وقتی نام سردار شهید سپهبد قاسم سلیمانی به میان می‌آید فوراً اقدامات او در زمینه ایجاد ثبات و امنیت در کشور‌های حوزه مقاومت در قالب دفاع از حاکمیت این کشور‌ها و تمامیت ارضی‌شان و بخصوص رشادت‌های ایشان در جریان مبارزه با وحشی گری‌های گروه داعش در سوریه و عراق در اذهان زنده می‌شود اما تلاش‌های مجاهدانه سردار، تنها به اینجا ختم نمی‌شود.
سردار سلیمانی سال‌ها قبل زمانی که گروهکی به‌نام داعش وجود نداشت و هنوز نام و چهره او به‌عنوان یک فرمانده بزرگ نظامی در رسانه‌ها مطرح نشده بود به‌عنوان یکی از فرماندهان عالی رتبه سپاه قدس در جریان مبارزات مردم و گروه‌های جهادی افغانستان علیه استکبار و بخصوص گروه‌های افراطی در این کشور منشأ خدمات شایانی بود.
شهید سلیمانی اوایل دهه هفتاد درست زمانی که طالبان در افغانستان در حال اوج گیری بودند، از ابتدای مبارزات مردم افغانستان علیه افراطی گری در کنار گروه‌های جهادی این کشور از جمله احمد شاه مسعود، فرمانده «جبهه مقاومت علیه طالبان» قرار گرفت و پیروزی‌های زیادی را نصیب این جبهه و مردم افغانستان کرد و مانع از تسلط طالبان بر کشور افغانستان شد.
حالا که دو سال از شهادت سردار گذشته بتدریج خدمات او در عرصه آبادانی، پیشرفت، صلح و سازندگی و تأمین امنیت در افغانستان در حال آشکار شدن است و مردم از ابعاد مختلف اقدامات او در افغانستان آگاه شده‌اند.
حجت‌الاسلام والمسلمین «سید عیسی حسینی مزاری»، رئیس‌کل مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان و همچنین خبرگزاری صدای افغان (آوا) یکی از کسانی است که به‌دلیل کار و سوابق خود در افغانستان بخوبی در جریان اقدامات شهید سلیمانی در افغانستان بوده و می‌تواند پاسخگوی سؤالات ما در این زمینه باشد. به سراغ او رفتیم و پای صحبت‌هایش نشستیم:

جناب مزاری ابتدا در مورد سوابق و اقدامات شهید قاسم سلیمانی در افغانستان توضیح دهید؟
شهید سلیمانی قبل از آنکه به فرماندهی سپاه قدس تعیین شود به‌عنوان یکی از مسئولان بلند پایه سپاه قدس در افغانستان در کنار مجاهدین افغانستان حضور داشت. پس از پیروزی جهاد مردم افغانستان در کنار دولت اسلامی و مجاهدین در کابل از جمله استاد ربانی و احمد شاه مسعود در عرصه‌ها و میادین مختلف قرار گرفت و به دولت مجاهدین کمک کرد.
تا آنجا که می‌دانم در سال ۷۵ درست یک روز قبل از سقوط حکومت مجاهدین سردار سلیمانی در کابل حضور داشت و حتی عقب نشینی احمد شاه مسعود و دولت اسلامی مجاهدین به‌سمت پنجشیر با هماهنگی و مشورت او انجام شد و زمانی که گروه مقاومت در پنجشیر اعلام موجودیت کرد بازهم شهید سلیمانی در آنجا در کنار احمدشاه مسعود و سایر رهبران گروه مقاومت حضور پیدا کرد. در حقیقت سردار سلیمانی در ایجاد جبهه مقاومت، حمایت از آن و به پیروزی رسیدن این گروه نقش اساسی و صددرصدی داشت.

