میترا جلیلی
خبرنگار
 به‌دنبال شیوع کرونا رفتار خرید کاربران در دنیا تغییری جدی داشته به‌گونه‌ای که محققان، ارزش بازار تجارت الکترونیک جهان تا پایان 2021 را حدود 5 تریلیون دلار تخمین زده‌اند هرچند اندازه و وسعت این بازار در سراسر جهان یکسان نیست. یکی از مناطق جهان که تجارت الکترونیک در آن تا پیش از پاندمی کووید19 روند کندی داشت، منطقه خاورمیانه و آفریقا(MENA) بوده است که پس از بحران کرونا، اوضاع به‌گونه‌ای دیگر رقم خورد و این روند شتاب گرفت. حالا دیگر انتظار می‌رود این منطقه ازنظر شاخص تجارت الکترونیک، از متوسط جهانی نیز پیشی بگیرد و در 5 سال آینده شاهد رشد 20 درصدی این بازار باشیم درحالی که این رقم برای کل دنیا 13درصد پیش‌بینی شده است.
ضریب نفوذ بالای اینترنت و گوشی هوشمند در «منا»
هرسال مؤسسات پژوهشی مختلفی در جهان شاخص‌های جهانی مختلف فناوری ازجمله بازار تجارت الکترونیک را رصد می‌کنند. یکی از این مؤسسات، Kearney است که تخمین زده است در نتیجه تأثیر کرونا بر تغییر رفتار خرید مردم، میزان فروش آنلاین و تجارت الکترونیک در منطقه «منا»(Mena) (خاورمیانه و شمال آفریقا) تا پایان سال ۲۰۲۲ به ۵۰ میلیارد دلار برسد درحالی که پیش از کرونا این رقم تنها ۲۶ میلیارد دلار بود. گفتنی است این رقم در سال 2016 نیز حدود 18.6میلیارد دلار بوده است.
بسته شدن فروشگاه‌ها و مال‌های بزرگ در کشورهای منطقه منا از مارس 2020، بخش زیادی از جمعیتی را که پیش از این علاقه‌ای به خرید آنلاین نشان نمی‌دادند  به این عرصه وارد کرد. ضریب نفوذ بالای اینترنت و جمعیت جوان علاقه‌مند به حوزه فناوری، موتور محرکه رشد بالاتر از میانگین جهانی شاخص تجارت الکترونیک در این منطقه شمرده می‌شود. موضوع مهم دیگر این است که رشد سالانه تجارت الکترونیک در این منطقه از اروپا و آسیا بالاتر بوده و دلیل اصلی آن را نیز حضور کشورهایی مانند مصر، امارات متحده عربی، عربستان سعودی و کویت می‌دانند که در این زمینه در بازار دست برتر را دارند. در این منطقه لوازم الکترونیکی، فشن، محصولات زیبایی و خواربار محبوب‌ترین ها هستند و 80 درصد بازار تجارت الکترونیک را به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین در این منطقه ضریب نفوذ بالای تلفن‌های هوشمند سبب شده تا بخش عمده خرید آنلاین ازطریق این وسایل فناورانه انجام شود. 55درصد خریداران در مصر، امارات و عربستان سعودی از طریق تلفن‌های هوشمند خود خرید آنلاین انجام می‌دهند. در این منطقه 68درصد مردان در خرید آنلاین خود به مبلمان و کامپیوتر روی خوش نشان داده‌اند ولی 72درصد زنان مواد غذایی، لباس و لوازم آرایشی خریداری کرده‌اند.
