«رالف فاینس» از کرونا حرف میزند
دنیا پاپایی
خبرنگار
«ویروس کووید 19 مثل یک بمب کثیف عمل میکند با این تفاوت، زمانی که وارد بدن میشود، اتفاقهای جبرانناپذیری ایجاد میکند.»
این یکی از مونولوگهای تئاتری بهنام «شیطان را شکست بده» است. این تئاتر به دست سه نفر از برجستهترین افراد گروه تئاتر و سینما ساخته شده است. کارگردان این کار نیکلاس هایتنر که یکی از بهترین کارگردانان تئاتر و سینما است، «فیلم پیرزنی در ون» یکی از ساختههای اوست. هایتنرموفق به دریافت جوایزی بهعنوان بهترین کارگردان شده و چند کتاب نیز نوشته است. اما ضلع دیگر تئاتر «شیطان را شکست بده» یعنی نویسندگی آن بر عهده دیوید هر است که بهعنوان بهترین نویسنده انگلستان شناخته میشود. او در کارنامه هنری خود جایزه اسکار و جایزه خرس طلایی از جشنواره فیلم برلین را ثبت کرده است. دست بر قضا نویسنده این نمایش هم مبتلا به کرونا شده بود.
اما ضلع آخر این مونولوگ برعهده بازیگر نمایش است. نقش اصلی این تئاتر برعهده هنرپیشه برجسته رالف فاینس است که همه او را بیشتربا نقش لرد ولدرمورت در سری فیلمهای «هری پاتر» و همین طور فیلم «گرند هتل بوداپست» به یاد میآورند. این بازیگر انگلیسی تا به حال دو بار کاندیدای جایزه اسکار شده و موفق به دریافت جوایزی چون بفتا شده است. فاینس سفیر یونیسف انگلستان نیز هست. حال این روزها او مشغول بازی در تئاتری درباره ویروس کرونا و سختیهای دست و پنجه نرم کردن افرادی است که به این بیماری دچار شدهاند.
این تئاتر از چند ماه پیش در انتظار اخذ مجوز بود و سرانجام در مهر ماه سال 2020 در سالن تئاتر بریج لندن به روی صحنه رفت. پیش از شروع نمایش در سالن انتظار سالن بریج بهدلیل رعایت فاصله اجتماعی، تمامی صندلیها برداشته شده بود و در محل اجرا نیز تمامی صندلیها با فاصله و ضدعفونی شده قرار گرفته بود. در این بین توضیحاتی برای رعایت پروتکلها به تماشاگران داده و نوشته شده بود: «میخواهیم مثل دیوید هر، شیطان را شکست دهیم.»
باید گفت که 50 دقیقه اول تئاتر، قویترین و محکمترین قسمت این تئاتر بود، مونولوگهای اولیه نشان داد که دیوید هر در مقام نویسنده با تجربهترین و بهترین هنرمند برای نوشتن در باره این بیماری بود. او بخوبی شرایط این بیماری را درک کرده و اضطراب بیماری که با ترس و هذیان و تب بالا و برخی از علائم ظاهری این بیماری ترکیب شده بود بخوبی به نمایش گذاشت. مونولوگ به قدری واضح بود که باید گفت نویسنده به اهداف خود رسیده است.
رالف فاینس، کسی که تجربیات نویسنده را با بازی خود برای تماشاگران به نمایش گذاشت یکی از قویترین بازیهای خودش را ثبت کرد. در طول نمایش انتقاداتی به دولت بوریس جانسون بهدلیل پشت گوش انداختن قرنطینه، جدی نگرفتن کرونا و انتقال بیماران از بیمارستان به خانه هایشان، گفته شد. در ابتدای این بیماری شرایط به گونهای بود که هیچ کس اطلاعات کاملی درباره کرونا نداشت و پزشکان نیز به برخی از دستاوردهای امروز خود نرسیده بودند. شفافسازی جزئیات و علائم بیماری در نمایش بسیار شگفت آور بود. او مونولوگهای خود را از اوج بیماری این گونه شرح داد: «فقط بالاآوردن و تهوع نبود، التهابات شدیدی وجود داشت. فقط سرفه نبود، درد شکم هم به همراه داشت، هیچ مزهای وجود نداشت و همه چیز مزه فاضلاب میداد.»
