قانون مولدسازی؛ مانعی بر سر راه اجرای جهش تولید مسکن

وزیر راه و شهرسازی گفت: امروز دستگاه‌ها به موجب قانون مولدسازی، زمین برای ساخت مسکن در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار نمی‌دهند و امیدواریم به دستور رئیس جمهور تا پایان شهریور ماه این امر اتفاق بیفتد.
«رستم قاسمی» گفت: وجود قانون مولدسازی سبب شده قانون جهش تولید مسکن با مشکلاتی در اجرا مواجه شود.
قاسمی توضیح‌داد: این قانون به وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و دستگاه‌ها اجازه می‌دهد از محل فروش زمین‌های مازاد کسری اعتبارات خود را تأمین کنند، اما این مانع موجب شد تاکنون دستگاه‌ها زمین در اختیار ما قرار ندهند و امیدواریم به دستور رئیس جمهور تا پایان شهریور ماه این امر اتفاق بیفتد.
 
مرز خسروی برای تردد زائران اربعین آماده شد

مدیرکل دفتر حمل و نقل مسافر سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای از آماده شدن مرز خسروی برای تردد زائران اربعین خبر داد.
داریوش باقرجوان اظهار کرد: از ابتدای سال‌جاری در راستای تسهیل سفر زائرین به عتبات عالیات در ایام اربعین برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای در سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای بنا به وظایف ذاتی این سازمان در کمیته حمل و نقل و سوخت انجام شده است.
باقرجوان یادآور شد: از روزهای گذشته نقایص و مشکلات مرز خسروی بررسی شده است که با توجه به شرایط و اعتبارات تخصیص داده شده این نواقص برطرف و نقاط قوت هم تقویت می‌شود تا در اربعین 1401 این مرز در کنار سایر مرزها پویا و فعال باشد.
مدیرکل دفتر حمل‌ و نقل مسافر سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گفت: پارکینگ‌ها برای افرادی که با وسایل نقلیه شخصی سفر می‌کنند، مشخص است و برای ناوگان حمل و نقل هم تدارک پارکینگ لازم دیده شده است.
باقرجوان اذعان کرد: بنا به ذات پایانه مرزی خسروی جابه جایی زوار اربعین در دو مقطع شامل یک مقطع بین مرز خسروی و شهرستان کرمانشاه و مقطع دیگر از کرمانشاه به اقصی نقاط کشور انجام می‌شود.
وی عنوان کرد: شرکت‌های حمل و نقل مسافر هم موظف هستند، سرویس‌های فوق‌العاده‌ای را در روزهای اربعین از سراسر کشور به مقصد کرمانشاه و از کرمانشاه به مقصد خسروی و همچنین از مبدأ خسروی به داخل کشور و شهر کرمانشاه ارائه دهند.

اخذ  ۱۴ میلیون مترمربع سند به نام دولت
​​​​​​​
مدیر کل راه و شهرسازی استان تهران از اخذ ۱۳ میلیون و ۸۱۴ هزار و ۳۸۰ مترمربع سند به نام دولت در ۴ ماه اول سال‌جاری خبر داد.
خلیل محبت خواه گفت: با برنامه‌ریزی گسترده این اداره کل در معاونت املاک و حقوقی بیش از ۸ هزار فقره درخواست اسناد مالکیت به ۳۵ حوزه ثبتی استان تهران نیز ارسال شد که دردست پیگیری است.
وی ابراز امیدواری کرد که تکلیف این اسناد نیز با تعاملی که با اداره کل ثبت اسناد و املاک استان صورت گرفته، تا پایان سال ۱۴۰۱ نهایی شود.
محبت خواه یکی از راه‌های مبارزه با زمین خواری را اخذ سند و تثبیت مالکیت دولت عنوان و تصریح کرد در مسیر حفظ بیت‌المال از همه تعاملات استانی و ملی بهره خواهیم برد.

