سازمان ملل از صعود یک پله‌ای ایران در رده‌بندی جهانی شاخص توسعه انسانی خبر داد و رتبه ایران را بالاتر از ۱۱۵ کشور جهان اعلام کرد.
به گزارش ایرنا، برنامه توسعه سازمان ملل جدیدترین گزارش از سلسله گزارش‌های توسعه انسانی را منتشر کرده است که در آن آمار و اطلاعات مربوط به شاخص‌های توسعه انسانی ۱۹۱ کشور جهان از جمله ایران ارائه شده است.
گزارش توسعه انسانی ۲۰۲۲ که بر پایه آمار و اطلاعات مربوط به سال ۲۰۲۱ تهیه شده است نشان می‌دهد رتبه ایران در میان کشورهای جهان از نظر توسعه انسانی طی این سال یک پله بهبود یافته است. در حالی که ایران در رده‌بندی توسعه انسانی طی سال ۲۰۲۰ در رتبه ۷۷ جهان قرار گرفته بود در سال ۲۰۲۱ که دولت سیزدهم فعالیت خود را آغاز کرده است به رتبه ۷۶ ارتقا یافته است.
صعود یک پله‌ای ایران در رده‌بندی جهانی توسعه انسانی در گزارش جدید سازمان ملل در حالی است که طی دو گزارش قبلی این سازمان، ایران از این نظر سه پله نزول کرده بود.
بر این اساس، ایران همچنان در میان کشورهای دارای توسعه انسانی بالا قرار دارد. در گزارش این سازمان، کشورهای جهان از نظر میزان توسعه انسانی به چهار گروه تقسیم‌بندی شده‌اند که عبارتند از کشورهای دارای توسعه انسانی بسیار بالا که ۶۶ کشور را شامل می‌شوند، کشورهای دارای توسعه انسانی بالا که ۴۹ کشور را شامل می‌شوند، کشورهای دارای توسعه انسانی متوسط که ۴۴ کشور را شامل می‌شوند و کشورهای دارای توسعه انسانی پایین که ۳۲ کشور را شامل می‌شوند. ایران با آخرین کشور در گروه نخست یعنی گروه کشورهای دارای توسعه انسانی بسیار بالا تنها ۱۰ پله فاصله دارد. بر اساس این گزارش، توسعه انسانی ایران از ۱۱۵ کشور جهان بیشتر است. برخی از این کشورها عبارتند از: چین، اوکراین، کوبا، برزیل، الجزایر، مصر، اردن، آفریقای جنوبی، اندونزی، لبنان، عراق و هند.
برخی کشورها که رتبه بیشتری نسبت به ایران دارند نیز عبارتند از: تایلند، بلاروس، عمان، کویت، ترکیه، ایتالیا، فرانسه، امریکا، انگلیس و ژاپن.
گزارش توسعه انسانی سازمان ملل، کشور سوئیس را به‌عنوان توسعه‌یافته‌ترین کشور جهان در حوزه انسانی معرفی کرده است. نمره این کشور در شاخص توسعه انسانی ۰.۹۶۲ اعلام شده است. نروژ و ایسلند به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم از این نظر قرار گرفته‌اند. رتبه‌های چهارم تا دهم نیز به کشورهای هنگ‌کنگ، استرالیا، دانمارک، سوئد، ایرلند، آلمان و هلند رسیده است. سودان جنوبی با کسب نمره ۰.۳۸۵ در شاخص توسعه انسانی رتبه آخر رده‌بندی جهانی را از این نظر به خود اختصاص داده است.
بر اساس این گزارش متوسط نمره جهان در شاخص توسعه انسانی در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۰.۷۳۲ اعلام شده است. برای سال قبل، این رقم ۰.۷۳۵ اعلام شده بود که بر این اساس توسعه انسانی جهان طی یک سال گذشته کمتر شده است. تا پیش از شیوع کرونا شاخص‌های توسعه انسانی در جهان همواره روندی صعودی را طی می‌کرد اما در سال ۲۰۲۰ و با شیوع این بیماری متوسط نمره جهان در شاخص توسعه انسانی به ۰.۷۳۵ و در سال ۲۰۲۱ به ۰.۷۳۲ کاهش یافت. این رقم برای سال ۲۰۱۹ بالغ بر ۰.۷۳۹ اعلام شده بود.
