زهره افشار
خبرنگار
صدای زنگ محو تاریخ و بافت تاریخی در بنادر خلیج فارس به صدا درآمده است .باستان شناسان احتمال می‌دهند پیش از آنکه حتی پای صنایع نفتی و گازی به «نجیرم» باز شود بساز و بفروش‌ها تاریخ آن را برای همیشه محو کنند. نجیرم یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بنادر تاریخی خلیج‌فارس در کنار سیراف و گناوه است. این بندر از نظر تراکم آثار از همه بنادر دیگر بوشهر بزرگ‌تر است. این بندر تاریخی در حال حاضر در محاصره صنایع نفت و گاز و شرکت‌های دیگر است. تاریخ نجیرم از دوره ساسانی یعنی ۱۷۰۰ سال پیش آغاز می‌شود و به دوره میانی اسلامی می‌رسد. این تاریخ را فراوانی سکه‌ها و انواع سفال‌های چینی در این محوطه بخوبی نشان می‌دهد. وجود سکه‌هایی از هند و آفریقا می‌گوید که نجیرم در روزگار رونق با تمام بنادر مطرح دنیا در ارتباط بوده است؛ چیزی شبیه ارتباط‌های امروزی نیویورک. جلودارزاده، نجیرم را یک بارانداز تجاری جهانی می‌داند و می‌گوید: «وجود سفال‌های سبزآبی در این بندر تاریخی از تجارت دریایی ایرانی‌ها با ژاپن، چین، سریلانکا و آفریقا خبر می‌دهد و از نقش بزرگ شاهراه خلیج فارس در آن دوره یاد می‌کند.»
اسماعیل جلودارزاده باستان شناس عدم تملک محوطه‌های باستانی سواحل خلیج فارس را یکی از علل تخریب آنها می‌داند. او به‌وجود سند مالکیت در دست بومی‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید آنها حتی تابلوی‌ میراث‌فرهنگی در محوطه نایبند را کنده‌اند. تخریب نایبند تنها به ساخت‌وساز بومی‌ها برنمی‌گردد. از جمله عواملی که در افزایش ساخت‌و‌ساز‌ها روی این محوطه تاریخی و منطقه حفاظت شده مؤثر‌‌ است، ساخت یک هتل توسط شرکت پتروشیمی آریا ساسول است. یکه‌‌تازی و تخریب گسترده این شرکت باعث شده تا محلی‌ها هم به ساخت‌و‌ساز در این محوطه روی بیاورند. در نتیجه، هم تاریخ آن تخریب می‌شود هم محیط‌ زیست آن.
وضعیت امروز بندر تاریخی خلیج‌فارس
بندر تاریخی سیراف در عسلویه، حال و روزی بهتر از نایبند ندارد. به‌گفته جلودارزاده، عسلویه از کنگان مستقل شده اما هنوز اداره میراث فرهنگی ندارد. کنگان هم از پس تخریب کنندگان و محوطه تاریخی سیراف برنیامده است. برآوردهای میدانی او نشان می‌دهد ۷۰ تا ۸۰ درصد محوطه‌های تاریخی خلیج‌فارس در بندر بوشهر تا خوزستان تخریب شده است. او می‌گوید:«به‌جای آنکه بودجه‌ها را صرف تملک محوطه‌های تاریخی کنند، هزینه همایش‌های بی‌نتیجه می‌کنند؛ همایش‌هایی که در روز خلیج فارس برگزار می‌شود و پس از آن تاریخ و طبیعت خلیج‌فارس فراموش می‌شود تا سال آینده و روز ملی خلیج فارس.» جلودارزاده درباره محوطه تاریخی ری شهر هم می‌گوید:«بخشی از این محوطه پیش از انقلاب مرکز نظامی بوده است. بقیه ری شهر در حال‌ حاضر وجود خارجی ندارد و زیر ساخت‌وسازهای شهری و توسعه صنعتی گم شده است.» ری‌شهر نقشه تاریخی بوشهر است که از آن به لیان هم نام می‌برند. اسماعیل جلودارزاده می‌گوید: «ما میراث‌دار نیستیم، میراث خوار هستیم و این وضعیت قابل تحمل نیست.» او به بندر تاریخی سیراف اشاره می‌کند و می‌گوید: «عکس‌های هوایی ۲۰۰۱ به بعد سیراف نشان می‌دهد که شناخته شده‌ترین محوطه تاریخی خلیج فارس در سیراف در سال‌های گذشته بشدت تخریب شده است.» وی این بندر ساسانی را که در دوره اسلامی به اوج تجارت جهانی خود می‌رسد یکی از اسناد مهم دریایی خلیج فارس می‌داند. تاریخ سیراف نشان می‌دهد ایرانی‌ها در این دوره با شرق دور، آفریقا، مدیترانه، هندوستان و چین ارتباط تجاری داشتند.
