پیامبر(ص): هرگاه خداوند برای خانواده‌ای خیر بخواهد آنان را در دین دانا می کند، کوچک‌ترها بزرگ‌ترهایشان را احترام می‌نمایند، مدارا در زندگی و میانه روی در خرج روزیشان می‌نماید و به عیوبشان آگاهشان می سازد تا آنها را برطرف کنند.                                             نهج الفصاحه، ص ۱۸۱، ح ۱۴۷

وقایع ایام ماه محرم و صفر نه فقط برای شیعیان که برای تمام جهان اسلام رویداد مهمی به شمار می‌رود اما متأسفانه در این حوزه کارهای تأثیرگذار کمی انجام گرفته است. از جمله علل آن، این است که ورود به این عرصه جسارت بالایی می‌خواهد و نیازمند کسب تجربه فراوانی است. بنابراین احساس کردیم نیاز است، بسترسازی کرده و بذری بکاریم تا از این راه بتوانیم فیلمسازان جوان را وارد این حوزه کنیم. ما هنوز در ابتدای مسیر هستیم و امسال دومین دوره سوگواره فیلم کوتاه عاشورایی تصویر دهم برگزار می‌شود. امیدواریم این راه ادامه پیدا کند، زیرا هدفمان این است که این سوگواره تنها به برگزاری یک رویداد محدود نشده و بتوانیم در سال‌های آینده از طریق جذب سرمایه اقدام به تولید آثار ارزشمندی کنیم. سال قبل حدود ده اثر برگزیده داشتیم که با اطمینان می‌توان گفت توسط کارگردانان قابلی تولید شده بودند. اگر این کارگردانان مورد حمایت قرار بگیرند و در ساخت کارهای بعدی به آن‌ها کمک کنیم در آینده شاهد خلق آثار بزرگی خواهیم بود.
بخشی از گفته‌های این کارگردان سینما و مدیر «سوگواره فیلم‌ کوتاه عاشورایی تصویردهم» در ایلنا

محمدباقر آقامیری  
طراح و نقاش مینیاتور، نگارگری
شأن والای حضرت محمد (ص) بیشتر به‌خاطر مهر و محبت ایشان در عالم شناخته شده است. محبت ایشان به بچه‌ها و بزرگ‌ترها و حتی به دشمنانش تصویر زیبای پیامبر مهربانی‌هاست. باید محبت حضرت رسول را نشان داد و باید آن فضای عاطفی و روحانی با حس و حال آسمانی و محبت‌آمیز را نشان داد که به‌نظر می‌رسد قشنگ‌ترین وجهه حضرت رسول(ص) است، چرا که مهربانی یکی از صفات اصلی خداوند است. ایشان هم صفات خداوندی را به مردم هدیه  و مردم را با آن صفات آشنا می‌کند. بنابر این یکی از زیباترین آیتم‌هایی است که هنرمندان تجسمی می‌توانند در این حوزه صحبت کنند و آثاری را خلق کنند و ارائه دهند.
کارهای زیادی با موضوع حضرت رسول (ص) انجام دادم با جاهای مختلف کار کرده‌ام، چرا که باور قلبی من مهربانی و محبت حضرت محمد(ص) است. هر بار هم به من کاری پیشنهاد شود باز هم نقشی دیگر از محبت آل محمد را به تصویر می‌کشم و تاکنون داستان‌ها و روایات بسیاری از ائمه اطهار خلق کرده‌ام. به‌خصوص داستان‌های زندگی حضرت محمد(ص) که در طی عمر گرانقدرشان اتفاق افتاده است و می‌تواند سبک زندگی ما مسلمانان باشد. مثلاً داستان رفتار پیامبر با آن مرد یهودی که بسیار آموزنده است. هر بار پیامبر اکرم(ص) از کنار خانه آن مرد یهودی می‌‌گذشتند او از بالای پشت‌بام بر سر حضرت خاکستر می‌ریخت. حضرت بدون اینکه رفتاری از سر ناراحتی انجام دهند با همان روی خوش از آنجا می‌‌‌‌گذشتند و اعتنا نمی‌‌‌کردند. تا اینکه روزی که باز هم از آنجا گذر می‌کردند، دیدند که از آن مرد یهودی خبری نیست. پیامبر از یارانشان پرس‌وجو کردند و احوال او را پرسیدند که چه شده دیگر در پشت‌بام نیامده؟ وقتی پیامبر اکرم متوجه می‌شوند که آن مرد مریض شده به عیادتش می‌روند. این همان محبت حضرت است که درباره‌اش توضیح دادم.