روش‌های جدید پرداخت آنلاین
درحالی که در سال 2020 بخش عمده مردم پس از خرید آنلاین، در زمان دریافت محصول، هزینه آن را پرداخت می‌کردند ولی حالا با تغییر فناورانه روش‌های پرداخت اوضاع به گونه‌ای دیگر رقم خورده و همین امر زمینه ساز توسعه بیشتر تجارت الکترونیک شده است. مردم با Google Pay, Samsung Pay و Apple Pay آشتی کرده‌اند و انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک بویژه در کشورهای حوزه خلیج فارس پرداخت‌های صوتی، بیومتریک، ارز دیجیتال و همچنین پرداخت با استفاده از فناوری تشخیص چهره جایگزین روش‌های پرداخت سنتی و امروزی شود. گزارش مؤسسه Checkout.comهم نشان می‌دهد که استفاده از پول نقد از سال گذشته حدود 75درصد کاهش یافته است و 60درصد از خریداران منطقه«منا» ترجیح می‌دهند هزینه خرید آنلاین خود را به‌صورت دیجیتالی پرداخت کنند. علاوه بر این، 24 درصد از خریداران در «منا» امسال از گزینه  buy now, pay later (BNPL)  یا (حالا بخر بعداً پرداخت کن) استفاده کرده‌اند. به این ترتیب منطقه منا در این شاخص نیز از اروپا پیشی گرفته است. برای ارائه این خدمات در منطقه منا، سرویس‌های پرداخت مانند Postpay، Tabby و Spotii راه‌اندازی شده است. این نوع مدل پرداخت که به مصرف‌کنندگان امکان می‌دهد پرداخت را برای خریدهای خود بدون بهره و تنها بر مبنای میزان اعتبارشان انجام دهند، در سراسر جهان محبوبیت روبه رشدی دارد و به رشد تجارت الکترونیک در این منطقه نیز کمک شایان توجهی کرده است.
امارات در صدر منطقه «منا»
مؤسسه Sitecore نیز اعلام کرد امارات متحده عربی با رشد ۲۳ درصدی در فاصله سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲، درحال حاضر بزرگ‌ترین بازار تجارت الکترونیک منطقه «منا» را در اختیار دارد و به‌طور متوسط هر کاربر اماراتی ماهانه ۱۲۲ دلار برای تراکنش‌های آنلاین هزینه می‌کند. در همین راستا برندها در امارات متحده عربی تلاش زیادی داشته‌اند تا مشتریان آنلاین را جذب خود کنند و در این راستا 60 درصد آنها حداقل یک اپلیکیشن آنلاین یا وب سایت راه‌اندازی کرده‌اند تا مشتریان از طریق کامپیوترهای خانگی، لپ تاپ، گوشی‌های هوشمند و... بتوانند خرید آنلاین خود را انجام دهند و هیچ مانعی بر سر راه آنها قرار نداشته باشد. به هرحال به‌دنبال وقوع پاندمی میزان انتظارات خریداران هم افزایش یافته است و باید برای پاسخ دادن به این انتظارات از راهکارهای فناورانه و نو استفاده کرد.
طبق این گزارش، ارزش صنعت تجارت الکترونیک خاورمیانه به تنهایی هم در سال 2020 به حدود 12.1میلیارد دلار رسید که نشان از رشد 53.8 درصدی سالانه دارد و انتظار می‌رود این روند در 2021 و پس از آن ادامه دار باشد. انتظار می‌رود تا پایان ۲۰۲۱ ضریب نفوذ کاربران تجارت الکترونیک در عربستان سعودی به ۸۰.۲ درصد، در امارات متحده عربی به ۶۹.۴ درصد و در قطر به ۶۲.۱ درصد برسد. طبق این پیش‌بینی، میزان ضریب نفوذ تعداد کاربران تجارت الکترونیک در کویت ۵۸.۳ درصد، در بحرین ۵۶.۴ درصد، در ایران ۵۲.۴ درصد، ترکیه و عمان ۴۸ درصد و در مصر به ۴۶.۵ درصد و اردن ۳۴.۹ درصد می‌رسد.
