امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام: آدمیزاد را چه به فخرفروشى! آغازش نطفه‌اى است و فرجامش مردارى.
نهج‌البلاغه الحکمة 454

زنده‌یاد اسلامی‌نُدوشن، ادب‌شناس و نقاد ادبی بزرگ زمانه ما بود که با تألیف و ترجمه کتاب‌های فراوان در زمینه‌های مختلف ادبی و اجتماعی میراث گرانقدری از خویش به یادگار گذاشت که بی‌گمان چراغ راه پژوهندگان ادبیات و فرهنگ خواهد بود. ایشان در طول عمر با برکت خود، قلم قدرتمندش را همواره در راه پاسداشت زبان و ادب فارسی و ایران و تاریخ پرشکوهش قرار داد و بر بام و بوم این‌ مرز، در باب «فرهنگ» و «ایران» سخن راند و قلم زد که این کوشش بی‌وقفه و همت و اراده بلند ایشان می‌تواند الگوی ارزشمندی برای فعالان عرصه فرهنگ و خصوصاً جوانان باشد. بخشی از نوشته‌های دکتر اسلامی نُدوشن در ادبیات، حلاوت زبان سعدی، حافظ و مولانا را برای نسل ما تداعی می‌کند. ایشان در خط طولانی ادبیات ایران که حامل فرهنگ غنی ایرانی- اسلامی است، به ما آموخت چگونه می‌توان از دوران معاصر به دوران ‌کهن رفت و از آن دوران، توشه‌ای برای امروز فراهم کرد. این جانب درگذشت این استاد فرزانه را به خانواده ارجمند و تمامی اهالی فرهنگ و ادب و علاقه‌مندان به دانش و اندیشه تسلیت می‌گویم.
بخشی از پیام محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مناسبت درگذشت محمدعلی اسلامی‌نُدوشن

اللَّهُمَّ اجْعَلْ سَعْیی فِیهِ مَشْکوراً وَ ذَنْبِی فِیهِ مَغْفُوراً وَ عَمَلِی فِیهِ مَقْبُولاً وَ عَیبِی فِیهِ مَسْتُوراً یا أَسْمَعَ السَّامِعِینَ
خدایا کوششم را در این ماه مورد سپاس و گناهم را آمرزیده و عملم را پذیرفته و عیبم را پوشیده قرار ده، ای شنواترین شنوایان.

اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی فِیهِ فَضْلَ لَیلَة الْقَدْرِ وَ صَیرْ أُمُورِی فِیهِ مِنَ الْعُسْرِ إِلَی الْیسْرِ وَ اقْبَلْ مَعَاذِیرِی وَ حُطَّ عَنِّی الذَّنْبَ وَ الْوِزْرَ یا رَءُوفاً بِعِبَادِةِ الصَّالِحِینَ
خدایا در این ماه فضیلت شب قدر را روزی ام ساز و کارهایم را از سختی به آسانی برگردان و پوزش هایم را بپذیر و گناه و بار گران را از گردنم بریز، ای مهربان به‌بندگان شایسته.

عبدالرحیم سعیدی راد
شاعر و پژوهشگر
ای رفیق آن کس که خودش رفیق ندارد!
ای همدم آن کس که خودش همدمی ندارد!
چشم‌هایم، به هر طرف که می‌چرخند تاریکی می‌بینند و گمراهی، اما شک ندارم که شب هر چند به درازا بکشد، فردایی وجود دارد که حتماً آفتابی است. خورشید عدالت آمدنی است و روزهای خوب در راهند. تکیه گاه سرگردانی‌ها از راه خواهد رسید و ایمان گم شده، در رگ‌های وجودم به جریان خواهد افتاد.
به همین دلیل است که پاهایم جز به استقبال روشنی فردا نمی‌روند.
در ایستگاه بیست و ششمین ماه رمضان از تو می‌خواهم که به همه انتظارها پایان بدهی و آخرین منجی‌ات را برای ما بفرستی. همین
****
اى آفریننده‌ای که قدرت تو، کوه‌ها را از دل زمین بیرون کشیده است و به اذن تو آسمان‌ها گسترش یافته اند!
در بیست و هفتمین روز از ضیافت ماه رمضان به جلال و شکوه تو پناه آورده‌ام.
احساس می‌کنم امروز اندکی بیشتر به تو نزدیک شده‌ام و کمی از غبارهای روی قلبم پاک شده‌اند. با این حال، من آن کسی هستم که هزار بار شکسته‌ام. کشتی به گل نشسته‌ام. اما با هزار امید و آرزو آمده‌ام تا مرا بپذیری.
می دانم تو آن بزرگی هستی که خیلی زود می‌بخشی و خیلی زود راضی می‌شوی.
آمده‌ام تا از خطاهایم بگذری و دستم بگیری. همین!

