محسن بوالحسنی
خبرنگار
عباس بخشی‌زاده مؤسس گروه تئاتری پروا، نویسنده و کارگردان با سابقه تئاتر ملایری است که فعالیت حرفه‌ای خود را از اوایل دهه هشتاد آغاز کرد و نمایش‌های بسیاری را طی این سال‌ها روی صحنه برده است. بخشی‌زاده درباره شرایط کار و وضعیت تئاتری‌ها در دوران کرونا، علی‌الخصوص هنرمندانی مثل او که در استان‌ها و شهرستان‌هایی بجز تهران زندگی می‌کنند می‌گوید: «این روزها و این یکسال‌واندی که گذشت، روزگار خوبی برای تئاتر نیست و همه هنرمندان تئاتری با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و طبیعتاً هنرمندان شهرستانی، به‌مراتب اوضاع ناخوشایندتری دارند.» او می‌گوید: «تئاتری‌ها علیحده از هنرمندان دیگر هستند و حتی نسبت به سینمایی‌ها هم وضع متفاوتی دارند. بسیاری از ما تمام شغل، حرفه و علاقه‌مان تئاتر است و طبیعتاً وقتی نتوانیم کار کنیم هم به لحاظ اقتصادی بسیار با مشکل روبه‌رو خواهیم شد و هم از نظر روحی شرایط نامناسبی را تجربه می‌کنیم. این اتفاقی است که در دوران کرونا افتاد و بسیاری مثل من حتی با تلاش‌های بسیار هر وقت خواستم کاری را روی صحنه ببرم موفق نشدم.» بخشی‌زاده درباره این مشکلات این‌طور توضیح می‌دهد: «مسأله فقط تعطیلی نیست. متأسفانه ما در شهر خودمان، از یک سالن استاندارد برخوردار نیستیم و در سالن‌هایی که بیشتر سالن اجتماعات هستند یا برای تئاتر طراحی نشده‌اند کار می کنیم. علاوه بر تمام مشکلاتی که می‌شود برشمرد، در چنین روزهایی نمی‌توان آنها را به‌لحاظ پروتکل‌های بهداشتی استاندارد‌سازی کرد. یکی دیگر از مشکلات هم کمبود یا بهتر است بگوییم نبود بودجه برای تولید کار است. من به‌عنوان کارگردان توانایی آن را ندارم که هزینه‌های تولید یک اثر نمایشی را متقبل شوم، آن‌هم وقتی که می‌دانم تماشاگر آن‌چنانی برای تماشای کار نمی‌آیند و سرمایه‌ای برنخواهد گشت.»
این کارگردان تئاتر درباره چشم‌اندازی که برای آینده تئاتر می‌شود متصور بود و آن‌چه به‌عنوان میراث کرونا در آینده تجربه خواهد شد هم می‌گوید: «طبیعی است که زندگی همه ما طی ماه‌های اخیر و با وجود بیماری کرونا دستخوش تغییراتی اساسی شد و تأثیرات این مسأله بر هیچ بخشی از جامعه و بر هیچ جغرافیایی قابل کتمان نیست اما مسأله مهم این است که این دوران و این بحران به ما آموخت که حالا ما نیازمند شیوه و شکل زیست تازه‌ای هستیم و نمی‌توانیم نسبت به آن‌چه در ذهن به‌عنوان الگو داریم متعصبانه رفتار کنیم. بخشی از این میراث حتماً میراث خوبی‌ است که نتیجه محدودیتی به‌نام کروناست. کرونا باعث شد ما به امکانات دیگر فکر کنیم و هرآنچه را که تا امروز هرگز به آن فکر نکرده‌ بودیم واکاوی و تجربه کنیم. این تجربه‌ها حتماً برای آینده تئاتر ما کارآیی خواهد داشت و می‌تواند به توان و ظرفیت تئاتر ما کمک کند.»
او در پایان با ابراز امیدواری نسبت به هرچه زودتر برطرف شدن مشکل و کم‌شدن سایه کرونا از سر ایران و تمام جهان به این نکته اشاره می‌کند که «کرونا می‌تواند موضوع خوب نمایشنامه‌هایی باشد که در آینده نوشته می‌شوند و اگر این موضوع در ذهن و زبان و قلم نویسنده‌ها درونی شود و به‌صورت یک وضعیت عمیق، به‌صورت تعمیق‌یافته روی کاغذ و سپس روی صحنه بیاید حتماً می‌تواند مخاطب را مانند یک آلبوم از گذشته‌ای که بر ما گذشته است با خود همراه کند.»

