نشست مجازی معرفی مجموعه داستان «شیراز: یک شهر، سی و یک داستان» برگزار شد
حضور ناکجاآباد در داستانهای معاصر فارسی
گروه فرهنگی/ نشست مجازی معرفی مجموعه داستان «شیراز: یک شهر، سی و یک داستان» با سخنرانی برخی اهالی ادبیات برگزار شد؛ این کتاب دربردارنده داستانهایی از نویسندگان مختلف و پیرامون شهر شیراز، یکی از مراکز مهم فرهنگی کشورمان نوشته شده است.
نسل سوم داستاننویسان شیراز را نمیشناسند
کوروش کمالیسروستانی زبانشناس و استاد دانشگاه در ابتدای این نشست گفت:«در سال ۱۳۶۹ در حین بررسی و تحقیقی در پیوند با داستان و جایزه ادبی و جایزه داستان شیراز به نکته جالبی رسیدیم. اینکه ما بجز رمان «سووشون» سیمین دانشور، اثری نداریم که بتواند شیراز را معرفی کرده و در شیراز اتفاق افتاده باشد. بههمین خاطر، به تاریخ مجموعه اتفاقات ادبیات داستانی رجوع کردیم. در ادبیات داستانی ایران، «شمس و طغری» نخستین رمان تاریخی در ارتباط با شیراز است و در روزگار حکمرانی آبشخاتون روایت میشود.»
وی ادامه داد:«پس از مجموعه «شمس و طغری» تاکنون شیراز خاستگاه رمانی نشده بود. اگرچه نویسندگان بزرگی در داستان کوتاه به شیراز پرداختهاند که مجموعه گزیدهای از آنها در سال ۷۶ با نام «داستان شیراز» منتشر شد. نسلی شیراز را پیش رو دارند و نسلی پس پشت.»
به گفته مدیر دانشنامه فارس، نسل اول داستاننویسی معاصر دل به شیراز داده است که از آن جمله صادق هدایت، هوشنگ گلشیری، صادق چوبک، امین فقیری، ابراهیم گلستان و سیمین دانشور هستند. نسل دوم نیمنگاهی به شهر دارد، همچون ابوتراب خسروی، شهریار مندنیپور، اکبر صحرایی و محمد کشاورز.
کمالی سروستانی نسل سوم را آنهایی میداند که گویی شیراز را نمیشناسند و ادامه میدهد:«این نسل حتی به اندازه آگاتا کریستی خانهای در شیراز ندارد. به هر روی، آگاتا کریستی در بازگشت از سفر خود به شیراز، مجموعه داستانی چاپ میکند که اسم یکی از داستانهای آن «خانهای در شیراز» است.»
او در پایان گفت: «به سبب همین فقدان بود که در مجموعه معاونت فرهنگی شهرداری طرحی ارائه شد و از محمد کشاورز خواسته شد که به آفرینش داستانهای کوتاه درباره شیراز دامن بزند و با نویسندگان مختلفی تماس بگیرد و به آنها سفارش بدهد که در مورد شیراز داستانهای کوتاهی بنویسند. خوشبختانه از این کار سترگ برآمدند و نویسندگان برجسته امروز ایران در این مجموعه داستانهایی را روایت کردند که بر کارنامه داستاننگاری شیراز افزوده است.»
تلاش برای جلب توجه داستاننویسان
در ادامه این نشست، محمد کشاورز، گردآورنده کتاب نیز گفت: «هنگام جمعآوری مجموعه داستان «شیراز: یک شهر، سی و یک داستان» عنصر مکان را اصل گرفتیم و از نویسندگان خواستیم درباره فضای فکری و فرهنگی شیراز داستانی بنویسند. همچنین، داستانهایی را انتخاب کردیم که دارای این فضا و جغرافیا یا تبلور فرهنگی این مکان باشند. این مجموعه شامل ۳۱ داستان درباره شیراز است.»