گروه فرهنگی: سردار مدافع‌ حرم مهدی نیساری، کسی که برای شناسایی پیکر شهید حججی به مقر داعش رفت، در شب بیست ‌و یکم ماه رمضان آسمانی شد. به گزارش خبرنگار ایمنا، مهدی نیساری، پایه‌گذار و فرمانده گردان زرهی تیپ ۳۳ المهدی (عج) و تنها فرد ایرانی بود که برای شناسایی پیکر شهید محسن حججی به یکی از مقرهای داعش رفت؛ عملیاتی که گفته می‌شود حاج قاسم سلیمانی و سیدحسن نصرالله از بیروت آن را رصد می‌کردند و پس از آن سیدحسن نصرالله به وی لقب «پهلوان مقاومت» داد. در بخشی از کتاب «سربلند» به مأموریت ویژه سردار نیساری برای شناسایی پیکر مطهر شهید محسن حججی اشاره شده است. در این کتاب می‌خوانیم: «بعد از شهادت حججی تا مدت‌ها، پیکر مطهرش در دست داعشی‌ها بود تا اینکه قرار شد حزب‌الله لبنان و داعش، تبادلی انجام دهند. قرار بود، حزب‌الله تعدادی از اسرای داعش را آزاد کند و داعش هم پیکر محسن و دو شهید حزب‌الله را تحویل بدهد و یکی از اسرای حزب‌الله را هم آزاد کند. به من گفتند: می‌توانی بروی در مقر داعش و پیکر محسن را شناسایی کنی؟ می‌دانستم به دل خطر می‌روم و امکان دارد، داعشی‌ها اسیرم کنند و بلایی سرم بیاورند، اما آن موقع، محسن برایم از همه‌ چیز و حتی از جانم مهم‌تر بود. قبول کردم، خودم و یکی از بچه‌های سوری به نام حاج سعید از مقر حزب‌الله لبنان حرکت کردیم و به طرف مقر داعش رفتیم. در دل دشمن بودیم. یک داعشی که دشداشه سفید و بلند پوشیده بود و صورتش را با چفیه قرمز پوشانده بود، با اسلحه‌اش ما را می‌پایید. پیکری متلاشی شده و تکه تکه شده را به ما نشان داد و گفت: «این همان جسدی است که دنبالش هستید!» میخکوب شدم، از درون آتش گرفتم. مثل مجسمه‌ها خشک شدم. به حاج سعید نگاه کردم و گفتم: من چه طوری این بدن را شناسایی کنم؟! این بدن قطعه قطعه شده! بی‌اختیار به سمت فرد داعشی رفتم، عقب رفت و اسلحه‌اش را مسلح کرد و کشید طرفم. داد زدم: پست‌فطرتا، مگر شما مسلمون نیستید؟! مگر دین ندارید؟! پس سر این جنازه کو؟! دست‌هایش کو؟!» حاج سعید حرف‌هایم را برای آن داعشی ترجمه می‌کرد. داعشی برای آن که خودش را تبرئه کند، می‌گفت: این کار ما نبوده، کار داعش عراق بوده. دوباره فریاد زدم: کجای شریعت محمد (ص) آمده که اسیرتان را این‌طور قطعه قطعه کنید؟! داعشی به زبان آمد، گفت: تقصیر خودش بود. از بس حرص ما را درآورد. نه اطلاعاتی به ما داد، نه گفت، اشتباه کرده‌ام و نه حتی کوچک‌ترین التماسی به ما کرد که از خونش بگذریم، فقط لبخند می‌زد! پیکر قابل شناسایی نبود. به داعشی گفتیم: ما باید این پیکر را برای شناسایی دقیق با خود ببریم. اجازه نداد. با صدای کلفت و خش‌دارش گفت: فقط همین‌جا. نمی‌دانستم چه بکنم. شاید آن جنازه، پیکر محسن نبود و داعش می‌خواست ما را فریب بدهد. در دل به حضرت زهرا (س) متوسل شدم، گفتم: بی‌بی جان خودتان به ما کمک کنید، خودتان دست ما را بگیرید. خودتان یک راه چاره به ما نشان بدهید. یک‌باره چشمم افتاد به تکه استخوان کوچکی از محسن ناگهان فکری به ذهنم رسید. خودم را روی جنازه خم کردم و در یک چشم به‌هم‌زدن، استخوان را برداشتم و در جیبم گذاشتم! بعد هم به حاج‌سعید اشاره کردم که برویم. از صمیم دل خدا را شکر کردم که توانستم بدون آنکه آن فرد داعشی متوجه شود، قطعه استخوانی را با خودم بیاورم.