مریم سادات گوشه
خبرنگار
هر سال به برکت ولادت حضرت علی‌بن موسی‌الرضا(ع) و به پاس وجود مبارک امام رئوف در شهر مقدس مشهد جشن‌های دهه کرامت از سوی بنیاد امام رضا(ع) برگزار می‌شود. اما امسال به‌خاطر شرایط کرونا و رعایت اصول بهداشتی نوزدهمین جشنواره امام رضا(ع) به صورت برنامه تلویزیونی از شبکه دوم سیما در شب میلاد امام مهربانی‌ها در قالب تجلیل از خادمان آقا علی‌بن موسی‌الرضا(ع) برگزار شد. به صورتی که خادمان تک‌تک به برنامه می‌آمدند و از آنها تجلیل می‌شد و همزمان در مشهد مقدس در سالن دانشگاه علوم پزشکی در قلب ستاد مقابله با کرونا با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی با حضور گرم خانواده خادمین حرم امام رضا(ع) شکرانه‌ای برای دهه کرامت برگزار شد.
محمودرضا برازش مدیرعامل بنیاد امام رضا و عضو هیأت مدیره این بنیاد با اعلام این مطلب به «ایران» می‌گوید: «تکریم ائمه اطهار از صدر اسلام و در طول تاریخ بوده است و مردم به حضرت رسول و ائمه اطهار احترام می‌گذاشتند. هرچه زمان گذشت برنامه تکریم اهل بیت هم سازمان یافته‌تر شد. اگر در طول تاریخ نگاه کنیم برنامه شهادت و میلاد ائمه اطهار در طول قرن‌ها برگزار می‌شده است.» او با اشاره به فعالیت‌های متنوع بنیاد امام رضا(ع) تصریح کرد: «این بنیاد کارهایی که انجام می‌دهد هماهنگ‌کننده یک‌سری برنامه‌ها در رابطه با امام رضا(ع) است و حمایت و پشتیبانی برنامه‌های مختلف را هم دارد. یعنی علاوه بر جشنواره امام رضا(ع) برنامه‌های دیگر را هم شامل می‌شود. این برنامه‌ها نه تنها در دهه کرامت بلکه در تمام ایام سال هم برگزار می‌شود. ما با تنوع آب و هوایی برنامه‌ریزی می‌کنیم. مثلاً در تابستان در چند استان جنوبی کشور برگزار نمی‌شود. چون به خاطر گرما برگزاری این مراسم برای مردم سخت است که به جشنواره بیایند. برای همین با توجه به اقلیم و شرایط جغرافیایی جشنواره‌ها را برگزار می‌کنیم.» مدیرعامل بنیاد امام رضا(ع) ادامه داد: «جشنواره شعر به زبان عربی در خوزستان به صورت بین‌الملل و جشنواره شعر به زبان ترکی در آذربایجان و در شهر ارومیه برگزار می‌شود. یا جشنواره دلنوشته‌ای به امام رضا(ع) در مازندران است. جشنواره تئاتر در تبریزو خوشنویسی در خراسان جنوبی و همین‌طور در استان‌های دیگر کشور برنامه‌های متنوعی با توجه به شرایط اقلیمی برگزار می‌کنیم. مثلاً در جشنواره خوشنویسی فراخوان می‌دهند و در مسابقه تمام خوشنویسان سراسر کشور شرکت می‌کنند و آثار می‌فرستند. و فقط مراسم اختتامیه در آن شهر برگزار می‌شود.» او در ادامه در خصوص جشن‌های دهه کرامت امسال توضیح داد: «در دهه کرامت امسال همه جشنواره‌ها به صورت آنلاین به‌خاطر شرایط کرونا برگزار