خاطرات 453 روز حضور در کاخ سفید
اتاقی که در آنجا اتفاق افتاد
جان بولتون / مشاورامنیت ملی سابق ترامپ / مترجمان: مسعود میرزایی و بهجت عباسی
دیدار با «ترزا» در لندن
ایرفورس وان (هواپیمای اختصاصی رئیس جمهوری امریکا) به سوی فرودگاه «استنستِد» لندن پرواز کرد و ما از آنجا با بالگرد مارین وان به اقامتگاه سفیرمان موسوم به «وینفیلد هاوس» عزیمت کردیم و از آنجا تا هتلی که برای ما در نظر گرفته شده بود اسکورت شدیم تا لباسهای رسمی خود را بپوشیم. از هتل به وینفیلد هاوس برگشتیم و با بالگرد به کاخ «بلنهایم» رفتیم که در آنجا ترزا می نخستوزیر بریتانیا میزبان ما برای صرف شام بود. کاخ بلنهایم تماشایی بود. این کاخ بهعنوان پاداش برای «جان چرچیل» دوک مارلبورو و به خاطر پیروزی اش در سال 1704 بر ارتش لویی چهاردهم در جنگ «جانشینی اسپانیا» ساخته شده است. این پیروزی بیتردید بریتانیا را به یکی از بزرگترین قدرتهای عصر خود تبدیل کرد. از توضیحاتی که درباره این کاخ به ما دادند، متوجه شدیم که کاخ بلنهایم تنها ساختمانی است که به سبک و سیاق قصرهای سلطنتی ساخته شده ولی خانواده سلطنتی بریتانیا مالک آن نیستند. وینستون چرچیل سیاستمدار مشهور و نخستوزیر بریتانیا در دوران جنگ جهانی دوم، در این کاخ به دنیا آمد که به طور مستقیم از نسل دوک اول مارلبورو بود.
مراسم استقبال از ما با حضور سربازان کت قرمز و مارش نظامی در هنگام غروب خورشید، به اندازه ورودی این کاخ، باعظمت و تأثیرگذار بود. من و سِدویل مشاور امنیت ملی دولت بریتانیا به همراه ترامپ و بانوی اول امریکا، خانم می و همسرش، سفیران امریکا و بریتانیا و همسرانشان و همچنین دوک فعلی مارلبورو سر میز سران نشستیم. میتوانستم کمی در اطراف کاخ گشت وگذار کنم ولی هوای بد در راه بود. باید تا ساعت ده و نیم شب به لندن برمیگشتیم و در غیر این صورت معلوم نبود بهدلیل شرایط جوی کی میتوانستیم برگردیم. وقت رفتن بود! خداحافظ!
روز بعد، یعنی جمعه سیزدهم جولای برای ما با گزارش رسانهها درباره مصاحبه ترامپ در بروکسل با روزنامه سان چاپ لندن آغاز شد. ترامپ در این مصاحبه اساساً راهبرد برگزیت ترزا می را به باد انتقاد گرفته بود. از نظر من این راهبرد به هر حال در مرحله سقوط آزاد قرار داشت اما همان طور که مقامات لندن همیشه میگفتند، برای سران امریکا و بریتانیا این یک مشکل کوچک محسوب میشد و وقتی ترامپ و خانم می با یکدیگر ملاقات میکنند این نشان میدهد که روابط ویژه بین دو کشور همچنان کار میکند.
برگزیت برای بریتانیا یک مسأله حیاتی بود و به موجودیت این کشور مربوط میشد و به همان اندازه هم برای امریکا مهم بود. انگیزه اصلی برگزیت سرعت گرفتن حذفِ کنترلی بود که شهروندان باید بر سازوکارهای اتحادیه اروپا مستقر در بروکسل داشته باشند. نظامهای بوروکراتیک اتحادیه اروپا مقرراتی را وضع کرده بودند که پارلمانهای ملی کشورهای عضو باید آنها را بهعنوان مقرراتی الزام آور میپذیرفتند و به همین دلیل تضعیف حاکمیت دموکراتیک و استقلال کشورها به شکل فزایندهای ملموس بود.
