گشت شبانه فناوری برای بازسازی مشهورترین نقاشی تاریخ
هوش مصنوعی شاهکار رامبرانت را بازسازی کرد
میثم لطفی
خبرنگار
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که یکی از بزرگترین خرابکاریهای آثار هنری در سال 1715 میلادی رخ داد و آن زمان مسئولان وقت تصمیم گرفتند بخشهایی از تابلوی «گشت شبانه» اثر بزرگ رامبرانت را از یکدیگر جدا کنند تا بوم عظیم نقاشی با اندازه دیوار مورد نظر تطبیق پیدا کند و امکان نصب آن بین دو در ساختمان مرکزی موزه ملی آمستردام فراهم شود. با عملی شدن این اتفاق بخشهای جدا شده از تابلو مفقود شد و نقاشی اصلی هم از قرن نوزدهم به بعد بهصورت ناقص در مرکز ساختمان موزه ملی آمستردام در معرض دید عموم قرار گرفت تا علاقهمندان از آن دیدن کنند.
هم اکنون پس از گذشت حدود 300 سال، هوش مصنوعی کمک کرد تا علاقهمندان به هنر بتوانند تابلوی «گشت شبانه» را با ابعاد واقعی و به همراه بخشهای از دست رفته در اختیار داشته باشند. این اتفاق که برای نخستین بار در دنیای هنر صورت گرفت، ابعاد بسیار پیچیده و جالب از تابلوی رامبرانت را نمایان کرد.
گشت شبانه هوش مصنوعی
«رامبرانت هارمنزون فان راین» که با نام کوچک خود شناخته میشود از نقاشان معروف هلند است که سال 1606 میلادی در خانوادهای به دنیا آمد که پدرش آسیابان بود. او از همان ابتدا علاقه فراوانی به هنر داشت و در دوران طلایی هلند، نقاشی معروف «گشت شبانه» را ترسیم کرد که البته از این اثر با نامهای «نگهبان شب» و «همراهی کاپیتان فرانس بَنینگ کاک با سروان ویلم ون رایتنبرگ» هم یاد میشود، است. آن زمان رامبرانت مرد متمولی بود که برای کارهای خود دستمزد بسیار زیاد دریافت میکرد و این اثر را به سفارش کوک، شهردار و فرمانده گارد آمستردام کشید و در این کار از فردی که در جلوی تصویر است مبلغ 100 گیلدر پول رایج هلند و در مجموع 1600 گیلدر دریافت کرد که این رقم در تاریخ هلند یک دستمزد افسانهای بود.
این مشهورترین و پرحاشیهترین نقاشی رامبرانت بود. پس از گذشت 73 سال «گشت شبانه» به تالار شهرداری آمستردام منتقل شد و از آنجایی که قرار بود این تابلوی بزرگ بین دو در اصلی ساختمان قرار بگیرد و جای کافی برای نصب آن وجود نداشت، مسئولان تصمیم گرفتند تابلو را به تکههای مجزا تبدیل کنند و آن را از هر چهار طرف جدا کنند. این اتفاق موجب شد که بخشهایی از تابلو مفقود شود و البته ماجرای «گشت شبانه» به اینجا ختم نشد. در سال 1911 میلادی موقع حمله آلمان نازی به هلند مردی که در یک پناهگاه زیرزمینی پنهان شده بود به این تابلو حمله کرد، در سال 1975 میلادی معلمی که بهتازگی بیکار شده بود با چاقو به سمت این تابلو حملهور شد و سپس در سال 1990 یک فرد دیگر به این تابلو اسید پاشید.