این نمایش ترکیبی از دیالوگ و البته جلوههای بصری است بهعنوان مثال در حین بازی رنگ پوست بازیگر در زمان بیماریش به رنگ پوست کنت دراکولا شبیه بود که نشانههایی از آلرژی و علائمی شبیه طاعون در قرون وسطی روی پوستش به چشم میخورد. هاوراد برنتون، نمایشنامه نویس که هست و از قضا او هم به این ویروس مبتلا شده بود پس از دیدن نمایش گفت که ویروس مثل یک شیطان درونت حرکت میکند.این نمایش تماشاگران زیادی داشته که طبق نظر برخی از این تماشاگران، آنها از این پس این بیماری را جدیتر میگیرند.
شهاب اکبری و امیر اثنیعشری در گفتوگو با «ایران» از صدور مجوزهای گسترده آثار موسیقی و استقبال جوانان میگویند
پیشتازی جوانان در میدان موسیقی
ندا سیجانی
خبرنگار
ازاسفند ماه 98 تا به امروزحدوداً 8 ماهی است که برنامههای فرهنگی وهنری بهدلیل شیوع ویروس کرونا دچار تغییرات ناخوشایندی شده و دراین مدت زمان حوزههای سینما، تئاتر، تجسمی و موسیقی تلاش کردند بهصورت کج دارومریز خود را سرپا نگاه دارند. اما در بخش موسیقی شرایط کمی متفاوت تر است، متوقف شدن کنسرتها واستقبال اندک از اجراهای آنلاین فرصتی بهوجود آورد تا هنرمندان ژانرهای مختلف موسیقی به تولید آلبوم و تک آهنگ بپردازند. نکته قابل توجه حضور پرتعداد چهرههای جوان دربخش تولید است حتی برخی ازاین افراد برای نخستین بارآلبوم یا تک آهنگ منتشرمی کنند که البته دربخش موسیقی سنتی و موسیقی پاپ این حضور پررنگتر است تا آنجا که تعداد تک آهنگهای انتشار یافته جوان ترها به نسبت هنرمندان قدیمی بیشتر بوده، گویا هنرمندان پیشکسوت و با تجربه همچنان آهسته و پیوسته درحرکت هستند.
فرصت بهتر برای نسل جوان
امیر اثنیعشری ازخوانندگان نسل جوان موسیقی سنتی ایران است که در دوران کرونا توانسته مجوزانتشارآلبوم «زخم نهان» را دریافت کند. این اثر دوسال گذشته با اجرای گروه موسیقی «شبروان» به سرپرستی و آهنگسازی آرش کاوسی درتالار رودکی اجرا شد. او درباره حضور و گرایش جوانان به موسیقی سنتی بویژه دراین ایام بیان کرد: «تعطیلی کنسرتها و برنامههای هنری در دوران کرونا فرصتی بهوجود آورد تا اهالی موسیقی تمرکز و انرژی بیشتر و بهتری برای تدریس آنلاین وضبط آلبوم و انتشار تک آهنگ داشته باشند. اما درباره استقبال نسل جوان موسیقی ازاین فرصت بهدست آمده باید بگویم حتی اگر شیوع این بیماری هم نبود، با توجه به حجم گسترده حضور جوانها در آموزش موسیقی و هزینه بالای کنسرتها و همچنین نبود امکاناتی برای عرضه، طبیعتاً تمایل بیشتر به سوی تک ترک و انتشار آلبوم خواهد بود و فکر نمیکنم اتفاق خاصی افتاده است و در بخش تولید افزایشی بهوجود آمده باشد و دلیل آن را بیشتر در کمبودهایی میبینیم که به آن اشاره شد.
اثنیعشری در24 سالگی و در گروه شیدا توانست مدت زمانی درکنار زنده یاد محمدرضا لطفی همکاری داشته باشد. او استقبال خوب جوانان دربخش موسیقی سنتی را نشان از تربیت درست استادان نسل گذشته میداند که توانستهاند دین خود به موسیقی را بدرستی ادا کنند و افرادی را تربیت کردهاند که حاصل کارشان در آلبومهای موسیقی که منتشرمی شود، شنیدنی است. این خواننده ضمن تأکید برتشویق نسل جوان به ادامه این مسیر و همچنین حجم بالای مجوزهای صادر شده در چند ماه اخیر برای آلبومها و تک ترکها توسط جوان ترها افزود: «درباره میزان استقبال و تمایل به انتشار آثار نباید قضاوت عجولانهای داشت بلکه باید منتظرماند تا به بازارموسیقی برسند چرا که صدور مجوزدلیلی برخوب بودن یا بد بودن کارنیست ونمی توان درباره کیفیت آن ارزیابی کلی داشت.اما اینکه جوانها به موسیقی ایرانی گرایش بیشتری پیدا کردهاند قابل اعتنا و ارزشمند است و باید آن را به فال نیک گرفت و اگر بزرگترها یا کسانی که سن وسال بیشتری دارند در این بخش فعالیت کمتری دارند به عقیده من این بزرگواران هم در فکر تولید کارهای موسیقی هستند و قطعاً اتفاقات متفاوتی که در حال حاضر پیش آماده باعث شده حتی انتشارآثار آنها هم به تعویق بیفتند. به شخصه دو آلبوم آماده انتشاردارم که مجوزهای آن گرفته شده اما بهدلیل موضوعات اجتماعی، اقتصادی وحتی سیاسی انتشار این کارها به تعویق افتاده وناشران آثارموسیقی نگرانند دراین شرایط این کارها کمترشنیده شود یا فروش پایینی داشته باشد و برهمین اساس همچنان منتظر فضا وشرایط بهتری هستند.