برای بریتانیاییها، بروکسل مانند «جورج سومِ» جدید بود: یک ماشین سرکوبگر، نامربوط و دورافتاده (حداقل از نظر سیاسی اگر نگوییم حتی از نظرفیزیکی) و مسئولیتناپذیر که بیشتر رأی دهندگان بریتانیایی در همه پرسی سال 2016 مخالفت خود را با آن نشان دادند و عضویت 43 ساله این کشور در اتحادیه اروپا را پس گرفتند (جورج سوم پادشاه بریتانیا در اواخر قرن 18 میلادی بود که در زمان سلطنت او بریتانیای کبیر بسیاری از مستعمرات خود از جمله امریکای شمالی را از دست داد). با این حال اجرای این همه پرسی و نتیجه آن به شکل دردسرآفرینی مدیریت بدی داشت و از اینرو ثبات سیاسی خود بریتانیا را نیز تهدید میکرد. ما باید اقدامات بیشتری را برای کمک به طرفداران خروج از اتحادیه اروپا انجام میدادیم و بیتردید من در این زمینه واقعاً تلاش کردم. متأسفانه به نظر نمیرسید بجز من و ترامپ، فرد دیگر در دولت امریکا اهمیتی به این موضوع میداد که اتفاقی بالقوه ناخوشایند بود. هیأت امریکایی سپس با بالگرد عازم آکادمی نظامی «سند هِرست» شد که در آنجا نیروهای ویژه دو کشور یک تمرین نظامی مشترک را برای تسخیر یک اردوگاه متعلق به تروریستهای فرضی برگزار میکردند. این مانور را وزارت دفاع بریتانیا ترتیب داده بود.
ترامپ حین سلام و احوالپرسی با ترزا می از بابت مطالب منتشر شده به نقل از وی در روزنامه سان عذرخواهی کرد و نخستوزیر بریتانیا هم از کنار این گزارش مطبوعاتی بهعنوان موضوعی بیاهمیت عبور کرد. مانور تمرین شده در آکادمی سند هرست پر سر و صدا و تأثیرگذار بود و کاملاً معلوم بود که توجه ترامپ را به خود جلب کرده است. از اینکه در 18 ماه گذشته کسی ترامپ را برای دیدن مانورهای نظامی نیروهای امریکایی نبرده بود، متأسف شدم. شاید اگر این چیزها را قبلاً میدید، میتوانستیم تمرینهای مشترک نظامی در شبه جزیره کره را حفظ کنیم. از سند هرست با بالگرد به «چکرز» اقامتگاه ییلاقی نخستوزیر بریتانیا رفتیم که پایان هفتهها را در آنجا سپری میکرد. میخواستیم نشستهای تجاری این سفر را در آنجا برگزار کنیم. جرمی هانت، وزیر خارجه و تعداد دیگری از مقامات بریتانیایی نیز به ترزا می و سدویل در چکرز ملحق شدند و ما نشست خود را در مقابل شومینه معروف و در اتاق نشیمن دوبلکس اقامتگاه تابستانی نخستوزیر بریتانیا آغاز کردیم.
نسخه بی تأثیر امریکا برای قرهباغ
زهره صفاری/ سومین توافق آتشبس میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان که این بار با میانجیگری امریکا به انجام رسید، تنها دقایقی دوام آورد و بازهم طرفین درگیر با نقض صلح موقت، یکدیگر را به بدعهدی متهم کردند.
به گزارش «گاردین»، این آتشبس که پس از دو بار صلح بی نتیجه با میانهداری روسیه و فرانسه، در واشنگتن و با حضور وزرای خارجه دو کشور درگیر منازعه به امضا رسید، در حالی از ساعت 8 صبح دیروز رسمیت یافت که ساکنان مناطق درگیر حتی فرصت شادمانی نیز پیدا نکردند و در فاصله کمتر از 45 دقیقه آژیرهای خطر بار دیگر به صدا درآمد. این نقض پیمان در شرایطی رخ داد که هیچ طرفی مسئولیت را برعهده نمیگرفت. به طوری که وزیر دفاع جمهوری آذربایجان، ارتش ارمنستان را به خاطر آتشباران سنگین روستاها در «ترتر» و «لاچین» مورد نکوهش قرار داد و در مقابل یک مقام در قرهباغ، مدعی شد وزیر دفاع جمهوری آذربایجان اطلاعات غلط دریافت کرده و این نظامیان جمهوری آذربایجان بودند که مواضع نظامی ارمنستان در شمال غرب این کشور را مورد حمله موشکی قرار دادهاند. در همین حال «نیکول پاشینیان»، رئیس جمهوری ارمنستان در پیامی فیسبوکی بر پایبندی کشورش به آتشبس بشردوستانه تأکید کرد اما «حکمت حاجیاف» دستیار رئیس جمهوری آذربایجان با اتهامزنی به ارمنستان برای نقض هر سه آتشبس گفت: «هدف ارمنستان تصاحب مناطق تحت اشغالش است اما آذربایجان حاضر به عقبنشینی نیست.»