شاخص توسعه انسانی ارقامی از صفر تا یک را دربر می‌گیرد که هرچه این رقم برای یک کشور بیشتر باشد دلالت بر توسعه‌یافتگی بیشتر آن کشور در حوزه انسانی دارد.
در ایران نیز این افت را شاهد بوده‌ایم که البته یک سال زودتر آغاز شده است. در حالی که تا سال ۲۰۱۸ نمره ایران در شاخص توسعه انسانی روندی صعودی را طی می‌کرد در سال ۲۰۱۹ شاهد افت نمره ایران از این نظر بودیم و این افت در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ نیز تداوم داشته است. بر این اساس نمره ایران در شاخص توسعه انسانی از ۰.۷۸۷ در سال ۲۰۱۸ به ۰.۷۸۳ در سال ۲۰۱۹، ۰.۷۷۷ در سال ۲۰۲۰ و ۰.۷۷۴ در سال ۲۰۲۱ کاهش یافته است.
 

آمار سازمان بین‌المللی آنکتاد نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ با تغییر دولت در ایران، روند رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی که در ۳ سال پایانی دولت دوازدهم منفی شده بود دوباره مثبت شد.
به گزارش ایرنا، بر اساس آمار سازمان بین‌المللی آنکتاد UNCTAD، وابسته به سازمان ملل متحد که آمار جریان سرمایه‌گذاری در جهان را اعلام می‌کند، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی Foreign direct investment در ایران در دولت گذشته به پایین‌ترین سطح دو دهه اخیر سقوط کرده است.
در سال ۱۳۹۹ رقم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران به ۱.۳ میلیارد دلار کاهش یافت که کمترین رقم از سال ۱۳۸۰ بدین سو محسوب می‌شود.
در سه سال پایانی دولت دوازدهم، رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی منفی بود اما در سال ۱۴۰۰ با تغییر دولت، شاهد مثبت شدن سرمایه‌گذاری خارجی بودیم.در سال‌های ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشور به ترتیب ۵۳، ۳۶ و ۱۱ درصد کاهش یافته بود اما در سال ۱۴۰۰ مجدداً روند رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشور مثبت شد و افزایش ۶ درصدی را ثبت کرد.
مجموع سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در دولت روحانی (۱۳۹۲- ۱۳۹۹) حدود ۲۰.۸ میلیارد دلار بود در حالی که در هشت سال دولت‌های نهم و دهم مجموع سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی ۲۴.۸ میلیارد دلار بود.
در سال پایانی عملکرد دولت احمدی‌نژاد (۱۳۹۱) حجم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی وارده به ایران ۴.۷ میلیارد دلار بود که در سال پایانی عملکرد دولت روحانی (۱۳۹۹) به ۱.۳ میلیارد دلار سقوط کرد.

گروه اقتصادی/ در یک سال اخیر و با آغاز به کار دولت سیزدهم، تجارت خارجی غیرنفتی ایران جهش قابل توجهی را تجربه کرده است. در این مدت علاوه‌ بر افزایش وزنی و ارزشی تجارت و صادرات، شرکای تجاری ایران نیز متنوع‌تر شده‌اند. درحالی که برخی از منتقدان، دولت سیزدهم را به انتخاب بازاری محدود از کشورهای همسایه متهم می‌کنند، تازه‌ترین آمار گمرک ایران از صادرات غیرنفتی ایران در پنج ماهه نخست امسال و مقایسه آن با مدت مشابه سال گذشته حاکی از متنوع‌تر شدن بازار صادراتی کشور دارد. بررسی 80 کشور هدف صادراتی ایران در این دوره زمانی نشان می‌دهد در پنج قاره جهان شرکای تجاری و صادراتی دارد که میزان صادرات ایران به بسیاری از این کشورها در پنج ماهه نخست امسال با رشد بالایی همراه بوده است.