شد. امسال اختتامیه جشنواره هنرهای مفهومی را در سمنان داشتیم یا اختتامیه جشنواره مکتوب کودک ونوجوان را در شهرکرد برگزار کردیم. بعضی استان‌ها هماهنگ می‌کنند و اختتامیه جشنواره‌شان در دهه کرامت برگزار می‌شود. این یک سری از فعالیت‌های بنیاد امام رضا(ع) است.» برازش درخصوص فعالیت‌های مستمر این بنیاد تأکید کرد: «یک‌ سری فعالیت‌ها مستمر هستند. ما فصلنامه فرهنگ رضوی که صاحب‌امتیازش بنیاد امام رضا(ع) است را با همکاری مرکز پژوهش‌های فرهنگ و هنر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر می‌کنیم و نیز مقالات علمی و پژوهشی مربوط به امام رضا(ع) زیر نظر وزارت علوم منتشر می‌شود، سه جشنواره پژوهشی هم در اردبیل و کرمانشاه و اراک داریم. یک‌ سری سفارش تولید به خوشنویسان، نقاشان و... می‌دهیم. مثلاً تابلوی نفیس سلسله‌الذهب توسط آقای حسن روح‌الامین نقاشی شده بود. خیلی بزرگ و نفیس توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رونمایی شد. یا از شعرای کل کشور بیش از 400 کلیپ شعر ولایی دریافت کردیم. ما از یک‌ سری فعالیت‌ها هم حمایت می‌کنیم، مثلاً تجلیل از خادمان فرهنگ رضوی داریم. امسال 6 نفر از داخل و 6 نفر خارج از کشور معرفی شدند و این برنامه از صدا و سیما پخش شد.»
مدیرعامل بنیاد امام رضا(ع) درپایان تصریح کرد: «برای معرفی اهل بیت و ترویج سبک زندگی ائمه خبرگزاری رضوی را داریم که متعلق به بنیاد امام رضا(ع) است و نیز چندین کانال پژوهشی و فرهنگی داریم که احادیث و تولیدات هنری و فرهنگی مربوط به اهل بیت را در فضای مجازی منتشر می‌کنند. به نام صحن هنر یا ارادت رضوی و صحن پژوهش یا سایت رواق هشت که روزانه اطلاعات فرهنگی هنری را تولید می‌کنند.»

برش

بیش از 19 سال است که برنامه دهه کرامت به این سبک برگزار می‌شود. البته قبل از آن هم مردم جشن میلاد امام رضا علیه‌السلام را برگزار می‌کردند. آستان قدس رضوی هم همچنین برنامه‌های خود را برگزار می‌کند. اما برنامه‌هایی به سبک دهه کرامت که سازمان یافته باشد از 19 سال پیش شروع شد. ابتدا با برنامه شب شعر شروع شد و سپس رونق گرفت و باعث شد این برنامه در سال بعد تبدیل به 8 برنامه شود. برنامه‌های متنوع شب شعر، تئاتر، نمایشگاه قرآن و... در آن برگزار می‌شد. سال‌های بعد برنامه‌ها به لحاظ کمّی متنوع‌تر شد و گستره مکانی گرفت. یعنی از مشهد به شهرهای دیگر منتقل شد و دبیرخانه جشنواره امام رضا(ع) شکل گرفت. این گستره کم کم از مرزهای کشور هم گذشت و تمام موضوعات فرهنگی، هنری که می‌توان در این برنامه‌ها جا بگیرد، به آن اضافه شد. تا اینکه در سال 1391 هیأت محترم دولت در جلسه‌ای تصمیم گرفتند بنیاد امام رضا(ع) تأسیس شود و آن را مصوب کردند.