انتشار خبر درگذشت دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن، نویسنده، شاعر و مترجم شهیر ایرانی موجی از بازتاب‌ها را در فضای مجازی به‌همراه داشت. هنرمندان و اهالی فرهنگ و هنر در هر حوزه و جا و جایگاهی فقدان این استاد برجسته ادبیات را به جامعه فرهنگی ایران تسلیت گفتند و با شعر یا سطری از اسلامی‌ ندوشن یاد او را گرامی داشتند. دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن، نویسنده، شاعر و مترجم پرآوازه ایرانی  در سن ۹۷ سالگی و بر اثر کهولت سن در کانادا درگذشت و طبق اعلام قرار است پیکر او در کانادا به‌ خاک سپرده شود. با هم بخشی از واکنش‌های هنرمندان در فضای مجازی را مرور می‌کنیم.

در فراق فرزند ایران
صفحه اینستاگرامی که توسط شاگردان استاد محمدرضا شفیعی‌ کدکنی اداره می‌شود متن تسلیتی از طرف این استاد فرزانه منتشر کرد. در این پیام که ضمیمه عکسی از شفیعی‌ کدکنی و اسلامی ندوشن، نوشته شده است: و به‌ دست من امروز جز این قلم نیست، باری خدمتی می‌کنم. «ابوالفضل بیهقی» خاموشی خادم فرهنگ و فرزند ایران؛ استاد دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن. اگرچه جان عزیز است و مرگ نادلخواه، با این حال چیزی فراتر از مرگ و زندگی هست، یعنی جست‌وجوی نوعی معنا در زندگی و آن این است که «شرف» آلوده نشود. از میانِ مواهبی که به انسان بخشیده شده، «نام» بالاترین است و نام عبارت از آن است که شخص آنچه را که «جوهرِ زندگی» می‌شناسد، در حفظ آن تا پای جان باید.محمدعلی اسلامی ندوشن. فقدان استاد اسلامی ندوشن غم بزرگ و جانکاهی را بر دل‌های همه ما نشاند. از صمیم قلب به استاد عزیزمان دکتر شیرین بیانی، همسر بزرگوار دکتر اسلامی ندوشن غم‌ مباد می‌گوییم و با همه علاقه‌مندان، دلبستگان و فرزندان ایران به سوگ خاموشی خادم بزرگ فرهنگ ایران می‌نشینیم. دیر شد، آری، دیر و همه رنجِ ناگزیر شد آری، چهرِ وطن سالخورد و پیر شد آری، با همه اینها به یاد آر که گیتی، در دلِ دیرینگی هماره جوان است، سوی هزاران هزار چهره دیگر، رود زمان نغز و پر سرود روان است. ایران را از یاد نخواهیم برد استاد ندوشن! بدرود!