براساس آمار گمرک ایران، تجارت خارجی غیرنفتی ایران از ابتدای سال‌جاری تا پایان مرداد‌ماه به بیش از 42 میلیارد و 500 میلیون دلار رسیده است. روند صادرات کالا در پنج ماهه نخست سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد 21 درصدی داشته و به لحاظ ارزشی به 20 میلیارد و 924 میلیون دلار رسیده است. داده‌های اعلام شده از سوی گمرک نشان‌دهنده آن است که در مدت زمان مورد بررسی، صادرکنندگان در مجموع 44 میلیون تن کالا صادر کرده‌اند و کشورهای چین، عراق، امارات متحده عربی، ترکیه و هند پنج مقصد نخست صادراتی ایران در این مدت بوده‌اند. طی پنج ماهه امسال ۱۴ میلیون تن کالا به ارزش ۲۱ میلیارد و ۶۶۵ میلیون دلار واردات انجام شده است که کاهش ۸.۵ درصدی در وزن و افزایش ۱۹ درصدی در ارزش را تجربه کرده است.
با وجود اینکه در دولت سیزدهم همسایگان و کشورهای منطقه در اولویت مراودات اقتصادی و تجاری قرار گرفته‌اند، اما با این حال بررسی تغییرات صادرات ایران در پنج ماهه نخست امسال نشان می‌دهد تمرکز دولت تنها بر این کشورها نبوده است و در تمام قاره‌ها شاهد جهش صادرات کالاهای ایرانی بوده‌ایم.
براساس آمارهای گمرک، در پنج ماهه نخست سال‌جاری میزان صادرات کشورمان در مقایسه با ۵ ماهه مشابه سال ۱۴۰۰ در برخی مقاصد صادراتی تغییرات قابل‌توجهی داشته است، به طوری که میزان صادرات ایران به برخی مقاصد سنتی همچون عراق و افغانستان با کاهش روبه‌رو بوده و مقاصد صادراتی کشورمان به طور قابل توجهی متنوع‌‌تر شده است.
 
از افزایش 88 درصدی تا 1500 درصدی
آمارهای گمرک ایران نشان می‌دهد در پنج ماهه امسال، میزان صادرات کالا به بسیاری از کشورها با رشد‌های بالایی همراه بوده به طوری که این میزان رشد در برخی از این کشورها بالای هزار درصد بوده است.
درهمین راستا طی این مدت موزامبیک در قاره آفریقا با رشد هزار و 511 درصدی خرید کالا از ایران، در صدر 80 کشور مقصد صادراتی ایران قرار داشته است. پس از آن تونس یکی دیگر از کشورهای آفریقایی قرار دارد که صادرات ایران به آن هزار و 327 درصد نسبت به سال گذشته بیشتر شده است. همچنین آلبانی یکی از مقاصد صادراتی دیگری است که میزان خرید کالاهای ایرانی آن هزار و 320 درصد افزایش یافته است.
پس از این کشورهای هزار درصدی، بسیاری از کشورها با رشد بیش از 100 درصدی واردات از ایران مواجه شده‌اند. دراین میان صادرات کالا به کشور آسیایی سنگاپور در این مدت 598 درصد رشد داشته است. مصر نیز از جمله کشورهایی است که با افزایش 432 درصدی واردات کالا از ایران روبه‌رو شده است. تاجیکستان هم درآسیا 389 درصد بیشتر از پارسال از ایران کالا خریده و در آفریقا و کشور سودان واردات کالای ایرانی 372 درصد رشد کرده است. از سوی دیگر کشور اروپایی لهستان  و کشور آفریقایی نیجریه نیز به ترتیب 340 و 334 درصد بیش از سال قبل از ایران خرید کرده‌اند.دراین مدت واردات کشور اردن از ایران هم 333 درصد و واردات کشور آفریقایی مراکش 296 درصد افزایش یافته است. همچنین صادرات کالا به ساحل‌عاج و آفریقای‌جنوبی دو کشور آفریقایی دیگر  به ترتیب 211 و 203 درصد افزایش یافته است.
