1325 را باید سال «درگیری‌های داخلی» و رودررویی حکومت مرکزی با فرقه‌ها و گروه‌های مخالف دانست. ماه‌هایی که محمدرضا شاه جوان بعد از پایان جنگ جهانی دوم تلاش می‌کرد ارتش‌های خارجی را راضی به خروج از کشور کند و همزمان با فرقه‌های دموکرات آذربایجان (به رهبری پیشه‌وری) و فرقه دموکرات کردستان (به رهبری قاضی محمد) درگیر شده بود. اما قصه رو در رویی‌های داخلی تنها به شمال غربی ایران ختم نشد زیرا در جنوب کشور هم عشایر و ایلات جنوب مرکب از سران ایلات قشقایی، حیات داوودی، ممسنی، بویراحمدی و کوهمره‌ای گردهم آمدند و «نهضت جنوب» را علیه حکومت پهلوی دوم شکل دادند.
نهضتی که البته ریشه‌های شکل‌گیری اش به بعد از شهریور 1320 باز می‌گردد زمانی که بعد از بیش از یک دهه سیاست «تخته قاپو» (یکجانشینی اجباری) کردن عشایر؛ آنها مجدداً از روستاهای اجباری خارج و به زندگی کوچ نشینی خود بازگشتند. در این بین تعدادی از بزرگان ایلات عشایر جنوب که تا آن زمان در تبعید یا زندانی بودند مانند ناصر و خسرو قشقایی (پسران صولت‌الدوله قشقایی ‏رئیس ایل) به منطقه فارس و جنوب آن بازگشتند و به اعتبار پدر خود را ایخان فارس خواندند و رهبری ایل را برعهده گرفته و ناسازگاری را با دولت مرکزی آغاز کردند. ناصرقشقایی مشهور به ناصرخان گروهی از بزرگان ایلات مختلف، بزرگان شیراز و روحانیون منطقه را در چناراهدار در 12 کیلومتری جنوب شیراز دور هم جمع کرد و پایه‌گذاری «نهضت جنوب» را اعلام کرد. در کتاب‌های مختلف تاریخی نقل شده است افرادی همچون سیدمحمد رضوی، عبدالله امام صمدانی، محی‌الدین مزارعی، ‌محمدحسن‌خان بهبهانی و محمدباقر دستغیب و مدیران روزنامه‌های گلستان و استخر و نیز سردار فاخر حکمت به اتفاق عمادالسلطنه فاطمی استاندار وقت فارس در این جلسه حضور داشتند. جلسه‌ای که در آن ناصرقشقایی رو به حاضران گفت: «با همکاری سران عشایر، نهضتی بر پا کرده‌ایم و از این پس مردم فارس از هر گونه تعرضی مصون هستند. غرض ما از این نهضت تأمین آینده فارس است به سم‌پاشی عناصر ماجراجو نباید ترتیب اثر داد. هر کس سعادت فارسیان را می‌خواهد، ما از جان و دل با او همراهی خواهیم کرد و هر کس با افکار ما موافقت نداشته باشد، باید بداند که فارس با نظر خصمانه به او می‌نگرد.»
همچنین ایلات عشایر جنوب تلگرافی به امضای ناصرقشقایی برای نخست‌وزیر وقت قوام السلطنه ارسال و خواستار اصلاحاتی در اداره کشور همچون:«ترمیم فوری کابینه، تغییر فرماندهان حساس ارتش، محاکمه و مجازات خاطیان دوره رضاشاه، واگذاری کارهای ادارات فارس از لشکری و کشوری به خود اهالی، تشکیل انجمن‌های ایالتی و ولایتی، اتصال راه‌آهن مرکز به شیراز و بندر بوشهر و...» شدند و در پایان تلگراف هم نوشتند: «عموم اهالی اعم از ایلات و شهرستان‌ها برای به‌دست آوردن حقوق پایمال شده خود، قیام خواهند کرد اگر تا دوشنبه اول مهر 1325 تکلیف قطعی معین نشود. هر اتفاقی رخ دهد در مقابل تاریخ و وجدان، مأمور و ملامت نخواهیم بود.» قوام در پاسخ به این نامه با لحنی نصیحت گونه از عشایر خواست دست از این اقدامات و تهدید دولت بردارند و نماینده‌ای برای مذاکره به تهران بفرستند. همچنین او سرلشکر زاهدای را مأمور مذاکره با عشایر کرد و خود با ارسال دستگاهی مخابراتی به شیراز با ناصرخان قشقایی مذاکره کرده و خواستار جلوگیری از رودر رویی عشایر با دولت شد. اما ناصرخان و دیگر رهبران ایلات که از نصیحت‌های قوام خسته شده بودند در نهایت دستور حمله به پاسگاه‌ها و پادگان‌های ارتش را در شیراز، کازرون، بوشهر، جهرم، قیر و کارزین، ممسنی و... صادر کردند. حملاتی که به درگیری‌های خونین و سقوط تعدادی از پادگان‌ها و پاسگاه‌ها، محاصره بخش‌هایی از شیراز و بوشهر منجر شد. در سال 1325 اوج درگیری‌های حکومت مرکزی با عشایر فارس مربوط به کازرون است. سرهنگ یمنی فرمانده لشکر فارس برای مقابله با حمله عشایر و ایجاد ترس در نیروهای آنها دستور داد نقاط تجمع عشایر بمباران شود، اقدامی که البته سربازان عشایر را برای مبارزه با دولت قوام و حکومت مصمم‌تر کرد. در نهایت احمد قوام چند روز بعد از سقوط پادگان کازرون و در آستانه سقوط شیراز تن به مذاکره با ناصرخان و رؤسای ایلات عشایر و مصالحه با آنها داد. دولت و عشایر توافق کردند:«1- نفرات ارتش به تعداد و در موقعیت‌های پیش از نهضت در فارس باقی بمانند و از هر نوع حمله به عشایر خودداری کنند. 2- دولت اعلان عفو عمومی کند. 3- سلاح‌های سنگین و تجهیزات ارتش بلافاصله از سوی عشایر تحویل شود و سلاح‌های سبک پس از شش ماه واگذار شوند. 4- ژاندارمری در فارس باقی بماند و تعدادی از نفرات ارتش در یک هنگ تحت هدایت ناصرخان قشقایی باشند.»

