صفحه 8

گروه اقتصادی: مصرف کنندگان می‌گویند در این چندماه قیمت شیر چند بار افزایش داشته و هر بار که برای خرید مراجعه می‌کنند قیمت جدیدی روی بسته‌بندی درج شده است؛ اما سخنگوی انجمن صنایع لبنی تأکید می‌کند که قیمت لبنیات از ابتدای سال تا کنون فقط در تیرماه وآن هم با مجوز ستاد تنظیم بازار افزایش پیدا کرد. ستاد تنظیم بازار چهارم تیرماه در مصوبه‌ای مجوز افزایش قیمت شیر را صادر کرد. براساس تصمیم این ستاد، قیمت شیر خام به‌ازای هرکیلو 2900 تومان تعیین شد. همچنین با توجه به افزایش قیمت شیرخام، مجوز افزایش قیمت محصولات لبنی مشمول نرخ‌گذاری از متوسط 22 درصد تا سقف 28 درصد صادر شد.
صفحه 9 را بخوانید

احمد خوروش
عضو اتاق بازرگانی ایران
روز گذشته حسین مدرس خیابانی وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت در مجلس شورای اسلامی رأی نیاورد و این اتفاق برای اهالی صنعت و تجارت که این روزها با مشکلات متعددی دست به گریبان هستند، خبر ناگواری بود. همان‌طور که هفته‌های پیش بخش خصوصی اظهار کرده بود وی گزینه مناسبی برای وزارت صمت بود زیرا هم تجربه کار در بخش بازرگانی را داشت و هم در مدت سه ماهه وزارت صنعت، معدن و تجارت را بخوبی مدیریت کرده بود.
صفحه 10 را بخوانید

رئیس کل بانک مرکزی در یادداشتی، به بیان نکاتی درباره مدیریت نقدینگی پرداخت. به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی عبدالناصر همتی در صفحه شخصی اینستاگرام خود نوشت: طرح فروش اوراق ریالی سلف نفتی که عملاً فروش قطعی می‌باشد و تحویل آن دو سال دیگر خواهد بود، دو ویژگی دارد: ۱- انتظارات تورمی را مدیریت می‌کند. ۲- نسبت به اوراق قرضه کم هزینه‌تر و قابل مدیریت‌تر است و همزمان سود بیشتری نیز برای دارنده این اوراق دارد. البته، واضح است که برای موفقیت این طرح، توافق تمام ارکان نظام و با تکیه بر نظرات دقیق کارشناسان، ضروری است. انتشار هر گونه اوراق، روش تجربه شده در همه دنیا برای هموار‌سازی هزینه‌های دولت و کاهش نوسانات اقتصاد کلان است و بحث‌هایی مانند آینده فروشی یا بدهکاری دولت‌های آینده، چندان با ادبیات اقتصادی همخوانی ندارد. دولت‌ها همواره با سیاست‌های مالی در اقتصاد حضور دارند. در هر صورت، اگر با منابع چهارگانه بالا، کسری بودجه تأمین نشود، استقراض از بانک مرکزی، حتی اگر غیرمستقیم باشد موجب رشد بیشتر نقدینگی و تورم در سال‌های آتی و متضرر شدن مردم در آینده خواهد بود.