گرمایش کره زمین و تجارت الکترونیک
پاندمی کووید19 تعداد بیشتری از مردم جهان را به سوی تجارت الکترونیک و خرید آنلاین سوق داده است به گونه‌ای که طبق گزارش مؤسسهForrester، این بازار در سال 2020 رشد 25.7 درصدی داشته و ارزش آن به 4.2 تریلیون دلار رسیده است و انتظار می‌رود در 2021 هم رشد 16.8درصدی داشته باشد. اما این توسعه در کنار موفقیت‌ها و خلق فرصت‌های بزرگ برای کشورها مشکلاتی هم ایجاد کرده است. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات توسعه این تجارت الکترونیک افزایش گازهای گلخانه‌ای به‌دلیل افزایش میزان حمل‌ونقل کالاهاست. البته برخی هم گفته‌های این منتقدان را قبول ندارند و می‌گویند درصورتی که همین میزان خرید به‌صورت فیزیکی انجام گیرد، میزان بیشتری گاز گلخانه‌ای متصاعد می‌شود و عملاً نمی‌توان این میزان حمل‌ونقل را کاهش داد. این گروه همچنین معتقدند که تنها می‌توان به‌سمت توسعه روبات‌ها برای ارسال محصولات پیش رفت تا دغدغه گازهای گلخانه‌ای و گرمایش کره زمین در توسعه تجارت الکترونیک تا حدودی کاهش یابد.
درحال حاضر به موازات افزایش انتظار و توقع خریداران، شرکت‌های بزرگ مجبور به ارائه راهکارهای نوآورانه شده‌اند تا علاوه بر کاهش مدت زمان ارسال محصولات، از روبات‌ها بیشترین بهره را در جهان بگیرند و پیک‌های روباتیک بخشی از این مسئولیت را به عهده بگیرند. به‌عنوان مثال آمازون با راه‌اندازی Prime، زمان تحویل محصولات خریداری شده به‌صورت آنلاین، را از هفتگی به روزانه تبدیل کرده و در برخی نقاط جهان از پیک‌های روباتیک بهره می‌گیرد.افرادی که دغدغه افزایش گازهای گلخانه‌ای در نتیجه توسعه تجارت الکترونیک را دارند معتقدند که17درصد از گازهای گلخانه‌ای جهان در نتیجه حمل‌ونقل ایجاد می‌شود و در این میان، 3 درصد آن به ارسال کالاهای آنلاین مربوط می‌شود واین رقم تا سال 2050 می‌تواند تا 10درصد برسد. مخالفان اما در مقابل، این رقم را ناچیز می‌دانند و معتقدند با استفاده از روبات‌ها، خودروهای هیبریدی و... می‌توان میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای این حوزه را نیز کاهش داد.

دولت ژاپن قصد دارد برنامه‌ای را برای اعطای مشوق‌های مالی به کارخانه‌های تولید تراشه اجرا کند تا آنها کارخانه‌های جدیدی را برای این منظور تأسیس کنند.
به گزارش مهر، این مشوق‌ها به شرکت‌هایی مانند تی اس‌ام سی تایوان نیز ارائه می‌شود، زیرا این شرکت نیز از برنامه‌ریزی خود برای ساخت یک کارخانه جدید تولید تراشه در خاک ژاپن خبر داده است.
منابع مطلع می‌گویند دولت ژاپن احتمالاً یک تریلیون ین معادل ۸.۸۲ میلیارد دلار برای ساخت کارخانه تراشه تی اس‌ام سی در کوماموتو، واقع در جنوب ژاپن یارانه پرداخت خواهد کرد. کارخانه یادشده انواع نیمه هادی مورد استفاده در خودروها، حسگرهای دوربین‌های عکاسی و محصولات الکترونیک دولت را تولید خواهد کرد و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۴ راه‌اندازی شود. گفتنی است انتظار می‌رود یک لایحه بودجه تکمیلی از سوی پارلمان ژاپن تقدیم شود تا صدها میلیارد ین بودجه برای نهادی به‌ نام ندو در نظر گرفته شود. این نهاد دولتی وظیفه پشتیبانی از تحقیق و توسعه در حوزه انرژی و فناوری‌های صنعتی را برعهده دارد.
شرکت‌های تولیدکننده سخت افزار مشروط به افزایش تولید تراشه در زمان کمبود عرضه، واجد شرایط دریافت یارانه و کمک مالی از ندو خواهند بود.

