زهره افشار
 خبرنگار
به دنبال تشدید خشکسالی و گرم شدن هوا در بسیاری از استان‌های کشور از جمله استان کوهستانی کرمانشاه دبی ورودی آب به تالاب‌های این استان کاهش یافته و روند تبخیر آب بشدت بالا رفته و همین مسأله به نگرانی‌ها برای خشک شدن برخی تالاب‌ها در استان دامن زده است. در سال‌های 94 و 97 نیز به دلیل خشکسالی و کاهش شدید باران بسیاری از تالاب‌های کرمانشاه خشک شد و حالا بیم این می‌رود که این حادثه تلخ که می‌تواند تأثیر منفی بر اکوسیستم منطقه داشته باشد، دوباره تکرار شود.
«محمدحسین فلاحتی»، رئیس اداره حفاظت محیط زیست کرمانشاه به «ایران» گفت: در استان 73 تالاب دائمی وجود دارد که متأسفانه در حال حاضر و به دلیل کاهش دبی آب ورودی به آنها، احتمال خشک شدن برخی تالاب‌ها از جمله تالاب نیلوفر وجود دارد. وی البته این را هم گفت که هنوز وضعیت بحرانی در هیچ یک از تالاب‌ها نداریم ولی به دلیل احساس خطری که می‌شود باید از همین الان به مسئولان اطلاع‌رسانی شود. به گفته وی، تالاب نیلوفر در سال‌های 94 و 97 هم به دلیل کاهش شدید بارش‌ها خشک شده بود و برخی گونه‌های گیاهی و جانوری آن آسیب دیدند. تالاب نیلوفر در 20 کیلومتری شمال غرب کرمانشاه قرار دارد و سراسر آن را گل‌های نیلوفر آبی پوشانده است. در حال حاضر در تالاب نیلوفر انواع ماهی بویژه کپور و انواع پرندگان زیست می‌کنند. فلاحتی تصریح کرد: ما خاطره خوبی از خشک شدن تالاب‌ها نداریم. به گونه‌ای که در سال‌های 94 و 97 اکثر تالاب‌ها از جمله «نیلوفر» و «هشیلان» خشک شدند و حتی ما یک گونه جانوری سگ آبی در تالاب هشیلان داشتیم که از بین رفت و دیگر این گونه را در تالاب‌های استان نداریم. بزرگ‌ترین تالاب استان کرمانشاه یعنی هشیلان حدود 450 هکتار وسعت دارد. وی با تأکید بر اینکه خشکسالی حتی بر تأمین آب شرب اثر گذاشته، گفت: به هر جهت امسال وضعیت خاصی است و همه باید دست به دست هم بدهیم تا از این بحران عبور کنیم. برای جلوگیری از خشک شدن احتمالی تالاب‌ها علاوه بر رایزنی با سازمان آب برای افزایش دبی تالاب‌ها تا حد ممکن، محدودیت‌هایی را در برداشت آب حاشیه تالاب‌ها اعمال می کنیم. رئیس اداره حفاظت محیط زیست کرمانشاه گفت: همه ساله کشاورزانی که در حاشیه تالاب‌های استان کشاورزی می‌کنند، تا آخر خرداد اجازه برداشت آب داشتند و اگر هم کشت تابستانه انجام می‌دادند، ما خیلی سختگیری نمی‌کردیم، اما امسال واقعاً شرایط به گونه‌ای دیگر است و ما از کشاورزان خواسته‌ایم به هیچ عنوان اقدام به کشت تابستانه تا 5 کیلومتری تالاب‌ها نکنند و متأسفانه مجبوریم بشدت سختگیری کنیم. وی همچنین در مورد راهکار کوتاه مدت برای جلوگیری از خشک شدن احتمالی تالاب نیلوفر گفت: نزدیکترین سد به این تالاب سد گاوشان کرمانشاه است که با فاصله از تالاب نیلوفر قرار گرفته است. بنابراین در صورت بحرانی شدن وضعیت این تالاب به ناچار یا باید از طریق تانکر به این تالاب آب برسانیم یا از طریق چاه‌های عمیق کشاورزی اطراف تالاب این کار را انجام دهیم که امیدواریم به این مرحله نرسیم ولی از کشاورزان حاشیه تالاب می‌خواهیم به هیچ عنوان اقدام به کشت تابستانه نکنند.

