مرجان اسلامی‌فر
خبرنگار
بسته شدن پرونده انتخابات امریکا با معرفی جو بایدن به عنوان رئیس جمهوری، بارقه‌ای از امید و انتظار را در بین فعالان اقتصادی به وجود آورده تا آنها از دستگاه دیپلماسی کشورمان انتظار داشته باشند، دور جدیدی از کارزار مذاکرات را آغاز کند.
فعالان اقتصادی بر این باورند دیگر مجالی برای اتلاف وقت وجود ندارد و باید هر چه سریع‌تر گفت‌وگو‌ها برای هموار شدن مسیر فعالیت‌های اقتصادی از سر گرفته شود. فعالان اقتصادی به کسانی که می‌گویند بدون همکاری با جامعه جهانی می‌توان فعالیت کرد بشدت مخالف هستند و اعتقاد دارند هیچ کشوری با ایجاد محدودیت در همکاری‌های بین‌المللی نتوانسته پیشرفت کند لذا باید از پوسته خود خارج شد تا بتوان به آرامش اقتصادی دست یافت.
برخی از فعالان اقتصادی عنوان می‌کنند که اقتصاد ایران مانند بازی دومینو شده است، بازی نسبتاً پیچیده و سخت که نمی‌توان پیش‌بینی درستی از آن داشت. یک سر این ماجرا نگاه امریکا، سمت دیگر تعامل اروپا و بخش مهم دیگر تصمیم ایران است. حال باید دید سه ضلع یادشده قرار است چگونه مذاکرات خود را  دنبال کنند. با وجود تمام ابهام‌هایی که وجود دارد و هنوز معلوم نیست که امریکا به برجام برمی‌گردد یا خیر، نگاه فعالان اقتصادی به آینده اقتصادی کشور مثبت است. بر این اساس یک جمله بین فعالان اقتصادی در مورد آینده مشترک است و آن تسهیل شرایط اقتصادی است؛ فعالان اقتصادی با آرامش بیشتری می‌توانند فعالیت تجاری و تولیدی خود را دنبال کنند. در ادامه با برخی از فعالان اقتصادی صحبت کردیم و آنها خواسته‌هایی را که از دستگاه دیپلماسی دارند، عنوان کردند.
 به دنبال کاهش محدودیت‌های مالی هستیم
شریف نظام مافی، رئیس اتاق مشترک ایران و سوئیس درباره اینکه با تغییر و تحولات ریاست جمهوری امریکا فعالان اقتصادی چه انتظاری از دستگاه دیپلماسی کشورمان دارند به«ایران»، گفت:«کاهش محدودیت‌های تحریم و کم کردن محدودیت‌های بانکی از درخواست‌های اصلی فعالان اقتصادی است، موارد عنوان شده معضلات متعددی را برای تجارت و تولید کشور ایجاد کرده است، البته گفتن حل موضوعات وعنوان شدن آسان است اما درعمل پیچیدگی‌های متعددی دارد که امیدواریم با همکاری داخلی و بین‌المللی امکان پذیر شود.»
او ادامه داد: «رفتن ترامپ از کاخ سفید، خبر خوبی بود و همه جهان از این اتفاق استقبال کردند؛ فردی که هیچ قانونی را رعایت نمی‌کرد و همه قوانین جهان را زیرپا می‌گذاشت اکنون دیگر هیچ قدرتی ندارد، از این رو حضور جو بایدن این امید را می‌دهد که بتوانیم برای آزاد شدن پول‌های بلوکه شده کشورمان مذاکره کنیم و همچنین دسترسی به سیستم بانکی جهانی و برگشت به تجارت جهانی فراهم شود. لذا غیر منتظره نخواهد بود که در آینده نزدیک شاهد افزایش فعالیت‌های اقتصادی و رشد اقتصادی باشیم.»
رئیس اتاق مشترک ایران و سوئیس درباره اینکه آیا رفتن ترامپ باعث می‌شود که شرکت‌های خارجی برای همکاری مشترک با ایران پیشقدم شوند چرا که دیگر تهدیدکننده بزرگی وجود ندارد، افزود: «همه این موارد بستگی به تحریم‌ها و برگشت امریکا به برجام دارد. ولی در درازمدت شرکت‌های خارجی در ایران به صورت گسترده حضور نخواهند یافت، برای اینکه ریسک سرمایه‌گذاری به جهت برگشت ترامپ و حتی فردی مانند مایک پمپئو به ریاست جمهوری امریکا برای 4 سال آینده وجود دارد، از این رو مشکلات باید به صورت اساسی و ریشه‌ای حل شود. نمی‌توان انتظار داشت شرکت‌های خارجی برای مدت 4 سال به ایران برگردند. شرکت‌های خارجی از بازارهایی که ریسک 4 ساله دارد، استقبال نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند به جای سرمایه‌گذاری و فعالیت تولیدی، در موضوعات خرید و  فروش و تجارت همکاری کنند.»