شرایط افغانستان در زمانی که شهید سلیمانی پا به میدان گذاشت چگونه بود؟
آن زمان افغانستان شرایط و وضعیت بسیار دشواری را سپری می‌کرد و اگر سردار سلیمانی در افغانستان حضور نداشت و کمک‌های اقتصادی و سیاسی و غیره او و ایران نبود به‌طور قطع مقاومت نمی‌توانست بر طالبان پیروز شود. طالبان با آن روحیه خشن و رفتار خشونت‌آمیز بر کل افغانستان مسلط می‌شدند وآن گاه سیاست‌هایی را که مطابق میل عربستان و امریکا بود  اعمال می‌کردند اما سردار سلیمانی با تدابیر خود موجبات پیروزی جبهه مقاومت را فراهم آورد.
شهید سلیمانی بعدها زمانی که حکومت‌های دست ‌نشانده غرب در افغانستان بر سر کار آمدند مثل آقای کرزای و بعد اشرف غنی باز هم به‌خاطر مردم در عرصه خدمت‌رسانی و کمک به دولت‌ها کوتاهی نکرد چراکه معتقد بود امنیت در افغانستان در آن شرایط در سایه دولت‌های مستقر قابل تأمین است.

آیا در جریان جنگ با طالبان، سردار سلیمانی خودشان هم در صحنه عملیات حضور داشتند  یا صرفاً کمک‌ها به شکل مشورتی بود؟
در زمان شکل‌گیری مقاومت علیه طالبان خود سردار در صحنه مبارزه در مناطق مختلف از جمله جبهه پنجشیر و سایر جبهه‌ها حضوری فعال داشتند مثلاً در منطقه بلخاب که یکی از نقاط دورافتاده در شمال افغانستان و منطقه‌ای است  کاملاً محصور در میان کوه و برف و یخبندان، به‌طور مستقیم در صحنه نبرد و عملیات‌ها حضور داشتند.

آیا نگاه ایشان به طالبان در سال‌های بعد نیز همانند همان ایام بود؟
 مواضع طالبان در دوره سیطره پنج ساله این گروه بر افغانستان در دهه 70 مورد تأیید او نبود و لذا ایشان در کنار گروه مقاومت علیه طالبان حضور پیدا کرد و از حامیان جبهه مقاومت علیه طالبان بود اما بعد از آنکه بتدریج رویکرد طالبان تغییر کرد نگاه ایشان هم عوض شد.

به‌نظر شما دلیل آنکه اقدامات حاج قاسم در دفاع از ملت افغانستان تا چند سال اخیر چندان رسانه‌ای نشده بود، چیست؟
به‌نظر من این موضوع بر می‌گردد به دستگاه‌های مرتبط با خود ایران. حالا هم اگر می‌بینید اقدامات ایشان در افغانستان مطرح می‌شود براساس مسائلی است که من یا امثال من گفته‌اند. ما در سال گذشته برای سالگرد شهید سلیمانی از افراد مطلع در رابطه با خدمات و فعالیت‌های شهید سلیمانی در افغانستان برای سخنرانی دعوت کردیم اما در ایران استقبالی نشد، اما باید گفت خدمات سردار سلیمانی طی حدود سه دهه به مردم و دولت‌های موجود در افغانستان بی‌بدیل و منحصر به فرد بوده؛ چه در زمان حکومت مجاهدین، چه در زمان 5 سال مقاومت و چه تمام 20 سال اخیر.
در مسائلی که حتی در اجلاس بن (سال2001) پس از سقوط طالبان در رابطه با سرنوشت اداره افغانستان صورت گرفت سردار سلیمانی تأثیر مستقیمی در جریان مذاکرات داشت و بنا بر اظهارات خود مقام‌های ایرانی با ارتباط تلفنی مسیر مذاکرات را هدایت می‌کرد. همین‌طور ایشان در افغانستان در عرصه‌های سیاسی، فرهنگی و حتی اقتصادی حضور داشتند. در بحث بازسازی هم همینطور؛ مثلاً جاده بین اسلام قلعه به هرات با پیگیری‌ها و تلاش مستقیم خود سردار سلیمانی احداث شد.