ساری - زنگ پایان کشت برنج مازندران امسال در حالی نواخته شده است که سطح زیرکشت نسبت به سال گذشته تفاوتی نداشته است و نگرانی برای تأمین آب بخشی از شالیزارها همچنان وجود دارد. هر ساله شالیکاران مازندرانی بویژه کشاورزان حوضه آبریز هراز کار نشای برنج را به طور رسمی از نیمه دوم فروردین ماه آغاز می‌کنند و اواخر خردادماه پایان کشت این محصول در زمین‌های شرق و مناطق کوهپایه‌ای در استان است.
به گزارش ایرنا، رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با اظهار این که امسال همانند سال گذشته حدود ۲۱۶ هزار هکتار از زمین‌های شالیزاری استان زیرکشت برنج رفته است، گفت که نشاکاری زودهنگام، کشت مکانیزه و بارندگی‌های بهنگام اردیبهشت ماه سبب شد تا سطح زیرکشت کم نشود. عزیزالله شهیدی فر با توضیح این نکته که شالیکاران مناطق شرق و کوهپایه‌ای مازندران نیز پس از برداشت دانه روغنی کلزا، گندم و جو، بوته‌های نشا را در زمین‌های خود کاشتند، افزود: هر ساله این زمین‌ها دیرتر از زمین‌های واقع در دشت و غرب استان نشاکاری می‌شوند و در واقع آخرین قطعات شالیزاری مازندران هستند که زیرکشت می‌روند. وی با اشاره به این که امسال شالیکاران ۱۰ روز زودتر نسبت به فصل زراعی گذشته نشاکاری را در استان آغاز کرده بودند، گفت: اگر چه خطر کم آبی همچنان تهدید جدی علیه شالیکاری در شرق استان است، اما با مدیریت صحیح می‌توانیم از این خطر عبور کنیم. شهیدی فر ابراز امیدواری کرد که کمبود آب خللی در ادامه رویش شالی در شرق مازندران به وجود نیاورد، اظهار داشت: در حال حاضر شالی در حوضه آبریز هراز در وضعیت بسیار مناسب سبز قرار دارد و به مرحله خوشه دهی رسیده است.

اردبیل - بسیاری از بناهای تاریخی استان اردبیل که طی سالیان گذشته به بوته فراموشی سپرده شده بودند در چند سال اخیر با اقدامات جهشی احیا، ثبت و ساماندهی شده‌اند، ضمن اینکه انجام کاوش‌های جدید زوایای دیگری از میراث گذشتگان این دیار را کشف  کرده و در معرض دید نسل جدید قرار داده است.
 ثبت ۳۶ اثر ملی، مرمت ۲۵ بنای تاریخی، افزایش تعداد موزه‌‌های استان به ۱۵ مورد و انجام چندین کاوش باستان‌شناسی از جمله اقداماتی است که همین سال پیش در حوزه میراث فرهنگی استان اردبیل انجام گرفت تا علاوه بر تلاش جهت ماندگاری میراث گذشتگان، زمینه‌های جذب گردشگران داخلی و خارجی به منطقه نیز بیش از گذشته فراهم شود.
به‌گفته نادر فلاحی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل، به‌دلیل وجود قابلیت‌ها و ظرفیت‌های استان در جذب گردشگران در حوزه تاریخی و فرهنگی برای حفاظت و حراست از این بناها و محوطه‌ها، اقدامات حفاظتی، مرمتی و توسعه‌ای هر ساله انجام می‌شود که در سال‌های اخیر این اقدامات از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است.
وی با اشاره به اقدامات مرمتی در بناهای تاریخی استان اردبیل اظهار کرد: پنج بنای تاریخی در سال ۹۹ افتتاح شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت که شامل خانه رئیسی، سرای وکیل، کاروانسرای امام جمعه، داش حمامی و صحن قزلباش‌لار در اردبیل بوده است.
فلاحی همچنین با اشاره به اهمیت جهانی بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی و ضرورت عملیات مرمتی مستمر در آن گفت: سال گذشته شاهد اتمام عملیات مرمت صحن قزلباش‌لار، راه‌اندازی پنج موزه، اجرای تابلوی معرفی مغازه‌ها،  کاشیکاری گنبد شاه اسماعیل، اتمام پروژه الحاق حمام شیخ به میدان، مرمت کاشیکاری چینی‌خانه و برخی اقدامات دیگر بودیم.
به‌گفته وی، مرمت کل بنای مدرسه پورسینا شامل مرمت سقف چوبی، دیوارهای ریخته شده و غیره، مرمت نمای جنوبی و تعمیرات اورسی‌های ضلع جنوبی مسجد میرزاعلی اکبر، تراشیدن نازک‌کاری فرسوده داخلی، حذف بناهای الحاقی و تخلیه مخازن آب سرد و گرم حمام حور، اجرای سفت کاری و نازک کاری، افزایش زیربنای سالن نمایشگاه، الحاق صنایع‌دستی نمین و اجرای سفت‌کاری و نازک‌کاری کامل یادمان شهدا و محوطه‌سازی یادمان شهدای گمنام بیله‌سوار از دیگر پروژه‌های اجرا شده در بخش مرمت آثار و ابنیه‌ تاریخی استان بوده است.