 ما نیازمند ارتباط   مالی هستیم
 مهدی میرعمادی، رئیس اتاق مشترک ایران و فرانسه درخصوص اینکه دستگاه دیپلماسی کشورمان چگونه می‌تواند به بخش خصوصی کمک کند تا رونق اقتصادی را شاهد باشیم به «ایران» گفت: «امریکا هنوز اعلام نکرده است که برای برگشت به برجام چه شرایطی دارد و به همین جهت خیلی سخت است که بتوان آینده را پیش‌بینی کرد. بنابراین همه منتظر هستند تا ببینند که رئیس جمهوری امریکا چه اظهار نظری خواهد کرد. از طرفی باید دید که آیا دولتمردان ایران شرایط امریکا را می‌پذیرند یا خیر. بنابراین با وجود تغییرات در ریاست جمهوری امریکا شرایط فعالان اقتصادی در حوزه بین‌الملل همان است و تغییری حاصل نشده است.» او ادامه داد: «برای اینکه بتوان از بخشی از چالش‌ها عبور کرد توصیه می‌کنم که دنبال راه و مسیری باشیم که از طریق آن بتوان جریان مالی را برقرار کرد، تا زمانی که توافق‌های اصلی و مذاکرات به نتیجه برسد که قطعاً زمانبر خواهد بود، با ارتباط مالی با سایر کشورها می‌توان بخشی از مشکلات حوزه تجارت و تولید را حل کرد.»
رئیس اتاق مشترک ایران و فرانسه گفت: «ما نیازمند ارتباط مالی هستیم تا بتوانیم فعالیت‌های اقتصادی خود را دنبال کنیم، برداشت شخصی من این است تا زمانی که انتخابات ریاست جمهوری ایران انجام نشود، اتفاق خاصی رخ نخواهد داد و این در حالی است که شرکت‌های اروپایی علاقه‌مند به همکاری با ایران هستند، از این رو دستگاه دیپلماسی کشورمان برای اینکه بتواند به نتیجه درست و اثرگذار دست پیدا کند باید برای بازگشایی روابط مالی تمام سعی و تلاش خود را بکند.»
او افزود: «در مقطع فعلی باید دید که رئیس جمهوری امریکا چه تصمیمی اتخاذ می‌کند و در پی آن اروپایی‌ها چگونه رفتار خواهند کرد و در نهایت عکس‌العمل دولتمردان ایران چگونه است و با چه ساز و کاری می‌خواهند همکاری‌های خود را با جامعه جهانی دنبال کنند؛ با این اوصاف به نظر می‌رسد در دوره بایدن شاهد آرامش بیشتر در فضای اقتصاد بین‌الملل و از جمله ایران خواهیم بود.» میرعمادی با بیان اینکه خوش‌بینی‌ها فعلاً روی کاغذ است و نمی‌توان حرفی با قطعیت درباره آینده زد، گفت: «ترامپ تمام سعی خود را کرد که راه‌های مالی با ایران را ببندد.حال این امیدواری وجود دارد که رئیس جمهوری امریکا رفتارهای خصمانه ترامپ را نداشته باشد و برعکس راه‌های مالی را باز کند.»
با برگشت به برجام اتفاق‌های مناسبی خواهد افتاد
امیر عابدی، رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان درباره اینکه با تغییر و تحولات ریاست جمهوری امریکا چه انتظاری از دستگاه دیپلماسی کشورمان وجود دارد، به «ایران» گفت: «کسانی که در حوزه اقتصاد فعالیت می‌کنند، می‌دانند اقتصاد کشور با حضور سرمایه‌گذاران خارجی به امنیت بیشتری می‌رسد چرا که این امر نشان دهنده پایین بودن ریسک سرمایه‌گذاری و پیوند سیاسی و اقتصادی با سایر کشورها است. حال با تغییراتی که در امریکا رخ داده، این انتظار وجود دارد که این کشور به برجام برگردد و در پی آن دستگاه دیپلماسی مذاکرات سیاسی و اقتصادی را شروع کند.» او ادامه داد: «با برگشت امریکا به برجام و تصویب کامل لوایح اف ای تی اف در ایران به نظر می‌رسد فرصت خوبی برای همکاری‌های مشترک بین شرکت‌های ایرانی و سایر کشورها فراهم می‌شود و می‌توان مذاکرات برد- برد را آغاز کرد. به هر ترتیب باید از فرصت‌های پیش آمده به نحو مطلوب استفاده کرد تا در آینده پشیمانی باقی نماند.» رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان اظهار داشت: «با برگشت به برجام اتفاق‌های مناسبی در مناسبات اقتصادی خواهد افتاد و از سویی می‌توان پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را با شرایط بهتری دنبال کرد. بدین جهت بخش خصوصی امیدوار است دستگاه دیپلماسی با در نظر گرفتن شرایط موجود، مذاکرات را با سرعت بیشتری دنبال کند.»