لیلا ابراهیمیان/هفتاد و چهار سال از برگزاری نخستین کنگره نویسندگان ایران می‌گذرد؛ پنج سال پس‌از سقوط رضاشاه و پنج سال بعد از تأسیس حزب توده در ایران در تابستان سال ۱۳۲۵ انجمن روابط فرهنگی ایران و اتحاد جماهیر شوروی‌ سوسیالیستی 78 نفر از نویسندگان، شاعران و ادیبان کشور را به ریاست مستشارالدوله در باغ «خانه فرهنگ» گردهم آورد تا نخستین «کنگره‌ نویسندگان ایران» برگزار شود.
هرج‌ ومرج بعد از شهریورماه 1320 کم رنگ شده بود؛ فروپاشی حکومت رضاشاه فضا را برای فعالیت اهالی فرهنگ و روشنفکران مساعدتر کرده بود و همین شد که نویسندگان و هنرمندان ایرانی‌ گرد هم آمدند تا به راهکارهایی برای رهایی از سانسور و دفاع از حقوق صنفی برسند و از دل همین گفت‌وگو‌ها گروه‌هایی چون انجمن هواداران هنر و ادبیات‌ امروز، انجمن نویسندگان دموکرات و چند تشکل دیگر شکل گرفت. کنگره در حضور احمد قوام و سادچیکف، سفیر کبیر دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در ایران افتتاح شد؛ مستشارالدوله بعد از خوشامدگویی به میهمان‌ها چنین گفت:«مدت‌هاست که در دو ملت دوست و همجوار شرط ادامه صفا و صمیمیت در قدم اول تقویت و تزیید روابط است... بهترین راه وصول به مقصود راه فرهنگ است.» بعد از آن ملک‌الشعرای بهار سخنرانی کرد: «ایامی فرا رسیده است که بایستی این فن از طرف خود ملت حمایت شود و مردم دریابند که حیات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی آنها رهین زبان و ادبیات آن‌هاست و برای بقای شخصیت ملی و استقلال سیاسی خود باید از نویسندگان و گویندگان با علاقه و التهاب حمایت نمایند.» در طول یک هفته برگزاری این کنگره افرادی همچون پرویز ناتل‌خانلری، احسان طبری، نیما یوشیج، علی‌‌اصغر حکمت، عبدالحسین نوشین و بزرگ علوی سخنرانی کردند و در روز آخر قطعنامه‌ای صادر شد. دربند پنجم این قطعنامه تأسیس یک کمیسیون و تشکیلات موقتی که بنیاد اتحادیه گویندگان و نویسندگان ایران را پی‌ریزی کند، ضروری عنوان شده است. بسیاری این کنگره را نقطه عطفی برای فرهنگ ایران به شمار آورده‌اند که گفتمانی تازه را در ادبیات فرهنگی آن دوران پدید آورد. این اولین بار بود که در یک مجمع رسمی و با حضور جمع زیادی از نویسندگان، شاعران‌ و هنرمندان نامدار، سخن از «اتحادیه گویندگان و نویسندگان ایران» به میان می‌آمد، طرح موضوع امید آفرین در میان نویسندگان که البته در ادامه زیر سایه اختلاف‌نظرها به فراموشی سپرده شد.