بررسی‌های او در جزیره ابوموسی خبر از وجود محوطه‌های باستانی در این جزیره از دوره ساسانی تا دوره صفوی و قاجاری می‌دهد. به گفته او، وجود سفال نوک اژدری با پوشش قیر نشان از ارتباط تجاری این جزیره با سریلانکا و هندوستان دارد. ورود باستان شناسان به این محوطه هم به سختی انجام می‌گیرد. او نسبت به وضعیت بندر سیراف که یکی از نگین‌های درخشان تجارت جهانی خلیج فارس است هشدار می‌دهد و می‌گوید فراوانی آثار در این بندر نشان از ارتباط تجاری ایرانیان با چین، اروپا، هند و آفریقا دارد. این باستان‌شناس با اشاره به مسجد در حال تخریب سیراف می‌گوید:«نقش میراث‌داران هویت فرهنگی در سواحل خلیج فارس کجاست؟» او به‌وجود سنگ قبر تاریخی سیراف در موزه بریتانیا اشاره می‌کند و می‌گوید:«آثاری از بندر سیراف در موزه لوور و موزه پکن است.» او به بی‌توجهی وزارت نفت به پیوست فرهنگی پروژه‌های اقتصادی نیز نقبی می‌زند و می‌گوید:«این وزارتخانه در بهره برداری‌های زودهنگام، پیوست فرهنگی را رعایت نمی‌کند.» جلودارزاده راهسازی، خطوط انتقال و شرکت‌های مربوط به ساخت تجهیزات دریایی را از جمله عوامل تخریب تاریخ خلیج فارس می‌داند. یکی دیگر از جزایری که باستان‌شناسان اجازه ورود به آن را ندارند جزیره خارک است. به‌گفته جلودارزاده، هیچ برنامه منسجمی برای خلیج‌فارس وجود ندارد. او به ضعف مطالعاتی تاریخ خلیج‌فارس اشاره می‌کند و می‌گوید: «مقایسه پروژه‌های مطالعاتی سواحل شمالی نسبت به سواحل جنوبی مقایسه کوه با کاه است.» او همچنین حضور باستان شناسان را در محوطه‌های باستانی خلیج تنها در صورت انجام تعهدات وزارت نفت به میراث فرهنگی معنا دار می‌داند.
نصرت‌الله ابراهیمی معاون میراث فرهنگی بوشهر در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: «پارس جنوبی و توسعه منطقه ویژه اقتصادی، آسیب‌هایی به این بنادر تاریخی وارد کرده است. ممکن است بعضی از اراضی این محوطه‌ها در تملک این پتروشیمی‌ها باشد یا توسعه این پتروشیمی‌‌ها باعث شده که بخش‌هایی از این محوطه‌ها تخریب شوند. توسعه شهرها نیز باعث تخریب محوطه‌هایی مثل بتانه و سی‌نیز شده است.» او همچنین از رایزنی و مکاتبه با صنایع پتروشیمی و نفتی خبر می‌دهد. به‌گفته ابراهیمی، این رایزنی‌ها باید به تأمین بودجه تعیین حریم و عرصه محوطه‌ها منجر شود‌، پس‌از آن پای باستان شناسان برای کاوش به تاریخ خلیج‌فارس باز می‌شود. تلاش‌های مکرر ما برای گفت‌و‌گو با سیامک سرلک رئیس پژوهشکده باستان شناسی به نتیجه نرسید تا مشخص شود آیا در سال ۱۴۰۰ بودجه‌ای برای تعیین حریم تاریخ خلیج فارس اختصاص می‌یابد یا خیر!

