سوسن صادقی- سامانه «راه نوآوری» با هدف توسعه کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای استارتاپ‌ها راه‌اندازی شد. در زمینه اهداف و کارکرد این سامانه با «مهدی محمدی» دبیر ستاد اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم که می‌خوانید.
چه عواملی باعث شد که سامانه «راه نوآوری» برای استارتاپ‌ها راه‌اندازی شود؟
واقعیت این است از حدود یکسال پیش به این نتیجه رسیدیم باید کاری کنیم تا هزینه‌های استارتاپ‌ها کاهش یابد. به‌عبارتی باید کاری انجام می‌دادیم تا نه تنها آنها  زیر بار وام نروند و بدهکار نشوند، بلکه آنها به پول‌های بلاعوض هم عادت نکنند. بنابراین ایده راه‌اندازی سامانه «راه نوآوری» (APP.INNOWAY.IR)
 استارتاپ‌ها بخصوص برای کسب و کارهای فناور محور را عملیاتی کردیم.
قرار است هزینه‌های استارتاپ‌های حوزه اقتصاد دیجیتال در چه بخش‌هایی کاهش یابد؟
می خواهیم هزینه‌های سه بخش کلیدی از یک کسب و کار استارتاپی را کاهش دهیم. به‌عبارتی می‌خواهیم هزینه‌هایی که برای توسعه محصول و خدمت، زیرساخت (مانند دیتاسنتر، سرور و...) و بازاریابی نیاز است را کاهش دهیم. برای کاهش هزینه‌ها سامانه یا پلتفرم راه نوآوری را که سامانه‌ای B2B (فروش محصول یا خدمات یک شرکت به شرکت دیگر) است را راه‌اندازی کردیم تا کسانی که هر سه امکانات را دارند در اختیار استارتاپ‌ها قرار دهند. از این‌رو با شرکت‌هایی که استارتاپ‌ها در هر سه بخش کلیدی به آنها نیاز دارند، وارد تعامل و مذاکره شدیم تا خدمت دهنده‌ها که در حوزه‌های مختلف فعالیت دارند و می‌توانند به توسعه بازار و زیرساخت و توسعه محصول استارتاپ‌ها کمک کنند، در این پلتفرم ثبت‌نام کرده و حضور پیدا کنند تا محصولات خود را با یک قیمت مناسب و با تخفیف به استارتاپ‌ها ارائه دهند تا به این طریق هزینه‌ها را کمی برای استارتاپ‌ها کاهش دهیم.
آیا کاهش هزینه‌ها تنها هدف راه‌اندازی این سامانه است؟
همانطور که گفته شد پلتفرم «راه نوآوری»، پلتفرم خدمت گیرنده‌ها و خدمت دهنده هاست و با این کار می‌خواهیم راهی را در پیش روی فرد صاحب ایده که می‌خواهد استارتاپی راه‌اندازی کند، قرار دهیم. این کار باعث می‌شود فردی که به‌دنبال راه‌اندازی استارتاپ است، بداند که چه مسیری را باید طی کند. باید از چه خدماتی برای موفقیت استارتاپ خود بهره ببرد از سوی دیگر چون در اول راه قرار دارد بتواند با حداقل قیمت و هزینه خدمات مورد نیاز برای راه‌اندازی یک استارتاپ حوزه اقتصاد دیجیتال را دریافت کند از این‌رو نام این سامانه را «راه نوآوری» انتخاب کردیم.
در این سامانه چه خدماتی به استارتاپ‌ها با چه میزان تخفیف ارائه می‌شود.
در این سامانه خدمت دهنده‌ها فعلاً در 10 موضوع دسته‌بندی شده‌اند، به‌طوری که ۴۴ خدمت‌دهنده، ۸۷ خدمت مختلف را در حوزه‌های بازاریابی و دیجیتال مارکتینگ، هوش مصنوعی، خدمات نرم افزاری، خدمات اداری و منابع انسانی، خدمات زیرساختی، خدمات حقوقی و بیمه، خدمات شتابدهی و سرمایه گذاری، فضای کار اشتراکی و آموزش و مشاوره که برای راه‌اندازی استارتاپ‌های کسب و کار دیجیتالی نیاز است، ارائه می‌دهند. با مذاکراتی که با شرکت‌های خدمت دهنده به استارتاپ‌ها انجام دادیم، قرار است خدمات خود را به نرخ ترجیحی و همراه با تخفیف 10 تا 30 درصدی و در برخی از سرویس‌ها تا 40 درصد تخفیف ارائه دهند.
