محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی به «چهاردهمین کنگره شعر عاشورایی قروه» با تأکید بر اینکه این رویداد ادبی هم اکنون به درختی تنومند تبدیل شده، نوشته: «عاشورا مبدأ تاریخ ایثار و از خودگذشتگی است و شعر عاشورایی در گستره ادب و فصاحت و بلاغت شاعران پارسی گوی، جایگاهی بلند دارد. از سوی دیگر پشتیبانی فرهنگی و معنوی امامان معصوم (ع) نسبت به شاعران متعهد و اثربخشی عمیق شعر در روح و روان انسان‌های پاک فطرت انگیزه‌ای دوچندان شد که خیل عظیمی از شاعران بکوشند تا با زبان رسای نظم، روشنی راه دیانت و حقایق پنهان در بلندای حماسه منبعث از احساس مسئولیت را به آیندگان منتقل سازند.»
در ادامه این پیام آمده: «در تاریخ طولانی شعر پارسی، رستخیز عظیم کربلا و حماسه‌ رفیع عاشورا، نقطه پرگار شاعران، ادیبان و سخنوران گردید تا آن‌جا که اساس و پایه «مکتب و شعر عاشورایی» در شعر شاعران فارسی‌زبان شیعه و سنی تجلی عینی یافت . یک بررسی اجمالی حکایت از آن دارد که این مکتب شورانگیز، اگرچه از آغاز شکل‌گیری تا به اکنون، تطورات بسیاری به خود دیده، لیکن همواره پیوند ناگسستنی خود را با حماسه ماندگار عاشورا مستحکم نگاه داشته است.»
در بخش دیگری از نوشته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آمده: «آموزه‌های مکتب سرخ تشیع که عرفان و حماسه شور و شعور حسینی را می‌سازند، ملهم از آموزه‌های اصیل حسینی(ع) هستند و در باطن خود فراتر از شور، در خود نشانی از شعور دارد و این، میراثی است که در رگ‌های شعر انقلاب اسلامی حیات آن از سرگرفته می‌شود.»
او ادامه داده:«هر گاه سخن از شعر عاشورایی می‌شود نمی‌توان از کردستان عزیز یادی نکرد؛ سرزمین مجاهدت‌های خاموش با تنوع زیبای فرهنگی، قومی و مذهبی که از مناطق ویژه ایران اسلامی در حوزه شعر عاشورایی محسوب می‌شود. شعرا و اُدبای این سرزمین پرافتخار در این عرصه، مراثی و اشعاری ماندگار و نامی جاودان از خویش به یادگار گذاشته‌اند. شاعران این خطه نیز چون شاعران دیگر نقاط ایران زمین، برای دوام و بقای شعر عاشورایی، گام‌های سترگی برداشته و آثاری فاخر آفریده‌اند، به گونه‌ای که شعر آیینی در مناطق کردنشین، درخششی قابل توجه داشته و تلاش‌ها و کوشش‌های چندین ساله شاعران و ادیبان عاشورایی این خطه، مؤید این حقیقت است.»
در ادامه آمده: «ارادت مردمان خونگرم، قهرمان و مرزدار کردستان به حضرت اباعبدالله الحسین(ع) انکارناپذیر است و منابع و کتاب‌های نویسندگان و اشعار شعرای این منطقه به زبان‌های فارسی، کردی و عربی نشان از ارادت بی پایان دیار وحدت و یکدلی شیعه و سنی به اهل بیت پیامبر(ص) بویژه حضرت امام حسین(ع) دارد.»
در بخش دیگری از پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آمده: «کنگره شعر عاشورایی قروه اینک پس از 14 سال، از نهالی کوچک به درختی تنومند بدل شده و توجه بسیاری از شاعران صاحب سبک ایران اسلامی را به خود جلب نموده و با گرد آوردن شاعران آیینی ایران زمین، کمک شایانی به ماندگاری شعر فارسی در غرب کشور کرده است.»