کشاورز افزود: «هدف من از طراحی این مجموعه، جلب توجه داستاننویسان به مکان داستانی بود و خوشبختانه همینطور شد. بسیاری از دوستان نویسندهای که برای این مجموعه با آنها تماس گرفتم، با اینکه با شیراز آشنایی کامل داشتند، در شیراز بزرگ شده بودند یا بخشی از زندگیشان را در این شهر گذرانده بودند اما داستان کاملی نداشتند که در جغرافیای شیراز بگذرد. شاید برای اینکه در چند دهه اخیر کمتر به مکان یا جغرافیای داستانهایمان توجه داشتهایم. در واقع، عموماً داستانهای معاصر فارسی در ناکجاآباد میگذرد.»
ابوتراب خسروی نیز از سخنرانان این نشست بود که گفت:«آنچه مورد بحث امروز ما میتواند باشد این که شیراز بهعنوان شهری فرهنگی است که بهنوعی بستر فرهنگی محسوب میشود، هم درگذشته هم در حال حاضر. گواه من تعدد چهرههای فرهنگی است که در این آب و خاک بالیدهاند. در ادبیات معاصر ما کمتر شهری داریم که در داستانهای معاصر نمود پیداکرده و به نوعی بازتاب داشته باشد. بنابراین، حق این بود که این مجموعه گردآوری میشد. اصلاً مهم نیست که نویسندگان آن شیرازی باشند. مهم بازتاب عینی شیراز در آثار آنها است.»
امین فقیری نیز در بخشی از سخنان خود درخصوص داستانش در مجموعه «شیراز: یک شهر، سی و یک داستان» گفت: «طرح داستان «کوه برفی» از مدتها قبل در ذهن من بود، ولی هر آن مسائل باعث میشد که نوشتن این داستان به تعویق بیفتد. این داستان از ۶۵ سال پیش شیراز شروع میشود و میرسد به روزگار امروز و طول زمان را درمینوردد. برای اینکه بتوانم از شیراز قدیم، کوچه پسکوچهها، بازارچهها و مدرسههای آن نام ببرم و فضاسازی بکنم به خاطرات خودم رجوع کردم.»
کمدیها چشم انتظار بسته حمایتی ترغیبکننده
اکران نوروز به تابستان رسید
گروه فرهنگی/ با وجود حرف و حدیثهای هفته گذشته درباره جلسات شورای صنفی نمایش برای افزوده شدن فیلمهای تازه به چرخه اکران اما ترکیب فیلمهای در حال اکران تغییری نکرده است. جدول نمایش سینماها همچنان با اکران نوروزی پر میشود و سالنهای سینما پیشنهاد تازهای برای مخاطبان ندارند. طبق اخبار قرار بود هفته گذشته دو فیلم کمدی به ترکیب اکران اضافه شوند تا در ایام باقیمانده تا ماههای محرم و صفر روحی تازه در گیشه سینما دمیده شود. در سکوت شورای صنفی نمایش اما شنیدهها حکایت از آن داشت که رایزنیها برای جلب رضایت صاحبان دو فیلم کمدی به توافق نرسیده است. صاحبان فیلمها همچنان اکرانشان را ضررده میدانند و راضی به اکران یا به تعبیر خودشان سوزاندن فیلمشان نیستند و ترجیح میدهند در انتظار ماههای آینده برای اکران بمانند. «گشت ارشاد 3» سعید سهیلی و «دینامیت» مسعود اطیابی دو فیلمی است که در هفته گذشته بر سر زبان سینمادارها و شورای صنفی نمایش بود. آنطور که بهنظر میرسد اختلاف اصلی بر سر نحوه کمک سازمان سینمایی به این اکران است. صاحبان فیلمها درخواست دریافت کمک بلاعوض سازمان سینمایی پیش از اکران را دارند و سازمان سینمایی اعلام کرده رقمی مشخص برای فروش فیلمها تضمین میکند که این مبلغ بین سینماداران و صاحبان فیلم پس از اکران تقسیم خواهد شد. سعید خانی (پخش کننده فیلم دینامیت) در این باره به ایسنا گفته که «ارشاد قبول کرده دو فیلم را با یک رقمی، (۲.