این اتفاقات در طول تاریخ باعث شد بخشهایی از تابلو آسیب ببیند و بههمین دلیل گروهی از پژوهشگران تصمیم گرفتند با استفاده از فناوریهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، بخشهای از بین رفته را بازسازی کنند. موز ملی آمستردام برای این اقدام از دو تصویر استفاده کرد تا سیستم هوش مصنوعی را با فضای تابلو آشنا کند و در کنار آن، سیستم یادگیری ماشینی بیاموزد که چگونه در قالب یک «رامبرانت مصنوعی» برای بازسازی بخشهای آسیب دیده دست به قلم شود. تصویر اول در اصل اسکن تهیه شده از تابلو با وضوح بسیار بالا بود که از نسخه تهیه شد و سپس نسخه دوم بهعنوان کپی نقاشی شده توسط «گِریت لاندنس» هنرمند مشهور انگلیسی که در موزه ملی لندن از آن نگهداری میشود، در اختیار فناوری هوشمند قرار گرفت.
در این اقدام به جای آنکه از یک نقاش حرفهای برای بازسازی تابلو استفاده شود، فناوری هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی به کار گرفته شد تا پیکسل به پیکسل اثر به سبک رامبرانت دوباره خلق شود و از عکسهای اسکن شده بهعنوان مرجعی برای جزئیات و رنگهای استفاده شده در نسخه اصلی الهام گرفته شود. «رابرت اردمان» دانشمند ارشد موزه ملی آمستردام در این خصوص گفت: «تلاش ما در اتفاق مذکور این است که بدون حضور هنرمند بهترین حدسها را بزنیم و با اطمینان کامل بدانیم که در «گشت شبانه» چه اتفاقاتی افتاده است.»
به این صورت با فناوری ویژهای که پژوهشگران هلندی در اختیار گرفتند فعالیت خود را آغاز و در مرحله بعد تصاویر مربوطه چاپ شد و در کنارههای نقاشی اصلی قرار گرفت تا بازدیدکنندگان بتوانند بوم کامل را همان طور که هنرمند در نظر گرفته بود، تصور کنند. بازدیدکنندگان این موزه هم اکنون میتوانند تغییرات اعمال شده را به این صورت ببینند: سه شکل ترسیم شده در سمت چپ شامل دو مرد و یک پسر، یک کلاه ایمنی کامل در سمت راست نقاشی، نمای واضحتر از پسری در پیش زمینه چپ در حال فرار از نظامیان و تغییر وضعیت ترکیب نقاشی.
«پیتر رولوفس» مدیر بخش نقاشی و مجسمه موزه ملی آمستردام در این خصوص گفت: «با نگاه به مفهوم ترکیب متوجه میشویم که چگونه رامبرانت بهعنوان کارگردان یا مجری اثر سعی میکند چشمان ما را در بخشهای مختلف نقاشی به حرکت دربیاورد و از طریق ترکیب رنگ، چشمهای ما را حرکت دهد تا قطعه اصلی که کاپیتان بههمراه معاون او در کنار هم ایستادهاند، چشمان ما را خیره کند و هوش مصنوعی هم اکنون به ما کمک کرده است درک بهتری از اهداف اصلی رامبرانت داشته باشیم و بتوانیم مفهوم اصلی اثر را درک کنیم.»
این فناوری هنرمند
اواخر ماه گذشته پژوهشگران آزمایشگاه علوم رایانه و هوش مصنوعی دانشگاه امآیتی (CSAIL) سامانه هوشمندی مبتنی بر فناوری ماشینی موسوم به «تایمکرافت» را معرفی کردند که میتواند مراحل کشیده شدن یک تابلوی نقاشی را ردیابی کند و بهعنوان مثال، بهصورت کاملاً دقیق محاسبه کند فشار هر یک از ضربات احتمالی قلم مو روی بوم چه اندازه بوده است و نقاش در هنگام خلق اثر چه روحیه و فضای فکری داشته است. این سیستم هوشمند که در مورد آثار نقاشی های بزرگ هم مورد استفاده قرار میگیرد، دنیای پشت پرده هر یک از آثار هنری را پس از گذشت سالیان زیاد نمایان میکند.