معاونت علمی و فناوری در این سامانه چه تسهیلاتی را برای استارتاپ‌های حوزه اقتصاد دیجیتالی در نظر گرفته است؟
در سامانه «راه نوآوری» یک کمپین جدید راه‌اندازی کردیم با عنوان «استارتاپ پلاس». این کمپین به‌صورت تخصصی از استارتاپ‌های حوزه «های‌تک» یا استارتاپ‌های فناوری محور در حوزه دیجیتال حمایت کرده و سه خدمت ارائه می‌دهد. به عبارتی ستاد برای استارتاپ‌هایی که راهبردی و برای کشور دارای اولویت بوده و فناوری محورتر هستند، در قالب «استارتاپ پلاس» یکسری تسهیلات را به صورت یارانه در نظر گرفته است تا بتوانند علاوه بر تخفیفاتی که در سامانه است، از این تسهیلات نیز بهره‌مند شود.
استارتاپ‌های راهبردی و اولویت دار فناور محور چه استارتاپ‌هایی هستند؟
در فاز اول استارتاپ‌های حوزه اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی و کلان داده، بلاک چین، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، فناوری‌های هوشمند (شهر هوشمند، تولید هوشمند و حمل‌ونقل هوشمند) می‌توانند از یارانه‌های معاونت علمی و فناوری استفاده کنند.
چه خدماتی در حوزه فناورمحور به استارتاپ‌ها ارائه می‌شود؟
اول اینکه در سامانه «راه نوآوری» برای استارتاپ‌های فناور محور خوب، خدمت کیف پول 20 میلیون تومانی در نظر گرفته شده است به‌طوریکه این دسته از استارتاپ‌ها علاوه بر تخفیفی که در سامانه وجود دارد، با این کیف پول می‌توانند از خدمات دهنده‌ها خرید کنند و از این یارانه معاونت علمی و فناوری نیز بهره‌مند شوند. دومین سرویس این است که اگر استارتاپی در مرحله توسعه محصولش باشد و یک شتاب دهنده‌ای روی آن محصول و خدمت سرمایه‌گذاری کند، هر مقداری که شتاب دهنده روی آن سرمایه‌گذاری کند، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز دو برابر آن تا سقف 150 میلیون تومان تسهیلات با تنفس بازپرداخت ارائه می‌دهد. اگر در مرحله شتاب دهندگی، استارتاپ محصول موفقی به بازار ارائه داد و توانست محصول خود را بفروشد، 50 درصد وام ارائه شده به استارتاپ، بلاعوض محاسبه می‌شود.سرویس سوم برای استارتاپ‌هایی است که کمی در حوزه‌های گفته شده بزرگتر و وارد فاز سرمایه‌گذاری شده‌اند و به‌دنبال سرمایه‌گذار هستند. اگر این دسته از استارتاپ‌ها بتوانند VC (صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر) را قانع کنند که یک ایکس روی محصول و خدمت آنها سرمایه‌گذاری کند. معاونت علمی و فناوری با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی تا 4 ایکس و بدون محدودیت، روی محصول یا خدمت سرمایه‌گذاری می‌کند و بخشی از ریسک سرمایه‌گذاری در آن حوزه‌ها را می‌پذیرد تا جذابیت سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها برای صندوق‌ها و VC‌ها افزایش یابد.
چرا معاونت علمی و فناوری در این سامانه برای ارائه تسهیلات و یارانه تنها روی استارتاپ‌های فناورمحور تمرکز کرده است؟
هدف اصلی این است تا ایده‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها به سمت حوزه‌هایی با عمق فناوری بیشتر که روند آینده کشور هستند و می‌توانند مزیت رقابتی برای کشور ایجاد کنند، بروند. نمی‌خواهیم فعالان استارتاپی ایده‌های موفق گذشته را که اغلب آنها بالغ شده‌اند و دیگر رقابت با آنها سخت و دشوار است، ادامه دهند. همه نباید اسنپ، دیجی کالا، دیوار، فیلیمو و... شوند. کلی ایده استارتاپی جدید در حوزه‌های فناور محور مانند بلاک چین، هوش مصنوعی و... وجود دارد و کشور به این دسته از استارتاپ‌ها برای آینده نیاز دارد و باید به آنها پرداخت. اگر استارتاپ‌ها در حوزه‌های اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی و کلان داده، بلاک چین، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، ، فناوری‌های هوشمند(شهر هوشمند، تولید هوشمند و حمل‌ونقل هوشمند) وارد شوند حتماً از آنها حمایت خواهد شد. به عبارتی هدف این سامانه، فراهم کردن بهترین و مفیدترین شرایط برای سرعت بخشیدن به رشد کسب‌وکارها است. ستاد اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با ارائه حمایت مادی و معنوی از خدمات ارائه شده در سامانه بر این باور است تا زیست‌بوم اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی را شکوفا کند و رونق دهد.