۵ میلیارد تومان) مینیموم گارانتی کند و رضایت صاحبان فیلم تا حدودی جلب شده اما بعد با اطلاع از این که رقمی که به تهیهکننده تعلق میگیرد، کمتر از تصور بوده منصرف شدهاند. «مخالفان این دست حمایتها معتقدند مینیموم گارانتی منطقاً زمانی معنا دارد که تهیهکننده فیلم هم متعهد شود تلاش لازم را برای رساندن مجموع فروش فیلم به یک کف مشخص به عمل آورد و نه اینکه از قبل مطمئن باشد که ۲.۵ میلیارد توی جیبش گذاشته شده است! در این میان صاحبان فیلمها نگران هستند که با تغییر دولت و جابهجایی مدیران سینمایی این حمایتها تعهدات اجرایی نداشته باشد. در عین حال چالش جدی برای اکران فیلمهای کمدی در پیش رو بودن ماههای محرم و صفر است که سبب توقف نمایش آنها میشود و بازگشت سرمایه و سودآوری را مختل میسازد. از سوی دیگر اما کارشناسان سینما معتقدند کارآیی و تأثیرگذاری حمایتهای سازمان سینمایی بعد از گذشت یکسال باید مورد ارزیابی انتقادی قرار بگیرد. بهگفته صاحبنظران بسته حمایتی سازمان سینمایی عملاً مشکلی را حل نکرده است و همین منابع محدود میتواند به شکل دیگری هزینه شود و هدفهای تازهتری برای آن شناسایی شود. عدهای بر این باورند که این منابع بهتر است صرف ترمیم تنگناهای معیشتی نیروهای بیکار شده در زنجیره پخش و نمایش شود. گویا قرار است شورای صنفی نمایش در جلسه امروز درباره بسته پیشنهادی حمایتی تازه به توافق برسد و این طرح در جلسه روز دوشنبه (31 خرداد) کارگروه کرونا در سازمان سینمایی بررسی شود و تصمیم تازهای برای حمایت از اکران گرفته شود.
۳ میلیاردی شدن گیشه اکران نوروز در آستانه تابستان
گمانهزنیها درباره برنامه آینده اکران و تفسیرهای کارشناسان درباره کم و کیف حمایتهای مالی سازمان سینمایی در شرایطی ادامه دارد که میزان فروش فیلمهای اکران نوروز در آستانه فصل تابستان به حدود ۳ میلیارد تومان نزدیک شده است. طبق گزارش ایسنا، پنج فیلم «خورشید»، «لاله»، «هفتهای یک بار آدم باش»، «تک خال» و «خون شد» که پس از سه ماه همچنان بیرقیب در حال اکران هستند، در روزهای پایانی بهار و در تاریخ ۲۹ خرداد به رقم بیش از ۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان فروش رسیده و بیش از ۱۳۶ هزار مخاطب داشته است. طبق این گزارش و بر اساس اطلاعات ارائه شده در سامانه سمفا، «هفتهای یک بار آدم باش» بهکارگردانی شهرام شاه حسینی با بیش از ۴۶ هزار و ۵۰۰ نفر مخاطب (یک میلیارد تومان) رکورددار بالاترین مخاطب در میان فیلمهای نوروزی است و در رده بعدی فیلم «خورشید» بهکارگردانی مجید مجیدی قرار دارد که بیش از ۴۲ هزار و۱۰۰ نفر مخاطب (980 میلیون تومان) داشته است.«تک خال» به کارگردانی مجید مافی با ۳۶ هزار و ۴۰۰ نفر مخاطب (۷۰۰ میلیون تومان)، «خون شد» به کارگردانی مسعود کیمیایی با۷۳۰۰ تماشاگر (۱۶۳ میلیون تومان) و «لاله» بهکارگردانی اسدالله نیکنژاد با حدود ۳ هزار و ۹۰۰ نفر تماشاگر (۸۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان) در ردههای بعدی قرار دارند. این آمار در سه ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ در حالی ثبت میشود که از پنج فیلم اکران نوروز، تنها دو فیلم «خورشید» و «لاله» در نگاه تبعیضآمیز تلویزیون فرصت پخش تیزر را دریافت کردهاند. اهالی سینما در ماههای گذشته بر لزوم حمایت صداوسیما و شهرداری در اطلاعرسانی درباره فعالیت سینماها و پخش آگهی فیلم تأکید کردهاند؛ نکته مهمی که بیگمان میتواند در سرنوشت فیلمها مؤثر باشد.