50.8 میلیون دوز واکسن چگونه تأمین شد
واردات ۴۶.۶ میلیون دوز واکسن در7 ماه
طی هفت ماه اخیر، بیش از 46.6 میلیون دوز واکسن کرونا وارد کشور شده است. براساس تازهترین گزارش گمرک ایران که وضعیت واردات واکسن به وزارت بهداشت را اعلام کرده است، از ۱۵ بهمن سال گذشته تا 18 شهریور ماه سالجاری ۴۶ میلیون و ۶۷۶ هزار و ۸۰۶ دوز واکسن در ۴۹محموله وارد کشور شده است.
بدینترتیب با محاسبه حدود 4.2 میلیون دوز واکسن داخلی برکت که به گفته حجت نیکی ملکی، رئیس مرکز اطلاعرسانی و روابط عمومی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) تحویل وزارت بهداشت شده است، مجموع واکسن تأمین شده به بیش از 50 میلیون و 800 هزار دوز میرسد.
بر پایه اطلاعات ارائه شده از سوی گمرک ایران، واکسنهای وارداتی شامل سینوفارم، آسترازنکا، اسپوتنیک، بهارات و سبد کوواکس میشود که دراین میان سینوفارم چین سهم غالب را دارد.
سهم 80 درصدی سینوفارم
از مجموع واکسنهای وارد شده، ۲۸ محموله واکسن چینی سینوفارم به تعداد ۳۷ میلیون و ۵۲۹ هزار و ۵۹۶ دوز است که بالاترین سهم را در بین واکسنهای وارداتی دارد. بدین ترتیب 80.4 درصد از واکسنهای وارداتی به کشور از این نوع بوده است که اکثر افراد واکسینه شده آن را دریافت کردهاند.
آسترازنکا در رتبه دوم
از میان واکسنهای وارد شده به کشور، 5 میلیون و 824 هزار و 410 دوز واکسن آسترازنکاست که از کشورهای مختلف وارد ایران شده است. از واکسن آسترازنکای وارداتی میتوان به سه محموله از ژاپن با دو میلیون و ۹۱۱ هزار و ۸۱۰ دوز، از چین (کوواکس) یک محموله با یک میلیون و ۴۴۹ هزار و ۶۰۰ دوز، یک محموله 500 هزار دوزی از روسیه و همچنین آسترازنکای اتریش یک محموله با ۵۰۰ هزار دوز اشاره کرد. بر این اساس، درمجموع 12.4 درصد از واکسنهای وارداتی آسترازنکا بوده است.
سهم ایران از سبد کوواکس
کوواکس که مخفف برنامه دسترسی جهانی واکسنهای کووید۱۹ است با هدف دسترسی عادلانه به واکسنهای کووید۱۹ به رهبری اتحادیه جهانی واکسن و ایمنسازی (GAVI)، ائتلاف برای نوآوریهای آمادگی همهگیری (CEPI) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) در آوریل ۲۰۲۰ توسط سازمان جهانی بهداشت، کمیسیون اروپا و دولت فرانسه آغاز شد. درهفت ماه اخیر سهم ایران از واکسنهای کوواکس شامل سه محموله است که یکی همان 1.4 میلیون دوز واکسن آسترازنکا وارد شده از کشور چین بوده است و دو محموله نیز از ایتالیا و اتریش وارد کشور شده است. محموله ایتالیا شامل یک میلیون و 452 هزار دوز و محموله وارد شده از اتریش 500 هزار دوز بوده است. بدین ترتیب سهم ایران از سبد کوواکس به بیش از 8 درصد میرسد.
رتبه چهارم اسپوتنیک
در رتبه چهارم واکسنهای وارداتی، اسپوتنیک روسیه قراردارد که در این مدت با وجود بالا بودن تعداد محمولهها که به 11 مورد میرسد، اما درمجموع یک میلیون و 45 هزار دوز از این واکسن تحویل ایران شده است. البته دو محموله آسترازنکا نیز از روسیه به وزارت بهداشت تحویل داده شده است. بنابراین سهم واکسن اسپوتنیک از واکسنهای وارداتی به 2.2 درصد بالغ میشود.
۱۲۵ هزار دوز بهارات
در رتبه آخر نیز واکسن بهارات هند قرار دارد که در این مدت تنها یک محموله 125 هزار دوزی به ایران تحویل داده است. با این تعداد واکسن سهم این نوع واکسن ازکل واردات ایران به 26 صدم درصد میرسد.
سرعت گرفتن واردات واکسن در دو ماه اخیر
براساس گزارش معاون فنی گمرک ایران، تعداد واکسنهای وارداتی در شهریور ماه بالاترین حد را نسبت به ماههای گذشته داشته است؛ به طوری که از بهمن پارسال تاکنون بیشترین میزان حدود ۱۹ میلیون و ۹۹۷ هزار و ۱۹۶ دوز در حدود ۱۹ روز گذشته از شهریور ماه وارد کشور شده است.