اثنیعشری درباره توجه و تشویق جوانان به موسیقی سنتی اظهارکرد: «مهمترین موضوع برای ترویج وتشویق نسل امروز به شنیدن موسیقی خوب، در اختیار داشتن رسانه و تریبونهایی از سوی صداوسیما و ساختن برنامههای مستقل برای موسیقی ایرانی است. یعنی وظیفه رسانه ملی این است که هم موسیقی خوب به گوش مردم برساند و هم سازهای ایرانی را برای مردم به نمایش بگذارد؛ یا حتی دراین شرایط برگزاری کنسرتهای آنلاین بهصورت نیم بها یا رایگان برای مردمی که امکانات یا دسترسی کمتری دارند یا هنرمندان جوانی که کارهای آماده اجرا داشته اما امکانات آن را ندارند میتواند بسیارتأثیرگذار باشد بهدلیل اینکه امروز صدای غالبی که از موسیقی درجامعه شنیده میشود ارتباط کمتری با فرهنگ و موسیقی اصیل ایرانی دارند و درواقع آثاری است که از جهت شعر و موسیقی کیفیت پایینتر و در عین حال تقاضای بیشتری دارد و طبیعی است مردم به سراغ کارهایی میروند که شبانه روز از رسانههای فراگیر و شبکههای اجتماعی میشنوند.»
به موسیقی احترام بگذاریم
اما شهاب اکبری ازآهنگسازان و تنظیم کنندگان موسیقی پـــــاپ براین نظراست در دورانـــــــــی که این بیماری گســــــــترش یافته، تعداد آلبومهایی که به بازارموسیقی رسیده حتی بسیارکمتر ازگذشته است. او دراین باره گفت: «آمار پخش چه درموسیقی پاپ یا دیگر ژانرهای موسیقی بسیار کاهش پیدا کرده واگر مجوزی هم صادرشده بیانگر انتشاراین موزیکها نخواهد بود. بهعنوان مثال خود من دراین دوران کارهای بسیاری ساختهام اما منتظرم ببینم این وضعیت چه زمانی درست میشود آیا کنسرتها راهاندازی خواهد شد یا خیر! چرا که فعالیت موسیقی درایران بویژه در بخش موسیقی پاپ با برگزاری کنسرت تغذیه میشود و اگر کنسرتی متوقف شود به معنای توقف چرخه موسیقی است.» اکبری براین نظر است اشتیاق و حضورجوانان دربخش تولید موسیقی پاپ بسیار زیاد است اما باید مسئولان نگاه جدی تری به این بخش داشته باشند: «بویژه حضور افرادی چون مهرداد جم که در یک مدت زمان کوتاه به این موسیقی وارد شدند و مجوز گرفتند و براحتی مهاجرت میکنند. بهتر ازمسئولان ارشاد سؤال شود این مجوزها چگونه صادرمی شود؟ آیا دراین بخش غربالگری صورت میگیرد؟ برای من بسیار عجیب است با توجه به حساسیتهای کارشناسان بخش شعر و ترانه در دفتر موسیقی که حتی در برخی مواقع مجبور به تغییراتی درترانهها هستیم، درمقابل افرادی دراین حوزه مجوز میگیرند و کنسرت میگذارند که بسیارجای تعجب است و بعد آن ممنوع کار میشوند. من براین نظرم فعالیت در حوزه موسیقی حرمتی دارد که باید رعایت شود و به آن احترام گذاشت و همانطور که قوانین کشور را رعایت میکنیم و برای آن فرهنگسازی شده، در حوزه فرهنگ و هنر بویژه موسیقی هم این قوانین باید رعایت گردد و استانداردهای لازم در موسیقی مورد توجه قرار گیرد. یک زمان معیار یک خواننده برتر صدای خوب بود اما امروز شخصیت هنری هم مورد اهمیت و توجه است.»