برحسب اطلاع قبلی که به مقامات مسئول داده بودند از چندی به این طرف معلوم شده بود که یک دستگاه فرستنده بی‌سیم متعلق به عناصر مشکوک در تهران کار می‌کند، تا اینکه دیروز مقامات مربوطه نسبت به مغازه رادیو فروشی آرشام در خیابان منوچهری سوء ظن می‌برند. در ساعت ۱۲ چند از نفر مأموران دولتی به مغازه مزبور مراجعه و در میان رادیو‌های او یک دستگاه فرستنده سری 94۸4 ساخت کارخانه نظامی قفقاز مدل سال ۱۹44 می‌یابند.
هنگامی که مأموران دولتی از آرشام رادیوساز می‌پرسند این دستگاه متعلق به چه کسی است، ابتدا اظهار می‌دارد که این دستگاه فرستنده نیست بلکه رادیو گیرنده است اما بلافاصله متخصص، آن را بازرسی می‌نماید و معلوم می‌شود آرشام دروغ می‌گوید و این دستگاه فرستنده است. رادیو ساز هنگامی که خود را وادار به اقرار می‌بیند، ابتدا می‌گوید متعلق به شخصی است، بعد می‌گوید متعلق به سفارت شوروی است.
از او تقاضا می‌شود کسی که از طرف سفارت فرستنده را برای تعمیر به او داده معرفی نماید. در پاسخ می‌گوید از طرف سفارت نبوده بلکه شخصی که وابسته به سفارت بوده آن را برای تعمیر داده است. مأموران دولتی و متخصصین، فرستنده را بازرسی می‌کنند و می‌بینند هیچ عیبی ندارد و بخوبی کار می‌کند. لذا این موضوع بلافاصله صورت مجلس می‌شود و اکنون پرونده امر نزد مقامات مربوطه است.این ششمین دستگاه فرستنده از همین نوع و از همین سیستم و از همین کارخانه سازنده است که در تهران کشف شده و دارندگان آن تمام عناصر مشکوک و معلوم‌الحالی بوده‌اند. منجمله سه عدد آنها در جنوب تهران و یکی در خیابان شاهپور در یک تعمیرگاه اتومبیل و یکی‌دیگر هم در منزل یکی از شاهزاده خانم‌ها به‌دست آمده است.
آنچه که مسلم است دستگاهی که دیروز کشف شده مستقیماً متعلق به سفارت شوروی نبوده زیرا طبق پروتکل مورخه سال ۱۳۲۱ سفارت مزبور بیش از پنج دستگاه فرستنده ندارد که دو عدد آن در تهران و سه عدد در کنسولگری‌ها است و بدون شک این فرستنده از خارج ایران وارد شده و برای ارتباط داخلی و نزدیک سرحدات به‌کار برده می‌شده است زیرا این دستگاه‌ها تا ۱5۰ کیلومتر کار می‌کند. با دستگاه فرستنده یک نقشه کامل هم پیوست بوده که رادیو ساز اصرار داشته آن را تسلیم نکند.
روزنامه آتش - سه‌شنبه 28 آبان 1325