گروه ایران زمین - پیش‌بینی‌های هواشناسی نشان می‌دهد در هفته جاری همه استان‌های کشور شاهد بارش‌های کم و بیش خواهند بود اما در استان‌های جنوب غربی میزان آن کمتر است. بر این اساس باید منتظر بارش‌های رگباری، رعد و برق، خیزش گرد و خاک محلی و در برخی نقاط تگرگ باشیم. «صادق ضیاییان» مدیر کل پیش‌بینی سازمان هواشناسی به «ایران» گفت: به علت اینکه بارش‌ها رگباری است و در بازه زمانی کوتاهی آن هم در بعداز ظهرها رخ خواهد داد بارش‌ها می‌تواند خطر ساز و در مناطقی موجب سیلاب‌های مقطعی شود.
وی هشدار داد: مردم به تصور اینکه بارش‌های بهاری کوتاه مدت است به هیچ وجه نباید در مسیل‌ها که محل عبور آب است اتراق کنند. ضمن اینکه بارش‌ها به‌علت خشکی زمین‌های اطراف شهر‌ها ناشی از خشکسالی می‌تواند طوفان‌های تندری را شکل بدهد که با گرد و خاک محلی همراه خواهد شد. به‌گفته ضیاییان امروز (شنبه) در استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، استان‌های واقع در سواحل خزر و حاشیه جنوبی البرز، کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی باید منتظر این وضعیت باشیم که طوفان تندری در استان‌های اردبیل و خراسان جنوبی می‌تواند مشکل ساز شود. اما فردا یکشنبه نیز این وضعیت را برای استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، کردستان، قزوین، البرز، تهران، قم، اصفهان، یزد، کرمان، سیستان و بلوچستان و کل استان‌های شرقی شاهد خواهیم بود. البته در استان های خوزستان و ایلام بارش‌ها بسیار اندک خواهد بود. این شرایط تا پایان روز سه‌شنبه ادامه دارد و تاحدی دما نیز در نقاط مختلف کشور از جمله تهران کاهش خواهد یافت.

فریدون همتی
استاندار هرمزگان
 خلیج فارس به عنوان یکی از مهمترین آبراه‌ها و مناطق استراتژیک در سطح جهان، همواره برای ایرانیان مایه غرور و افتخار بوده است و مردم ایران در طول تاریخ پر‌افتخار خود، هزاران سال است که در کنار آب‌های نیلگون خلیج فارس زندگی کرده و از مواهب بی کران خلیج فارس بهره‌مند شده‌اند.
خلیج فارس علاوه بر داشتن منابع عظیم انرژی و اهمیت اقتصادی، از تاریخ و فرهنگی کهن و منحصر به‌فرد برخوردار است که این فرهنگ را می‌توان در مردمانی که در کنار آن می‌زیسته‌اند، مشاهده کرد.استان هرمزگان با قرار گرفتن در کنار سواحل زیبای خلیج فارس و منطقه راهبردی تنگه هرمز، استان محوری کشور در ارتباط با خلیج فارس محسوب می‌شود و مردم این استان که به حافظان خلیج فارس مشهورند، در طول سالیان متمادی از طریق خلیج فارس به کسب روزی حلال پرداخته و مبلغان فرهنگ اصیل این منطقه بوده‌اند.اسناد محکم تاریخی و نقشه‌های کهن جغرافیایی بر اصالت نام خلیج فارس تأکید دارند و باید همواره مدافع این نام با اصالت باشیم.
هویت فرهنگی و هنری کم‌نظیر مناطق همجوار با خلیج فارس، مقوله‌ای است که باید در حفظ و ترویج آن کوشا باشیم تا نسل در نسل این فرهنگ کهن منتقل شود ، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نیز با اقتدار به حراست و پاسداری از مرزهای آبی کشورمان در خلیج فارس پرداخته‌اند که این روند همچنان ادامه دارد.