مردم افغانستان ، سردار سلیمانی را چگونه شخصیتی می‌دانند و نزدشان چه ابعادی از شخصیت ایشان برجسته است؟
این شهید برای افغانستان و برای مردم آن ارائه گر خدمات بی‌‌شماری بوده و نزد مردم افغان به‌عنوان یک اسطوره استکبارستیز به معنای واقعی کلمه شناخته می‌شود. او در حقیقت شخصیتی استکبارستیز و یاور مستضعفان در همه جای دنیا و تمام ایام زندگی‌اش بوده است. شخصیت شهید سلیمانی برای نیروهای جوان ما چه در عرصه مبارزات ضد استکباری چه در زمینه هدایت جوامع اسلامی و چه در زندگی شخصی به‌عنوان یک الگوی کامل مطرح است.

خود شما به‌عنوان یک عالم دینی ایشان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
به‌نظر من سردار سلیمانی بزرگترین شخصیت مقاومت جهان اسلام بوده است. سردار سلیمانی الگوی واقعی از یک شخصیت مسلمان بود؛ فردی بود که سعی داشت با داشتن شاخصه‌های دینی در عرصه‌های مختلف حضوری جدی داشته باشد و سفیر فرهنگ انقلاب اسلامی باشد.
شهید سلیمانی در زمینه عقاید و عبادات و اخلاق که سه پایه مهم دین است انسان برجسته‌ای بود و سیاست‌های او در عرصه مدیریتی هم مبتنی بر همین عناصر بود. او در تمام عرصه‌ها یک شخصیت کاملاً خدایی را از خود ارائه می‌داد که کاملاً هم تأثیرگذار و مؤثر بود.

به تأثیرگذاری سردار سلیمانی بر جوانان افغان به‌عنوان یک الگو اشاره کردید، این تأثیرگذاری چگونه شکل گرفت، توضیح می‌دهید؟
تأثیرگذاری شخصیت شهید سلیمانی بسیار عمیق بود و از محدودیت زمانی یا مکانی برخوردار نیست. بر این اساس نه تنها جوانانی که در کنار ایشان در عرصه مبارزه حضور پیدا کردند و ایشان را درک کردند بلکه همه کسانی هم که از دور با ایشان ارتباط داشتند و یا شایستگی‌ها و خصوصیات شخصیتی ایشان را مطالعه کرده‌اند متأثر از شخصیت ایشان هستند. به اعتقاد من امروز همین جوانانی که در یمن در حال مبارزه با ظلم و بی‌عدالتی هستند شاگردان ایشان هستند که از راه دور از شخصیت ایشان تأثیر گرفته‌اند. همین‌طور تأثیرپذیری و الگو گرفتن بسیاری از مجاهدین در لبنان، عراق ، سوریه و حتی افغانستان هم به همین شکل و از راه دور بوده است.

تأثیرگذاری که به آن اشاره کردید در افغانستان به چه شکلی نمود پیدا کرده است؟
اخلاق و سیاست‌های این مرد و شاخصه‌ها و خصوصیات شخصیتی او به‌گونه‌ای تأثیرگذار بود که طی بیش از دو دهه گذشته نیروهای مجاهد و جهادی در افغانستان پدید آمده‌اند که هیچ یک از حضور 150 هزار نیروی مستقر ارتش امریکا در افغانستان هراسی نداشتند. بر همین اساس در جایی مثل کابل در سال 86 تظاهرات روز قدس بنیانگذاری می‌شود و آدمک‌های سران امریکا در آن زمان به آتش کشیده می‌شود و علیه امریکا کار جدی صورت می‌گیرد، آن هم در کشوری که عملاً تحت اشغال امریکاست. اینها همه به‌دلیل تأثیرات ایشان بوده است.