گروه اقتصادی | گزارش مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی نشان می‌دهد تهرانی‌ها با سهم ۲۱.۴ درصدی در صدر دریافت بیمه بیکاری کرونا قرار داشته‌اند. این گزارش که  با عنوان «بررسی نقش و کارکرد صندوق بیمه بیکاری در بحران کرونا» به‌تازگی توسط «مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی» با همکاری مرکز فناوری اطلاعات، ارتباطات و تحول اداری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، منتشر شده به تأثیر شیوع کرونا بر نرخ بیکاری شهروندان تهرانی می‌پردازد. اینکه کلانشهری مانند تهران میزان بیکاری اش از سایر استان‌ها بیشتر باشد عجیب نیست. با توجه به اینکه میزان مهاجرت از استان‌های دیگر به تهران زیاد است و تعداد مشاغل مختلف اعم از رسمی وغیررسمی در تهران زیاد است، این آمار دور از انتظار نخواهد بود. ذکر این نکته قابل تأمل است که اقدامات در قالب طرح بیمه بیکاری جزو مهمی از سیاست‌های حمایتی اعلام‌شده توسط ایران در مواجهه با کرونا بوده، این گزارش با هدف بررسی نقش طرح‌های بیمه بیکاری در کشورهای منتخب و ایران در مقابله با بحران کنونی تهیه شده است، چرا که بدون داشتن شناخت اولیه از ماهیت و کارکرد طرح‌های بیمه بیکاری، استانداردهای مرتبط با آن، ویژگی‌های اولیه طرح در ایران و کشورهای منتخبی که نمونه بررسی هستند و درنهایت وضعیت صندوق بیمه بیکاری قبل از وقوع بحران کرونا، بحث در خصوص اثرگذاری و نقش این طرح‌ها در بحران کرونا کامل نخواهد شد.این گزارش در دو بخش کلی تنظیم شده است؛ بخش اول در5 فصل با موضوعاتی شامل وضعیت صندوق بیمه بیکاری در کشور طی سال‌های اخیر، نرخ رشد تعداد مقرری‌بگیران بیکاری، نسبت جنسی، سنی و استانی آنها و مشاغلی که بیشترین تعداد مقرری‌بگیران را داشته‌اند، عمدتاً به شناخت اولیه و شرایط پایۀ قبل از بحران کرونا در حوزه بیمه بیکاری اختصاص دارد و بخش دوم در سه فصل به‌طور ویژه به کارکرد طرح‌های بیمۀ بیکاری در هنگام این بحران می‌پردازد و مواجهه صندوق‌های بیمه‌ای21 کشور از جمله امریکا، آلمان، چین، روسیه و غیره را ترسیم و با تجربۀ ایران مقایسه می‌کند. در تبیین تجربۀ ایران، نحوه راه‌اندازی سامانه ثبت درخواست بیمه بیکاری در شرایط کرونا، چگونگی کارکرد آن و وضعیت سامانه با جزئیات مورد بحث قرار گرفته است.
روند تغییرات آماری در مقرری‌بگیران بیکاری
براساس این گزارش، تعداد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری طی سال های اخیر روندی صعودی داشته و به حدود 239 هزار نفر در سال 97 رسیده که تا حدود زیادی محصول وضعیت رکودی حاکم بر کشور بوده است. همچنین نرخ رشد تعداد مقرری‌بگیران بیکاری بسیار پرنوسان بوده اما به‌طور متوسط، این نرخ از سال 69 تا 97، حدود 10.27 درصد بوده است.بر پایه این آمارها، از آنجا‌ که جمعیت مشمول صندوق بیمه بیکاری، تنها به مشمولین قانون کار، قانون تأمین اجتماعی و قانون بیمه بیکاری محدود است، درصد پوشش آن نسبت به کل بیکاران در کشورنیز بسیار محدود است.در خصوص مقدار این مقرری‌ها، با وجود نرخ جایگزینی نسبتاً بالای مقرری بیکاری در ایران که بین 55 تا 80 درصد متوسط دستمزد در 90 روز قبل از بیکاری است، به‌دلیل روند صعودی تورم، قدرت خرید مقرری‌های‌ پرداختی در طول سال‌های اخیر کاهش یافته است. میانگین مقرری بیکاری در سال98 تقریبا2.7 میلیون تومان معادل 1.8 برابر حداقل مزد در این سال، به‌ترتیب معادل 67.8 و 59.2 درصد متوسط هزینۀ خالص و متوسط درآمد یک خانوار شهری در همان سال بوده است.
مردان و جوانان صدر نشین شدند
براساس گزارش مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، تعداد مقرری‌بگیران مرد در سال 92 نزدیک به 3 برابر مقرری‌بگیران زن بوده که تا سال 96 به 2.4 برابر کاهش پیدا کرده است.همچنین بیشترین برقراری‌های جدید در ردۀ سنی 25 تا 34 سال و سپس 35 تا 44 سال است که این امر از آنجا ناشی می‌شود که معمولاً افراد با سابقۀ شغلی کمتر بیشتر در معرض تعدیل قرار دارند.استان‌های‌ تهران، اصفهان، خراسان رضوی، البرز، آذربایجان شرقی، فارس، مازندران، گیلان، قزوین و خوزستان به‌ترتیب10 استان با بیشترین تعداد بیمۀ بیکاری برقرارشده هستند.