گروه اقتصادی/رئیس جمهور که برای تشکیل نشست شورای عالی مسکن، روز یکشنبه در وزارت راه و شهرسازی حضور یافت، به وزیر راه و شهرسازی و مدیران ارشد این وزارتخانه و استانداران دستور داد «برای تمامی پروژه‌ها زمانبندی دقیق تعیین کنند و حتماً در فرایند اجرا به زمانبندی یاد شده مقید باشند.»
«زمانبندی دقیق»، «اطلاع رسانی شفاف»، «امکان نظارت افکار عمومی»سه نکته کلیدی بود که آیت‌الله ابراهیم رئیسی،  رئیس جمهور در دیدار با متولیان بخش مسکن بر آن تأکید کرد و پیشرفت پروژه‌های این بخش، بویژه برنامه ساخت یک میلیون مسکن در سال را، در گرو این سه نکته دانست.
رئیس جمهور با تأکید بر ضرورت اطلاع‌رسانی شفاف زمانبندی پروژه‌ها به افکار عمومی گفت: «با اطلاع‌رسانی شفاف زمانبندی باید امکان نظارت افکار عمومی و مردم و رسانه‌ها به تکمیل طرح‌ها در زمان معین فراهم شود.»
مجری برنامه‌های بخش مسکن و سیاستگذار در این بخش در وزارت راه و شهرسازی، معاونت مسکن و ساختمان و دفتر اقتصاد مسکن به عنوان زیرمجموعه این معاونت است. این معاونت مسئولیت ارائه آمارهای بخش مسکن، اقدامات و اجرای برنامه‌ها را برعهده دارد. اما اطلاعات، تحلیل و آمار مربوط به بخش مسکن و بازار مسکن، در پایگاه وزارت راه و شهرسازی مربوط به سال 95 است و هیچ اطلاعاتی در این بخش به روز رسانی نشده است. آمار مربوط به قیمت مسکن نیز آخرین بار در تیرماه سال 99 در این پایگاه اطلاع‌رسانی شده است. وقتی اطلاع‌رسانی شفاف صورت نگیرد بنابراین مؤلفه دیگری که رئیس جمهور برای پیشبرد برنامه‌های بخش مسکن یعنی نظارت افکار‌عمومی بر آن تأکید داشت، صورت نمی‌گیرد.
گفتنی است هم معاونت مسکن وزیر و هم دفتر اقتصاد مسکن وزارتخانه که نقش اساسی در تولید و بازار مسکن دارند از مدیران دولت قبل بوده و تغییری در این بخش از تیم مسکنی وزارتخانه صورت نگرفته است!
مهم‌ترین برنامه بخش مسکن در حال اجرا است و این برنامه ساخت یک میلیون مسکن را در سال دربر می‌گیرد. مهم‌ترین محور برنامه‌های انبوه‌سازی سرعت بخشی به برنامه‌ریزی و اجرای این برنامه‌ها است. موضوعی که رئیس جمهور نیز بر آن تأکید کرده و اظهار داشت که «نوع واگذاری باید در یک دوره زمانی مشخص و بر اساس نظارت مستمر به گونه‌ای اقدام شود که تا پیش از پایان سال ۱۴۰۱، متقاضیان، زمین خود را در طرح مسکن ملی دریافت کنند.»
اطلاعات دور از دسترس
آماری که متولیان بخش مسکن از پیشرفت برنامه نهضت ملی مسکن ارائه می‌کنند آمار کلی است که جزئیات آن اطلاع‌رسانی نشده است. مثلاً درخصوص تأمین زمین گفته می‌شود که تا شهریور زمین 2.8 میلیون واحد آماده می‌شود و همچنین حدود 100هزار واحد ساخته شده تحویل متقاضیان می‌شود. این در حالی است که هنوز لیست نهایی و تأیید شده متقاضیان منتشر نشده است. درخصوص تأمین زمین نیز اطلاعات دقیقی از اینکه این زمین‌ها در کدام مناطق تأمین شده ارائه نشده است. این در حالی است که تا چند هفته دیگر باید 100 هزار واحد تولیدی واگذار شود، بنابراین باید تا الان اطلاعات مربوط به این 100 هزار واحد و اینکه مربوط به کدام شهرها هستند، مشخص باشد. به گفته متولیان بخش مسکن، هر هفته پیشرفت پروژه‌های نهضت ملی در «سامانه» پیگیری و رصد می‌شود اما برخی مدیران در وزارت راه و شهرسازی اظهار می‌کنند که به این سامانه دسترسی ندارند و ظاهراً سامانه‌ای برای ثبت پروژه و رصد آنها در معاونت مسکن وجود دارد، اما حتی اسم این سامانه یا اطلاعات موجود در آن منتشر نشده است در حالی که «اطلاع‌رسانی شفاف درخصوص همه طرح‌های در دست اجرا در حوزه مسکن و اعمال نظارت جدی در فرایند اجرای طرح جهش تولید مسکن» از دیگر دستورات صریح رئیس جمهور به دستگاه‌های مسئول، در حوزه تولید مسکن بود.  