این اتهام زنیها در حالی ادامه داشت که «دونالد ترامپ»، رئیس جمهوری امریکا پس از اعلام توافق از سوی وزیر خارجهاش، خرسند از این پیمان صلح در توئیتی از تیم وزارت خارجهاش برای برقراری این آتشبس قدردانی کرد. سران گروه مینسک نیز در بیانیهای اعلام کردند: «این مناقشات سنگین باید هر چه زودتر به آتشبس فوری بشردوستانه و در نهایت راهکاری منسجم بینجامد.» به گزارش «آسوشیتدپرس»، با وجود همه این حواشی، بنابر اعلام سران گروه مینسک قرار است نمایندگان کشورهای عضو به همراه وزرای خارجه ارمنستان و جمهوری آذربایجان، روز پنجشنبه در ژنو حاضر شده و برای یافتن راهکاری مؤثر و صلح پایدار مذاکره کنند.
استقبال «گوترش» از آتشبس
در یک ماه گذشته از آغاز مناقشات بر سر منطقه قرهباغ، جمهوری آذربایجان و ارمنستان سختترین درگیریها در تاریخ اختلافات دو کشور را تجربه کردهاند. در این شرایط به نوشته «آسوشیتدپرس»، مقامات قرهباغ از کشته شدن 974 نظامی و 37 غیرنظامی پرده برداشتند و آذربایجان نیز که به دلایل امنیتی از بیان شمار کشتههای نظامی خودداری میکند مرگ دستکم 65 غیرنظامی را تأیید کرد. با وجود اعلام رسمی این آمار، «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهوری روسیه اواخر هفته گذشته تلفات این جنگ یک ماهه را دستکم 5 هزار نفر توصیف کرده است.
این تلفات نگران کننده با واکنشهای مختلف سازمان ملل همراه شد. به همین دلیل نیز پس از اعلام این توافق «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل از طرفین خواست به مفاد این آتشبس متعهد بمانند. «استفان دوجاریک» سخنگوی سازمان ملل گفت: «دبیرکل ضمن درخواست از طرفین برای متعهد ماندن بر این توافق، خواستار فراهم کردن شرایط برای ارسال کمکهای بشردوستانه به مناطق آسیب دیده بوده و تدارک زمینه برای مذاکرات صلح پایدار بدون هیچ پیش شرطی است.»
واکنش پاریس به تحریم کالاهای فرانسوی
خروش کشورهای مسلمان علیه اظهارات اسلام ستیزانه رئیس جمهوری فرانسه و فراخوان سراسری کشورهای عربی و اسلامی بر تحریم کالاهای این کشور، «مکرون» را به واکنش واداشت. به گزارش ایسنا، «امانوئل مکرون» که از یک ماه قبل سخنرانیهای تند علیه مسلمانان را آغاز کرده بود، در پیامی توئیتری نوشت: «ما تسلیم نخواهیم شد و با روحیه صلح به تمامی تفاوتها احترام میگذاریم؛ اظهاراتی که از روی انزجار و تنفر باشد برایمان قابل قبول نیست و تنها از گفتوگویی منطقی دفاع میکنیم.»