 بیشترین مشاغل بیکار
بیمه‌شدگان بخش فلزات اساسی، ماشین‌های الکتریکی و غیرالکتریکی، خدمات، تجارت، بانک، بیمه، مستغلات، صنایع محصولات شیمیایی و کائوچوئی، صنایع مواد غذایی و دخانیات به‌ترتیب با 21، 16، 14، 13 و 11 درصد حوزۀ فعالیت عمده مقرری‌بگیران سال 96 را تشکیل می‌دهند.براساس آمار موجود، حدود 62 درصد بیمه‌شدگانِ مشمول بیمۀ بیکاری در سال 96 به‌دلیل اتمام قرارداد و 27 درصد آنها به علت عدم‌نیاز کارفرما، مقرری‌بگیر بیکاری شده‌اند. تعطیلی کارگاه، حوادث غیرمترقبه و اخراج موجه، هر کدام با سهم تقریباً 3 درصد، سه علت مهم دیگر وقوع بیکاری در بین مقرری‌بگیران بوده‌اند.
 17 هزار بیمه بیکاری در هر ماه
از زمان راه‌اندازی سامانه ثبت درخواست بیمۀ بیکاری در کشور تا پایان روز دهم تیرماه99، مجموعا بیش از 855 هزار نفر در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند که 716 هزار نفر از آنها در پالایش اولیه مشمول شناخته شده‌اند. تهران با بیش از 153 هزار مشمول، 21.4 درصد از کل مشمولین بیمۀ بیکاری را به خود اختصاص داده و پس‌ از آن، استان‌های فارس، اصفهان، خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، خوزستان، مازندران، البرز، گیلان و کرمان به‌ترتیب در رده‌های بعدی قرار دارند.
به گزارش تسنیم، براساس گزارش مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، تعداد ثبت‌نام شدگان در سامانه بیمه بیکاری در ماه‌های مورد نظر نوسان زیادی داشته است، به‌طوری که حدود 371 هزار نفر از بیمه‌شدگان مشمول بیمۀ بیکاری در اسفند 98 بیکار شده‌اند. این رقم در ماه فروردین 99 به 303 هزار نفر و در اردیبهشت‌ به 18.929 نفر کاهش یافت. رقم اخیر به مقدار متوسط تعداد مقرری‌های برقرارشده در شرایط قبل از بحران نزدیک است؛ بر اساس سالنامۀ آماری بیمه بیکاری سال 96به‌طورمتوسط در هر ماه 17 هزار بیمه بیکاری برقرار شده است.

گروه اقتصادی | در روزهای اخیر وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد که کشورش خط لوله گاز نورد استریم - ۲ را تکمیل خواهد کرد. رویترز این خبر را درحالی به‌نقل از سرگئی لاوروف منتشر کرد که امریکا از هیچ تلاشی برای توقف ساخت این خط لوله دریغ نکرده است. در رقابت استراتژیکی که بین بزرگترین صادرکنندگان گاز جهان شکل گرفته، امریکا به‌عنوان یک تازه وارد به اشکال مختلفی سعی می‌کند که بازار را در دست بگیرد و در این میان رقابت تنگاتنگ و حتی جنگ گازی با روسیه به راه انداخته که در این رقابت روسیه نیز حاضر به عقب نشینی نیست.
ایالات متحده در راستای توقف ساخت خط لوله گاز نورد استریم -۲ که مقصد نهایی آن آلمان است، ابتدا سعی کرد که آلمان را متقاعد کند تا وابستگی خود به روسیه را کاهش دهد. اقدام بعدی امریکا تهدید به تحریم کشتی‌هایی بود که در ساخت این خط لوله دخیل باشند و سبب توقف این پروژه برای مدتی شد. اگرچه این اقدام امریکا آغاز به‌ کار این خط لوله را به تعویق انداخت، اما روسیه قصد دارد به تنهایی آن را تکمیل کند.
در ماه دسامبر تحریم خط لوله نورد استریم- ۲، روند اجرایی این پروژه را به حال تعلیق درآورد اما حالا روسیه اعلام کرده که می‌خواهد این خط لوله را به‌عنوان یکی از خطوط گازی مهم خود تکمیل کند و حاضر به واگذاری میدان به رقیب خود و کناره‌گیری نیست.