او در پایان خاطرنشان کرده: «در پایان وظیفه خود می‌دانم از مردم شریف کردستان بویژه قروه، «دشت خدا» و «شهر تاریخ و فرهنگ و حماسه» و تمامی دست‌اندرکاران این حرکت فرهنگی در راه ترویج فرهنگ عاشورا قدردانی کنم. از درگاه یگانه هستی بخش مسألت دارم که این کنگره چونان شعر بلیغ عاشورایی، بر دل و جان همگی ما بنشیند و همه ما را در پیمودن مسیری که اباعبدالله الحسین (ع) و یاران باوفایش سیر کردند، یاری رساند.»

مریم شهبازی
خبرنگار
ادبیات جنگ یا به تعبیری دفاع مقدس بخش مهمی از نشر امروزمان را تشکیل می‌دهد، بویژه طی یک دهه اخیر که آثار جنگی، دیگر تنها به‌خاطره‌نگاری محدود نمی‌شوند و شاهد انتشار داستان‌های کوتاه و رمان‌های قابل‌تأملی نیز در این عرصه هستیم. هرچند که برخی اهالی کتاب همچون «حسین فتاحی» تأکیددارند که برای ارتقای ادبیات دفاع مقدس به برنامه‌ریزی‌هایی اصولی‌تر نیاز داریم.
 آثار قابل‌قبول تنها به چهره‌ها محدود نمی‌شود
دوره دیگری از برپایی هفته گرامیداشت دفاع مقدس را پشت ‌سر گذاشتیم، ایامی که بهترین فرصت برای بررسی و یادآوری نقاط قوت و ضعف آثار منتشرشده در این عرصه است. حسین فتاحی، ازجمله فعالان این عرصه درباره وضعیت آثار داستانی در حوزه جنگ به «ایران» می‌گوید: «خوشبختانه طی سال‌های اخیر بویژه ازنظر مضمونی با آثار خوبی روبه‌رو هستیم؛ کتاب‌هایی که دیگر به چند چهره محدود نمی‌شوند و حتی میان جوان‌ترها هم می‌توان به کتاب‌های قابل‌ تأملی برخورد.»
طی یکی- دو دهه بعد از جنگ تحمیلی بخش عمده آثار منتشرشده در این عرصه به کتاب‌های خاطره‌نگاری و تاریخ شفاهی محدود می‌شد اما حالا شرایط تغییر کرده و به‌مرور شاهد اتفاقات خوبی هستیم. فتاحی در همین رابطه می‌گوید: «برخلاف سال‌های گذشته در این حوزه نیز شبیه دیگر بخش‌های ادبیات، هم با داستان کوتاه و هم رمان روبه‌رو هستیم. با این‌ حال عمده برنامه‌ریزی‌های سازمان‌های فرهنگی و حتی تبلیغات نهادهای مرتبط به کتاب‌های خاطره‌نگاری محدود می‌شود. حتی برگزارکنندگان جوایز هم بیشتر به اینها توجه نشان می‌دهند.» او اضافه می‌کند:«شما بررسی کوتاهی درخصوص مسابقات کتابخوانی داشته باشید، حتی اینها هم اغلب کتاب‌هایی را معرفی می‌کنند که خاطره نگاری هستند؛ تا همین چند سال قبل، تا وقتی شاهد برپایی نمایشگاه کتاب تهران بودیم نیز عمده تبلیغات درباره این کتاب‌ها بود. از سویی حتی خرید سازمان‌ها هم به این کتاب‌ها محدود می‌شود درصورتی‌ که اگر اینها در کنار کتاب‌های خاطره نگاری به داستان و رمان‌های دفاع مقدس هم توجه داشته باشند شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.»
البته فتاحی نقدی به حمایت از آثار خاطره‌نگاری ندارد و حتی تأکید می‌کند که اینها بخش ارزشمندی از کتاب‌های حوزه دفاع مقدس هستند، او ادامه می‌دهد:«من به چرایی تمرکز تمام و کمال سیاستگذاران به خاطره نگاری‌ها نقد دارم و گرنه این کتاب‌ها نیز بخشی ضروری از ادبیات جنگ را تشکیل می‌دهند، بویژه که انتشار این کتاب‌ها می‌توانند در حکم گنجینه‌هایی ارزشمند برای بهره‌مندی نویسندگان باشند تا نویسندگان علاقه‌مند از آنها برای خلق آثار ادبی ایده بگیرند.»
