صادراتی نخست ایران اشاره کرد و افزود: در سال ۲۰۲۱ تجارت ایران با اعضای سازمان همکاری شانگهای از ۳۷ میلیارد دلار گذشت که حدود ۳۰ درصد کل تجارت خارجی ایران محسوب می‌شود. در زمان مشابه صادرات و واردات ایران با کشورهای عضو سازمان به ترتیب ۲۰،۵ و ۱۶،۵ میلیارد دلار بوده است.
نگاه ویژه چین به عضویت ایران
همزمان «چانگ هوآ» سفیر چین در تهران نیز در یادداشتی نگاه چین به مناسباتش با ایران را نگاهی راهبردی و بلندمدت دانست و با ابراز امیدواری نسبت به اینکه این رویداد ضمن تقویت ارتباطات و هماهنگی‌های راهبردی با ایران، مناسبات دو کشور را به پیشرفت‌هایی جدید سوق دهد، تصریح کرد: چین مایل است همراه با تمام کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از جمله ایران، ضمن ترویج قدرتمند «روح شانگهای» توسعه پایدار و بلندمدت سازمان همکاری شانگهای را به پیش رانده و با ساخت مشترک صلح، ثبات، شکوفایی و کشوری زیبا و آباد، در راستای ایجاد پیکره مشترک سرنوشت بشری به ایفای نقشی بزرگ‌تر بپردازد.

سکوت مخالفان دولت  
درخصوص موفقیت‌های ایران در شانگهای

 خبر اول اینکه، درحالی که یکی از موفقیت‌های بزرگ دیپلماتیک برای کشورمان رقم خورده است، بسیاری از رسانه‌های مخالف دولت تصمیم به بایکوت آن گرفتند. سفر چند روزه آیت‌الله رئیسی به سمرقند و امضای ده‌ها سند همکاری با ازبکستان در حالی صورت گرفت که ایران در جریان این سفر توانست به سرعت تبدیل به یکی از اعضای رسمی سازمان بین‌المللی شانگهای شود. استقبال کشورهای عضو این سازمان از ایران و اعلام آمادگی 10 تن از سران کشورهای مهم جهان در دیدار با آیت‌الله رئیسی برای گسترش روابط و مبادلات اقتصادی پیامی مهم برای چند کشور غربی دارد که سال‌ها تلاش کرده‌اند تا پروژه انزوای ایران را پیش ببرند. این موفقیت دیپلماتیک اما از سوی رسانه‌های حامی دولت سابق به صورت کاملاً غیرحرفه ای نادیده گرفته شد. گفتنی است عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای و گسترش روابط با کشورهای آسیایی در حالی رقم خورد که دولت سابق توجه چندانی به همکاری با همسایگان و کشورهای آسیایی و نهادهای منطقه‌ای نداشت.

شهادت مظلومانه دو سرباز وطن

 خبر دیگر اینکه، در روزهای اخیر یکی از کارکنان مرزبانی گروهان مرزی بانه استان کردستان و همچنین یک نیروی درجه‌دار در استان گلستان حین انجام مأموریت به شهادت رسیدند.  استوار یکم علی سراوانی که در پی درگیری و تیراندازی عده‌ای در یکی از روستا‌های شهرستان رامیان استان گلستان به محل اعزام شده بود مورد اصابت گلوله قرار گرفت و بر اثر شدت جراحات وارده به شهادت رسید. همچنین استواریکم شهید «رضا شریفی» از کارکنان مرزبانی گروهان مرزی بانه استان کردستان حین اجرای مأموریت گشت و کمین، کنترل و پایش نوار مرزی و تأمین امنیت منطقه مرزی به درجه رفیع شهادت نائل شد. این اتفاقات تلخ در حالی است که رسانه های مختلف کمتر به آن پرداختند.

کاهش زائران فوت شده ایرانی در راهپیمایی اربعین امسال در عراق

 شنیدیم که، محمدکاظم آل‌صادق سفیر ایران در عراق در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه بر اساس آخرین آمار بیش از ۹۰ درصد از زائران ایرانی به کشور بازگشته‌اند، اظهار کرد: زائرانی که اکنون در عراق هستند، در سلامت کامل به‌سر می‌برند و مشکل خاصی ندارند. وی با بیان اینکه در راهپیمایی اربعین امسال برخی از زائرین به خاطر حوادث جاده‌ای، داشتن بیماری زمینه‌ای یا کهنسال بودن جان خود را از دست داده‌اند، خاطرنشان کرد: تعداد این افراد حدود ۱۰۰ نفر است، البته نسبت به آخرین اربعینی که در سال ۱۳۹۸ برگزار شد این رقم کاهش پیدا کرده است. سفیر ایران همچنین با بیان اینکه تعدادی از زائران نیز در این سفر اسناد هویتی خود را گم کرده‌اند، گفت: تعداد بسیار کمی زائر مفقود شده‌اند یا خانواده خود را گم کرده‌اند.‌ گفتنی است امسال تعداد زائران ایرانی اربعین به طور چشمگیری افزایش داشته است.

