مریم طالشی
گزارش نویس
«خواهرم پنج روز بعد از دریافت دوز اول واکسن علائم پیدا کرد. اولش فکر کرد عوارض واکسن است اما بعد از شدت گرفتن علائم تست داد و مشخص شد که به کرونا مبتلا شده است. این در حالی است که تمام این دو سال اصلاً مبتلا نشده بود. هر عضوی از خانواده که مبتلا می‌‌شد همین خواهرم برای مراقبت از او می‌‌رفت و با این حال خودش مبتلا نشده بود.»
مرد این را می‌‌گوید و ادامه می‌‌دهد: «متأسفانه خواهرم به کرونای سختی هم مبتلا شد و 6 دوز رمدسیور هم تزریق کرد و با وجود این هنوز چندان رمق ندارد. حالا مشکل این است که می‌‌گوید من به خاطر واکسن بدنم ضعیف شده و امکان ندارد دوز دوم را بزنم. استدلالش هم این است که اگر می‌‌خواستم کرونا بگیرم در تمام این مدت گرفته بودم پس معلوم است به خاطر واکسن کرونا گرفته‌‌ام چون همیشه هم رعایت کرده‌‌ام، چه قبل از واکسن و چه بعد از آن.»
خیلی‌‌ها این روزها با مشکلی مشابه مواجه هستند؛ افرادی را دور و بر خود می‌‌شناسند که بعد از دریافت دوز اول واکسن به فواصل مختلف کرونا گرفته‌‌اند و حالا هم هیچ جوره زیر بار دریافت دوز دوم نمی‌‌روند.
محمد هم یکی از کسانی است که بعد از دریافت دوز اول کرونا گرفته. او که در یک فروشگاه بزرگ مشغول به کار است می‌‌گوید: «من در تمام طول مدت کرونا سر کار رفته‌‌ام و همیشه هم بواسطه شغلم با مردم در ارتباط بوده‌‌ام. این همه وقت اصلاً کرونا نگرفته بودم با اینکه چند نفر از همکاران نزدیکم مبتلا شدند. به خاطر اینکه فکر می‌کردم بدنم مقاوم است، خیلی هم برایم واکسن مهم نبود اما در نهایت گفتم همه باید بزنند تا ایمنی جمعی ایجاد شود. جالب است که دقیقاً یک هفته بعد از دوز اول واکسن، کرونا گرفتم و خیلی هم شدید. یکی از دوستانم هم که دقیقاً مثل من تا آن موقع کرونا نگرفته بود، با همین شرایط مواجه شد و چند روز بعد از دریافت دوز اول واکسن کرونا گرفت. یکی دیگر از دوستانم که واکسن نزده بود ما را مسخره می‌کرد و می‌گفت شما به خاطر واکسن کرونا گرفته‌اید و اگر واکسن نمی‌زدید مریض نمی‌شدید. من خودم هم همین اعتقاد را دارم چون واقعاً اگر می‌خواستم کرونا بگیرم خیلی وقت قبل‌تر می‌گرفتم. به هر حال این برایم تجربه بدی شد و به هیچ عنوان حاضر نیستم دوز دوم را بزنم. هرکس هرچه هم می‌خواهد بگوید، من واکسن بزن نیستم. در ضمن واکسن چه فایده‌ای دارد وقتی آدم با وجود آن هم کرونا می‌گیرد؟!»
شیوا هم 10 روز بعد از دریافت دوز اول کرونا گرفته اما این مسأله را به واکسن ربط نمی‌دهد و معتقد است که ممکن بود هر زمانی کرونا بگیرد، حالا شانس او بعد از واکسن کرونا گرفته است: «من می‌دانم که واکسن قرار نیست ایمنی صددرصدی ایجاد کند، تازه با وجود دو دوز واکسن ایمنی صددرصدی حاصل نمی‌شود، چه برسد به یک دوز. واکسن فقط از شدت بیماری کم می‌کند. من بعد از دریافت دوز اول هم مثل قبل مراعات می‌کردم اما به هرحال از یک جایی گرفته‌ام دیگر. وضعیتم خیلی وخیم نبود اما چند روز تب و بدن درد داشتم و آنچنان هم ضعیف نگرفتم اما خودم فکر می‌کنم اگر همان یک دوز را هم نمی‌زدم، شدیدتر از اینها می‌گرفتم. من معتقدم همه باید واکسن بزنند تا ایمنی جمعی به وجود آید. خودم هم منتظرم 6 هفته از بهبودیم بگذرد و دوز دوم را بزنم. بهترین کاری که می‌توانیم بکنیم همین است که همگی واکسن بزنیم. این را هم شنیده‌ام که برخی می‌گویند ما چون کرونا گرفته‌ایم دیگر دوز دوم را نمی‌زنیم که به نظرم بسیار کار اشتباهی است. حتی کسانی هستند که بدون اینکه کرونا گرفته باشند می‌گویند دیگر دوز دوم را نمی‌زنیم. این افراد را دیگر اصلاً درک نمی‌کنم. دلایل مختلفی هم دارند. بعضی از آنها چون بعد از دوز اول عوارض نشان داده‌اند، دیگر می‌ترسند دوز دوم را بزنند. برخی دیگر هم دلیل خاصی ندارند و همینجوری می‌گویند دیگر دوز دوم را نمی‌زنیم و همان یک دوز بس است. کاش بیشتر فکر کنیم.»