فرارسیدن دهم اردیبهشت روز ملی خلیج فارس را به تمامی هموطنان و بخصوص مردم نجیب، شریف و ساحل‌نشین استان هرمزگان، تبریک می‌گویم. ما مسئولان و مردم استان وظیفه‌ای مهم در دفاع از فرهنگ و اصالت خلیج فارس و همچنین حفظ محیط زیست این دریای بی کران بر عهده داریم که باید بخوبی آن را انجام دهیم.

کیش - مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش گفت: دولت در راستای تحقق فرامین رهبر معظم انقلاب اسلامی رونق اقتصادی جزایر ایرانی را در دستور کار قرار داده و اکنون کیش به الگویی موفق در اجرای فرامین ایشان تبدیل شده است.
به گزارش ایرنا، جعفر آهنگران در رژه دریایی گرامیداشت روز ملی خلیج فارس اظهار داشت: خلیج فارس ۱۹ جزیره قابل سکونت دارد که چهار مورد آن شامل کیش، هندورابی، فارور بزرگ و کوچک زیرمجموعه این سازمان بوده که هم‌اکنون طرح‌های مختلفی برای توسعه اقتصادی و سکونت در این جزایر طبق طرح‌های مطالعاتی در حال انجام است.وی اضافه کرد: جزیره کیش الگوی موفق جزایر ایرانی خلیج فارس محسوب می‌شود که با ایجاد زیرساخت‌های عمرانی، توسعه همه‌جانبه و رونق اقتصادی منطقه، زمینه افزایش حضور هموطنان، سرمایه‌گذاران و گردشگران را فراهم کرده است.مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش یادآور شد: جزیره کیش با بارورکردن محورهای اقتصادی، مقدمات سکونت هموطنان و فعالیت‌های اقتصادی را به گونه‌ای فراهم کرده که در حال حاضر ۴۴ هزار نفر جمعیت دارد و از قطب‌های گردشگری کشور است.

مشهد - رئیس شورای اسلامی شهر مشهد در نشست خبری خود با اصحاب رسانه که به مناسبت روز شوراها و به‌صورت ویدیوکنفرانس برگزار شد، به تشریح رویکردها، عملکرد و اقدامات صورت گرفته از ابتدای شورای پنجم تاکنون پرداخت.
محمدرضا حیدری با تأکید بر هویت فرهنگی و تاریخی شهر مشهد افزود: بعد از ساخت آرامگاه فردوسی و باغ اصلی هیچ اتفاقی در این ۷۰ سال گذشته در توس پیش نیامده بود ولی امروز که به این مکان مراجعه کنید یک فضای بسیار آبرومند و جذاب برای همه علاقه‌‌مندان به فرهنگ و ادب فارسی به وجود آمده است.
وی گفت: با اجرای برخی طرح‌ها مانند طرح محله ما که در کشور بی‌نظیر است  ۲۰۰ هزار نفر از شهروندان در قالب بیان نظرات خود در این طرح مشارکت کردند. مدیریت شهری مصداق مردمی پیدا کرد. امروز ۱۵ درصد بودجه عمرانی با نظر مستقیم مردم در شهر مشهد هزینه می‌شود که در بین کلانشهرهای کشور بی‌نظیر است.
وی افزود: تلاش بسیار داشتیم در حوزه خدمات شهری در این مناطق شاخص‌ها را ارتقا دهیم. از جمله ۵۸ پارک احداث شده در این مناطق، بهسازی کانال اسماعیل‌آباد، آسفالت معابر خاکی و... بخشی از همین رویکرد بوده است.
وی با بیان اینکه ساماندهی کشف رود از دیرباز آرزوی همه شهروندان بود، افزود: تولید سبزیجات آلوده به فاضلاب یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های شهروندان  طی سالیان طولانی بوده است. هرچند این موضوع در حیطه مسئولیت‌ها و وظایف شهرداری مشهد نبوده اما با تصویب بودجه لازم در شورا شهرداری به این مقوله ورود کرده و امروز می‌‌‌توانیم ادعا کنیم که علاوه بر ایجاد یک فضای امن و مناسب و مفرح در حاشیه کشف رود و رفع دغدغه‌های زیست محیطی شهروندان ظرفیت‌های بسیار مناسب فرهنگی و ا جتماعی برای حاشیه شهر فراهم می‌‌‌کند.