کنایه مرندی به عملکرد مغرضانه رسانه‌های غربی
​​​​​​​
 دست آخر اینکه،  مشاور تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران ادعای اخیر روزنامه نیویورک تایمز درباره وضعیت سلامت رهبر انقلاب را نمونه‌ای از عملکرد مغرضانه رسانه‌های غربی درخصوص مسائل مرتبط با ایران توصیف کرد و در کنایه به غرض ورزی ناشیانه نیویورک تایمز که تنها یک روز پیش از ایراد سخنرانی توسط رهبر انقلاب به قلمفرسایی درباره ادعای خود پرداخته بود، نوشت: آنها ادعا کردند که از چهار نفر مطلع با وضعیت سلامتی ایشان (رهبر انقلاب) اطلاعات کسب کرده‌اند. تصور کنید که نیویورک تایمز و سایر رسانه‌های غربی در مورد دیگر موضوعات مرتبط با ایران چقدر وحشتناک و مغرضانه عمل می‌کنند.

سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه با برجام یا بدون برجام آماده مبادله زندانیان بین ایران و امریکا هستیم، گفت: مذاکرات به طرق مختلف صورت گرفته و طرفین توافق‌های لازم را انجام داده‌اند و اکنون تصمیم دولت امریکا است که این توافق را انجام دهد یا نه. 
ناصر کنعانی در جریان بازدید از ایسنا با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران، استقلال سیاسی خودش را قربانی روابط با هیچ کشوری نخواهد کرد، گفت: در روند مذاکرات رفع تحریم‌ها هم، همین رویکرد وجود دارد. روسیه یکی از اعضای توافق برجام بوده و به طور طبیعی همواره در روند مذاکرات حضور و مشارکت داشته و اظهار نظر کرده است.
نقش بازدارنده روسیه در توافق، بحثی انحرافی است
وی اضافه کرد: همواره همه کشورهای عضو مذاکرات، دیدگاه‌ها و نظرات خود را مطرح می‌‌کنند و ادعاها درخصوص نقش بازدارنده روسیه در دستیابی به توافق، بحثی انحرافی است. در روند مذاکرات وین طرف اصلی که باید مسئولیت بپذیرد و به نتیجه بخش بودن مذاکرات کمک کند، طرف امریکایی است و اینکه امریکا هر از چند گاهی ادعاهایی را در مورد جمهوری اسلامی ایران  یا نقش روسیه در مذاکرات مطرح می‌‌کند، فرافکنی است. کنعانی با بیان اینکه نقش تمام کننده درباره مذاکرات را دولت امریکا دارد و حتی اروپا نیز در این ارتباط دقیقاً در پشت دولت امریکا قرار دارد، گفت: اگر دولت امریکا واقعاً مسئولیت‌پذیر باشد و نتیجه مذاکرات انجام شده را به عنوان توافق بپذیرد و آماده جمع‌بندی شود، اروپا، روسیه و چین هیچ کدام در این مسیر نقش بازدارنده‌ای  نخواهند داشت.
سخنگوی وزارت امور خارجه در ادامه با تأکید بر اینکه روسیه و چین از کشورهای کمک کننده روند مذاکرات بوده و هستند، گفت: مواضع رسمی این کشورها کاملاً در حمایت از روند مذاکرات و حمایت از موضع جمهوری اسلامی ایران است و دولت امریکا طرفی است که از روند مذاکرات خارج شده و الان هم در روند توافق و جمع‌بندی نهایی بهانه تراشی می‌کند. تأکید می‌کنم که استقلال سیاسی جمهوری اسلامی ایران آنقدر حائز اهمیت است که به هیچ وجه آن را در معرض یا متأثر از نگاه سیاسی هیچ کشور دیگری قرار نخواهد داد.
 لزوم اقدام جدی سعودی‌ها
کنعانی در پایان در مورد آزادی زائر ایرانی در عربستان هم گفت: انتظار ما از دولت عربستان سعودی این است به عنوان یک موضوع انسانی در این زمینه اقدام جدی انجام دهد و در اسرع وقت شهروند ایرانی را که میهمان خانه خدا بوده است، آزاد کند.