با این‌حال این نویسنده و فعال نشر معتقد است که باید حمایت و از سویی تبلیغات به شکلی متوازن درباره هر دو دسته صورت بگیرد؛ فتاحی ادامه می‌دهد:«همان اندازه که کتاب‌های خاطره‌نگاری به حمایت و همراهی رسانه‌ها و تبلیغات سازمان‌یافته نیاز دارند درباره کتاب‌های داستانی با محور جنگ نیز باید چنین اقدامی صورت بگیرد. البته من دلیل این سیاستگذاری‌ها را نمی‌دانم حتماً علتی دارد؛ اما ای‌کاش توازن بیشتری بین این کتاب‌ها برقرار شود.»
 توزیع نامطلوب گریبان همه حوزه‌ها را گرفته است
فتاحی درباره نویسندگانی که این روزها درباره جنگ تحمیلی می‌نویسند می‌گوید: «درباره وضعیت آثار منتشرشده در این حوزه بر اساس تجربه‌ شخصی‌ خودم پاسخ می‌گویم. تا آنجا که من خوانده‌ام و در جریان هستم طی این سال‌ها نویسندگان جوان و با استعدادی قدم به عرصه گذاشته‌اند. نکته جالب اینجاست که بسیاری از آنان در زمان جنگ یا کودک بوده یا حتی هنوز متولد نشده بودند. اینها برای مطالعه پیش از تألیف اهمیت بیشتری قائل هستند که مصادیقی از نوشته‌های آنان را می‌توان در فهرست کتاب‌های برگزیده جوایز و جشنواره‌های مختلف دید.»
این فعال عرصه نشر در پایان به یکی دیگر از معضلات کتاب‌های حوزه دفاع مقدس اشاره می‌کند و می‌گوید: «نه‌تنها در ارتباط با آثار داستانی متکی به دفاع مقدس و کتاب‌های خاطره‌نگاری، بلکه حتی در ارتباط با دیگر حوزه‌های کتاب نیز با مشکلات متعددی در حیطه توزیع روبه‌رو هستیم. در این حوزه ما با کتاب‌های خوب بسیاری روبه‌رو هستیم اما مسأله اینجاست که مشکلات توزیع امکان دسترسی عموم مردم به آنها را نمی‌دهد. عمده تمرکز توزیع کتاب به تهران محدود شده که البته در پایتخت هم دسترسی به کتاب برای همگان راحت نیست.»
فتاحی تأکید دارد درصورتی‌ که مشکلات توزیع برطرف شود، مردم به آثار داستانی خوب جنگی هم علاقه بیشتری نشان می‌دهند، منتها در شرایط فعلی هنوز چنین امکانی فراهم نشده است. البته همان‌گونه که این نویسنده و فعال نشر تأکید کرد این مشکلی است که در دیگر بخش‌های کتاب هم با آن روبه‌رو هستیم و تنها به حوزه دفاع مقدس محدود نمی‌شود.

گروه فرهنگی: نخستین جلسه از نشست‌های معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تشکل‌ها و انجمن‌های حوزه نشر با هیأت مدیره انجمن ناشران دانشگاهی برگزار شد. ضرورت رتبه‌بندی بر اساس سطح عملکرد ناشران، هدفمندتر شدن خرید کتاب از ناشران، مقابله جدی با چاپ زیرزمینی کتاب از جمله مباحثی است که در این جلسه مطرح شدند.