بعد از آن در مرداد ماه ۱۳ میلیون و ۴۲۷ هزار و ۱۰ دوز و در رده بعدی در تیر ماه ۶ میلیون و ۴۰۴ هزار و ۸۰۰ دوز واکسن به ایران آمده است. در خرداد ماه نیز یک میلیون و ۲۰۰ هزار دوز، اردیبهشت سه میلیون و ۶۵۲ هزار، فروردین یک میلیون و ۳۰۰ هزار و ۸۰۰ دوز وارد ایران شده است. در دو ماه پایانی سال گذشته نیز در نیمه دوم بهمن ماه ۱۲۰ هزار و در اسفند ۵۷۵ هزار دوز واکسن وارد کشور شده است.
طبق اعلام مهرداد جمال ارونقی، ۴۳ درصد واکسنهای وارداتی در شهریور، ۲۹ درصد مرداد، ۱۴ درصد تیر، ۸ درصد اردیبهشت، ۲ درصد خرداد، ۳ درصد فروردین، وارد شده و یک درصد در اسفند ماه و در بهمن کمتر از یک درصد است.گفتنی است با توجه به واردات 46.6 میلیون دوز واکسن به طور متوسط ماهانه نزدیک به 670 هزار دوز واکسن وارد کشور شده است.
واردات 6.5 میلیون یورو سرم به کشور
در کنار واکسن کرونا، به دلیل کمبود تولید داخل و افزایش مصرف سرم، این قلم دارویی نیز طی هفتههای اخیر به جمع واردات کرونا افزوده شده است. براساس اعلام معاون فنی گمرک ایران، تا هفدهم شهریور، بیش از 6.5 میلیون یورو سرم وارد کشور شده است.به گفته جمال ارونقی، آمار کل ورودی محمولههای سرم انسانی تا مورخ هفدهم شهریور امسال، ۶ میلیون و ۵۷۸ هزار و ۵۶ یورو بوده که ترخیص و در اختیار وزارت بهداشت قرار گرفته است. این محمولهها به وسیله ۲۴۰ دستگاه کامیون به کشور وارد شدهاند و مجموع وزن همه محمولهها ۵ میلیون و ۷۶۲ هزار و ۷۲۹ کیلوگرم بوده است.
افزایش ۶۸ درصدی ارزش کالاهای اساسی ترخیصی
درکنار اقلام دارویی و واکسن، یکی از نیازمندیهای کشور، کالاهای اساسی است که در دوران پاندمی کرونا، ضروریتر شده است. درهمین راستا، معاون گمرک ایران با بیان اینکه از ابتدای امسال تا اول شهریور ماه بیش از 10 میلیون تن کالای اساسی ترخیص شده، اظهار داشت: با دستور رئیس جمهوری مقرر شده به قید فوریت وضعیت کالاهای اساسی رسوبی در بنادر و گمرکات کشور توسط وزارت جهاد کشاورزی احصا و بانک مرکزی، پس از اعلام وزیر جهاد کشاورزی، به قید فوریت نسبت به تأمین ارز ترجیحی کالاهای اساسی اقدام کند.
ارونقی در گفتوگو با ایلنا درباره میزان دپوی کالاهای اساسی اظهار داشت: از ابتدای سالجاری تا اول شهریورماه، بیش از 10 میلیون تن کالاهای اساسی مشمول ارز ترجیحی به ارزش بیش از 5.5 میلیارد دلار از گمرکات کشور ترخیص شده که در مقایسه با مدت مشابه در سال قبل، از نظر وزن، 17درصد و از نظر ارزش 68درصد افزایش داشته است.وی گفت: ترخیص و خروج کالاهای اساسی از گمرکات و بنادر کشور در حال حاضر سرعت گرفته و میزان حمل کالاهای اساسی از بنادر و گمرکات کشور به 100 هزار تن میرسد.معاون فنی گمرک ایران ادامه داد: در حال حاضر حدود 4 میلیون تن کالای اساسی مشمول ارز ترجیحی اعم از گندم، ذرت، جو، کنجاله سویا، روغن خام و دانههای روغنی در بنادر کشور تخلیه شده و علاوه بر این میزان کالای اساسی، 16 فروند کشتی حاوی 254 هزار تن کالای اساسی در حال تخلیه کالاهای اساسی خود در بنادر بوده و 30 فروند کشتی حاوی بیش از یک و نیم میلیون تن کالای اساسی، منتظر در لنگرگاه هستند تا اجازه پهلوگیری و تخلیه کالا صادر شود.وی افزود: براساس دستور أکید رئیس جمهوری و پیگیریهای به عمل آمده توسط معاون اول ریاست جمهوری مقرر شده به قید فوریت وضعیت کالاهای اساسی رسوبی در بنادر و گمرکات کشور توسط وزارت جهاد کشاورزی احصا و بانک مرکزی، پس از اعلام وزیر جهاد کشاورزی، به قید فوریت نسبت به تأمین ارز ترجیحی کالاهای اساسی از جمله نهادههای دامی اقدام کند که با اجرای دستورات صادره، ترخیص و خروج کالاهای اساسی از بنادر و گمرکات کشور، سرعت بیشتری خواهد گرفت.ارونقی تأکید کرد: گمرکات اجرایی کشور بویژه گمرک بندر امام خمینی(ره) که بیشترین کالاهای اساسی در آن بندر دپو شده است آمادگی کامل خود را برای انجام تشریفات گمرکی کالاهای اساسی به صورت حمل یکسره و شبانه روزی اعلام و در حال حاضر تشریفات گمرکی کالاهای اساسی در حداقل زمان ممکن انجام میشود.