آیت‌الله رئیسی همچنین «اعمال نظارت جدی و تنظیم‌گری در بازار مسکن» را از وظایف مهم مدیران بخش مسکن در وزارت راه و شهرسازی دانست. تنظیم‌گری در بازار مسکن برنامه‌ریزی دقیق بر پایه آمار و اطلاعات شفاف است. از وظایف مهم معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی، طراحی و راه‌اندازی سامانه ثبت اطلاعات املاک برای برنامه‌های مهمی مانند اجرای قانون اخذ مالیات از واحدهای خالی و لوکس است، اما سامانه مشکلاتی دارد که بعد از گذشت چند سال هنوز رفع نشده و اجرای قانون معطل رفع مشکلات این سامانه و شناسایی دقیق خانه‌های خالی یا لوکس است. بسیاری از مالکان این گله را دارند که از سوی این سامانه پیامک مالکیت خانه خالی را دریافت کرده‌اند در حالی که در آن ملک ساکن هستند و ملک دیگری نیز ندارند.
درخصوص سامانه ثبت اطلاعات املاک، رئیس جمهور با اشاره به موضوع راه‌اندازی سامانه اطلاعات بازار مسکن، تأکید کرد که «بخش قابل توجهی از درآمد مردم صرف هزینه‌های مسکن می‌شود و همچنین این بازار سهم بزرگی در جلوگیری از تورم یا تشدید آن دارد. راه‌اندازی سامانه اطلاعات، برای مدیریت و کنترل بازار مسکن اگرچه لازم است اما کافی نیست و باید اقدامات تکمیلی در این زمینه صورت پذیرد.» اما در چند سال اخیر معاونت مسکن و ساختمان برنامه مشخصی برای مدیریت و ساماندهی بازار مسکن ارائه نکرده است. برنامه‌هایی که این معاونت هر سال به دولت ارائه می‌دهد همان برنامه‌ای است که ستاد ملی کرونا، در زمان کرونا مصوب کرده و برنامه جدیدی به آن اضافه نشده است. «پایش دقیق روندها و افزایش عرضه، برای ایجاد تعادل در بازار، اقدامات نظارتی و مدیریتی در این بازار» از سوی رئیس جمهور به وزارت راه و شهرسازی محول شده است.
با توجه به قانون جامع ساماندهی مسکن و قانون جهش تولید مسکن، دستگاه‌های دولتی موظف به واگذاری زمین در اختیار خود برای ساخت مسکن هستند. تأمین زمین اصلی‌ترین محور برنامه‌های انبوه‌سازی مسکن است. با توجه به قانون صریح واگذاری زمین، سیاستگذاران و متولیان بخش مسکن، برای تأمین زمین باید راهکارهایی را در نظر بگیرند تا بتوانند دستگاه‌ها را به واگذاری زمین متقاعد کنند. اجازه ساخت، اجازه تراکم و ارائه تسهیلات بخشی از این راهکارها است.
در طرح مسکن مهر، از 2.2 میلیون مسکن شهری، 900 هزار واحد آن خود مالکی بود یعنی زمین توسط مردم تأمین شد و دولت با پرداخت تسهیلات ارزان و همچنین مجوزهای ارزان و رایگان مانند اخذ پروانه، خدمات نظام مهندسی ، مجوزهای آب و برق و گاز، کمک کرد تا مالکان زمین به کمک دولت بیایند و با ساخت مسکن بخشی از برنامه تولید مسکن در کشور را برعهده بگیرند. همچنین اجرای برنامه ساخت و ساز صنعتی، راهکار دیگری است که هم سرعت ساخت پروژه‌ها را بالا می‌برد و هم هزینه را کاهش می‌دهد.
با اینکه این راهکارها بارها از سوی فعالان بخش مسکن، برای اجرای سیاست‌های مسکنی دولت ارائه شده اما هنوز برنامه مدون و مشخصی از سوی متولیان بخش مسکن برای اجرای سریع‌تر قانون واگذاری زمین‌های دولتی یا افزایش سرعت ساخت با تکیه بر صنعتی‌سازی ارائه نشده است. جدیت، سرعت و دقت، از نگاه رئیس جمهور برای مدیریت و اجرای برنامه نهضت ملی مسکن، الزامی است که متولیان بخش مسکن، باید آن را سرلوحه اقدامات خود برای برنامه انبوه‌سازی مسکن قرار دهند. به نظر می‌رسد ساماندهی بازار مسکن، به برنامه‌هایی جدید با دیدگاه تازه نیاز دارد تا مشکلاتی مانند آنچه مانع اتمام مسکن مهر یا پیشبرد اقدام ملی مسکن شد بر سر راه نهضت ملی مسکن قرار نگیرد.