کسری تولید برق، معادل 25 درصد ظرفیت نیروگاهی کشور است

گروه اقتصادی / در روزهای اخیر مصرف برق کشور رکورد زد. به این ترتیب که نیاز مصرف برق کشور به حدود 60 هزار مگاوات رسید و این رقم نزدیک به 5 هزار مگاوات بالاتر از پیک (اوج مصرف) برق تابستان 1400 بود. در روز 16 خردادماه نیز با 4 هزار و 912 مگاوات جابه‌جایی بار و مدیریت مصرف، رقم پیک بار مصرفی به 54 هزار و 980 مگاوات رسید. این رقم درحالی نزدیک اوج مصرف سال 1400 است که صنعت برق، سال گذشته برای مدیریت مصارف بیش از این، مجبور به اعمال خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده در سراسر کشور شد. حالا تجربه دو سال پیاپی خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده تابستان‌های ایران، این سؤال را ایجاد می‌کند که آیا امسال هم خاموشی‌ها رقم می‌خورد؟ چرا این ناترازی میان تولید و مصرف برق کشور رخ داده است؟
ناترازی 19 هزار مگاواتی برق، یادگاری 8 سال گذشته
بررسی‌ها نشان می‌دهد که نیاز مصرف برق در سال ۱۳۹۸ به ۶۰ هزار و ۸۲۵ مگاوات رسیده بود و این میزان در سال ۱۳۹۹ با رشدی نزدیک به ۵ درصد به ۶۳ هزار و ۸۵۴ مگاوات و در سال ۱۴۰۰ به ۶۷ هزار و ۱۲ مگاوات رسید. حالا بر اساس برآوردهای صورت گرفته، نیاز مصرف برق در تابستان امسال حدود 70 هزار مگاوات تخمین زده می‌‌شود. اما یک مسأله شرایط تأمین پایدار برق کشور را سخت می‌کند و آن هم، عقب‌ماندگی 20 هزار مگاواتی توسعه نیروگاهی کشور در سال‌های اخیر و بی‌توجهی دولت قبل به این شکاف عمیق میان تولید و مصرف است. در 8 سال گذشته باید 40 هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی در کشور احداث می‌شد اما تنها 20 هزار مگاوات محقق شد. به این ترتیب کاهش سرمایه‌گذاری در زمینه توسعه ظرفیت نیروگاهی کشور شرایطی را رقم زد که سال گذشته کسری تولید و ظرفیت نیروگاهی کشور به 15 هزار مگاوات برسد. حالا با فرض رشد ۴.۵ تا ۵ درصدی اوج مصرف برق، این عدد در سال‌جاری با فرض ادامه یافتن روند قبلی به ۱۹ هزار مگاوات ناترازی می‌رسید که معادل ۲۵ درصد تولید برق کشور است. به عبارتی، دولت قبل معادل 25 درصد ظرفیت نیروگاهی کشور، کسری تولید به یادگار گذاشت.
البته قرار است تا پایان تابستان امسال 6 هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی جدید وارد مدار شود که بالاترین میزان سالانه ایجاد ظرفیت نیروگاهی جدید در تاریخ صنعت برق است. اما با وجود این 6 هزار مگاوات جدید، بازهم ناترازی میان تولید و مصرف برق کشور حدود 13 هزار مگاوات خواهد بود.
برای مدیریت شبکه تمام توانمان را به کار می‌بندیم
مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران در پاسخ به این سؤال که با توجه به کسری 13 هزار مگاواتی تولید برق در تابستان امسال، آیا خاموشی‌های تابستانی دوباره رخ خواهد داد یا خیر؟ می‌گوید: «در حال حاضر شبکه سراسری برق کشور وضعیت پایداری دارد. هیچ نقطه از کشور به خاطر کمبود تولید برق شاهد خاموشی نیست و اگر قطعی برق در برخی نقاط رخ دهد، به خاطر حوادث غیرمترقبه روی شبکه‌های پهناور برق کشور است و به صورت برنامه‌ریزی شده نیست. لذا این خاموشی‌ها مقطعی است. اما در مورد خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده، تمام تلاش ما این است که ناترازی تولید و مصرف برق امسال در قالب خاموشی‌ها بروز نکند. بیش از 100 برنامه در این زمینه اجرایی شده است. بخشی از کسری امسال به واسطه بازگشت نیروگاه‌های برقابی جبران می‌شود و بخشی نیز با کمک برنامه‌های مدیریت مصرف در ساعات اوج بار.»
