مریم طالشی
گزارش نویس
«از تهران بلیت اینترنتی گرفتم برای 7 و نیم عصر که بروم شاهرود. به محض اینکه وارد اتوبوس شدم، دیدم که 70 درصد اتوبوس پر است در حالی که شنیده بودم نصف ظرفیت را پر می‌کنند. نه راننده ماسک زده و نه کمک راننده. نصف مسافران هم ماسک نزده بودند.»
این روایت دختری جوان از تجربه سفر در روزهای کرونایی است. باقی ماجرا را از زبان او بخوانید: «اصلاً انگار جایی رفته بودم که چیزی از کرونا نشنیده بودند. برایم خیلی عجیب بود. هرکدام از مسافران که رد می‌شدند بهشان تذکر می‌دادم که آقا ماسک بزن. این را هم بگویم که خانم‌ها همه ماسک زده بودند. بعضی از کسانی که بهشان تذکر می‌دادم بشدت ناراحت می‌شدند و حتی یک بار نزدیک بود کار به زد و خورد برسد. حتی به دو تا پسر جوان که در صندلی کناری من نشسته بودند، تذکر دادم که ماسک بزنند اما شروع کردند به مسخره کردنم و در نهایت ترجیح دادم به گفت‌و‌گو ادامه ندهم. در همین گیر و دار کمک راننده آمد تا به یکی از مسافران توضیحی بدهد و دیدم او هم ماسک ندارد. گفتم آقا چرا ماسک نمی‌زنید؟ گفتم الان به ستاد کرونا و شماره‌هایی که اعلام شده زنگ می‌زنم و گزارش می‌دهم. کمک راننده در جوابم گفت مادرم آنقدر من را به ماسک زدن اجبار نمی‌کند که شما اجبار می‌کنید. مسافران دائم بدون ماسک در راهروی اتوبوس رفت و آمد می‌کردند و من هم فقط حرص می‌خوردم تا رسیدم به شاهرود.
موقع برگشت از شاهرود، ساعت یک ظهر سوار اتوبوس شدم و دیدم کل اتوبوس پر است و باز هم راننده ماسک ندارد، اما کمک راننده ماسک داشت. به راننده تذکر دادم که ماسک بزنید، البته خیلی ناراحت شد و گفت حالا شما باید به ما تذکر بدهید که ماسک بزنید؟!
این بار دختر و پسر جوانی در ردیف کناری‌ام بودند که ماسک نداشتند. بهشان گفتم، ماسک بزنید اما همین‌طور نگاهم کردند. پرسیدم ماسک دارید؟ اما باز هم جوابی ندادند. به راننده گفتم شما مگر داخل بسته‌ای که به مسافران می‌دهید، ماسک نیست؟! با عصبانیت گفت نه خانم، این مال قبل بود. البته موقع رفت در بسته‌ تغذیه‌ای، ماسک بود اما برگشت ماسک نداشتند. وقتی به تهران رسیدم رفتم داخل ترمینال که دستشویی بروم. دیدم کلی معتاد در ترمینال دارند در فضای بسته سیگار می‌کشند و کسی هم چیزی بهشان نمی‌گفت. بقیه افرادی هم که در ترمینال بودند بیشترشان ماسک نداشتند. رفتم به کیوسک نگهبانی  و گفتم ، آنها گفتند به ما ربطی ندارد. رفتم حراست و آنجا گفتند ما به اینها تذکر می‌دهیم اما گوش نمی‌کنند. ناامید شدم و از ترمینال بیرون آمدم که حداقل در فضای آزاد باشم. این را هم بگویم که بین راه با هرجا تماس می‌گرفتم تا شکایت کنم می‌گفتند به ما ربطی ندارد. ستاد کرونا می‌گفت زنگ بزن پلیس راه، پلیس راه می‌گفت زنگ بزن بهداشت و در نهایت هیچ کدام جوابگو نبودند.»