درواقع تمام خلقت بر مدار محبت می‌چرخد. با محبت دل‌ها به‌دست می‌آید و می‌فهمیم که خلقت و زندگی یعنی چه؟ و چقدر با محبت زندگی زیبا می‌شود. آنقدر روایات زندگی حضرت پیامبر(ص) هم از نظر تصویری و هم از نظر کلامی و نوشتاری زیبا و آموزنده است، که برای انسان‌ها درس زندگی است.
وقتی به کشورهایی مثل امریکا، انگلیس یا کانادا بروید، می‌بینید در فروشگاه‌های بزرگشان کتاب‌های مختلف گذاشته‌اند. انواع انجیل‌‌‌ها را در آنجا می‌بینید. یعنی هر سال انجیل تازه‌ای در فروشگاه می‌بینید. اما ما در مورد بزرگانمان کار زیادی نکردیم. تصویرسازی و نقاشی کم انجام دادیم. اینها باید باشد و آن را رواج دهیم تا بچه‌هایمان از کودکی با آن روایات توسط آن تصاویر آشنا شوند و لذت ببرند و برایشان درس باشد. البته باید بگویم که هنرمندان متأسفانه در این زمینه اصلاً حمایت نشدند. من به‌عنوان هنرمند کار اصلی‌ام خلق اثر است و حرفه دیگری ندارم. متأسفانه با اینکه گفتند کارهای اسلامی انجام دهید اما هیچ حمایتی نکردند و گفتند بودجه نداریم. درصورتی که برای خیلی مسائل بودجه هست. اما برای اینچنین آثار ارزشمندی که مایه افتخار و حیثیت و آبرو است و مایه رواج اخلاق و انسانیت و محبت است، فعالیت نکردیم و نتوانستیم سبک زندگی بزرگانمان را به‌خوبی ارائه دهیم.

 اسماعیل علوی
دبیر گروه پایداری
اگر گفته شود وفات پیامبرگرامی اسلام(ص) تأثیرگذارترین حادثه تاریخ اسلام پس از بعثت آن حضرت است، راه به بیراهه نبرده و گزاف نگفته‌ایم. آنچه براین گفته صحه می‌گذارد، تحولات تلخ و نامبارکی است که از پی رحلت خاتم پیامبران به‌وقوع پیوست و رسالت محمدی(ص)را طی قرون گذشته تحت تأثیر خود گرفته و آینده دعوت را با ناملایماتی بسیار همراه ساخت. اختلاف میان امت بر سر جانشینی پیامبر اسلام(ص) و رهبری امت پس از وفات آن حضرت(ص) مهمترین واقعه‌ای بود که منشأ تحولات نامیمون بعدی و مانع شکل‌گیری امت واحده شد.
رسول گرامی اسلام(ص) با پیش‌بینی این موضوع، در واپسین ماه‌های حیات خویش در راه بازگشت از سفر حج، ضمن خبر دادن از وفات قریب‌الوقوع خود، آشکارا به موضوع جانشینی اشاره و به امر الهی مصداق آن را تعیین و معرفی کرد. لکن سران مهاجر و انصار در هنگامه سوگ از دست دادن بزرگترین شخصیت الهی، آنچنان به تکاپوی انتخاب جانشین پیامبر از میان خود برآمدند که تو گویی تصریحات رسول خدا(ص) درمعرفی جانشین و فیصله دادن به این مهم پس از خود، کنار برکه غدیر خم هیچگاه نبوده و ساعاتی تأخیر تا دفن حضرتش برای آن جایز نیست!