 تهیه و تنظیم:حسن مجیدی

شرکت «سرالکساندر کیپ» در شیراز
قرارداد لوله کشی آب تهران منعقد شد

شهرداری تهران قراردادی با شرکت مهندسی سرالکساندر کیپ، که یک شرکت انگلیسی است منعقد نموده که به موجب آن بنگاه مزبور از طرف شهرداری تهران برای نقشه کشی و طرح و سرپرستی ساختمان، لوله‌های آب جاری تهران اقدام و نظارت نماید. احتمال دارد که تا پنج ماه دیگر این شرکت نقشه لوله کشی شهر تهران را به پایان برساند.این بنگاه در شیراز نیز شروع به مقدمات لوله کشی کرده، مهندسین این بنگاه انگلیسی در لوله کشی آب‌های شهر و مجاری فاضلاب در تمام دنیا معروفیت دارند.
روز نامه کوشش- چهارشنبه 29 آبان 1325

ممانعت از بوق زدن اتومبیل ها

از اداره کل بهداری شهرداری اطلاع می‌دهند، طبق موافقتی که بین اداره کل بهداری شهرداری و اداره راهنمایی و رانندگی شهربانی حاصل گردیده، نصب و استعمال بوق‌هایی که صدای آن زننده و بالنتیجه علاوه بر ایجاد وحشت موجبات ناراحتی مردم را فراهم می‌سازد در وسایط نقلیه ممنوع و از طرف اداره راهنمایی و رانندگی نیز به مأموران مربوطه برای جلوگیری از این عمل، دستور لازم داده شده است.
روزنامه کوشش- جمعه 8 آذر 1325