کیهان کلهر نوازنده و آهنگساز مطرح ایرانی هم در اینستاگرامش متنی در فقدان اسلامی ندوشن منتشر کرد و نوشت: امروز شمع پرفروغ فرهنگ و ادب ایران عالی‌ شأن «محمدعلی اسلامی‌ ندوشن» در اثر کهولت و ضعف جسمانی در شهر تورنتو کانادا به خاموشی گرایید و جان و جهان فرهنگ دوستان و ادب پژوهان این سرزمین را دردناک و غمگین ساخت. پیکر استاد حسب فرمایش خانم دکتر بیانی، همسر ایشان، به‌صورت موقت در تورنتو امانت سپرده می‌شود تا در فرصت مقتضی به ایران جهت خاکسپاری ارسال گردد و از دکتر اسلامی ندوشن بخوانیم: فکر نمی‌کنم بتوان از مرگ به‌عنوان یک عامل غافلگیرکننده یاد کرد؛ مرگ طبیعی‌ترین امر است. ممکن است بتدریج بیاید یا ناگهانی گاهی گوارا و گاهی ناگوار. البته وقتی مرگ می‌آید دیگر شخص به آن آگاهی ندارد که غافلگیر شود یا نشود. من نیز به مرگ فکر می‌کنم چون مرگ وابسته به زندگی است و جزو زندگی. بنابراین مهم‌ترین واقعه به شمار می‌رود پس طبیعی است که انسان به مرگ فکر کند به نظر من مرگ تراژدی به آن معنا نیست: پایان زندگی است.

سهراب پورناظری نوازنده، بهنوش طباطبایی بازیگر و بسیاری دیگر از چهره‌های سرشناس ایرانی با انتشار متن‌هایی از دریغ‌هایشان در فقدان این استاد برجسته فرهنگ و ادبیات ایرانی نوشتند. پورناظری با انتشار این بخش از یادگارهای اسلامی ندوشن یاد او را گرامی داشت: «ایران مانند معشوق غزل فارسی است که هم همه عوامل ستمگری را با خود دارد و هم نمی‌توان از او دل برگرفت.»
 
دیگه چه خبر؟
سعید سهیلی در اینستاگرام خود از اکران آنلاین فیلم سینمایی «گشت ارشاد 3» نوشت. فیلم گشت 3، حسن و عطا بعد از چند سال از امریکا برمی‌گردند و به‌دنبال ماشین عباس آقا می‌روند که آن را به شخصی به‌ نام پیکان که بهنام بانی نقش آن را ایفا می‌کند کرایه دادند و از آن می‌دزدند و بعد که با اون آشنا می‌شوند او به‌دنبال خوانندگی است که عطا و حسن به‌عنوان آهنگساز و ترانه‌سرای وی به او کمک می‌کنند که درگیر اتفاقاتی نیز می‌شوند.


مهران غفوریان بازیگر طناز ایرانی هم با انتشار عکسی از خودش و دخترش در اینستاگرام نوشت: «خدایا من آماده‌ام در‌های خوشبختی رو باز کن خدایا، من رو آماده خوشبخت شدن کردی. عجب خدایی هستی… دوستت دارم و همه هدایای خوشبختیم را که به من دادی.»

نمایشگاهی از آثار نقاشی هنرمندان فلسطینی با عنوان «سنگ صبور» به مناسبت روز جهانی قدس در موزه هنرهای معاصر فلسطین روز چهارشنبه 7 اردیبهشت ماه در موزه هنرهای معاصر فلسطین برپا شده است و تا 11 اردیبهشت ماه همه روزه از ساعت 10 تا 18 ادامه دارد.دراین نمایشگاه ۲۸ اثر کم‌نظیر نقاشی هنرمندان فلسطینی از گنجینه آثار فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته است.