وحید جعفریان
مدیر امور بیابان سازمان جنگل ها
گرامیداشت «روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی و خشکسالی» که همه ساله در 17 ژوئن مصادف با 27 خردادماه با هدف ارتقای آگاهی عمومی نسبت به چالش ها و پیامدهای حاصل از بیابان زایی برگزار می‌شود، فرصت مغتنمی را به همراه دارد تا از این طریق اقدامات و عملکرد بخش‌های مختلف و متعدد مرتبط با این موضوع مرور شود و مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد. واقعیت آن است که مقابله با بیابان زایی به مفهوم جلوگیری از تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه‌خشک و نیمه‌مرطوب، به‌عنوان یک موضوع پیچیده و چند وجهی تنها در صورت اراده و تلاش جمعی، مشارکت آحاد جامعه و نیز حکمرانی مسئولانه سرزمین، سرمایه‌گذاری مناسب و اتخاذ سیاست‌های حمایتی و تشویق کننده منسجم و ارتقای بهره‌وری قابل حصول و دست یافتنی خواهد بود. بیابان‌زایی را می‌باید به‌عنوان عامل عدم توازنی در نظر گرفت که در مقابل مدیریت پایدار و همزیستی متعادل و مسالمت‌آمیز انسان و طبیعت قرار دارد. درهم‌شکستن این موازنه بیانگر آغاز تخریب سرزمین و کاهش توان زیستی خاک و کاهش ظرفیت کالاها و خدمات اکوسیستم‌های حیاتی خواهد بود.
افزایش تعداد و شدت طوفان های ماسه‌ای و گرد و خاک، فرونشست زمین، کاهش حاصلخیزی و توان تولید خاک و اختلال در فرایند بازسازی و بازتولید طبیعی پوشش گیاهی، از جمله اثرات و پیامدهای بیابان زایی است. این اثرات، پیامدهای جدی اقتصادی و اجتماعی نیز به همراه دارد. بیابان‌زایی از طریق محدود کردن منابع بالقوه طبیعی، موجب کاهش تولیدات کشاورزی شده و این فعالیت را به‌طور فزاینده‌ای متزلزل و پرمخاطره می‌نماید. کاهش تولیدات کشاورزی، فقر و مهاجرت جمعیت روستایی به مناطق شهری را به همراه خواهد داشت.
کنوانسیون مقابله با بیابان زایی ملل متحد شعار روز جهانی مقابله با بیابان زایی را در سال‌جاری، متأثر از شرایط پسا کرونا و ضرورت بازسازی اقتصادی در جامعه جهانی «احیای سرزمین، بازسازی بهتر با سرزمینی بدون تخریب» نامگذاری کرده است. احیای سرزمین، ظرفیت‌های قابل توجهی در راستای تولید و بازسازی اقتصادی به همراه داشته و برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در این بخش، شرایط بازیابی اقتصادی کشورها را تسهیل خواهد کرد. در حال حاضر، جامعه جهانی نهضتی را با عنوان جهان بدون تخریب سرزمین آغاز کرده و تأکید دارد که با احیا و بازسازی زمین‌های تخریب یافته می‌توانیم با اطمینان نیاز جمعیتی بالغ بر ۹.۷ میلیارد نفر را تا سال ۲۰۵۰ تأمین نماییم. این اقدام، به علاوه، گام مهمی برای جلوگیری از آسیب بیش از یک گونه گیاهی و جانوری و افزایش 25 درصدی گازهای گلخانه‌ای ناشی از تخریب سرزمین به شمار می‌رود.
در بخش کشاورزی و منابع طبیعی کشور ما ظرفیت‌ها و قابلیت‌های قابل توجه و گاه منحصربه فردی وجود دارد که با شناسایی و استفاده منطقی و متوازن از آنها می‌توانیم با تولید و اشتغال، سهم قابل توجهی در بازسازی اقتصادی در شرایط پس از همه‌گیری کرونا داشته باشیم به‌عنوان مثال توسعه گیاهان دارویی و نیز محصولات ارگانیک کشاورزی با مصرف آب و نهاده‌های کمتر، ارزش اقتصادی بیشتری را برای فعالان در این بخش فراهم می‌کند.