سیستم هوشمند «تایمکرافت» که هم اکنون تمام مراحل آزمایشی را با موفقیت پشت سر گذاشته است علاوه بر هوش مصنوعی، فناوری یادگیری ماشینی را هم شامل میشود و برای آنکه نتایج قابل قبولی را در اختیار محققان بگذارد، 200 تصویر ویدئویی کوتاه از مراحل کشیده شدن نقاشیهای آبرنگ و دیجیتالی در اختیار گرفته است تا آموزشهای لازم را ببیند. پژوهشگران در بخش دیگر یک شبکه عصبی پیچشی در نظر گرفتهاند تا این سیستم هر یک از مطالبی را که یاد میگیرد در مناسبترین زمان به کار برد و هنگام تحلیل آثار هنری بدرستی از آنها استفاده کند.
شرکت گوگل نیز به تازگی مدل ویژهای از فناوری هوشمندی ارائه کرده است که به افراد امکان میدهد با رسم خطهای ساده از تصاویری که در ذهن خود دارند، نقاشیهای زیبا خلق کنند.
این فناوری که جدیدترین پروژه آزمایشگاه «کریتیو لب» گوگل محسوب میشود و دسترسی به آن در سایت اینترنتی «اوتو- دراو» فراهم شده است به کاربران در گروههای سنی مختلف کمک میکند هر تصویری را که در ذهن خود دارند با خطهای ساده ترسیم کنند و تنها چند لحظه منتظر بمانند تا هوش مصنوعی بهترین و مرتبط ترین پیشنهادهای مربوط به خطوط رسم شده را ارائه دهد و در نهایت کاربر بتواند تصویر ذهنی خود را در قالب یک نقاشی حرفهای و زیبا در اختیار بگیرد.
بهگفته گوگل، سیستم جدید حتی میتواند خطهای کج و نامعلوم را هم به یک اثر هنری تبدیل کند تا در نهایت هوش مصنوعی بتواند همه مردم جهان را به نقاشان حرفهای بدل کند.
<آکیو موریتا> بنیانگذار پرکار فناوری
میترا جلیلی- تقریباً کسی در جهان یافت نمیشود که با محصولات کمپانی سونی، این غول فناوری ژاپنی آشنا نباشد و نام آن را نشنیده باشد. این برند یکی از معتبرترینها در حوزه محصولات صوتی و تصویری، دوربینهای عکاسی، صنعت گیم و... محسوب میشود و بنیانگذار آن هم که خدمات زیادی در حوزه صنایع الکترونیک و فناوری ارائه داده، یک فرد ژاپنی با نام «آکیو موریتا» (Akio Morita) بوده است.
آکیو 26 ژانویه سال 1921 در ژاپن و در خانوادهای متولد شد که در زمینه محصولات غذایی فعالیت داشتند. با اینکه نخستین فرزند خانواده بود و والدینش ازاو میخواستند که تجارت خانوادگی آنها را ادامه دهد اما وی نپذیرفت و بهدنبال علاقهاش یعنی ریاضیات و فیزیک رفت. همزمان با آغاز جنگ جهانی دوم به خدمت ارتش ژاپن درآمد و در ناوگان دریایی ارتش به کار مشغول شد و شاید بتوان گفت که این بهترین اتفاق زندگی اش بود که زمینه ساز تأسیس کمپانی سونی شد. آکیو 25ساله در سال 1945با «ماسورا ایبوکا» (Masaru Ibuka) 38 ساله آشنا شد که با همکاری یکدیگر و سرمایه اولیه، 190 هزار ین یک شرکت کوچک تعمیر رادیوهای دست دوم را با 20 کارمند تأسیس کردند. این دو در سال 1949 نخستین نوارهای مغناطیسی و در سال 1950 هم اولین ضبط صوتهای ژاپنی را تولید و روانه بازار کردند. اما موفقیتهای این دو شریک به اینجا ختم نشد و در سال 1957 نیز اولین رادیوهای جیبی این کمپانی به بازار عرضه شد. حالا دیگر شرکت آنها تا حدی شناخته شده بود بنابراین شرکا تصمیم گرفتند که نامی بینالمللی برای آن انتخاب کنند تا راحتتر به دنیای بیرون از ژاپن هم راه پیدا کند و سرانجام هم یک سال بعد، نام سونی برای آن انتخاب شد. بنیانگذاران سونی ایدههای بزرگی در سر داشتند و تصمیم گرفتند بعد از دنیای صوت، به جهان رسانههای تصویری هم قدم بگذارند و پس از تلاشهای فراوان سرانجام در سال 1960 این کمپانی از نخستین تلویزیونهای ترانزیستوری رونمایی کرد که بسیار مورد توجه قرار گرفت و توانست برای خود جایی در بازارهای جهانی باز کند.