آزاده سهرابی
روانشناس
در هفته‌ای که گذشت درباره اهمیت خودآگاهی و برخی نکات قابل تأمل در آن نوشتم اما شاید اگر برگردیم به اول بحث که چرا خودآگاهی مهم است و چرا ما عموماً در مرز آگاهی رفتار نمی‌کنیم، خیلی‌ها معترض باشند که این گونه نیست. شاید یکی از دلایل این است که ما ترجیح می‌‌دهیم همیشه روی پله ای بایستیم که حق در آن مکان از آن ماست و مهمتر اینکه وقتی یک سیستم روانی پر از دفاع و مقاومت در برابر شناخت افکار و رفتار در مغز ما راه می‌‌افتد عملاً آنچه را درک می‌‌کند ، واقعیت و آگاهی می‌‌داند. هرگاه فردی بتواند به جز فکر کردن به شیوه فکر کردن خود نیز نگاهی بیندازد و آن را تحلیل کند گامی بزرگ در جهت خودآگاهی برداشته است. اما ما اکثر مواقع تمایل داریم درباره افکار دیگران فکر کنیم. اگر به عنوان یک ناظر به خودمان نگاه کنیم، می‌‌بینیم اکثر روزمان را به شکل اتوماتیک فقط فکر و احساس و رفتار داشته‌ایم و آن طور که از قبل برنامه‌ریزی شده عمل کرده‌ایم. اگر توانایی ارزیابی خود را به دست بیاوریم شاید بتوانیم لحظاتی این دکمه اتوماتیک را خاموش کنیم و آنگاه وارد حیطه خودآگاهی شویم. هر چند شاید دعوای اصلی ما با خودمان در همین مرحله شروع شود چون مجبور می‌‌شویم با برخی استانداردهای خودمان چالش کنیم. اگر به خودارزیابی روی بیاوریم مثلاً شروع کنیم به نوشتن وقایع روزانه، چالش‌ها و شکست‌ها و موفقیت‌ها و نوشتن افکارمان می‌‌توانیم به یک الگو دست پیدا کنیم و اینجاست که شروع می‌‌کنیم به چالش با استانداردهایی که ما را بارها و بارها به یک نقطه مشخص ناکامی کشانده است. اگر بتوانیم ناظر باشیم بی قضاوت آن گلوگاه را اصلاح می‌‌کنیم اما مشکل این است که در بسیاری مواقع این ناظر بودن خود آغاز دردسر است و قضاوت‌های سنگینی را بر فرد وارد می‌‌کند. برای همین واکاوی خودآگاهی در ابتدای مسیر شاید نیازمند یک روانشناس و فرد آگاهی است که بدون قضاوت به شما کمک کند این واکاوی را آغاز کنید و مسیر درست خودآگاهی را نشان‌تان دهد. خودآگاهی مسیری ضروری اما بسیار پر مشقت است چرا که قرار است در این مسیر فرد جراح روان خود باشد، التیام بخش زخم‌های خود باشد و در عین حال در حال درد کشیدن هم باشد. خودآگاهی مسیری خالی از درد نیست.