رویکرد فعلی سپاه قدس و سردار قاآنی فرماندهی سپاه قدس به مسأله افغانستان را چگونه می‌بینید؟
 رویکرد فعلی سپاه قدس بسیار هوشمندانه و کاملاً در جهت منافع مردم افغانستان بوده است. اواخر حکومت اشرف غنی احساس می‌شد جبهه‌های مقاومت در افغانستان در حال شکل‌گیری است. طبعاً یکی از کشورهایی که از جبهه مقاومت حمایت می‌کرد قطعاً جمهوری اسلامی بود و کار و برنامه چنین حرکتی را داشت. البته نه آنچه که بعد از تسلط طالبان بر افغانستان در رابطه با جبهه پنجشیر شکل گرفت. ما و جمهوری اسلامی آن را مطابق با منافع مردم افغانستان نمی‌دانستیم.
اما همان‌طور که مشاهده کردیم جبهه مقاومت جدیدی در افغانستان شکل نگرفت بلکه با سیاست‌های سپاه قدس، یک رویکرد مثبت و منعطف  از سوی طالبان نسبت به گروه‌های مخالف خود و همچنین شیعیان پیدا شد.
 تأکید ما بر این نکته است که باید حکومت همه شمول در افغانستان ایجاد شده و تمام مردم افغانستان خود را در چهارچوب حکومت فعلی و آینده افغانستان ببینند به نحوی که همه اقوام و پیروان تمامی مذاهب در راستای تأمین امنیت، ثبات و سازندگی در افغانستان نقش پیدا کنند. امروزه سپاه قدس مشوق جریاناتی است که در راستای ایجاد ثبات و سازندگی در افغانستان گام برمی‌دارند.

حالا که در آستانه سالگرد شهید سلیمانی قرار داریم آیا در افغانستان برنامه خاصی در این زمینه تدارک دیده شده است؟
رویکرد دولت اشرف غنی به موضوعات رویکردی فاشیستی و مزدورانه و وابسته به غرب بود. او هر آنچه مورد علاقه امریکایی‌ها بود در داخل این کشور اعمال می‌کرد و لذا سال گذشته در بحث تجلیل از شهید سلیمانی مشکلاتی ایجاد کرد و از برگزاری مراسم سالگرد ممانعت به عمل می‌آوردند اما امسال فضا کاملاً آماده است و مشکلات قبلی وجود ندارد.
بر این اساس امسال خود مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان در راستای تجلیل از شخصیت شهید سردار سلیمانی هم در سطح ولایات و شهرهای داخل افغانستان و بخصوص در کابل، هرات، مزارشریف، بامیان و برخی ولایات دیگر و همچنین در خارج افغانستان بویژه در ایران و شهرهای مشهد مقدس، تهران و قم برنامه‌های ویژه‌ای تدارک دیده است. خبرگزاری صدای افغان (آوا) نیز مانند سال‌های قبل در رابطه با تجلیل از شخصیت ایشان و معرفی بیش از پیش شهید سلیمانی و ابومهدی المهندس برنامه‌های خاصی را در نظر گرفته است.