پیامبر اسلام(ص) بدون کمترین تعللی نسبت به آینده مکتب، اوضاع و احوال را پس از ارتحال خویش به دست تصادف نسپرد و با توجیه اینکه جای نگرانی نیست و امت خود راه صحیح را پیدا و ادامه خواهد داد، نسبت به آینده دعوت بی‌تفاوت نماند و واقعه تاریخی غدیر را شکل داد. اما واقعیت‌ها حاکی از آن بود که، دعوت اسلام در فاصله کوتاه یک دهه تبلیغ و حضور در میان مسلمانان شبه جزیره عربستان، همه باورهای آنان را دگرگون نساخته و باورهای نیاکان کم و بیش هنوز در برخی از مسلمانان ریشه داشت. ضمن آنکه نومسلمانان نیازمند به تعلیم و تربیت و نا‌آشنا با آموزه‌های مکتب کم نبودند.
در چنین شرایطی که مسلمانان و نومسلمانان با ابعاد مکتب و روح تعالیم آن آشنایی کامل نداشتند، فقدان پیامبر اسلام، جامعه تازه‌تأسیس مسلمانان را با خلأ بزرگی که حاصل واگذاری امت به حال خود بود مواجه می‌ساخت. ضمن آنکه مکتب در فروعات به دلیل عدم طرح موضوعات و مسائل جدید تبیین نشده و امت برای پیشامدهای تازه برای عمل براساس مکتب نص صریحی در دست نداشت وهمین موضوع می‌توانست زمینه تشتت و تفرق را فراهم آورد.
به علاوه تهدیدهای گوناگون دیگری همچون قدرت‌های سیاسی آن روز در خارج از حوزه اسلامی، آموزه‌های مکتب و آرمان‌های آن را با خطر تحریف مواجه می‌ساخت.
با چنین ملاحظاتی بعید می‌نمود پیامبر اسلام که درک عمیقی از جامعه نو تأسیس مسلمانان داشت، نسبت به آینده دعوت بی‌تفاوت باشد و به تحولات پس از رحلت خویش اهمیتی ندهد. آنچه براهمیت این موضوع می‌افزاید اینکه پس از حضرت محمد(ص) و دین اسلام، پیامبری دیگر وآئین دیگری در تقدیر الهی نبود و ارسال رسل از جانب خداوند خاتمه می‌یافت.
بر این اساس رسول اکرم(ص) وقتی زمان ارتحال خود را نزدیک دید، بارها و با صراحت به موضوع جانشینی پس ازخود پرداخته و به مصداق آن اشاره مستقیم نمود.
این کوشش رسول گرامی اسلام(ص) که در نقل و صحت آن دلالت‌های روشن و اتفاق نظر و اتقان وجود دارد حاکی از آن است که صاحب رسالت به تهدید‌های بعد از رسول خدا(ص) واقف بوده و ضرورت حفظ امت از انحراف و پشتیبانی دعوت اهتمام داشته است.
رویدادهای پس از رحلت رسول گرامی اسلام نیز ثابت کرد که امت برای آگاهی از آموزه‌های دین به کسی نیاز دارد که نزدیکترین فرد به رسول خدا بوده و ضمن بهره‌مندی از دانش و فضائل بسیار تالی پیامبر خدا باشد تا در راه معرفی و ترویج ارجمندی‌های مکتب خللی پیش نیاید. زیرا هدف اسلام، بنا کردن امتی با برنامه زندگانی هماهنگ با پدیده‌های نوظهور و ریشه‌کن کردن ریشه‌های جاهلیت است. منطق تحول‌پذیری جامعه و دگر شدن امت ایجاب می‌نماید رهبری امت برعهده شخصیتی نزدیک به رسول خدا باشد. اما حوادث پس از رحلت رسول خدا(ص) بتدریج به جایی رسید که افرادی همچون یزید و متوکل عباسی و هارون‌الرشید به جایگاه رهبری امت تکیه زده و با حیله و فشار امت را به اطاعت و فرمانبری از خود وادار ساختند و کم‌کم رهبری امت را به گونه‌ای از سلطنت تبدیل کردند. از پی این اتفاق کرامت‌های انسانی آسیب دید، آزادگان و نیکوکاران از رأس امور کنار رفته و موضوع خلافت اسلامی بازیچه صاحبان قدرت شد.