در این زمینه محمد حسین عادلی، دبیرکل سابق مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) به «ایران» می‌گوید: «بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز جهان امریکا، روسیه و ایران هستند اما در بازار جهانی این کالا بزرگ‌ترین صادرکنندگان امریکا و روسیه و سپس قطر هستند. کانادا، الجزایر، ترکمنستان، استرالیا، مالزی و اندونزی در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند. این کشورها همگی مدتی است که درگیر جنگ گاز و رقابت استراتژیک هستند و در این رقابت امریکا، روسیه، قطر، استرالیا، کانادا و الجزایر در صدر قرار دارند.»
او با اشاره به اینکه رقابت سختی میان امریکا و روسیه بر سر بازار اروپا شکل گرفته، توضیح می‌دهد: «امریکا از دو سال پیش صادرات گاز را آغاز کرده و می‌خواهد اروپا از نظر انرژی به روسیه وابسته نباشد. از این رو، بر سر خط لوله «نورد استریم - ۲» که از روسیه به آلمان می‌رود، نزاعی میان دو کشور شکل گرفته است. امریکایی‌ها نمی‌خواهند که به روسیه اجازه ساخت این خط لوله را بدهند و برای آن می‌جنگند.»
عقب نشینی ایران از بازار اروپا
ایران زمانی در پی کشیدن خط لوله به اروپا و حضور در این بازار جذاب گاز بود. به‌طوری که عادلی می‌گوید: زمانی قرار بود برای متنوع کردن منابع انرژی اروپا ایران خط لوله‌ای را از طریق ترکیه به اروپا بکشد و گاز خود را صادر کند.»
اما آنچه اجازه نداد این پروژه به سر انجام برسد، تحریم‌ها و فشارهای خارجی بود. مانند آنچه اکنون بر روسیه اعمال می‌شود تا طرح‌های امریکا برای افزایش عرضه گاز طبیعی مایع‌شده (ال‌ان‌جی) به اروپا جایگزین آن شود.
دبیرکل سابق مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) می‌گوید: «برنامه ایران برای صادرات گاز به اروپا با ممانعت امریکا روبه‌رو و بتدریج به دست فراموشی سپرده شد. درحالی که سال‌ها پیش وقتی ایران به‌دنبال احداث این خط لوله بود، اروپا کمتر از ۳۰ درصد به گاز روسیه وابستگی داشت. اما امروز این قاره بیش از ۴۰ درصد به گاز روسیه وابسته است. با همین روند تا ۲۰ سال دیگر حداقل ۴۵ درصد تأمین گاز اروپا از روسیه خواهد بود و این وابستگی اهمیت استراتژیک برای روسیه ایجاد می‌کند. به‌همین خاطر امریکا علاوه بر اینکه می‌خواهد بر بازار گاز اروپا تسلط داشته باشد، به‌دنبال رقابت استراتژیک نیز با روسیه است. از این رو، خطوط لوله دیگر که همه در رقابت با روسیه است، مورد حمایت امریکا قرار دارد.»
خط لوله «نورد استریم - ۲» ظرفیتی معادل ۵۵ میلیارد متر مکعب در سال انتقال گاز دارد. این خط لوله که مراحل نهایی خود را می‌گذراند، با چالش‌های سختی روبه‌رو شده، ولی با توجه به رایزنی‌هایی که بین روسیه و آلمان صورت گرفت ساخت آن شروع شد و اکنون در مراحل پایانی قرار دارد. اتحادیه اروپا به‌خاطر تحولات اوکراین ابتدا مخالف بود ولی بتدریج با رایزنی‌های شدید روسیه از مواضع منفی خود دست کشیدند. اکنون فقط دانمارک باقی مانده است تا با این خط لوله موافقت کند و برخی کشورهای اروپایی مانند لهستان که روابط سردی با روسیه دارند، ترجیح داده‌اند از امریکا ال ان جی خریداری کنند.
براساس برآورد مؤسسه وود مکنزی، افزایش واردات گاز از روسیه به زیان صادرکنندگان ال‌ان‌جی امریکا خواهد بود و اکنون که پای ال‌ان‌جی امریکا به این بازار باز شده و خط لوله «نورد استریم - ۲» نیز بزودی به نتیجه خواهد رسید؛ رقابت برای تمام کشورهای تولیدکننده گاز سخت‌تر و دستیابی به بازار گاز اروپا پیچیده‌تر شده است. به طوری که شاید دیگر حتی اگر ایران هم بتواند به این قاره گاز صادر کند، جایی برای گاز ایران باقی نمانده باشد.