مصطفی رجبی مشهدی در گفت‌و‌گو با «ایران» ادامه می‌دهد: «همکاری‌های خوبی با بخش کشاورزی و صنعت شکل گرفته است و برای بخش خانگی نیز مشوق‌های صرفه‌جویی و تعرفه‌های بازدارنده لحاظ شده است که امیدواریم در اصلاح مصرف مؤثر باشد. در بخش اداری نیز نظارت بسیار جدی امسال بر دستگاه‌های اجرایی اعمال می‌شود. با استفاده از کنتورهای هوشمند در این بخش که شامل ادارات و نهادهای عمومی غیردولتی مثل بانک‌ها و شهرداری‌ها می‌شوند، مصارف به دقت کنترل خواهد شد و اگر به لحاظ دمایی ملاحظات در نظر گرفته شده یعنی تنظیم دمای وسایل سرمایشی روی دمای 25 درجه و بیشتر و استفاده از دیزل اضطراری در زمان اوج مصرف را رعایت نکنند، در وهله اول اخطار می‌دهیم و در صورت تکرار اقدام به قطع برق اداره خواهیم کرد و تا زمانی که تعهد لازم از بالاترین مقام دریافت نشود، اتصال مجدد برق انجام نخواهد شد.» سخنگوی صنعت برق می‌گوید که اگر مشترکان برق امسال همکاری لازم را داشته باشند، خاموشی‌ها تکرار نمی‌شود. اما در صورت تداوم افزایش مصرف، احتمال وقوع خاموشی‌ها در تابستان امسال نیز وجود خواهد داشت.
رجبی مشهدی در پایان تأکید می‌کند: «با چند راهکار ساده هم این ناترازی رفع می‌شود و هم پاداش صرفه‌جویی نصیب مشترکان خواهد شد. راهکارهایی مانند استفاده نکردن از وسایل برقی پرمصرف در ساعات اوج مصرف (۱۲ تا ۱۷)، خاموش‌کردن یک کولر اضافه، تنظیم دمای کولرهای گازی روی ۲۵ درجه یا استفاده از دور کند کولر آبی می‌تواند بیش از 10 درصد اصلاح مصرف به همراه داشته باشد که رقم قابل توجهی است.»
گفتنی است، بیش از 20 هزار مگاوات از مصرف برق کشور مربوط به سیستم‌های سرمایشی است. در این میان، مصرف برق کولرهای گازی اعم از اسپلیت و داکت اسپلیت بیش از 5 برابر انواع کولر آبی است. از این رو، توجه به تنظیم «دمای آسایش» و همینطور خاموش کردن سیستم‌های سرمایشی در مواقعی که استفاده‌ای از آن نمی‌شود، می‌تواند مصرف برق کشور را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و از بروز خاموشی جلوگیری کند. در غیر این صورت خاموشی‌ها امسال نیز پایداری شبکه برق کشور را تهدید خواهد کرد. اگرچه حدود یک سوم از مصرف برق کشور قابل مدیریت است اما دولت برنامه دارد تا برای چهار سال آتی و افزایش ظرفیت به ۳۵ هزار مگاوات شامل سه بخش یعنی ۱۵ هزار مگاوات نیروگاه‌های حرارتی مرتبط با وزارت نیرو، ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه‌های صنایع و ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه‌های تجدید پذیر را وارد مدار کند تا بخشی از کسری سرمایه گذاری‌ها جبران شود. در صورت تحقق این برنامه تابستان 1406 ایران شرایط پایدار‌تری در تأمین برق مورد نیاز خود خواهد داشت.