ازطرف دیگر در این دوره زمانی صادرات ایران به جیبوتی 166 درصد، یمن 158 درصد، ترکیه 110 درصد، اسلواکی 107 درصد، بنگلادش 101 درصد، عمان 98 درصد و سومالی 88 درصد رشد داشته است.
توسعه صادرات از چین تا بلژیک
علاوه‌ بر 20 کشور نخست مقصد صادراتی ایران که با بالاترین درصد رشد خرید کالای ایرانی همراه بوده‌اند، نگاهی به سایر کشورهای مهم در فهرست 80 کشور مقصد صادرات ایران نشان از تنوع بازارهای صادراتی ایران دارد. در پنج ماهه نخست امسال، درحالی که صادرات ایران به چین 14 درصد رشد داشته است، این رقم برای امارات متحده عربی به 45 درصد می‌رسد؛ رقمی که برای هند 20 درصد اعلام شده است. همچنین واردات روسیه از ایران در این دوره 32 درصد، ترکمنستان 42 درصد، ارمنستان 44 درصد، آذربایجان 84 درصد و پاکستان 13 درصد رشد داشته است. در کنار این، نگاهی به بازارهای صادراتی در اروپا هم نشان می‌دهد صادرات ایران به قاره سبز هم رشد قابل‌توجهی داشته است. بدین ترتیب علاوه برکشورهای اروپایی که در میان 20 مقصد اول صادراتی با بالاترین رشد قرار دارند، صادرات به اسپانیا دراین مدت 69 درصد، رومانی 63 درصد و بلژیک 31 درصد بیشتر شده است.
 
رشد ۳۱ درصدی تجارت ایران با اعضای شانگهای
همان‌گونه که اشاره شد، بررسی آمارهای تجارت خارجی در دولت سیزدهم حاکی از سبدی متنوع از کشورهای مختلف است. برهمین اساس گمرک ایران روز گذشته در گزارشی جداگانه از رشد ۳۱ درصدی تجارت غیرنفتی کشورمان با ۱۱ کشور عضو سازمان همکاری شانگهای در پنج ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داد.
بر پایه این گزارش، از ابتدای امسال تا پایان مردادماه، ۲۱ میلیون و ۴۱۵ هزار تن کالا به ارزش ۱۷ میلیارد و ۵۶ میلیون دلار بین ایران و اعضای سازمان همکاری شانگهای تبادل شد که این میزان ۳۱ درصد بیشتر از پنج‌ماهه نخست سال قبل بوده است.
سهم صادرات کالای ایرانی به کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در پنج ماهه نخست امسال ۱۷ میلیون و ۳۸۱ هزار تن کالا به ارزش ۹ میلیارد و ۷۸ میلیون دلار بود که با رشد ۱۰ درصدی همراه بوده و واردات از این کشورها نیز در این مدت با رشد ۶۸ درصدی به چهار میلیون و ۳۴ هزار تن کالا به ارزش هفت میلیارد و ۹۷۸ میلیون دلار رسیده است.آمارها از میزان صادرات به هر یک از اعضای سازمان همکاری شانگهای نشان می‌دهد چین با خرید ۶ میلیارد و ۷۲۲ میلیون دلار (رشد ۱۴ درصدی)، هند با ۷۲۹ میلیون دلار (رشد ۲۰ درصدی)، افغانستان با ۶۴۱ میلیون دلار (کاهش ۲۵ درصدی)، پاکستان با ۴۷۵ میلیون دلار (رشد ۱۳ درصدی) و روسیه با ۲۹۱ میلیون دلار (رشد ۳۲ درصدی) در رتبه‌های اول تا پنجم مقاصد صادراتی ایران به اعضای سازمان همکاری شانگهای قرار دارند.بعد از روسیه، ازبکستان با خرید ۸۸ میلیون دلار، قزاقستان با ۶۱.۲ میلیون دلار، تاجیکستان با ۴۵.۶ میلیون دلار، قرقیزستان با ۱۸.۴ میلیون دلار، بلاروس با ۷.۲ میلیون دلار و مغولستان با ۱۵۶ هزار دلار، در رتبه‌های ششم تا یازدهم قرار دارند.