در این مدت کوتاهی که از افتتاح آزمایشی این سامانه گذشته، چقدر از آن استقبال شده است؟
خوشبختانه استقبال خوبی شده است با اینکه کمی بیش از یک هفته از راه‌اندازی این سامانه به‌صورت آزمایشی گذشته است بالای 140 خدمت گیرنده استارتاپی برای دریافت خدمات ثبت‌نام و حدود 80 تا 90 سرویس‌ مختلف از کدهای تخفیف استفاده کرده‌اند. همچنین در این سامانه 60 خدمت دهنده هستند که حدود 100 خدمت را همراه با تخفیف روی وبسایت قرار داده‌اند. این تعداد برای فاز آزمایشی آن استقبال خوبی محسوب می‌شود.
سامانه «راه نوآوری» چه زمانی به‌صورت رسمی افتتاح می‌شود؟
در ابتدا به‌دنبال رفع باگ‌های موجود در سامانه هستیم که بعد از گرفتن باگ‌ها در آینده نزدیک به‌صورت رسمی راه‌اندازی می‌کنیم و فکر می‌کنم بعد از فراخوان عمومی و اصلی، خدمت گیرنده‌ها و خدمت‌های بیشتری از این سامانه استقبال کنند.

با دستور رئیس‌جمهوری و در فاز اول صورت می‌گیرد
اتصال رسمی بیش از ۷۶ هزار مدرسه به شبکه هوشمند مدارس کشور

با دستور رئیس‌جمهوری به‌طور رسمی فاز نخست شبکه هوشمند مدارس کشور افتتاح می‌شود.
به گزارش «ایران »امروز با حضور رئیس‌جمهوری و از طریق ویدیو کنفرانس، فاز نخست شبکه هوشمند مدارس کشور با اتصال بیش از ۷۶ هزار مدرسه به شبکه ملی اطلاعات به‌طور رسمی افتتاح می‌شود. زمانی که دولت یازدهم شروع به کار کرد، تعداد معدودی از روستاهای کشور دارای ارتباط اینترنتی بودند؛ اما دولت دوازدهم با تأکید بر «عدالت ارتباطی» که از مصادیق «عدالت اجتماعی» است گام‌های بلندی در این زمینه برداشت؛ در همین راستا اتصال تمامی شهرها و اتصال تمام روستاهای بالای ۲۰ خانوار سراسر کشور به شبکه ملی اطلاعات و نسل سوم و چهارم تلفن همراه در دستور کار قرار گرفت.همچنین در راستای تحقق «عدالت آموزشی» و به‌منظور بهره‌مندی تمامی دانش‌آموزان کشور از مزایای آموزش مجازی، ۳۸ هزار و ۳۳۳ مدرسه شهری و ۳۸ هزار و ۶۷ مدرسه روستایی به پوشش شبکه هوشمند مدارس کشور خواهند پیوست.بر اساس این گزارش بزودی تمامی مدارس کشور تحت پوشش شبکه هوشمند قرار می‌گیرند.

 سرقت پیامک و لیست تماس کاربران با بدافزار «جوکر»

مرکز افتا نسبت به فعالیت مجدد بدافزار «جوکر» که یکی از بزرگترین خانواده‌های بدافزارهای اندرویدی محسوب می‌شود هشدار داد و اعلام کرد: این بدافزار SMS و لیست تماس کاربران را سرقت می‌کند. به گزارش «ایران»، جوکر (Joker Malware) یکی از بزرگترین خانواده‌های بدافزار است که به طور مداوم دستگاه‌های اندروید را هدف قرار می‌دهد. این بدافزار با ایجاد تغییر کد، روش‌های اجرایی یا تکنیک‌های بازیابی محموله، بار دیگر در گوگل پلی ظاهر شده است.محققان امنیتی تیم تحقیقاتی Zscaler ThreatLabZ بارگذاری منظم فایل‌های آلوده به بدافزار را در فروشگاه گوگل پلی شناسایی کرده‌اند.
محققان سه سناریوی مختلف در این آلودگی را بررسی کردند:سناریو اول: برنامه مخرب URL C&C را برای دانلود مستقیم در برنامه جاسازی کرده و پس از نصب برنامه مخرب، برای دانلود با سرور C&C تماس می‌گیرد.سناریو دوم: برنامه‌های مخرب stager payload را اضافه می‌کنند. وظیفه این stager payload این است که براحتی payload URL نهایی را از کد بازیابی کرده و سپس دانلود و اجرا می‌کند.