«آکیو موریتا» دائم بهدنبال گسترش بازارها و افزایش تنوع محصولات بود و در یک تصمیم جدید عنوان کرد که میخواهد وارد دنیای عکاسی شود. به این ترتیب سرانجام در سال 1965 اولین دوربین فیلمبرداری خانگی توسط این کمپانی ساخته و به بازار عرضه شد. وی در سال 1968 هم با کمپانی CBS Records وارد مذاکره شد تا نرم افزارها را برای سخت افزارهای کمپانی خود تولید کند. وی از سال 1971 بهطور رسمی ریاست این کمپانی را به عهده گرفت و در سال 1979 واکمن را بهعنوان یکی از نخستین لوازم پخش موسیقی قابل حمل راهی بازار کرد. در سال 1982 نخستین سیدی پلیرها را تولید کرد. با گستردهتر شدن فعالیت این کمپانی در عرصه الکترونیک و افزایش حجم تقاضا از سراسر دنیا شعبات متعددی را در سراسر جهان بنیان گذاشت و تبدیل به نخستین شرکت ژاپنی شد که به بورس نیویورک راه یافته است. همه این موفقیتها سبب شد تا در کانون توجه قرار بگیرد و در اواخر دهه 90 بهدلیل ثروت او که بیش از 3/1 میلیارد دلار تخمین زده شد در فهرست ثروتمندترینهای دنیای مجله فوربس جای گرفت. وی در سالهای پایانی عمرش دچار حمله قلبی شد و مابقی عمر را روی صندلی چرخدار ماند و سرانجام در سال 1999 در سن 78 سالگی بر اثر بیماری ذات الریه چشم از جهان فرو بست.
وزیر ارتباطات
آگاهسازی مخاطب، جایگزین مسدودسازی فضای مجازی میشود
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: بهجای مسدودسازی و درگیر شدن با فضای مجازی، راهکار آگاهسازی مخاطب را مدنظر قرار دادهایم.
به گزارش ایرنا، «محمدجواد آذریجهرمی» در مراسم امضای تفاهمنامه همکاری پویش ملی ارتقای آگاهی حقوقی جامعه بین سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی و قوه قضائیه افزود: حدود یک سال قبل گزارشی از قوه قضائیه دریافت کردیم که مبنای آن بررسی بیش از هزاران پرونده با موضوعات متعدد کلاهبرداری در دادسرای جرایم رایانهای بود که مشکلاتی را برای مردم ایجاد کرده بود.
وزیر ارتباطات افزود: در گزارشی که برای ما ارسال شد، قوه قضائیه درخواست کرده بود راهحلهایی برای پیشگیری از این مشکلات در نظر گرفته شود تا بتوان از وقوع جرایم در فضای مجازی و به تبع آن ثبت شکایت پیشگیری کنیم. وی با تأکید بر اینکه رویکرد قوه قضائیه بسیار مناسب و مطلوب بود، گفت: از زمان دریافت گزارش، کارگروهی مأمور شدند تا بهصورت خاص روی این مسأله کار کنند. وزیر ارتباطات ادامه داد: پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات حدود ۶ ماه روی این مسأله مطالعه انجام داد تا بسترهای فسادخیز و ایجاد مسأله برای مردم را که باعث تشکیل پرونده قضایی میشود بررسی کند. جهرمی تأکید کرد: بخشی از این مشکلات بهدلیل سیستمهای فنی مانند تبلیغات و اخبار دروغی است که در فضای مجازی منتشر میشود و پایه و اساسی ندارد. البته با توجه به وجود دستور اجرایی از سوی امریکا برای قطع همکاری کشورها در حوزه فناوری اطلاعات، سختیهای بسیاری را ایجاد کرد اما در دسترس نبودن تجهیزات حوزه فناوری باعث نشد ما در این مسیر پیش نرویم.