برای اولین بار در سال‌های اخیر به واسطه درآمدهای نفتی رقم خورد
اداره دولت بدون تنخواه بانک مرکزی

وزارت نفت اعلام کرد: دولت برای اولین بار در سال‌های اخیر برای اداره خود در ماه‌های نخست سال از بانک مرکزی تنخواه نگرفته است.
این وزارتخانه در پاسخ به گزارش‌ برخی رسانه‌های منتقد دولت درباره کاهش صادرات نفت توضیح داد: میزان عرضه و تقاضای جهانی نفت خام با توجه به سیاست‌های کشورهای صادرکننده و واردکننده، میزان رشد اقتصادی و سایر عوامل متغیر فصلی، یک نسبت مشخص داشته و الزاماً با کنار گذاشتن یک عرضه‌کننده از یک بازار خاص، این نسبت دچار تغییر فاحش نخواهد شد و صرفاً جغرافیای بازار ممکن است تغییر کند. جمهوری اسلامی ایران به مدد سال‌ها تجربه و تخصص و در اختیار داشتن پتانسیل کم‌نظیر لجستیکی، ضمن حضور در بازارهای سنتی و تأمین نیاز مشتریان قدیمی خود، امکان حضور در هر جغرافیایی از بازار جهانی نفت را دارد. کما اینکه در چند ماه اخیر افزایش فروش نفت و میعانات در کنار افزایش قیمت، کسری سنگین بودجه ۱۴۰۰ را جبران کرده و دست دولت را در مدیریت بازار ملتهب ارز، بازتر کرده است.

برگزاری جلسات متعدد با همسایگان در زمینه آب

دومین کنفرانس «دهه بین‌المللی آب برای توسعه پایدار، از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۸» در شهر دوشنبه تاجیکستان برگزار شد و  دراین کنفرانس وزیر نیرو بر اهمیت تعامل و همکاری میان کشورهای همجوار در زمینه منابع آبی تأکید کرد. موضوع مهمی که ضرورت توجه به آن در ریزگردهای اخیر نمایان شد. علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو در این همایش بیان کرد: «سیاست و راهبرد جمهوری اسلامی ایران در رودخانه‌های مرزی و منابع آبی مشترک، تعامل و همکاری با کشورهای همسایه در چهارچوب قراردادهای دوجانبه و همکاری‌های دیپلماتیک است.» به گزارش وزارت نیرو، محرابیان با بیان اینکه بحران آب در هزاره سوم چالش اصلی دنیا بوده و تأمین امنیت آبی در قرن ۲۱ دغدغه اصلی حکومت‌ها است، خاطرنشان کرد: طی ۱۰ سال گذشته و بر‌اساس گزارش سالانه مجمع جهانی اقتصاد، بحران آب همواره بیشترین ریسک را در پیشروی اقتصاد جهان قرار داده است. محرابیان درباره نقش فراملی آب در ایجاد صلح و زمینه گفت‌وگو و همکاری بین کشورها گفت: همان گونه که در گذشته رودخانه‌ها و منابع آبی منطقه، بستر ایجاد و بالندگی تمدن‌های بشری بوده‌اند، در حال حاضر نیز می‌توانند زمینه‌ساز صلح و آرامش و بستر گفت‌وگو و مفاهمه به شمار آیند. وی با اشاره به سیاست و راهبرد جمهوری اسلامی ایران در رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک، خاطرنشان کرد: استفاده بهینه از منابع آبی و حفظ محیط‌ زیست می‌تواند زمینه‌ای برای تعامل بیشتر و مذاکرات سودمند و همکاری در خصوص مدیریت منابع آب در منطقه فراهم کند. وزیر نیرو ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران با همه کشورهای همسایه در چهارچوب قراردادهای موجود و در قالب کمیسیون‌های مشترک جلسات  متعددی در طول سال‌های گذشته در خصوص همکاری در زمینه آب برگزار کرده و سعی شده است که معضلات و مسائل آبی مشترک به سمت مذاکرات و توافقات حقوقی و فنی هدایت شده و از سیاسی شدن موضوع آب اجتناب شود.