این در حالی است که واکنشها به سخنان اسلام ستیزانه رئیس جمهوری فرانسه ادامه دارد. دیروز رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه که پیشتر خواهان تست سلامتروان همتای فرانسویاش شده بود، از مردم کشورش خواست کالاهای فرانسوی را تحریم کنند. وی همچنین گفت: به تمام رهبران جهان میگویم بیایید اگر در فرانسه علیه مسلمانان ظلم میشود با همکاری یکدیگر به آنها کمک کنیم. این حملات با تشویق و حمایت رهبر فرانسه که به لحاظ عقلی نیاز به درمان دارد، آغاز شده است. در تازهترین واکنشها به اظهارات رئیس جمهوری فرانسه، وزارت امور خارجه و نخست وزیر مراکش این سخنان را محکوم کردند. وزارت امور خارجه پاکستان نیز با احضار سفیر فرانسه، اعتراض شدید خود را به این سخنان اعلام کرد. نمایندگان مجلس افغانستان نیز خواستار قطع رابطه دیپلماتیک کشورشان با فرانسه شدند. در عراق نیز همزمان با تجمع بغدادیها مقابل سفارت فرانسه در این شهر، نمایندگان پارلمان و کارشناسان سیاسی عراق اظهارات مکرون را محکوم و خواهان شکایت سازمان همکاری اسلامی علیه مکرون و محاکمه وی شدند.
نقشه راه پنجساله «اژدهای زرد»
حزب کمونیست چین، کاهش فقر و خودکفایی فناوری را هدفگذاری میکند
بنفشه غلامی/ با گذشت نزدیک به 10 ماه از شیوع کرونا در چین، این کشور نه تنها توانسته با جلوگیری از انتشار بیشتر این ویروس در کشورش، آمار ابتلا به آن را نزدیک به صفر رساند، که همچنین موفق شده، برخلاف اغلب کشورهای جهان از تبعات اقتصادی کووید 19 در امان بماند. با توجه به اینکه چین تنها کشوری است که بر اساس برنامههای 5 ساله حرکت میکند، ناظران چین معتقدند، این کامیابیها ناشی از تدوین چنین برنامههای از پیش تعیین شده است. در جدیدترین این نشستها سران حزب کمونیست چین از دیروز نشستی 4 روزه را با هدف تعیین چشمانداز سیاسی و اقتصادی کشور خود برای 5 سال آتی آغاز کردند.
به گزارش سایت روزنامه «فایننشال تایمز»، در تعیین اهداف 5 ساله، انتظار میرود افزایش خودکفایی فناوری، هوش مصنوعی و برآورده کردن تقاضاهای داخلی با تولیدات داخلی در مرکز توجه نشست باشد. این نشست که از سال 1953 هر پنج سال یک بار برگزار میشود، مهمترین رویداد سیاستگذاریها در این کشور برای تعیین اهداف آتی آن است. نشست امسال اما اهمیتی ویژه دارد. این نکتهای است که «سام ساکس»، تحلیلگر امنیت سایبری در اندیشکده «نیو امریکا» در واشنگتن به آن اشاره کرده و میگوید: «درست است که چین چندین دهه است که به طور ویژه توجه خود را روی خودکفایی در زمینه فناوری متمرکز کرده است اما با توجه به تحریمهای امریکا علیه هوآوی و فناوری نسل پنجم چین، پکن قصد دارد خود را قهرمانی نشان دهد که در سایه تهدید این دست تحریمها میتواند به حیات خود ادامه داده و بر جهان تأثیر بگذارد.»