گشایش کاخ دادگستری

ساخت ساختمان کاخ دادگستری توسط سید محسن صدر (صدرالاشراف) وزیر دادگستری کابینه محمود جم به مناقصه گذاشته شد و شرکت اشکودا از کشور چکسلواکی به‌عنوان پیمانکار، عملیات ساختمانی آن را از فروردین 1317 آغاز کرد. با آغاز جنگ جهانی دوم در اول سپتامبر ۱۹۳۹ - نهم شهریور۱۳۱۸ کار ساخت بنا متوقف ماند و در نهایت در سال 1325 افتتاح شد.گابریل گورکیان، معمار برجسته ارمنی، این بنا را با 550 اتاق و سالن و هفت حیاط در سبک معماری نوکلاسیک طراحی و مجسمه‌های بانوی عدالت اثر ابوالحسن صدیقی و انوشیروان دادگر اثر غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ نیز این ساختمان را تبدیل به یک اثر تاریخی کرده است.
«سه ساعت بعد‌از ظهر دیروز کاخ دادگستری که اخیراً ساختمان آن به پایان رسیده در پیشگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی رسماً گشایش یافت. قبل از تشریف فرمایی مرکب شاهانه، آقای نخست‌وزیر [احمد قوام‌السلطنه] و آقایان وزیران رئیس و دادستان دیوان کشور و رؤسای عالی مقام دوایر قضایی و اداری در محل کاخ وزارت دادگستری حضور بهم رسانیده و در ساعت مقرر ذات همایونی تشریف فرما شده و گشایش رسمی به عمل آمد.
جزئیات ساختمان کاخ که قبل از جنگ شروع شده و با جدیت و مساعی مهندسان عالی مقام چکسلواکی و سایر مهندسان اروپایی و ایرانی به پایان رسیده و مقدار مصالحی که مصرف شده از سنگ و سیمان و آهن و سنگ های مرمر و غیره به عرض رسید. اعلیحضرت همایونی نسبت به مهندسان اظهار مرحمت فرمودند و تمام قسمت‌های کاخ و سالون ها[سالن] و تالارهای مجلل دادگاه جنایی و کتابخانه را بازدید فرموده و توضیحات لازم نسبت به هر قسمت به عرض رسید.کاخ دادگستری ایران بدون تردید در قاره آسیا بدون مثل و مانند است.... عظمت این کاخ با شکوه بقدری است که مساحت آن ۲۰ هزار متر مربع است و ارتفاع آن به27 متر می‌رسد و استحکام کاخ خیلی زیاد است زیرا تا 10 متر شفته‌ریزی و پی‌ریزی شده است. تمام پله‌های این کاخ از سنگ مرمر است و هفت حیاط و550 اتاق وسالون دارد .150 میلیون ریال خرج ساختمان این کاخ باشکوه و عظیم شده است.
روزنامه کوشش - 19 و 20 آذر 1325

پایان یک فرقه
عبور پیشه‌وری و غلام یحیی از مرز

طبق اطلاعاتی که از مرزایران و شوروی رسیده [جعفر] پیشه‌وری روز چهارشنبه ۲۰ آذر به اتفاق شوهر خواهر خود مهندس آذری و [جعفر] کاویان و [صادق] بادگان و ژنرال [محمود] پناهیان در حالی که تعداد زیادی کامیون و جیپ داشتند، از مرز گذشته و وارد خاک شوروی شدند و جمع زیادی از دموکرات‌ها با زن و بچه با او همراه بودند که از مرز ایران گذشته‌اند.
روز پنجشنبه یعنی روز بعد غلام یحیی [دانشیان] نیز مانند پیشه‌وری با هزار نفر از افراد فدایی و افسران، با زن و بچه از مرز گذشته و وارد خاک شوروی شدند و عده زیادی کامیون و جیپ حامل اموال و اثاثیه آنها بوده است.
روزنامه کوشش- یکشنبه 1 دی 1325

دو عالم بزرگ از میان مسلمین رفتند
سال حزن و اندوه

به فاصله نود‌وپنج روز دو شخصیت بزرگ از میان مسلمین رفتند و دو عیدبزرگ مسلمین مبدل به عزا شد.
روز نهم ذی‌الحجه ۱۳65 [دوشنبه 13 آبان1325] هنگامی که مسلمین دنیا برای ابراز مسرت به جهت عید اضحی[عید قربان] خود را آماده می‌نمودند، ناگهان خبر فوت حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای آقا سید ابوالحسن اصفهانی دل‌های مسلمین دنیا را به تزلزل در آورد و هنوز مصیبت فقدان آن شخصیت بزرگ فراموش نشده بود و ملت اسلام خود را برای اظهار سرور به مناسبت روز ولادت حضرت ختمی مرتبت و ولادت حضرت امام جعفر صادق(ع) مهیا می‌نمود که از خبر تأثر آور وفات حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج آقا حسین قمی اعلى‌الله مقامه [روز چهارشنبه 16 بهمن1325] منتشر گردید و روز عید میلاد پیغمبر اسلام و پیشوای ششم شیعیان را مبدل به عزا نمود. پس در حقیقت امسال برای شیعیان دنیا یک سال حزن و اندوه گردید.
روزنامه آیین اسلام - یکشنبه ۲۰ بهمن ماه ۱۳۲۵