دکتر عباس خامه‌یار
رایزن فرهنگی سابق ایران در لبنان
آرمان فلسطین با وجدان انسانی پیوند ناگسستنی دارد و به‌عنوان محوری‌ترین مسأله عالم اسلام و نیز پیشاپیش آرمان‌های عدالت‌خواهی تاریخ معاصر جهان به شمار می‌آید. استیفا و تحقق عدالت، هدفى است الهی، انسانی و حقوقی تا ظلم و ستمی که بر مردم مظلوم فلسطین روا داشته شده، پایان یابد. رژیم صهیونیستى نه فقط اشغالگر و استعمارگر و غاصب سرزمین فلسطین به شمار می‌آید، بلکه موجودیتی استعمارى است که می‌خواهد همه هستى صاحبان اصلى سرزمین و فرهنگ آنان را چپاول کرده و به یغما برد. امروزه شاهد اوج عداوت و کینه‌ورزی صهیونیست‌ها نسبت به میراث فلسطین و حتی لباس‌ها و پوشش‌های سنتی فلسطینی ازجمله چفیه فلسطینیان، هستیم. خواسته‌ها و ادعاهای باطل صهیونیست‌ها درباره مسجدالاقصی و تاراج میراث اسلامی و پیشینه اماکن تاریخی و مذهبی در این سرزمین مقدس، یکی از پلیدترین سیاست‌های سلطه‌طلبانه و نژادپرستانه این رژیم اشغالگر است. غاصبان علاوه‌بر چشمداشت به املاک و داشته‌های فلسطینیان، تلاش دارند واقعیت‌ها را مخدوش و وارونه جلوه دهند؛ لذا با اقدامات زورگویانه و چپاولگرانه خود درصدد دگرگونى و استحاله ماهیت، نشانه‌ها، نام‌ها و سنت‌های دینی، تاریخی، اجتماعی و حقوقی فلسطینیان هستند. بی‌تردید جنگ و یورش همه‌جانبه فرهنگی صهیونیست‌ها، یکی از صحنه‌های خانمانسوز آنان، علیه مردم فلسطین است. مردم و جوانان رزمنده فلسطینی با دفاع و مبارزه برای حفظ و پاسداشت هویت، تاریخ و دین خود با تمام وجودشان، ایثارگری کرده و جان خود را فدای این ارزش‌ها می‌کنند. به اعتقاد آنان، مقاومت و مبارزه بدون هویت، پوچ و بی‌معنی است. طرح و نقشه‌های پلید استعمارگران نه فقط سرزمین‌های اسلامی و عربی را مورد هدف قرار داده، بلکه تمدن و فرهنگ مردم و سایر کشورهای منطقه را که نقش زیادی در پیدایش تمدن بشری جهان داشته است در صدر اهداف شوم خود قرار داده است. برای اثبات چنین ادعایی، همگی شاهد نابودی و تخریب اماکن باستانی، تاریخی و تمدنی این منطقه با شعله‌ور ساختن جنگ‌ها و برانگیختن فتنه‌های بی‌شمار بوده و هستیم. غیرمنتظره نبود که دشمنان با تخریب و نابودی اماکن باستانی و تمدنی در سوریه و عراق و دیگر کشورهاى منطقه و غارت موزه‌های تاریخی، تلاش کردند بقایای آثار تمدن و فرهنگ این کشورها را از بین ببرند؛ در حالی‌که ساختمان وزارتخانه‌ها و مؤسسه‌های بانکی و مالی این کشورها از یورش حملات نظامی مصون باقی ماند. آنچه پس از تحولات سال‌هاى اخیر در عراق و سوریه رخ داد و منجر به نابودی کامل شهرهای باستانی در سوریه (تدمر، ادلب و...) و نابودی ۶۰ درصد دیگر شهرهای مورد هدف واقع شد، در راستاى استراتژى مخرب رژیم صهیونسیتی در طول 70سال اشغالگری و یهودی کردن قدس شریف و سرزمین‌های اشغالی در این حوزه‌ها است. یهودی‌سازی قدس شریف و دیگر سرزمین‌هاى اشغالى پیامد طبیعی فرهنگ سازش و عادی‌سازی روابط با دشمن است که به رژیم غاصب و اشغالگر این اطمینان را می‌دهد تا سرزمین‌های بیشتری را اشغال و اهالی آن مناطق را پس از قرن‌ها حضور و سکونت آواره کرده و صهیونیست‌هاى مهاجر را ساکن فلسطین و خانه‌هاى فلسطینیان کنند! و پس از آن به دروغ ادعا کنند این سرزمین یهودی و اسرائیلی است! و اسناد، نقشه‌ها و کتب تاریخی را که نشان از هویت و مالکیت اصلی این سرزمین به فلسطینیان است، نابود و منهدم کنند. اعلام روز جهانی قدس از سوی امام راحل در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی ایران، گامی به سوی فرهنگ‌سازی در جامعه اسلامی و ایجاد وحدت در ابعاد فکری و سیاسی در جوامع اسلامى و عربى به شمار می‌رود. همبستگی قاطبه مسلمانان و دفاع آنان از آرمان فلسطین و جبهه مقاومت رهاورد این اقدام بزرگ فرهنگی است.

درگذشت محمدعلی اسلامی نُدوشَن اهالی ادبیات و دوستدارانش را غرق ماتم کرد. زنده‌یاد اسلامی نُدوشَن سوم شهریور نود و هفت سال قبل دیده به زندگی گشود و پنجم اردیبهشت ماه جاری بر اثر کهولت سن با زندگی وداع کرد. از جمله مشخصه‌های زندگی حرفه‌ای این شاعر و ادیب ایرانی چند وجهی بودن فعالیت‌هایی است که در همگی‌شان صاحبنام است. وی شاعر، منتقد، نویسنده، مترجم، حقوقدان و پژوهشگر ایرانی بود و افزون بر این در تربیت و تدریس چندین نسل از علاقه‌مندان ادبیات در دانشگاه تهران نقشی بسزا ایفا کرد. «گ‍ن‍اه» و «چشمه» از مجموعه شعرها و «ب‍ه‍تری‍ن اش‍ع‍ار ه‍نری لانگ‌ف‍ل‍و»، «آن‍ت‍ون‍ی‍وس و ک‍ل‍ئ‍وپات‍را» و «ش‍ور زندگ‍ی: م‍اج‍رای زن‍دگ‍ی ون‍س‍ان ون‍گ‍وگ ن‍ق‍اش ه‍ل‍ن‍دی» از جمله  ترجمه‌ها و «درباره رستم و سهراب بنیاد شاهنامه» و «م‍اج‍رای پ‍ای‍ان‌ن‍اپ‍ذی‍ر ح‍اف‍ظ (نقد ادبی)» از آثار تألیفی زنده یاد اسلامی نُدوشَن هستند.