طی طریق در مسیر فقرزدایی
این طرحها در حالی پیریزی میشود که مهلت تعیین شده برای طرح قبلی این سلسله نشستها برای دستیابی به یک «جامعهای با سطح متوسط اقتصادی» که «شی جین پینگ» سال 2013 تحت عنوان «رویای چینی» ارائه کرد، سال آینده به پایان میرسد و شواهد نیز حاکی از آن است که این طرح یک سال مانده به اتمام مهلت خود، موفق بوده است. به گزارش «چاینا دیلی»، تابستان امسال صندوق بینالمللی پول برآورد کرده بود که اقتصاد چین میتواند تا سال 2021 که مهلت هدف تعیین شده برای دستیابی به جامعهای متوسط است، 40 درصد بزرگتر از اقتصاد امریکا شود. صندوق بینالمللی پول همچنین با تکیه بر آمارها تأکید کرده است که چین اگر به این روند ادامه دهد، میتواند تا سال 2049 به اقتصادی که سه برابر اقتصاد امریکا باشد، دست یابد. در چنین اقتصادی همه شهروندان، اعم از روستایی و شهری از استانداردهای بالای زندگی برخوردار خواهند بود. در گزارشی که تابستان امسال از سوی چین منتشر شد و به تأیید سازمانهای جهانی نیز رسید، سرانه درآمد ناخالص داخلی چین از 5 هزارو 940 دلار به 8 هزار و 260 دلار افزایش یافته است. همچنین نسبت به سال 2016 وضعیت زندگی 55 میلیون چینی که در فقر به سر میبردند، بهتر شده است. دولت چین برای اطمینان یافتن از کاهش فقر در این کشور، مقامات محلی را موظف کرده است، اطمینان حاصل کنند، برنامهای مؤثر برای از بین بردن فقر در منطقه خود دارند. بر مبنای همین تأکید در سالهای اخیر، سالانه 13 میلیون روستایی از خط فقر خارج شدهاند. یکی از راههای رسیدن به این نقطه ایجاد اشتغال در مناطق روستایی بوده است. دولت چین تنها در سال 2016 توانست 12 میلیون شغل برای روستاییان ایجاد کند. اغلب این مشاغل نیز مشارکت روستاییان در اجرای پروژههای توسعهای، نظیر احداث بزرگراهها، خطوط راه آهن، سدها و بنادر بوده است. به گزارش اندیشکده «مرکز چین و جهانی سازی»، در سال 2019 نیز حدود 340 شهرستان چین و 10 میلیون نفر از فقر نجات یافتند. سایر آمارها نیز به همین اندازه چشمگیر هستند. به عنوان مثال، طی چهار دهه اخیر، امید به زندگی در چین از 65 سال به 77 رسیده است و میزان مرگ و میر نوزادان از 48 مرگ در هر هزار تولد به 6.1 مرگ کاهش یافته است. البته دولت چین خود معتقد است، با اهداف نهایی خود، هنوز فاصله زیادی دارد. زیرا برخی مناطق کشور از نابرابری در درآمد رنج میبرند و سرانه درآمد در آن هنوز با آمارهای متعلق به کشورهای پیشرفته فاصله دارد و با به نتیجه رسیدن سیاستهای دولت پکن، مردم چین تازه به یک زندگی متوسط دست خواهند یافت و نه یک زندگی کاملاً مرفه.
وضعیت چین و امریکا در پساکرونا
بنابر گزارشی که صندوق بینالمللی پول منتشر کرده است، جهان نیز بهرههای خود را از پویایی اقتصادی چین برده است. طوری که چین تنها در سال 2016 در 39 درصد از میزان رشد اقتصادی جهان نقش داشته است. این نقشآفرینی چین در اقتصاد جهان، از زمانی که «دونالد ترامپ» در امریکا وارد کاخ سفید شده و نبردهای تجاری در جهان را به راه انداخته افزایش نیز یافته است. در حالی که امریکا بهواسطه سیاستهای تعرفهای خود، نه تنها در این زمینه پسرفت داشته است که بهطور خاص در ایام کرونا نیز ضربههای اقتصادی بدی خورده است. به گزارش «سیانان»، مدل اقتصادی چین میتواند سرلوحه بسیاری از کشورها قرار گیرد. «ریچارد مک گرگور»، در اندیشکده «لوی» در استرالیا معتقد است: «در حالی که برنده انتخابات 3 نوامبر امریکا در سراسر سال 2021 باید انرژی خود را مصروف بازسازی اقتصادی کند، پکن در حال برداشت سیاستهای اقتصادی خود در ایام پساکرونا خواهد بود. چین در مقایسه با امریکا و اروپا بستر اقتصادی فوقالعادهای برای مهار تبعات مالی کرونا ایجاد کرده است. این مزیت بزرگی برای چین در سالهای آتی خواهد بود، زیرا میتواند بهراحتی بالاتر از سایر کشورها قرار گیرد». گواه پیشبینی «ریچارد مک گرگور»، گزارشی است که چین هفته پیش منتشر کرد و خبر داد، اقتصاد این کشور بین ماههای جولای تا سپتامبر (نیمه تیر تا نیمه شهریور) یعنی همان زمانی که اغلب کشورها از جمله امریکا از کاهش رشد اقتصادی خود شکایت داشتند، 4.9 درصد رشد کرده است.