انجمن روزنامه نگاران ایران در نظر دارد نمایشگاهی از مطبوعات ایران تأسیس و کتابی بنام «تاریخ مطبوعات» تنظیم و نشر نماید.
از کلیه صاحبان امتیاز جراید و مجلات و کسانی که قبلاً امتیاز روزنامه و مجله داشته‌اند و وراث صاحبان امتیازی که فوت نموده‌اند، خواهشمندیم مدارک زیر را تهیه و در مقابل رسید به دبیرخانه انجمن روزنامه نگاران ایران واقع در خیابان منوچهری کوچه ارباب جمشید کاشی ۲۱ تسلیم فرمایند. ۱- یک نسخه از اولین شماره مجله یا روزنامه ۲ - یک قطعه عکس صاحب امتیاز
 ٣- شرح مختصر زندگانی، تاریخ تولد و مشاغل اجتماعی صاحب امتیاز  4 - شرح مختصر از جریان انتشار نشریه با ذکر علل توقیف یا عدم انتشار
 اگر اولین نسخه نشریه منحصر بفرد باشد پس از ختم نمایشگاه به صاحب آن مسترد خواهد شد.
انجمن روزنامه نگاران ایران انتظار دارد که عموم علاقه‌مندان به مطبوعات از کمک و مساعدت کوتاهی ننموده و با قبول تقاضای انجمن، اثر نیکویی از خود به یادگار گذارند و ما را سپاسگزار نمایند.
مدیرعامل انجمن روزنامه نگاران - خسرواقبال
 روزنامه کوشش - دوشنبه 5 اسفند 1325

هیأت وزیران در جلسه ۸ آبان ماه ۱۳۲5 برحسب پیشنهاد وزارت کشور راجع به نصب بلند گوی ثابت در نقاط مختلف تهران و شهرستان‌ها مقررات زیر را تصویب نمودند:
ماده ۱- هیچ‌کس قبل از تحصیل پروانه از شهربانی حق نصب بلند گو را ندارد.
ماده ۲- اشخاصی که به‌منظور نشر آگهی‌ها و پخش اخبار جراید یا معرفی کالاهای خود قصد نصب بلندگو را داشته باشند، مکلفند قبلاً از شهربانی محل، تحصیل پروانه نمایند.
ماده ۳ - تقاضا‌کنندگان بایستی رونوشت مصدق شناسنامه و سه قطعه عکس خود را با تعیین حرفه به شهربانی تسلیم و محل نصب بلندگو را نیز تعیین نمایند.
ماده 4 - مدت اعتبار پروانه صادره یک سال است و بعد از یک سال باید تجدید شود.
ماده 5- دستگاه بلندگو باید در نقاطی نصب گردد که در موقع عمل باعث مزاحمت همسایگان و مانع عبور و مرور و سد معبر نگردد.
ماده 6- استفاده از بلندگو برای پخش هرگونه تبلیغات مضره و سیاسی یا مطالب دیگری که ممکن است ایجاد اختلال و نظم نماید بکلی ممنوع است.
ماده ۷- به‌کار انداختن دستگاه بلندگو از ساعت ۱4 تا ۱6 و از ساعت ۲۰ تا ۸ صبح از لحاظ تأمین آسایش عمومی ممنوع است.
ماده ۸ - در نقاطی که شهربانی تأسیس نشده اجرای مقررات این تصویب نامه با فرمانداری یا بخشداری خواهد بود.
 ماده ۹- متخلفین از مقررات این تصویب نامه طبق مقررات مربوطه مورد تعقیب قانونی قرار خواهند گرفت و پروانه آنها نیز بایگانی و برای همیشه از نصب بلندگو محروم خواهند بود.
ماده ۱۰- این تصویب‌ها بلافاصله پس از تصویب، بموقع به اجرا گذارده خواهد شد و وزارت کشور مأمور اجرای این تصویب نامه می‌باشد.
روزنامه صدای مردم- جمعه 24 آبان 1325