تجربه مشابه او را یکی دیگر از کسانی که این مدت به واسطه کار مجبور شده با اتوبوس سفر کند، اینطور بازگو می‌کند: «سفر با هواپیما با این هزینه‌ها برای همه مقدور نیست وگرنه آدم ترجیح می‌دهد مدت کمتری در راه باشد. این چند باری که با اتوبوس سفر کردم فقط خدا خدا می‌کردم که کرونا نگیرم. خیلی از مسافران رعایت نمی‌کنند و ماسک نمی‌زنند حتی یک بار مسافری به نظر علائم داشت ولی هیچ نظارتی نبود و فقط چون داشت سرفه می‌کرد کمک راننده چند بار سر برگرداند و در همین حد بود. من فکر می‌کردم قبل از سوار شدن تب مسافران را اندازه می‌گیرند که خبری از آن هم نبود. حالا به‌هرحال ما که ندیدیم. آن چیزی هم که من دیدم این بود که بیشتر از ظرفیتی که باید، مسافر سوار کرده بودند و حتی در جواب یکی از مسافران که معترض بود راننده گفت که اگر مشکل‌داری با هواپیما برو.»
اسحاق امیری، راننده اتوبوس بین شهری اما معتقد است که بیشتر همکارانش پروتکل‌ها را رعایت می‌کنند و اینکه تقصیر را گردن قشر راننده و اتوبوس دار بیندازند، درست نیست. او می‌گوید: «الان ظرفیت اتوبوس‌ها کم شده که برای وی‌آی‌پی و اتوبوس معمولی فرق می‌کند. من که معمولی‌ام و از وی‌آی‌پی خبر ندارم ولی ما 25 نفر از 45 صندلی‌مان را می‌توانیم مسافر بگیریم. درآمدمان به خاطر همین چیزها نصف شده است. اگر کسی بیشتر از ظرفیت هم مسافر سوار کند به خاطر شرایط بد معیشتی است. ما الان خودمان در مسیری کار می‌کنیم که بیشتر مسافرها دانشجو هستند. الان که دانشگاه‌ها تعطیل است و به خاطر کرونا بقیه سفرها هم کم شده یعنی حتی اگر بخواهیم بیشتر از ظرفیت هم مسافر سوار کنیم، مسافری نیست. ما در بسته‌هایی که به مسافران می‌دهیم، ماسک نمی‌گذاریم اما فرض را بر این می‌گیریم که خودشان ماسک دارند. اگر کسی هم ماسک نزده باشد، سعی می‌کنیم تذکر بدهیم اما مگر چند بار می‌شود تذکر داد؟ خود مردم باید رعایت کنند.»
این درحالی است که چندی پیش رضا همامی، دبیر کانون انجمن‌های صنفی شرکت‌های مسافربری کشور در این باره به ایسنا، گفت: «با وجود ابلاغ و انجام دستورالعمل طرح فاصله‌گذاری اجتماعی، هزینه اجرای این طرح اجازه نمی‌دهد بخوبی اجرا شود.»
به گفته وی اتوبوس ۲۵ نفره به دلیل اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی باید تنها ۱۲ مسافر را جابه‌جا کند. در واقع زمانی که هر اتوبوس با نصف ظرفیت خود مسافران را جابه‌جا می‌کند در اصل کرایه اتوبوس به نصف کاهش می‌یابد و باعث ضرر و زیان می‌شود که کسی جوابگوی آن نیست. طبق پروتکل‌های وزارت بهداشت، طرح فاصله‌گذاری اجتماعی باید در پایانه‌های جابه‌جایی مسافر اجرا شود. علاوه بر آن تمام رانندگان اتوبوس ملزم به اجرای ضوابط بهداشتی هستند. بر این اساس استفاده از ماسک از سوی راننده و مسافران ضرورت دارد.
اما وقتی مسافران با تخلفی در این باره مواجه می‌شوند با چه نهادی باید تماس بگیرند؟ سردرگمی دختر جوانی که در ابتدا ماجرایش را خواندیم، لزوم پاسخگویی به چنین سؤالی را روشن می‌کند. دبیر کانون انجمن‌های صنفی شرکت‌های مسافربری کشور، پلیس‌ راه را ملزم به کنترل این ضوابط در اتوبوس‌ها می‌داند اما در عین حال توجه را به این نکته جلب می‌کند که پلیس راه نیروی کافی برای کنترل این موضوع ندارد و خود مسافران باید ضوابط را رعایت کنند.
مسافرانی که رعایت نمی‌کنند مقصرند یا رانندگان یا شرکت‌های تعاونی مسافربری؟ همه با هم در شرایط کرونا گرفتار شده‌ایم ودراین بین خیلی وقت‌ها مسائلی که تا قبل ازاین کوچکترین توجهی بهشان نمی‌کردیم، حالا به دغدغه‌ای اساسی تبدیل شده است.