دستاوردهای نشر به رغم همه کمبودها قابل اعتناست
آن‌طور که در بخشی از گزارش روابط عمومی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آمده، یاسر احمدوند در این نشست ضمن تقدیر از زحمات دولت‌های پیشین در عرصه نشر گفت:«فضای نشر ما با قبل از انقلاب قابل مقایسه نیست. همه دولت‌ها در این سال‌ها زحمت کشیده‌اند. دستاوردهای نشر با همه مظلومیت‌ها و کمبودها قابل تقدیر و قابل اعتناست و از عملکرد همه مدیران که در سال‌های قبل زحمت کشیده‌اند تقدیر می‌کنم.» معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد با اشاره به خلأ رتبه‌بندی ناشران در فضای فعلی گفت: «به تمام کسانی که متقاضی پروانه نشر بوده‌اند، مجوز داده شده است اما با توجه به تعداد بالای آنها باید مجوزها ساماندهی شوند. در این مسیر باید منطقی عمل کرد. از این به بعد نیز باید ارائه مجوزهای نشر بر اساس سازوکار درست باشد. همچنین باید برای ناشر و اثری که به چاپ می‌رسد کیفیت‌سنجی انجام داد.» وی ادامه داد: «محتوای اثر هر ناشری با ناشر دیگر فرق دارد. ممکن است ناشری 20 کتاب در سال منتشر کند اما با کیفیت خوب و ناشر دیگری 600 کتاب با کیفیت پایین چاپ کند. باید تمایزی میان این دو ناشر وجود داشته باشد و این از راه رتبه‌بندی قابل انجام است. باید در حین بررسی کتاب  رفتار آینده ما با کتاب مشخص شود که مثلاً اثر آیا برای خرید مناسب است یا نه و برای چه مخاطبی مناسب است.»
    امکان تخصیص بخشی از یارانه نشر به تشکل‌ها
احمدوند  با تأکید بر این که دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی باید محتوای نشر را هم کارشناسی کند گفت: «ممیزی باید از سوی ناشر در فرایند نشر دیده شود. ناشر باید احساس مسئولیت کند و قبل از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرایند بررسی و تأیید کتاب در سازمان داخلی ناشر صورت گیرد. متأسفانه رویه‌ای ایجاد شده که گاهی ناشر کتاب را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌دهد و توقع دارد تمام ممیزی‌ها در اینجا انجام شود، بلکه اداره کتاب باید نظارت نهایی را انجام دهد.»
یاسر احمدوند با اشاره به یارانه نشر برای خرید یا حمایت از کتاب‌ها گفت:«بسیاری از این حمایت‌ها هدفمند نیست. یارانه باید به محتوای مناسبی که به دست خواننده مشتاق می‌رسد داده شود. نه اینکه کتابی را بی‌برنامه بخریم و انبار کنیم. تولید محتوای مناسب برعهده ناشر است و رساندن آن به دست مخاطب مشتاق از وظایف ماست.در حال بررسی برای پیدا کردن مدلی برای این موضوع در طرح فصلی پاییزه کتاب امسال هستیم.» وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به بررسی ایده مشارکت انجمن‌ها برای تخصیص برخی از یارانه‌های نشر گفت که با یک برنامه‌ریزی مناسب از سوی انجمن‌ها می‌توان از سایت‌ها و کتابفروشی‌های آنلاین آنها حمایت کرد و برخی از یارانه‌های نشر را به سوی آنها سوق داد. معاون امور فرهنگی با اشاره به پیشنهاد هیأت مدیره انجمن ناشران دانشگاهی مبنی بر تشکیل شورای راهبردی نشر ادامه داد: «باید انجمن‌ها در تشکیل این شورا همکاری کنند تا با حضور نمایندگان آنها درباره موضوعات مهمی همچون توزیع کاغذ نشر یا یارانه نشر تصمیم‌گیری شود و پس از بحث و تبادل نظر با مجموعه انجمن‌ها مدلی برای این منظور تدوین شود.» وی با اشاره به موضوع تکثیر غیرقانونی کتاب نیز گفت:«تکثیر غیرقانونی کتاب اقدامی توهین‌آمیز به حکومت است زیرا عملاً در مقابل تمام مجوزهایی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ناشر می‌دهد کسانی پیدا می‌شوند که کتاب‌های ناشران قانونی را به صورت غیرقانونی و به راحتی می‌فروشند. برای این منظور باید کارگروهی با حضور نمایندگان تشکل‌های نشر ایجاد شود.» احمدوند در پایان خاطرنشان کرد: «همچنین باید کارگروهی برای پلتفرم‌های فروش کتاب در فضای مجازی اندیشیده شود که کتاب‌ها را با تخفیف‌های آنچنانی به فروش می‌رسانند و به دیگر حلقه‌های نشر آسیب می‌زنند. تخفیف‌های غیرمعمول در این سایت‌ها نشان از سلامت و کار حرفه‌ای نیست.»