عضو پیشین کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه دود سیاسی کاری مجلس یازدهم درباره لایحه بودجه به چشم مردم خواهد رفت، گفت: حذف یارانه کالاهای اساسی و بالا بردن نرخ تسعیر ارز در بودجه۱۴۰۰ باعث کوچکتر شدن سفره اقشار آسیب پذیر خواهد شد. غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی با اشاره به بررسی لایحه بودجه۱۴۰۰ در مجلس و طرح برخی اظهارنظرها درباره تغییرات در آن اظهار کرد: اگر نخواهیم بگوییم کار مجلس سیاسی است، نمی‌توانیم آن را علمی یا اقتصادی و عقلانی هم فرض کنیم. وی با بیان اینکه مجلس محل صدور مجوز برای اقدامات دولت است، گفت: مجلس باید جلوی تخلفات دولت را بر اساس قانون اساسی بگیرد اما مجلس اتاق پیشگویی نیست که بگوید دولت اشتباه می‌کند و نمی‌تواند برنامه فروش ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت را در سال آینده تحقق ببخشد. عضو پیشین کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: هر دولتی خود مسئول برنامه‌هایی است که ارائه می‌کند و در صورت تحقق نیافتن برنامه‌ها، مجلس می‌تواند ورود کرده، دولت و اعضای کابینه را استیضاح کند ولی حق غیب گویی و پیشگویی درباره تحقق برنامه‌های دولت را ندارد و این کار اساساً در چارچوب وظایف مجلس و نمایندگان نیست. جعفرزاده ایمن آبادی، وظیفه مجلس را بررسی مغایرت لایحه بودجه پیشنهادی دولت با اسناد بالادستی عنوان کرد و افزود: مجلس فقط باید بگوید کارهایی که دولت می‌خواهد انجام دهد با اسناد بالادستی مغایرت دارد یا خیر؛ اینکه می‌شود یا نمی‌شود به مجلس مربوط نمی‌شود و مسئولیت آن با دولت است. وی با بیان اینکه بر اساس اصول ۵۲، ۵۳ و ۵۵ قانون اساسی، اختیار نوشتن بودجه با دولت است، تصریح کرد: اگر مجلس ورود کند و بودجه بنویسد دیگر لایحه نیست و طبق قانون اساسی، شورای نگهبان وظیفه ندارد آن را بررسی کند.  نماینده ادوار مجلس گفت: مجلس باید کنترل کند که مفاد لایحه پیشنهادی بودجه ۱۴۰۰ دولت با اسناد بالادستی همخوانی دارد یا خیر و هر کدام را که می‌خواهد رد کند باید مغایرت آن را با اسناد بالادستی اعلام کند. وی استناد مجلس یازدهم به برخی اصطلاحات مثل قابل تحقق نبودن منابع لایحه پیشنهادی را بازی با کلمات ارزیابی کرد و گفت: طبق قانون اساسی، مجلس نمی‌تواند به خاطر امکانپذیر بودن یا نبودن منابع بودجه پیشنهادی دولت آن را رد کند. وی به صحبت‌های رئیس مجلس درباره حذف یارانه کالاهای اساسی و نرخ تسعیر ارز در بودجه ۱۴۰۰ اشاره کرد و افزود: اظهارات آقای قالیباف نشان می‌دهد به قواعد مجلس آشنا نیست و این نوع صحبت‌ها دخالت در امور قوه مجریه و خارج از چارچوب وظایف مجلس است.
وی یادآور شد: رویکرد سیاسی مجلس باعث شده کشور در سردرگمی قرار گیرد و هر روز بر دامنه اختلافات افزوده شود که این رویکرد به ضرر منافع ملی و آینده کشور است.
جعفرزاده ایمن آبادی درباره نواقص احتمالی بودجه پیشنهادی دولت نیز گفت: بودجه پیشنهادی دولت وحی منزل نیست و ممکن است اشکالاتی داشته باشد اما فکر می‌کنم این بودجه بر اساس اقتضائات فعلی کشور نوشته شده و یکی از بهترین برنامه‌های نوشته شده برای بودجه سالانه کشور است./ ایرنا