مریم طالشی
گزارش نویس
این روزها سرش خلوت است، مشتری کم شده و کالا هم. روزهایی بود که فرصت سر خاراندن پیدا نمی‌کرد از بس باید جواب مشتری‌ها را می‌داد. برای یکی رژ لب روی دستش تست می‌کرد و به آن یکی درباره فلان محصول توضیح می‌داد. شب‌های عید و مناسبت‌ها که دیگر فروشگاه غلغله بود. حالا اما وضعیت به کل فرق کرده است.
نرگس، فروشنده لوازم آرایش در یکی از فروشگاه‌های بزرگ تهران از این روزها می‌گوید: «اول کرونا و زمان قرنطینه که خب بسته بودیم. وقتی اجازه بازگشایی دادند، روزهای اول مردم با ترس می‌آمدند. حتی می‌ترسیدند عطر بو کنند یا لوازم آرایش را روی پوستشان تست کنند. بعضی‌ها هم البته خیلی حالت ذوق‌زدگی داشتند از اینکه دوباره می‌توانند برای خرید به فروشگاه بیایند. مدتی که گذشت اوضاع کمی عادی شد. این مال زمانی است که کرونا فروکش کرده و آمار ابتلا پایین آمده بود. مردم با ماسک می‌آمدند و خریدشان را می‌کردند و فروشگاه هم تقریباً مثل قبل شلوغ بود. الان ولی مدتی است که دوباره خلوت شده. هم به خاطر کروناست و هم اینکه جنس کم شده و واردات هم نداریم و مجموعه محصولات آرایشی وارداتی هم خیلی ناقص است. وقتی مشتری می‌آید و چندبار سراغ یک جنسی را می‌گیرد و می‌بیند نداریم، معلوم است که دیگر نمی‌آید. ما هم نمی‌توانیم دروغ بگوییم که منتظر باشد تا آن جنس را بیاوریم. صادقانه می‌گوییم که دیگر وارد نمی‌شود.»
علی صابری از دیگر فروشندگان لوازم آرایشی و بهداشتی هم در این باره می‌گوید: «وضعیت اقتصادی مردم خوب نیست و مسلماً در این شرایط لوازم آرایش جزو اولویت‌شان نیست و اگر تا قبل کسانی حتی برای تفنن چنین خریدهایی می‌کردند، دیگر سراغش نمی‌روند. الان قیمت لوازم آرایشی حداقل 20 درصد افزایش پیدا کرده و همین هم عاملی است برای کسادی این بازار. بعضی از مغازه‌دارها در این صنف حتی شنیده‌ام که تغییر شغل داده‌اند. واردات را هم که ممنوع کرده‌اند. از طرفی مشابه داخلی برای همه اجناس وجود ندارد و همین هم قاچاق را زیاد می‌کند. به هرحال هرچقدر بگوییم لوازم آرایشی ضروری نیست اما نمی‌توانیم مردم را به کل از مصرف آن منع کنیم.»
استندهای خلوت لوازم آرایش در فروشگاه‌ها، مشتری‌ها را به خرید ترغیب نمی‌کند. از طرفی کرونا هم هست و دیگر مثل قبل بساط مهمانی و عروسی برپا نیست.
«وقتی کسی جایی نمی‌رود، چرا باید مثل قبل لوازم آرایش بخرد؟! قبلاً که عروسی‌ها بود فروش هم زیاد بود. به هرحال هر خانمی که اهل آرایش کردن هم نبود، این‌جور مواقع برای خودش چند تکه لوازم می‌خرید. علاوه‌برآن خود خریدهای عروسی هم بود که الان آن هم کم شده. یا اینکه خیلی‌ها برای کادو دادن لوازم آرایش می‌خریدند که با توجه به اینکه مراسم و مهمانی برگزار نمی‌شود، دیگر برای این مورد هم خیلی مراجعه نمی‌کنند. در ضمن بحث قیمت هم هست. شما یک دانه رژ لب معمولی بخواهید بخرید 150 تا 200 هزار تومان قیمت دارد که تازه به چشم هم نمی‌آید. قبلاً با همین مبلغ می‌شد حداقل سه تکه لوازم خرید.»
این را مرجان سمایی، فروشنده لوازم آرایش می‌گوید. او از بیکاری برخی همکارانش می‌گوید که بعد از کرونا اتفاق افتاده و دلیلش هم کسادی بازار است و اینکه دیگر به آن تعداد فروشنده نیازی نیست.