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در نشست علنی دیروز قوه مقننه و در نطق پیش از دستور خود، فرارسیدن سالروز شهادت مرد میدان، سردار پرافتخار اسلام و محبوب دل مردم ایران و تمامی مستضعفین جهان، شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی را به ملت شریف ایران و تمام کسانی که به آرمان عدالت‌گستری، آزادی‌خواهی و رفع ظلم و تبعیض از جهان باور دارند و در این مسیر گام برداشته‌اند، تسلیت و تعزیت گفت.
به گزارش خانه ملت، وی افزود: خون شهید راه خود را در زمین و آسمان‌ها پیدا می‌کند و این وظیفه ماست تا بتوانیم با فهم درست از سیره شهید و منطق عمل و اندیشه او، زندگی و فکر خود را با آن منطق سازگار کنیم و خود را از انحراف، تندروی یا کندروی رها کنیم.
رئیس مجلس ادامه داد: بزرگ‌ترین ظلم به حاج قاسم، تقلیل دادن او از یک مکتب و مدرسه درس‌آموز به سطح یک ژنرال شجاع و یک فرد مبارز است. حاج قاسم مکتب است زیرا ابعاد گوناگون زندگی او بر اساس راه و روشی تنظیم شده بود که امام راحل با فهم دقیق خود از اسلام ناب محمدی(ص) به ما آموخت.
نماینده تهران در مجلس اضافه کرد: حاج قاسم شاگرد اول مکتب امام است و این مکتب که تا امروز با همراهی و فداکاری ملت ایران، نجاتبخش و راهگشا بوده، بر دو اصل خداباوری و مردم‌باوری استوار است. اگر حاج قاسم در سال‌های عمر شریف و بابرکت خود توانست فاتح میدان‌های بزرگ باشد به این دلیل بود.
رئیس قوه مقننه با بیان اینکه اخلاص کم‌نظیر او با اعتقاد قلبی به توانایی مردم و همچنین باور عمیق و برخاسته از آموزه‌های دینی به اصل «ما می‌توانیم»، در یک شخص جمع شده بود و امروز نیز به‌ برکت خون او و خون مجاهدان مخلصی همچون شهید ابومهدی المهندس، امریکا در آستانه اخراج کامل از منطقه قرار گرفته است و با پشتیبانی ملت‌های منطقه، ان‌شاءالله این امر به‌زودی به‌طور کامل محقق خواهد شد.
قالیباف با تأکید بر اینکه مردم‌باوری در مکتب سلیمانی یعنی در هر لحظه فقط در اندیشه حل مشکلات مردم بودن و پرهیزکردن از هر فرع و حاشیه‌ای که انسان انقلابی را از حل مشکلات مردم دور کند، اظهار داشت: مردم‌باوری یعنی اینکه مشکلات فقط و فقط با همراهی و مشارکت همه‌جانبه خود مردم قابل حل است و هر کسی که مردم را از حضور فعال بازدارد یا نقش آنها را نادیده بگیرد یا آنها را دسته‌بندی و فرقه‌بندی کند، بی‌گمان شکست خواهد خورد.
وی با یادآوری این مطلب که حاج قاسم در هر میدانی که حاضر می‌شد مایه امیدواری و اعتماد به نفس مردم بود، عنوان کرد: او که در مکتب خمینی(ره) «ما می‌توانیم» و حل مشکلات با مشارکت عموم مردم را آموخته بود هرجا که قدم می‌گذاشت نیروهای مردمی را سرشار از باور راستین به نیروی خود و با اتکا به نیروی لایزال الهی می‌کرد. خداباوری سلیمانی به‌ معنای رعایت اخلاق و حدود شرعی در هر امری حتی در مواجهه با دشمنان و به‌ معنای باور عملی به سنت‌های الهی است.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان ادامه داد: همان سلیمانی که مقابل پابرهنگان و مستضعفان دست ارادت بر سینه می‌گذاشت و تعظیم می‌کرد، در برابر هیچ ابرقدرت و زورگویی سر خم نکرد و مقابل آنها تا آخرین نفس ایستاد و نقشه آنها را خنثی کرد.
نماینده تهران در مجلس عنوان کرد: همان سلیمانی که شیر بیشه مبارزه و نبرد با ظالمان بود، با دقت و هوشمندی فراوان بر مسائل سیاسی اشراف داشت و از ابعاد آن آگاه بود و این فراست را برای درهم کوبیدن دشمن به‌ کار می‌گرفت.
سلیمانی به‌ جای سختگیری با مردم، بر خود سخت می‌گرفت و با مردم مهربان و متواضع بود.قالیباف همچنین تصریح کرد: با پیروی از مکتب سلیمانی و با اتکا به دو اصل خداباوری و مردم‌باوری می‌توان بر مشکلات غلبه کرد و همین منطق را که بارها در 4 دهه اخیر، رهگشا و موفقیت‌آمیز بوده است، می‌توان در سایر عرصه‌ها نیز به‌ کار بست.
رئیس مجلس اظهار داشت: فرارسیدن اولین سالروز درگذشت علامه مصباح یزدی را که در سال‌های عمر خود نقش مهمی در راستای ترویج معارف اسلام و حراست از مبانی فکری انقلاب اسلامی ایفا کردند به همه ملت عزیز و بویژه به تمامی شاگردان و دوستداران ایشان تسلیت می‌گویم.