وزیر ارتباطات گفت: یکی از کارهای انجام شده، ایجاد زیرساخت برای تبلیغات بود. اینکه آژانسهای تبلیغاتی به جای استفاده از پلتفرمهایی که قوانین ما را رعایت نمیکنند، تبلیغات خود را روی بسترهای داخلی انجام بدهند. وی خاطرنشان کرد: با امضای این تفاهمنامه، دولت فرصت مناسبی در دست آژانسهای تبلیغاتی قرار داده تا از ظرفیتهای هوش مصنوعی برای پیشبرد کار خود استفاده کنند و فضای تبلیغات منجر به فریب را کم اثر کنند. این کار بهخوبی پیش رفته است و حتی میتواند تبدیل به کسب وکار جدیدی در کشور شود. جهرمی تصریح کرد: مسئولیت مهم ما آگاهسازی کاربرانی است که در برابر اخبار بسیار زیادی قرار دارند و ما باید آنها را برای تشخیص بین سره و ناسره آماده کنیم.
وزیر ارتباطات تأکید کرد: در موضوع کرونا هر روز خبری بدون سند ارائه میشد و مشکلاتی را ایجاد میکرد. برای اینکه مرجع خبری وجود داشته باشد و مردم هر شنیدهای را مورد توجه قرار ندهند بستر مناسبی ایجاد خواهد شد. ما تصمیم گرفتیم به جای مسدودسازی و درگیر شدن با فضای مجازی راهکار آگاهسازی مخاطب را مدنظر قرار بدهیم.
وی افزود: دستگاه قضایی خیلی سریع اهتمام به خرج داد و با تیم اجرایی ما وارد مذاکره شد. نتیجه این همکاری به تدوین تفاهم بین سازمان تنظیم مقررات بهعنوان نماینده دولت و معاونت پیشگیری دولت به نمایندگی از قوه قضائیه منجر شد. اجراکننده این تفاهمنامه اپراتورها هستند و اگر نیاز باشد سایر فعالان حوزه فناوری نیز وارد عرصه خواهند شد.
وزیر ارتباطات خاطرنشان کرد: با امضای این تفاهمنامه، بسترهایی که باعث ترویج جرم بویژه کلاهبرداری از مردم میشود ساماندهی خواهند شد و در آینده میتوان تأثیر این تفاهمنامه را شاهد بود.
بازگشت صفحه مرگ به ویندوز ۱۱
در شرایطی که تصور میشد ارتقای نرم افزاری ویندوز ۱۱ موجب خواهد شد، برخی مشکلات قبلی در این سیستم عامل وجود نداشته باشد، اما کاربران از وجود صفحه مرگ در آن خبر دادهاند.
بهگزارش مهر، صفحه آبی مرگ در ویندوز ۱۱ تبدیل به صفحه سیاه شده و رابط کاربری آن نیز ارتقا یافته و یک کد «کیو آر» نیز در آن مشاهده میشود.
در صورت وقوع اختلال ناگهانی در ویندوز ۱۱ این صفحه سیاه رنگ روی نمایشگر ظاهر شده و پیام وقوع مشکل و ضرورت راهاندازی مجدد رایانه نمایش داده میشود. در ادامه از جمعآوری برخی اطلاعات خبر داده میشود. صفحه مرگ ویندوز زمانی روی نمایشگر ظاهر میشود که خطایی مهم رخ دهد و رایانه قادر به پردازش و ترمیم خودکار آن نباشد. در این شرایط تنها راه حل راهاندازی مجدد رایانه است. وقوع این مسأله علل مختلفی دارد که از جمله آنها میتوان به درگیریهای سخت افزاری، داغ کردن اجزای رایانه، مشکلات رم، مشکلات تنظیم بایوس، خطاهای هارد دیسک، سنگین بودن برنامههای در حال اجرا و غیره اشاره کرد.