در خصوص میزان واردات از کشورهای عضو شانگهای نیز چین با فروش پنج میلیارد و ۵۱۸ میلیون دلار (رشد ۵۳ درصدی)، هند با یک میلیارد و ۱۵۹ میلیون دلار (رشد ۱۴۲ درصدی)، روسیه با ۷۱۵ میلیون دلار (رشد ۵۰ درصدی)، پاکستان با ۴۲۹.۳ میلیون دلار (رشد ۳۷۵ درصدی) و قزاقستان با ۷۸.۴ میلیون دلار (رشد ۱۷۴ درصدی)، پنج کشور اول فروشنده کالا به ایران در بین اعضای سازمان همکاری شانگهای در این پنج ماه بودند.
همچنین ازبکستان با فروش ۳۲.۵ میلیون دلار، تاجیکستان با ۲۶.۲ میلیون دلار، افغانستان با ۱۰.۴ میلیون دلار، بلاروس با ۳.۹ میلیون دلار، قرقیزستان با ۲.۷ میلیون دلار و مغولستان با ۱.۳ میلیون دلار در رتبه‌های ششم تا یازدهم فروش کالاهای مورد نیاز به کشورمان در بین اعضای سازمان همکاری شانگهای قرار دارند.
 
تجارت ۲۰ میلیارد دلاری ایران با همسایگان
درکنار مقاصد متنوع صادراتی و تجاری ایران که به بخشی از آنها اشاره شد، سیاست منطقه‌گرایی دولت سیزدهم باعث شده است کشورهای همسایه نیز سهم درخور خود را در صادرات ایران پیدا کنند. برمبنای این گزارش، از ابتدای امسال تا پایان مردادماه بیش از ۳۳ میلیون و ۳۳۳ هزار تن کالا به ارزش ۲۰ میلیارد و ۶۳۶ میلیون دلار بین ایران و ۱۵ کشور همسایه ایران تبادل شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد ۲۴ درصدی همراه بوده است.تجارت خارجی غیرنفتی کشورمان در پنج ماهه نخست امسال ۵۸ میلیون و ۱۴۰ هزار تن کالا به ارزش ۴۲ میلیارد و ۵۸۹ میلیون دلار بوده که از این میزان ۳۳ میلیون و ۳۳۳ هزار تن کالا به ارزش ۲۰ میلیارد و ۶۳۶ میلیون دلار بین ایران و ۱۵ کشور همسایه تبادل شده که ۵۷ درصد وزن و ۴۸ درصد ارزش تجارت خارجی کشورمان را به خود اختصاص داده است.
همچنین از ابتدای سال تا پایان مرداد‌ماه، ۲۵ میلیون و ۳۹۸ هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۱۰ میلیارد و ۷۲۳ میلیون دلار به کشور‌های همسایه صادر شده که نسبت به مدت مشابه ۲۷ درصد افزایش داشته است. این میزان کالای صادره، ۵۸ درصدِ وزن و ۵۱ درصدِ ارزش کل صادرات ایران در ۵ ماهه نخست امسال بوده است.
در بخش واردات از کشور‌های همسایه نیز از ۱۴ میلیون و ۶۵ هزار تن کالای وارده به کشور به ارزش ۲۱ میلیارد و ۶۶۵ میلیون دلار در پنج ماهه نخست سال، ۷ میلیون و ۹۳۵ هزار تن کالا به ارزش ۹ میلیارد و ۹۱۳ میلیون دلار از کشور‌های همسایه بوده که ۵۶ درصدِ وزن و ۴۶ درصدِ ارزش واردات را به خود اختصاص داده که نسبت به مدت مشابه پارسال با رشد ۲۱ درصدی همراه بوده است.