 هادی یزدانی پزشک در این باره حرف‌های جالب توجهی دارد: «تعداد افرادی که می‌آیند و دوز اول را زده‌اند و مابین دوز اول و دوم مبتلا شده‌اند کم هم نیست و مشکلی که با این افراد داریم این است که اینها از تزریق دوز دوم واکسن امتناع می‌ورزند و می‌گویند این واکسن که بیهوده و بی‌فایده است و اصلاً برای چه ما این کار را کرده‌ایم. این مسأله یکسری مشکلاتی را برای ما ایجاد می‌کند که مهم‌ترین آن این است که این افراد ما را از هدف پوشش مطلوب واکسیناسیون عمومی دور می‌کنند. الان می‌گویند حد مطلوب واکسیناسیون عمومی 85 درصد است که باید انجام شود تا ایمنی جمعی محقق شود. پوشش 85 درصدی نیاز به یک واکسیناسیون سریع دارد با واکسن‌های ایمن و دو دوز واکسن که حداقل دو هفته هم از آن گذشته باشد تا بتوانیم بگوییم داریم به این عدد در جامعه می‌رسیم و به همین دلیل هم هست که واکسیناسیون دانش‌آموزان یعنی زیر 18 سال را دارند در همه جای دنیا با جدیت پیگیری می‌کنند. حالا هم دارند زیر 12سال را واکسن می‌زنند تا به هرحال به این عدد برسیم و این ایمنی جمعی تأمین شود. نکته این است که اگر در همه کشورها واکسیناسیون زیر 18 سال انجام نشود، این عدد مطلوب ایمنی حاصل نمی‌شود.»
اما چرا با این احوال برخی افراد از دریافت دوز دوم امتناع می‌کنند؟ دکتر یزدانی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «مهم‌ترین دلیل همان کلیشه‌هایی است که وجود داشته و به‌دلیل عدم اطلاع‌رسانی درست به مردم است. مردم باید بدانند که هیچ کدام از واکسن‌ها ادعا نمی‌کنند که نرخ ابتلا را به صفر می‌رسانند. همه واکسن‌ها ادعایشان این است که درصدی در مقابل واریانت اصلی کووید که همان واریانت ووهان بود و با درصدهای کمتری در مقابل واریانت آلفا و بتا جلوی ابتلا را می‌گیرند اما در مورد هیچ کدام آنها درصد پوشش، صددرصدی نیست و در بهترین حالت 90 تا 95 درصد است. پس باید به مردم اطلاع‌رسانی کرد که اگر واکسن می‌زنید احتمال ابتلا را صفر نمی‌کند بلکه احتمال بستری شدن و مرگ شما را کمتر می‌کند و حتی آن را هم صفر نمی‌کند.
ممکن است کسی با دو دوز واکسن هم کرونا بگیرد و بستری شود یا فوت کند اما شما ببینید چند درصد از کسانی که بستری می‌شوند یا فوت می‌کنند، دو دوز واکسن را زده بودند و دو هفته از دوز دومشان گذشته بوده است. تعداد کمی هستند که چنین شرایطی دارند و این بر اساس آماری است که ما از تمام شهرستان‌ها می‌گیریم و بر اساس آن این تفاوت، معنی‌دار است. ضعف اطلاع‌رسانی اینجا دیده می‌شود و نشان می‌دهد رسانه‌های مهم نتوانسته‌اند این پیام را به جامعه منتقل کنند. در این رابطه شبکه‌های اجتماعی افراد تأثیرگذار هم گاهی روی مردم تأثیر مخربی دارد. روایت‌هایی که لزوماً قابل استناد نیستند گاهی در صفحه این افراد به اشتراک گذاشته می‌شود و به ترس مردم دامن می‌زند درحالی که اگر ما اطلاعات درست را از منبع مناسب و قابل اطمینان منتشر کنیم، تأثیر زیادی در آگاه سازی مردم دارد و می‌تواند بخشی از ماجرا را حل کند. در کل ما مشکل بزرگی داریم که پوشش مطلوب واکسیناسیون را تحت تأثیر قرار می‌دهد و آن هم همین است که افرادی دوز اول را بزنند و نخواهند دوز دوم را دریافت کنند.»