سناریو سوم: برنامه‌های آلوده برای دانلود payload نهایی، payload دو مرحله‌ای دارند. برنامه آلوده Google Play مرحله اول payload را دانلود می‌کند که سپس مرحله دوم payload هم دانلود شده و در نهایت payload نهایی Joker را دانلود می‌کند.

خسرو سلجوقی
کارشناس فضای مجازی
به‌تازگی خبر ایجاد کنسرسیوم تولید و نشر محتوا در فضای مجازی منتشر شده است. باید گفت وجود هر نوع تشکلی برای تولید و نشر محتوا در فضای مجازی خوب است اما واقعاً نمی‌دانم چقدر با ایجاد و راه‌اندازی کنسرسیوم تولید و نشر محتوا در فضای مجازی بتوان به تولید و نشر محتوا در این فضا کمک کرد. کنسرسیوم را معمولاً از این جهت تشکیل می‌دهند تا بتوانند وارد مناقصه‌ای شوند که شرکت‌ها به تنهایی قادر به ورود به آن نیستند از این‌رو در قالب کنسرسیوم وارد می‌شوند تا ظرفیت‌های خود را روی هم گذاشته و افزایش دهند تا بتوانند وارد مناقصه شوند. به‌نظرم بهتر است به‌جای کنسرسیوم، خوشه اقتصادی در حوزه تولید و نشر محتوا در فضای مجازی شکل بگیرد. چون در خوشه اقتصادی دیگر بحث ورود به مناقصه مطرح نیست، بلکه برای این است که بتواند بخشی از بازار بین‌المللی را به‌دست آورد و اینکه ظرفیت‌های تکمیلی در زنجیره باشند.
به‌نظرم اگر خوشه اقتصادی را راه‌اندازی کنند بهتر می‌توان در حوزه تولید و نشر محتوا در فضای مجازی جواب گرفت. وقتی من مسئولیت 10 برابر کردن تولید محتوا وتوسعه محتوای فضای مجازی کودکان را بر عهده داشتم طبق تحقیقاتی که انجام شد، یکی از راهکارهای خوب در این زمینه تولید محتوای فاخر ایجاد خوشه اقتصادی مطرح شد از این‌رو اگر بتوانیم چند خوشه اقتصادی تولید محتوا داشته باشیم اتفاق مبارکی خواهد بود. این را باید بگویم که خوشه اقتصادی در کشورهای جهان سوم و در حال توسعه به‌دلیل کمبود سرمایه اجتماعی نقش دولت‌ها در انجام «سزارین» است. به این معنا که خوشه اقتصادی قبل از اینکه بلوغش رسیده باشد دولت کمک کند تا شاهد تولد زودرس باشیم.اما خوشه اقتصادی چیست؟ خوشه به تجمعی از واحدهای کسب‌وکار گفته می‌شود که به‌صورت بخشی و جغرافیایی تمرکزیافته، در بستر ارتباط و تکمیل فعالیت‌های همدیگر به تولید و عرضه تعدادی کالا و خدمات می‌پردازند و با چالش‌ها و فرصت‌های مشترک مواجه هستند در این میان اولین ذینفعان آن نیز خود فعالان اصلی هستند. افرادی که دارای کسب‌وکار در حوزه تولید و نشر و محتوا هستند مانند اعضا.
دومین ذینفعان با یک‌لایه دیگری، افرادی هستند که در این موضوع خدمت می‌گیرند. مانند برنامه‌نویسان، گرافیست‌ها یا تأمین‌کنندگان مثل تولیدکنندگان محتوا، نهادهای پشتیبان مانند دولت و جامعه است. پس عملاً ذینفعان یک خوشه نه ‌فقط شامل واحدهای کسب‌وکار بلکه علاوه بر تأمین‌کنندگان مواد اولیه، پیمانکاران فرعی، خریداران، صادرکنندگان، نهادهای پشتیبان حتی مشاوران و خدمات دهندگان عمومی، واحدهای مرتبط با سامانه‌های حمل‌ونقل و سایر تأمین‌کنندگان که تولید در خوشه را به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم تسهیل می‌کند، دربرمی‌گیرد. در کنار اینها گروه‌هایی مانند اتحادیه، گروه‌های همیار، تعاونی‌ها، NGOها که ترغیب‌کننده بخش‌های مختلف کسب‌وکار خوشه هستند نیز قرار می‌گیرند.