آروند دشت‌آرای
کارگردان تئاتر
پیش از کرونا مردم به دیدن تئاتر عادت کرده بودند و خرید بلیت و رفتن به سالن‌های نمایش و تماشای تئاتر یکی از محصولاتی بود که کمابیش در سبد فرهنگی خانوار قرار می‌گرفت. متأسفانه این اتفاق و رویه مبارک با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی‌ها متوقف شد و امروز هم نمی‌توانیم امیدوار باشیم که این عادت دوباره به شکل سابق خود برگردد چون مردم به‌حق از رفتن به مراکزی مثل سالن‌های نمایش می‌ترسند و برای بعد از کرونا و کم‌کردن بار روانی که مردم در این خصوص دارند باید فکری جدی اندیشیده شود. در این خصوص به‌زعم من لازم است گروه‌های مختلفی که اهل فکر و اندیشه هستند از جامعه‌شناس تا روانشناسان و... که در حوزه کار فرهنگی تخصص دارند دور هم جمع شوند و ضمن هم‌اندیشی راهکارهایی برای پساکرونا ارائه دهند که این راهکار به این سؤال پاسخ دهد که چگونه می‌شود مردم را دوباره تشویق به حضور در سالن‌های نمایش کرد. در این بین نقش مرکز هنرهای نمایشی هم بی‌شک نقش بی‌بدیل و مهمی است. مرکز می‌تواند از این گروه‌های اندیشه‌ورز حمایت مادی و معنوی داشته باشد و اتاق فکرهایی را با حضور اهالی تئاتر و البته متخصصان حوزه‌های دیگر تشکیل دهد تا راهکارهای مناسب برای دورانی روی میز و بعد در قالب اجرا قرار بگیرد تا به آینده‌ای برسیم که دوباره این کالای فرهنگی وارد سبد خانوار شود. در کشورهای دیگر که شاهد بازگشایی سالن‌های تئاترشان هستیم سناریو کاملاً متفاوت از کشور ماست چرا که آنها از تهیه‌کنندگان بین‌المللی و کمپانی‌های بزرگ حمایت می‌شوند و بازگشایی سالن‌ها و اجراهای دوباره‌شان تحت حمایت این کمپانی‌ها و به‌اصطلاح فاندهای معتبر است. در کشور ما، مهم‌ترین تهیه‌کنندگان آثار نمایشی خود مردم هستند و تا مردم به صحنه نیایند و نخواهند تئاتر ببینند بخشی از ماجرا، بخش بزرگی از ماجرا دچار مشکل است. طبیعتاً با عادی شدن شرایط خود هنرمندان قدم جلو خواهند گذاشت و کار را روی صحنه خواهند برد تا کم‌کم این ترس بریزد و مردم دوباره نسبت به رفت و آمد در محیط‌های تئاتری به عادات گذشته برگردند. طبیعتاً برخی از هنرمندان در این راه قربانی و با شکست مالی مواجه می‌شوند تا قطار دوباره روی ریل بیفتد. همان طور که پیش تر آمد در این بین نقش مراکز فرهنگی، علی‌الخصوص مرکز هنرهای نمایشی بسیار مهم است و این مرکز می‌تواند بودجه‌ مناسبی برای تولید آثار نمایشی علی‌حده‌تر از گذشته در نظر بگیرد تا کارگردان‌ها و تهیه‌کنندگان با ریسک کمتر و البته تمرکز بیشتری کار خود را پیش ببرند. برخی معتقدند که در این ایام چهره‌های شاخص و شناخته شده‌ تئاتر کمتر پا جلو گذاشتند و کار کردند. از نظر من این نقد وارد نیست چرا که آنها می‌دانستند کار روی صحنه بردن در دوران کرونا، علاوه بر ریسک بسیار بالایی که به لحاظ سلامت خود و مخاطبان به‌همراه داشت، یقیناً به لحاظ مالی و... هم با شکست روبه‌رو می‌شد و آنها هم به‌صورت منطقی ترجیح دادند که چنین کاری نکنند. برای پس از کرونا هم مهم حمایت‌های لازم و داشتن برنامه‌ و راهکارهای علمی و منطقی برای عادی‌سازی مسیر خانه تا سالن‌های نمایش است چون این ترس به لحاظ روانی ممکن است تا مدت‌ها بعد از کرونا هم وجود داشته باشد و همین است که حضور چهره‌های علمی و ایده‌پرداز در اتاق فکرهای تئاتری ضروری است. بحران، بحرانی نبود که ما را به عقب برگرداند بلکه ما را با چالشی روبه‌رو کرده است که باید برای عبور از آن چاره اندیشی درستی شود و همه دست‌به‌دست هم بدهند تا تماشاگرانی که دلیل اصلی زنده بودن هنر نمایش در این کشور هستند و ضامن بقای آن، باز هم صندلی‌های سالن‌های تئاتر و تماشاخانه‌ها را لبریز از حضور کنند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی، درگذشت خبرنگاران ایسنا و ایرنا در سانحه واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران محیط‌ زیست را به خانواده‌های آنها تسلیت گفت. در متن پیام تسلیت سیدعباس صالحی آمده است: «خانواده محترم یاسینی/ خانواده محترم کریمی؛ خبر حادثه تلخ درگذشت دو بانوی خبرنگار، همکاران گرامی خانم‌ها ریحانه یاسینی و مهشاد  کریمی خبرنگاران دو رسانه ایرنا و ایسنا موجب تألم و تأسف شدید شد. مجدداً این ضایعه را به شما عزیزان و جامعه رسانه‌ای کشور صمیمانه تسلیت می‌گویم. این داغ سنگین در خاطر جامعه ایرانی و تمامی خبرنگاران، که در سوگ فراق‌شان ماتم‌زده هستند، فراموش‌نشدنی است. برای آن عزیزان رحمت واسعه الهی و برای تمامی بازماندگان و همکاران رسانه‌ای اجر و شکیبایی را از ایزد منان آرزومندم.»