آینده پیوندهای اقتصادی ایران و افغانستان
فریدون مجلسی
تحلیلگر مسائل اقتصاد سیاسی
بیش از 900 کیلومتر مرز مشترک میان ایران و افغانستان و پیوندهای تاریخی و انسانی میان دو کشور، روابط آتی با این همسایه شرقی را در شرایط فعلی پیچیدهتر میکند. در همین حال، مسائل اقتصادی یکی از ابعاد مهم در روابط ایران و افغانستان است که باید در کنار بعد سیاسی و انسانی تحولات اخیر به آن پرداخت.
اما با گروه طالبان که در گذشته نشان داده با ایران خصومتهایی ذاتی دارد، چه باید کرد تا میان دو کشور روابط سیاسی، انسانی و اقتصادی مناسبی تنظیم شود و فراتر از ایجاد منافع، از خسارات و زیانها نیز جلوگیری شود؟ از آن سو، با پاکستان که امروز دولت قیم افغانستان است، چه باید کرد؟
در بعد اقتصادی، ایران طی سالهای اخیر تأمین کننده بخشی از نیازها و کالاهای افغانستان بوده است؛ از جمله فرآوردههای نفتی و مواد غذایی. اما این کشور روابط فراتری در حوزه انرژی نیز با ایران دارد. مانند در اختیار داشتن حقآبه هیرمند، عبور خط لوله گازی تاپی (ترکمنستان-افغانستان-پاکستان-هند) از این کشور که به نوعی رقیب خط لوله صلح ایران است، وجود یک تونل باد عظیم در مرز مشترک ایران و افغانستان با توان تولید برقی در حدود 20 هزار مگاوات و امکان سنکرون شبکه برق ایران و این کشور.این مسائل است که نشان میدهد، باید به حضور طالبان در افغانستان، حمایتهای پاکستان و به تبع آن عربستان، امریکا و فرزند امریکا یعنی اسرائیل نگاه عمیق تری داشت. هرچند که جنبه انسانی این مسأله بسیار مهم است و ایران و تمام کشورهای جهان موظف هستند که نسبت به حقوق بدیهی بشر بویژه زنان افغانستان و مسائلی نظیر اهانت به جایگاه خانواده و شرف مردم افغانستان مسئول بدانند.ایران در روابط خود با این کشور باید واقع بینانه جلو برود و شاید در برخی از زمینهها نیاز باشد که با رعایت الزامات، روابط با افغانستان حفظ شود تا بهره مندیهای مشترک ممکن شود. در روابط بینالملل یک شناسایی کامل وجود دارد که به «دوژور» معرف است و مثال آن روابطی است که ایران و ترکیه برقرار میکنند. یعنی روابط سیاسی قانونی و به تبع آن روابط فرهنگی و انسانی و اجتماعی. اما نوع دیگر روابط؛ شناسایی «دوفکتو» است.
در این مدل چه خوشایند باشد یا خیر، لازم است که روابط برقرار شود. این واقعیت امروز روابط ایران وافغانستان است.شناسایی دوفکتو میتواند ابزاری برای برقراری و ادامه تماسهای بازرگانی، اقتصادی، انسانی و سیاسی میان دو کشور باشد. لذا نیاز به روابط کنسولی میان ایران و افغانستانی که حداقل بیش از 2.5 میلیون شهروند افغان آن در ایران زندگی میکنند و میان دو کشور پیوندهایی حتی از نوع ازدواج شکل گرفته است، قابل تردید نیست. هرچند که این مسأله خوشایند نباشد، اما بین دو ملت روابط و خدمات کنسولی تعطیلی بردار نیست.اما در خصوص روابط اقتصادی و همکاریها از جمله در زمینه انرژی، ابتدا باید سنجید که افغانستان از این پس تا چه اندازه به تعهدات خود پایبند است. چه در بخش اجرای تعهد و چه در زمینه بازپرداخت بدهیها و در اینجاست که باید شناسایی دوفکتو را برقرار کرد. در خصوص پاکستان نیز چنین است. در مورد این دو همسایه شرقی باید موضع ایران مصلحت اندیشی و جلوگیری از زیان و خسارت، البته در کنار تأمین منافع باشد. از این روست که رفتار محتاطانه نسبت به تحولات اخیر افغانستان و گرفتن تضامین پیش از فعالیتها در صورت مشروعیت سیاسی طالبان به مسئولان کشور توصیه میشود.در همین حال لازم است هرچه سریعتر ایران روابط بینالملی خود را در سطح جهانی اصلاح کند و به درجهای برساند که در شأن، اهمیت و عظمت ایران است. این مسأله بهصورت خودکار روابط منطقهای را نیز تنظیم خواهد کرد و منافع اقتصادی کشور را نیز بهدنبال خواهد داشت.