معاون رگولاتوری:کیفیت شبکه اینترنت نرمال است

معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) از بهبود وضعیت شاخص‌های کیفی اینترنت کشور خبر داد و گفت: در حال حاضر کیفیت شبکه اینترنت در حالت نرمال قرار دارد.
به گزارش «ایران»، مجید حقی افزود: با افزایش پهنای باند بین‌الملل در شرکت ارتباطات زیرساخت و افزایش ظرفیت لینک‌های داخلی بویژه در لایه مخابرات در اپراتورها در حال حاضر کیفیت شبکه اینترنت در حالت نرمال قرار دارد. وی افزایش استفاده از بستر سامانه‌های آموزشی همزمان با بازگشایی مدارس و مراکز آموزشی را دلیل عمده افزایش ترافیک شبکه و کندی اینترنت کشور اعلام کرد و گفت: به طور معمول ترافیک شبکه افزایش دارد اما با آغاز سال تحصیلی حجم استفاده از اینترنت افزایش قابل توجهی داشت و این باعث شد کیفیت اینترنت بویژه در شاخص pocket lost (بسته‌های گمشده) افت کند.
حقی افزود: در کنار اقدامات رگولاتوری، شرکت ارتباطات زیرساخت و اپراتورهای ارتباطی برای افزایش ظرفیت داخلی و پهنای باند بین‌الملل، به‌دلیل تغییر زمان‌بندی کلاس‌های مدارس و مراکز آموزش عالی و پراکندگی آن در ساعات صبح و بعدازظهر، ساعت‌های اوج مصرف در طول شبانه‌روز تغییر کرده و در پی آن کیفیت شبکه نیز بهتر شده است.
وی در ادامه گفت: فرایند پایش کیفیت در شبکه دیتای کشور، امری مستمر است و به طور مرتب در دستور کار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی قرار دارد تا مردم از خدمات با کیفیت در این حوزه بهره‌مند شوند.

اپراتورهای اول و دوم ۱۳ هزار میلیارد ریال جریمه شدند

مدیرکل تعزیرات حکومتی تهران از جریمه قطعی ۱۳ هزار میلیارد ریالی دو اپراتور اول و دوم (همراه اول و ایرانسل) به سبب اضافه دریافت از مشتریان در بسته‌های اینترنتی خبر داد.
محمدعلی اسفنانی درباره طولانی شدن رسیدگی به این پرونده گفت: باید استعلاماتی انجام می‌شد و کار کارشناسی صورت می‌گرفت تا نحوه محاسبه اضافه دریافتی که از مردم در بسته‌های ارائه شده طولانی مدت و کوتاه مدت صورت گرفته بود، مشخص شود که کاری فوق‌العاده فنی بود و باید مراجع خاصی میزان تخلف را به ما اعلام می‌کردند.
وی افزود: در هر حال این پرونده در شعب بدوی ما رسیدگی و منجر به صدور حکم شد و در شعبه تجدید نظر هم این حکم قطعیت پیدا کرد و قابلیت اجرا دارد. اسفنانی در ادامه گفت: بر همین اساس اپراتور اول به پرداخت جریمه‌ای معادل ۷ هزار و ۶۰۳ میلیارد ریال جزای نقدی در حق صندوق دولت و مهر تخلف نوبت اول و اپراتور دوم هم به پرداخت پنج هزار و ۴۰۷ میلیارد ریال جزای نقدی و مهر تخلف نوبت اول محکوم شدند. وی افزود: با توجه به این که مردم نیز از این قضیه متضرر شدند امکان پرداخت خسارت به مردم
هم باید فراهم شود.
به‌گفته اسفنانی این رأی در اداره کل تعزیرات حکومتی تهران قطعی است و البته اگر در دیوان عدالت اداری طرح دعوی کنند قابلیت تجدید نظر دارد و اگر در دیوان عدالت دستور توقف صادر نشود، این حکم از همین امروز قابلیت اجرایی خواهد داشت.