اسماعیل آذر
شاعر، مجری و استاد دانشگاه
زنده یاد محمدعلی اسلامی نُدوشَن از جمله چهره‌های اثرگذار و شاخص زبان و ادبیات فارسی به شمار می‌‌آید و بهترین گواه بر این گفته را می‌توان در آثار گران‌سنگی دید که از وی به یادگار مانده‌اند. اما نکته مهم دیگر اینکه استاد اسلامی نُدوشَن در حیطه زندگی کاری‌ خود برخوردار از چهره‌ای چندوجهی بود و عجیب اینکه در همه حوزه‌های کاری‌اش خوش درخشید. از فعالیت تخصصی در حیطه شعر، ترجمه، پژوهش و حقوق گرفته تا تدریس علاقه‌مندان. مسأله دیگری که در آثار وی خودنمایی می‌کند این است که فرجام اغلب آنها به ایران می‌رسد. او به غایت ادیبی ایران‌دوست بود و همان‌طور که اشاره شد در حوزه‌های مختلفی فرس رانده و توفیقات بسیاری هم به دست آورده بود. زنده یاد اسلامی نُدوشَن از شاعران پیشرو معاصر بود. در زمینه شعر دست به ترجمه آثاری از شاعران بزرگ جهان زده بود که همین مسأله گویای تسلطی است که به زبان‌های فرانسه و انگلیسی داشته، اشعار «شارل بودلر»، قطعاتی از شکسپیر و کارهایی از شاعران مجارستانی را ترجمه کرده، هرازگاهی هم سراغ شاعران گمنام اما دارای کارهای ارزشمند رفته بود. او با این ترجمه‌های ماندگار پنجره تازه‌ای به روی علاقه‌مندان جهان ادبیات گشود. افزون بر این مطالبی نیز در پیرامون شاهنامه فردوسی نوشته، کارهایی که اغلب در حکم کتاب‌هایی مرجع برای دانشجویان و دیگر علاقه‌مندان هستند و مورد استفاده قرار می‌گیرد. بگذارید خاطره‌ای از استاد اسلامی نُدوشَن را با شما درمیان بگذارم، یکی از دانشجویان من درصدد تألیف رساله دکترای خود پیرامون تطابق شاهنامه با «سرود نیبلونگن»، حماسه قوم ژرمن بود. بعد از طرح موضوع پیشنهادی‌اش با من، بررسی کردم و متوجه شدم که زنده‌یاد اسلامی نُدوشَن مطالب فراوانی درباره حماسه قوم ژرمن دارد. طی نامه‌ای، دانشجوی مذکور را به استاد اسلامی نُدوشَن معرفی کردم. دانشجو نزد استاد رفت اما ایشان تأکید کرد که مدت‌های بسیاری است که دیگر رساله قبول نمی‌کند. وقتی متوجه گفته ایشان شدم به دانشجو تأکید کردم که راه دیگری جز تلاش برای جلب موافقت ایشان نداری. او هم با چشمانی اشکبار مجدد خدمت استاد اسلامی نُدوشَن رفت، در نهایت این جمله را شنید که تنها به یک شرط استاد حاضر به قبول این می‌شود که به‌عنوان استاد مشاور در رساله‌ای که من هم استاد راهنمای آن بودم همراهی کند. شرط ایشان این بود که دانشجو قبل از آغاز کار، هفت- هشت کتابی را که زنده‌یاد اسلامی نُدوشَن معرفی کرد ، بخواند. شاید باور نکنید، اما حاصل کار رساله‌ای یک‌هزار صفحه‌ای شد که توانست از هیأت داوران بالاترین نمره ممکن را کسب کند. اینها تنها بخشی از مواردی است که به استناد آن می‌توان اسلامی نُدوشَن را از نوادر روزگارمان در عرصه ادبیات و حتی فراتر از آن فرهنگ دانست، امیدوارم در فرصت دیگری بتوانم بخش‌های مختلفی از زندگی علمی ایشان را در روزنامه وزین ایران با مخاطبان در میان بگذارم. یاد و خاطره‌اش گرامی و ماندگار.