پس تعریف خوشه‌های اقتصادی به این صورت است که از تجمع شرکت‌هایی که در زمینه‌های مشابه یا مرتبط فعالیت می‌کنند، این شرکت‌ها می‌توانند از مزایایی از قبیل صرفه‌جویی‌های ناشی از مقیاس و تنوع، انتقال دانش و فناوری، افزایش رقابت‌پذیری و... برخوردار شوند و کارآیی جمعی(صرفه‌جویی بیرونی شامل استفاده از مکان‌های بلااستفاده با هزینه کمتر و مزایای اقدام اشتراکی مانند طراحی، بازاریابی، فروش، توزیع، تأمین مالی، آموزش نیروی انسانی و غیره) حاصل می‌شود.خوشه‌های اقتصادی عموماً به‌عنوان گروهی از بنگاه‌های تجاری و سازمان‌های غیرتجاری تعریف می‌شوند و عنصر کلیدی برای اعضای گروه، رقابتی عمل کردن آنهاست، آنچه این خوشه‌ها را به یکدیگر مرتبط می‌سازد، روابط متقابل بنگاه‌های عضو در آنها به‌عنوان خریدار و عرضه‌کننده نیازهای یکدیگر، استفاده از فناوری‌های مشترک، خریداران مشترک، کانال‌های توزیع مشترک، مشاوره و ذخیره نیروی کار همگانی است. در نهایت باید گفت یک خوشه اقتصادی مجموعه‌ای از بنگاه‌های تجاری و غیرتجاری متمرکز در یک مکان جغرافیایی در یک منطقه اقتصادی را شامل می‌شود که برای تولید یک یا چند محصول نهایی مشابه و مرتبط برای کسب صرفه‌های اقتصادی بیرونی با یکدیگر ارتباطات عمودی و افقی برقرار کرده و ضمن رقابت با یکدیگر در بسیاری از موارد همکاری جمعی و اقدامات مشترک دارند. ارتباط درونی این بنگاه‌ها کاهش‌دهنده هزینه‌ها و تسهیل‌کننده، دسترسی به نهاده‌ها، دانش و فناوری تولید، بازارهای فروش و تأمین نیازهای مشتری خواهد بود.
اما مسئولیت اجرایی یک پروژه توسعه خوشه‌ای با کیست؟ معمولاً پروژه‌های توسعه خوشه‌ای با مسئولیت سازمان‌های توسعه‌ای، عمومی و گاهی فعالان درون خوشه صورت می‌گیرد. مسئولیت مستقیم راهبردی یک پروژه توسعه خوشه‌ای بر عهده عامل توسعه خوشه (Cluster Development Agent= CDA) است که مشخصات عامل توسعه نیز عموماً فردی است با تحصیلات دانشگاهی مرتبط (ترجیحاً مهندسی صنایع، اقتصاد و مدیریت) و تجربه کافی (حداقل 4-5 سال) در حوزه صنایع کوچک و متوسط که دارای قابلیت‌های رهبری، ایجاد ارتباط مثبت و اثربخش، قدرت تحلیل اقتصاد کسب‌وکار، آشنا به رویکردهای کل‌گرا و نظام‌مند، مدیریت راهبردی، توان حل تعارضات، روحیه پویا و فعال و ترجیحاً دارای سن بین 50-30 سال.
در خوشه شرکت‌های کوچک به‌دنبال تشکیل شرکت مرجع یا شرکت مادر هستند و به‌صورت شرکت ثبت می‌شود که سهام آن در اختیار شرکت‌های تشکیل‌دهنده است و تمام شرکت‌های مربوطه می‌توانند سهام شرکت خوشه را خریداری کنند. خوشه باید از 2 قابلیت R&D به‌دلیل برگشت اقتصادی بسیار بالا و نمانام (برند) برخوردار باشد و با تضمین کیفیت و انجام کنترل کیفی و دارای شورای نظارتی است، استفاده کند.
اما تفاوت خوشه با تعاونی‌ها و اصناف چیست؟ در خوشه بخش‌های مختلف تولیدات و خدمات در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند در تعاونی تمام مجموعه یکی است و در صنف یک نفر وکیل بقیه اعضاست. خوشه‌ها می‌توانند سهامی عام باشند سهامی خاص باشند یا تعاونی، اما خود خوشه دارای ساختار خاص خودش است.
موضوع مهم حال حاضر درباره خوشه این است که اول باید این شرکت مادر را بپذیریم. دوم تعیین سهام و اندازه سهام، سهامداران بالقوه و سقف سهام هر فرد عضو و قید آن در اساسنامه تعیین شود.