جریانی که در مقطعی معاویه در مرکز آن بود و به کشاکش با دومین جانشین برحق رسول خدا – امام حسن مجتبی(ع) – انجامید و در نتیجه آن دشمنی و عداوت جایگزین وحدت و همدلی در میان امت شد. امام حسن(ع) که پس از امیرالمؤمنین علی(ع) در جوی مضطرب و ناآرام و در شرایطی پیچیده و پرتنش عهده دار هدایت امت شده بود، برای اداره امور با مشکلاتی چند مواجه بود.
مهمترین آنها اختلاف و چنددستگی در میان امت، فاصله گرفتن مسلمانان از آموزه‌های دینی و تشکیک در اهداف دین و... بود.
این همه جامعه مسلمین را در آستانه یک جنگ داخلی و بی‌حاصل قرار داد و امام حسن(ع) را اجباراً با چهار راه حل تحمیلی مواجه ساخت.
۱ـ جذب حمایت‌های رهبران و افراد بانفوذ به وسیله پول و وعده پست و مقام
۲ـ صلح تاکتیکی تا زمان جمع‌آوری سپاه و عده
۳ـ اقدام به جنگ با معاویه
۴ـ پذیرفتن صلح
امام حسن(ع) از میان چهار راه پیش رو راه صلح را انتخاب نمود. چرا که مردمی که در آن دوره می‌زیستند بر اثر اختلافات پس از رحلت رسول اکرم(ص) دچار سستی، تردید و یأس بودند و در چنان شرایطی مقابله با معاویه نتیجه‌ای نداشت. آن حضرت(ع) در خطابه مؤثری ضمن انتقاد از یارانش ژرفای تلخکامی و شدت مخالفت خود با شرایط موجود را اعلام نمود و سرانجام به‌رغم پایبندی به پیمان خود، به دسیسه معاویه و با همدستی دشمن خانگی مسموم و به شهادت رسید.

زهره نیلی
روزنامه نگار
پیش از این به نوشتن درباره پیامبر (ص) و امامان پرداخته و از دشواری‌های این کار گفته بودیم. راستش را بخواهید نوشتن و گفتن از شخصیت‌های بزرگ دینی، کار چندان ساده‌ای نیست؛ نویسنده از یک سو باید به مستندات تاریخی وفادار باشد و از سوی دیگر باید داستانی خواندنی و جذاب برای بچه‌ها بنویسد و جمع این دو، نه تنها کار ساده‌ای نیست که بسیار دشوار است. شاید همین دشواری سبب شده که تاکنون آثار درخور و قابل اعتنایی در این زمینه نوشته یا سروده نشده است.
این ماجرا تنها به نوشتن درباره شخصیت‌های مذهبی محدود نمی‌شود و رویدادهایی چون غدیرخم و عاشورا و معراج پیامبر اکرم (ص) را هم در بر می‌گیرد. در این میان بعضی نویسندگان ترجیح داده‌اند به اصل تاریخ وفادار باقی بمانند و به بیان یک قصه واقعی بپردازند و چندان به حواشی اهمیت ندهند و شخصیت‌های فرعی را وارد داستان خود نکنند. این افراد تنها به مستندات بسنده می‌کنند و از حواشی می‌پرهیزند.
اما شاعران و نویسندگان دیگری هم هستند که تصور می‌کنند داستان، اقتضائات خاص خود را دارد و نویسندگان ناچارند عناصر داستانی و گره و تعلیق را برای جذاب و خواندنی‌تر شدن داستان خود رعایت کنند. این گروه از شاعران و نویسندگان به حاشیه توجه بیشتری دارند و برای آنکه بتوانند به تخیل خود، مجال ظهور و بروز دهند، شخصیت‌های فرعی را وارد داستان خود می‌کنند و از زبان آنها به گفتن از یک واقعه یا یک شخصیت مذهبی می‌پردازند.