به گزارش «بیبیسی» در همین ارتباط پروفسور «هو تیانگ بون»، استاد دانشگاه نانیانگ در سنگاپور، معتقد است: «نشست کنونی در چین و تعیین چشمانداز 5 ساله و 15 ساله در خلال آن، پاسخی مستقیم به وخیم شدن روابط بین امریکا و چین است. زیرا چین دریافته دیگر نباید به امریکا و فضایی که در جهان علیه چین ترسیم میکند، اعتماد کند. البته این به آن معنا نیست که چین بخواهد خود را تبدیل به جزیره جدا از سایر کشورهای جهان کند». در همین ارتباط «ایژیا نیوز» نیز نوشته است، «شی جین پینگ»، استراتژی جدایی اقتصادی از امریکا را آغاز کرده است و میخواهد با از بین بردن وابستگی کشورش به صادرات و بازارهای خارجی ارزشهای مائویی «خودکفایی» را احیا کند.
بــــرش
اهداف سیاسی <شی>
در پنجمین نشست نوزدهمین کمیته مرکزی حزب کمونیست چین که با حضور بیش از 300 عضو ثابت و علیالبدل این کمیته برگزار شد، هرچند قرار است، سران این حزب برنامه 5 ساله توسعه اقتصادی خود را پیریزی کنند. اما جدا از این «شی جین پینگ»، رئیس جمهوری چین، در نظر دارد از برنامه بلندمدتی که شامل 15 سال آینده این کشور میشود، با نام «چشمانداز 2035» رونمایی کند. به گزارش «بیبیسی»، از همینرو برخی تحلیلگران این گمانهزنی را مطرح کردهاند که «شی» در نظر دارد، مدت ریاست جمهوری خود را افزایش داده و یا «رئیس جمهوری مادامالعمر شود.» این چیزی است که «جان هیلمن»، استاد دانشگاه ملی استرالیا مدعی شده است: «هدف از چشمانداز 2035 تعیین ستونهای پیشرفت اقتصادی چین به عنوان یک کشور توسعه یافته تا سال 2049 است. اما جدا از این مانیفست شی برای این طرح آشکار میکند که او قصد دارد تبدیل به رئیس جمهوری مادامالعمر کشورش شود.» لازم به ذکر است، چین سال 2018 محدودیتهای دوره ریاست جمهوری را لغو کرد. این مسأله میتواند به «شی» این امکان را بدهد که بیش از دو دوره به ریاست جمهوریاش ادامه دهد.
واشنگتن پست (امریکا):
تحت ریاست جمهوری ترامپ، امریکا از شماری از نهادهای جهانی خارج شده است. او برخلاف سایر رؤسای جمهوری امریکا که بر دموکراسی تأکید میکردند، باعث پایمال شدن چنین ارزشهایی در کشور خود شده است و اکنون نیز با به راه انداختن شائبه تقلب و مداخله خارجی، انتخابات را زیر سؤال برده است.
لیبراسیون (فرانسه):
تحقیقات 11 محقق در امور نابرابریهای اجتماعی، نشان میدهد میزان ابتلا به کرونا در مناطق فقیرنشین فرانسه، بسیار بیش از مناطق مرفه این کشور بوده است. علت آن نیز شرایط زندگی ساکنان این مناطق، عدم رعایت بهداشت ناشی از فقر و زندگی در اجتماعهای پرجمعیت است.
تورنتو استار (کانادا):
فرقی ندارد در امریکا چه کسی رئیس جمهوری شود. آنچه برای کانادا مهم است، این است که همچون همیشه، ولو با ترامپ غیرقابل پیشبینی، شیوه خود را که قدرت نرم و ایجاد ارتباط متعادل با سایر کشورهاست، پی بگیرد. هرچند که برای بسیاری از کاناداییها مهم است که امریکا بعد از انتخابات وارد جنگ داخلی نشود.