مجوز به روایت آمار
طبق آنچه دفترموسیقی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی هرهفته منتشرمی کند، تنها اقبال این دوران همان توجه بر بخش تولید آثار موسیقی بوده است. درشش ماهه نخست امسال یک هزار و695 تک آهنگ، 135 اثر تصویری یا نماهنگ، 159 آلبوم مجوز انتشار گرفتند که دربخش موسیقی سنتی 48 آلبوم و 91 تک آهنگ، در موسیقی پاپ 46 آلبوم و1212 تک آهنگ، در موسیقی کلاسیک 14 آلبوم و 39 تک آهنگ، درموسیقی نواحی 10 آلبوم و 53 تک آهنگ، دربخش تلفیقی 39 آلبوم و 292 تک آهنگ و درموسیقی کودک 2 آلبوم و 8 تک آهنگ مجوزانتشاردریافت کردهاند، این آماردرمقایسه با مجوزهای سال گذشته دفترموسیقی تأکیدی بر افزایش چشمگیر و استقبال هنرمندان از این فرصت بهدست آمده است.
نگاهی به برخی تازههای نشر
مریم شهبازی
خبرنگار
با وجود شرایط نامطلوبی که ماه هاست سنگینی آن برهمه بخشهای فرهنگ و هنر و بویژه حوزه نشرمان احساس میشود ناشران دست از کار نکشیده اند؛ هرچند که به تبع محدودیتهایی که کرونا و حتی پیشتر از آن وضعیت اقتصادی سبب شده با حساسیتهای بیشتری به سراغ قبول آثار برای نشر میروند.
از جمله تازههای نشر، طی یکی- دو ماه اخیر میتوان به رمان «دل مردگی» سومین جلد از سه گانه «راههای آزادی» نوشته «ژان پل سارتر» اشاره کرد که از سوی نشر چشمه و به ترجمه حسین سلیمانینژاد روانه کتابفروشیها شده است.آنطور که در توضیح خود کتاب آمده، سارتر در این رمان، خط داستانی قهرمانانش در دو اثر پیشین را ادامه میدهد و با پرداختن به وقایعی که منجر به سقوط فرانسه در سال ۱۹۴۰ شد، او از دلهره کسانی میگوید که بیاعتناییشان به آغاز جنگ، جای خود را به احساس مسئولیت و شرافت و مقاومت در برابر اشغالگری نازیها و همبستگی با مظلومان داده است.
«خبرم را از بادها بگیر»، عنوان داستانی نوشته محسن عباسی است که از سوی نشر ثالث در اختیار علاقه مندان قرار گرفته. از این نویسنده تا به امروز چند مجموعه داستان و رمان منتشر شده که در هیأت داوری جوایزی همچون هوشنگ گلشیری و جلال آل احمد مورد توجه قرار گرفته، از راهیابی به مراحل نهایی داوری گرفته تا حتی دریافت جایزه.
اما برای آنهایی که به کسب اطلاعاتی درباره آنچه در محدوده منطقه خاورمیانه و کشورهای اطرافمان میگذرد علاقهمند هستند، «ظهور داعش» نوشته «کارولین کنون» هم پیشنهاد خوبی است؛ کتابی که به تازگی با ترجمه پریسا صیادی و از سوی نشر ققنوس منتشر شده است. خواننده در این کتاب با مباحثی همچون خاستگاه داعش، رهبران آن، اهدافی که موجب شکلگیری این گروه شده و همچنین پیامدهایی که فعالیتهای آنان در عرصه داخلی و جهانی بهدنبال داشته، میخوانند؛ البته یکی از مباحث مهم کتاب را میتوان طرح این پرسش و تلاش برای یافت علت این دانست که آیا میتوان از شکلگیری چنین سازمانها و گروههایی در آینده جلوگیری کرد؟ باوجود آنکه داعش طی سالهای اخیر دیگر قدرتی همچون سال ابتدایی شکلگیری اش ندارد اما این قبیل سؤالات حداقل برای مخاطبان ایرانی که برای
دوره ای نگران ورود آنان به کشورمان بودند مطرح است و خواندن این کتاب تا حدودی به یافتن این پاسخها کمک میکند.
سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی هم به تازگی کتابی با عنوان «سواد رسانهای» روانه کتابفروشی کرده که «دبلیو جیمز پاتر» آن را نوشته و احسان شاهقاسمی هم ترجمهاش را برعهده داشته است. اهمیت مطالعه آثاری با این مضمون را میتوان در سبک زندگی امروزمان جستوجو کرد که محصور در انواعی از خبرها هستیم؛ این کتاب که تدریس آن از ماه جاری در دانشگاه تهران هم آغاز شده بر آن است که نشان دهد رسانهها چگونه باورها و الگوهای رفتاری افراد را شکل میدهند.
از میان کتابهای تجدید چاپ شده هم میتوان به «گامهای موسیقی» اشاره کرد که به قلم فریبا کلهر و از سوی نشر سروش چاپ ششم آن روانه بازار نشر شده، کتابی خاص کودکان که دربردارنده آموزش گامها و نتهای موسیقی است. نکته قابل توجه درباره این کتاب روایت داستانی آن و زبان سادهای است که کلهر برای ارتباط با مخاطبان کم سن و سال استفاده کرده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیام توئیتری خود نوشت: با تنگنظری و سختگیری در مورد آنان (سکوهای داخلی)، فضای رونق سکوهای خارجی را فراهمتر نکنیم. سید عباس صالحی در این پیام تأکید کرد: سکوهای داخلی فرصتهای ملی هستند./ایرنا
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حکمی مهدی محمدی را به عنوان مشاور و مدیرکل حوزه وزارتی این وزارتخانه منصوب کرد./ روابط عمومی
آثار برگزیده بخش صحنهای دومین جشنواره ملی تئاتر «سردار آسمانی»، بزرگداشت یاد و خاطره سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی معرفی شدند. / مهر
فیلم کوتاه «پری دریایی» به جشنواره تریون امریکا و فیلم کوتاه «کفشهایش» به جشنواره نکست اوکراین راه یافتند./ایرنا
با توجه به استعفای سید محمد طباطبایی حسینی به پیشنهاد هیأت مدیره مؤسسه هنرمندان پیشکسوت و با حکم سید مجتبی حسینی، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس هیأت امنای مؤسسه، نیکنام حسینیپور به عنوان مدیرعامل مؤسسه هنرمندان پیشکسوت منصوب شد./مهر
اصغر دشتی، آزاده شاهمیری و محمد منعم به عنوان اعضای هیأت داوران مرحله نخست جشنواره تئاتر تجربی «مختص» معرفی شدند. جشنواره تئاتر تجربی «مختص» از ۱۹ دی ماه در دو بخش «ایدههایی برای ارتکاب اجرا» و «پنل گفتوگو پیرامون هنرهای اجرایی معاصر» برگزار میشود./ایرنا
دو چالش «من: نقش اول» و «به نظر من» با مشارکت کودکان و نوجوانان که همزمان با برگزاری، سی و سومین جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان کلید خورده بود، تا ۱۶ آبان تمدید شد./ایرنا
آیین رونمایی آلبوم «در آینه» به آهنگسازی حسین بهروزینیا و خوانندگی اشکان کمانگری روز سهشنبه ششم آبان در قالب یک ویژه برنامه «آنلاین» برگزار میشود./مهر
جشنواره هنرهای تجسمی «ساتین» با محوریت کرونا و با عنوان «وضعیت» روز شنبه ۳ آبان در مؤسسه فرهنگی هنری صبا آغاز به کار کرد./مهر
به گفته سورج یاسایی رئیس انجمن موسیقی استان کرمان، سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی از دهم تا سیزدهم آبانماه هر شب از ساعت ۱۹ تا ۲۱ برگزار خواهد شد و اجراها نیز از محل کاروانسرای گنجعلیخان بازار بزرگ کرمان پخش میشود./ روابط عمومی
کتاب گویای «بوف کور» صادق هدایت وارد بازار کتاب شد. این کتاب صوتی با صدای پوریا عطایی - گوینده، بازیگر و نریتور - با زمان ۳ ساعت و ۹ دقیقه توسط مؤسسه نوین کتاب گویا و با همکاری «گروه گریز» منتشر شده است./ایسنا
«داریوش سالاری» (نوازنده و سازنده ساز سنتور) که به بیماری دیابت مبتلا بود، به دلیل ابتلا به ویروس کرونا دار فانی را وداع گفت./موسیقی ما