 با اینکه بعضی شاعران و نویسندگان به مستندات تاریخی وفادار مانده‌اند و برخی به حواشی و شخصیت‌های فرعی هم پرداخته‌ و به جای بازنویسی به بازآفرینی رویدادهای تاریخی روی آورده‌اند اما به نظر می‌رسد، هر چه مخاطبان ما کم سن و سال‌تر باشند توجه کمتری به حاشیه‌ها دارند و تعلیق و گره‌افکنی و گره‌گشایی در داستان را درک نمی‌کنند و بهتر است با آنها بسیار ساده و روان از پیامبر و امامان و وقایع تاریخی- مذهبی گفت اما نوجوان‌ها از کشف  و درک عناصر داستانی لذت بیشتری می‌برند تا خواندن داستان‌های خطی و یکدست.
پس لازم است نویسندگان و شاعران به سن و سال مخاطب خود توجه کنند و هم به بازنویسی و هم بازآفرینی شخصیت و رویدادهای مذهبی بپردازند و از افراط و تفریط و خلق اسطوره‌های تکرارنشدنی و دست نیافتنی دوری کنند. در ادامه به چند نمونه اشاره می‌کنیم که شاید خواندن آن در این ایام برای کودکان و نوجوانان مناسب باشد.
«بابای بچه‌ها» 14 حکایت از مهربانی‌های پیامبر(ص) با کودکان است. این داستان‌ها را غلام‌رضا حیدری ابهری نوشته و منصوره محمدی تصویر کرده؛ «آواز چکاوک» را مریم بصیری نوشته و تصویرگر آن مرتضی امین بوده. در این مجموعه هم داستان‌هایی برای کودکان گنجانده شده است.
نویسنده «آخرین پرنده، آخرین سنگ» سیدمهدی شجاعی و طراح و سازنده لوح‌های آنت علی اصغرزاده است. همچنین  محمدرضا سرشار هم «10 قصه از حضرت محمد(ص)» را برای بچه‌ها بازنویسی کرده تا آنها را با پیامبر خوبی‌ها آشنا کند. مژگان شیخی، از جمله نویسندگانی است که قصه‌هایی را از همه امامان معصوم گردآوری کرده است. این قصه‌ها هم در قالب یک مجموعه و هم تک تک منتشر شده‌اند تا بچه‌ها را با بزرگان دینی خود، آن هم در قالب داستان آشنا کنند.  پدر و مادرها می‌توانند این‌گونه کتاب‌ها را در اختیار فرزندان‌شان بگذارند و با این کار به آنها درس زندگی بدهند و به معرفی الگوهایی شایسته به بچه‌ها بپردازند.

محل بنیاد فرهنگی روایت فتح میزبانی «سوگواره آیینی زخم عتیق» را به‌عهده دارد. این سوگواره در همکاری مشترک «انجمن تئاتر انقلاب» و «دفاع مقدس بنیاد فرهنگی روایت فتح» به‌مناسبت دهه سوم ماه صفر و با مشارکت «نهاد نمایندگی مقام‌معظم رهبری در دانشگاه جامع علمی کاربردی» تا ۱۵مهر برگزار می‌شود./تسنیم

صفحات مجازی اهالی فرهنگ و هنر حاکی از اتفاقات خوب و خوشایند بود، از کنسرت علیرضا قربانی با همراهی عالیم قاسم‌اف تا یادنامه داریوش شایگان و همچنین یادی از احمد محمود که هنرمندان با  انتشار ویدئو یا تصویری  این حال خوب را با مخاطبان خود به اشتراک می‌گذاشتند.