 میرصلاح حسینی بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون کشورمان شامگاه چهارشنبه دوم تیر بعد از مدت‌ها مبارزه با بیماری سرطان دار فانی را وداع گفت. او طی دوران فعالیت خود در عرصه بازیگری تجربه بازی در بسیاری از آثار شاخص تصویری را از سر گذرانده که از آن جمله می‌توان به «مختارنامه»، «هزار دستان»، «بوی کافور، عطر یاس» و «شیر سنگی» اشاره کرد./ مهر
 شورای پروانه نمایش فیلم‌های سینمایی در جلسه اخیر خود با صدور پروانه نمایش برای فیلم‌های «جگر زلیخا» به تهیه‌کنندگی مشترک ایرج تقی‌پور و مرتضی آتش زمزم و کارگردانی مرتضی آتش زمزم و «یقه سفیدها» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی شهرام مسلخی موافقت کرد./ ایسنا
 «اسپایک لی» کارگردان امریکایی پس از لغو جشنواره سال گذشته بار دیگر در رأس هیأت داوران بخش رقابتی کن برای جشنواره هفتاد و چهارم قرار گرفت و در کنار او «متی دیوپ» کارگردان فرانسوی-سنگالی، «میلن فارمر» خواننده و ترانه‌سرای کانادایی- فرانسوی، «مگی جیلنهال» بازیگر، تهیه‌کننده، فیلمنامه‌نویس و کارگردان اهل امریکا، «جسیکا هاسنر» کارگردان، تهیه‌کننده و فیلمنامه‌نویس اتریشی، «ملانی لورن» بازیگر، کارگردان و فیلمنامه‌نویس فرانسوی، «کلبر مندونسا فیلیو» فیلمساز برزیلی، «طاهر رحیم» بازیگر فرانسوی و «سانگ کانگ-هو» بازیگر اهل کشور کره جنوبی چهره‌هایی هستند که ۲۴ فیلم بخش اصلی این جشنواره را داوری خواهند کرد./ خبرآنلاین
 منوچهر معین‌افشار، یکی از فعالان موسیقی و از مدیران دهه ۴۰ و ۵۰ رادیو در هفته جاری درگذشت اما خبر فوت او شامگاه چهارشنبه دوم تیر رسانه‌ای شد. او دستیار اول زنده یاد داوود پیرنیا (مدیریت برنامه گل‌ها) بود و مدیریت اجرایی برنامه گل‌ها را برعهده داشت.
نمایشگاه نقاشی‌های صبا صالحی با عنوان «سرندیپیتی» در خیریه مهر پیشگان کوبه افتتاح شد. صالحی از سال ٩٢ پنج نمایشگاه انفرادی و چندین نمایشگاه گروهی برگزار کرده است. شکست حقیقت، پارانرمال فربیا، جنگ هراسی از عناوین نمایشگاه‌های پیشین او است. نمایشگاه نقاشی سرندیپیتی دیروز در خیریه مهر پیشگان کوبه افتتاح و آثار تا ۱۸ تیرماه در معرض دید علاقمندان خواهد بود./ ایرنا