عمده فروشان لوازم آرایش هم حرف‌های مشابهی می‌زنند. از آن جمله عبدالرضا قهرمان است که سال‌هاست در کار پخش لوازم آرایشی است. «از دو سال پیش واردات لوازم آرایش به دلیل لوکس بودن آن ممنوع شد. خب گفتند دلیلش این است که سلامت زنان را به خطر می‌اندازد و آنها به خاطر تبلیغات ماهواره‌ای سراغ خرید و مصرف بیشتر می‌روند. حتی اگر اینطور باشد هم با ممنوعیت مشکل حل نمی‌شود. کسی که دنبال چیزی باشد بالاخره پیدایش می‌کند. چرا نمی‌گویند که این کار قاچاق را زیاد کرده؟ همین کولبرها را ببینید از مرز چقدر لوازم آرایش رد می‌کنند. قبلاً هم بوده اما حالا بیشتر شده. از طرفی باید کارگاه‌های غیرمجاز تولید لوازم آرایش را هم در نظر گرفت. الان به اسم تولید داخلی دیگر هرکسی هرکاری دلش می‌خواهد می‌کند. طرف در یک کارگاه زیرپله‌ای معلوم نیست با چه موادی لاک ناخن تولید می‌کند و یک مارک ایرانی می‌چسباند رویش و می‌گوید تولید داخلی با افتخار. تولید داخل هم قانون و ضابطه‌ای دارد. این‌طور نیست که هرکس هرچه دلش خواست تولید کند و به اسم محصول ایرانی به مردم بفروشد. متأسفانه این موارد زیاد است و خیلی هم نظارتی روی آن نیست.
چون اولویت خرید قشر زیادی با قیمت کم است، محصولات ارزان بی‌کیفیت طرفدار پیدا کرده‌اند درحالی‌که چنین محصولاتی مستقیم با سلامت مردم ارتباط دارند. نرم‌کننده آلمانی که 21 هزار تومان قیمت داشت، الان شده 120 هزار تومان. طرف همین جا پر می‌کند و می‌فروشد 40 هزار تومان. مشتری هم فکر می‌کند ارزان خریده. ما الان بیشتر لوازم آرایشی ترک پخش می‌کنیم که قیمتش مناسبتر است. لوازم آرایش ایرانی می‌توانم بگویم اگر هم داریم، خیلی محدود است و شامل همه محصولات نیست، چیزهایی در حد کرم پودر و کانسیلر در ایران تولید می‌شود و کیفیتش هم بد نیست اما از لحاظ محصولات دیگر ضعیف هستیم.»
برای مشتری‌ها دل و دماغی نمانده که خرید کنند. کرونا که آمد، حوصله خیلی کارها دیگر باقی نماند. «الان که به ندرت از خانه بیرون می‌روم احساس می‌کنم اینکه لوازم آرایش بخرم، پول دور ریختن است. فقط هم لوازم آرایش نیست. قبلاً هرجا رد می‌شدم یک شال یا روسری خوشم می‌آمد برای خودم می‌گرفتم اما وقتی بیرون نمی‌روم، برای چه خرید کنم؟ بیرون هم که می‌رویم زیر ماسک اصلاً آرایش کردن ندارد. یک رژلب بزنی به همه جا پخش می‌شود. البته این را هم بگویم که برای خود من تجربه بدی نبوده. هم می‌بینم پول کمتری صرف خرید این چیزها می‌کنم و هم اینکه پوستم سالم‌تر شده. راستش را بخواهید خود من از جمله کسانی بودم که به اصطلاح تا سر کوچه هم می‌خواستم بروم، باید آرایش می‌کردم ولی الان مدتی است این کار را نمی‌کنم و عادت کرده‌ام. می‌بینم زیاد هم بد نیست.»
زن جوان این را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «از طرفی به خاطر گرانی، احتمال اینکه جنس تقلبی بخریم بیشتر شده و این هم باعث می‌شود رغبتی به خرید نشان ندهیم.»
عطیه، فروشنده لوازم آرایش در مترو هم این روزها از کار راضی نیست. دختر لاغراندامی است که او را در واگن قطار می‌بینم. اسمش را یکی از همکارهایش که انگار مدتی است او را ندیده، صدا می‌زند. با هم احوالپرسی می‌کنند. بعد از آن عطیه به روال همیشه شروع می‌کند به معرفی اجناسش: «خانم‌ها ریمل ضدآب دارم، جنس عالی در دو رنگ مشکی و سرمه‌ای. خط چشم کوزه‌ای و ماژیکی، هرکه برده راضی بوده. مداد چشم گربه‌ای، بکش و خوشگل شو!» دو تا دختر به خرید تمایل نشان می‌دهند. عطیه خط چشم‌ها را نشان‌شان می‌دهد. رژ لب دیگر در بساطش نیست چون می‌گوید کسی رژ نمی‌برد. همه دنبال خط چشم و ریمل‌اند چون فقط آرایش چشم است که از زیر ماسک دیده می‌شود.