تاج سر آفرینش
از ویدئوهای بسیار پربیننده که در شبانه و روز گذشته در فضای مجازی دست به دست می‌چرخید، اجرای زیبا و مشترک علیرضا قربانی و استاد عالیم قاسم‌اف خواننده شهیرجمهوری  آذربایجان بود. کنسرتی که شامگاه پنجشنبه به مناسبت روز بزرگداشت مولانا در شهر قونیه ترکیه برگزار شد و از استقبال بسیار خوبی هم برخوردار بود. اما نکته جالب و جذاب این برنامه اجرای مشترک قطعه زیبا و خاطرانگیز «مرغ سحر» ساخته مرتضی نی داوود بود که با صدای زنده یاد استاد شجریان در اذهان مردم ثبت شده است. این کنسرت که نخستین اجرای مشترک این دو خواننده نام آشنای ایران و آذربایجان است، با تنظیم و سرپرستی حسام ناصری بود و در واقع اولین اجرا از تور بین‌المللی علیرضا قربانی و عالیم قاسم‌اف است و قرار است این کنسرت همچنان ادامه داشته باشد. علیرضا قربانی خواننده برجسته موسیقی ایران هم با انتشار عکسی از خود و استاد عالیم قاسم‌اف در صفحه مجازی‌اش درباره این کنسرت نوشت: «غیر از هنر که تاج سر آفرینش است، دوران هیچ سلطنتی پایدار نیست. به یادگار تصویری از همراهی و همدلی این بزرگمردِ ارزشمند. سپاس از همه محبت‌ها و الطاف دوستان و عزیزان که حضور، توجه و حمایت‌شان سختی راه را هموار و بذر امید را در دل‌ها می‌کارند.»
چهر‌ه‌ها
علی دهباشی نویسنده و سردبیر مجله بخارا هم از انتشار یادنامه داریوش شایگان نوشته که به کوشش دهباشی منتشرشده. این یادنامه سه سال پس از درگذشت این نویسنده به دست مخاطبان رسیده است: «داریوش شایگان، پیش از هر چیز، کتابی است در بزرگداشت مقام و منقبت فیلسوف. مقالات و مطالب این کتاب طی دو سال تحقیق فراهم آمده و به شکل کنونی تنظیم شده است؛ شامل 180 مقاله درباره آثار و منش و مقام وی که به قلم صاحب‌نظران و استادان و دانشجویان وی، منتقدان آرا و آثارش در ایران و جهان نوشته شده است. تنوع و گاه تضارب دیدگاه نویسندگان، به همراه تعدد چشمگیر مقالات،‌ کتاب را برای محققان کارآمد ساخته است. کتاب‌شناسی تفصیلی متشکل از فهرست آثار وی و آثار ثانوی در باب اندیشه وی به غنای کتاب افزوده است. کتاب «یادنامه داریوش شایگان» در ۱۱۰۶ صفحه از سوی انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده و در کتابفروشی‌ها در دسترس است.»
دیگه چه خبر؟
پایگاه خبری فیلم کوتاه که نخستین پایگاه خبری سینمای مستند است 17 ساله شده است. این خبر را مرضیه ریاحی کارگردان در صفحه شخصی‌اش منتشر کرده است. این کارگردان که در جشنواره خارجی برنده جایزه شده است و از سویی سردبیر این پایگاه  خبری هم هست درباره آن نوشت: «تو برای من فقط یک رسانه خبری نیستی. تو عزیزترین دارایی من هستی؛ درست مثل داشتن یک بچه. خیلی حس عجیبی دارم از اینکه امروز ۱۷ ساله شدی.۱۷ ساله اولین کاری که بعد از بیدار شدن از خواب انجام دادم، نشستن روبه‌روی تو و به روز کردن تو بوده. حتی وقت‌هایی که سفر بودم، حتی وقت‌هایی که باید می‌رفتم سر فیلمبرداری، حتی وقت‌هایی که مریض بودم، مثل همین روزهایی که درگیر کرونا هستم. تولدت مبارک.» «پایگاه خبری فیلم کوتاه»
دنیای نشر
محمود آموزگار، نایب رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان هم  با انتشار عکسی از یوسف کارش، به سالروز تولد گراهام گرین اشاره کرده و نوشته: «امروز دوم اکتبر، سالروز تولد گراهام گرین، نویسنده مشهور انگلیسی است.»