عربستان از امارات بخاطر مناقشه ارضی «الیاسات» به سازمان ملل شکایت کرد
پایان ماه عسل محمدین
امیر فرشباف
خبرنگار
عربستان سعودی با ارسال یادداشتی اعتراضی خطاب به دبیر کل سازمان ملل متحد نسبت به اعلام منطقه «الیاسات» به عنوان «منطقه حفاظت شده دریایی» توسط ابوظبی، از امارات متحده عربی شکایت کرد. به گزارش روزنامه الکترونیکی «عربی21» ریاض در نامه‌اش، ابوظبی را به تجاوز به مرزهای پادشاهی متهم می‌کند که از طریق فرمان «امیری»، الیاسات را به عنوان «منطقه دریایی حفاظت شده» معین کرده است.
عربستان سعودی اعلامیه امارات را رد کرده و با توجه به اینکه آن را خلاف معاهدات سال 1974 می‌داند، هیچ اثر حقوقی‌ای برای آن به رسمیت نمی‌شناسد.
در یادداشت ارسالی نمایندگی دائم عربستان در سازمان ملل، مورخ 18 مارس سال میلادی جاری، خطاب به دبیرکل آمده است: «اعلامیه مندرج در فرمان فوق‌الذکر (فرمان امیری شماره 4 امارات) مردود است، چراکه با قوانین بین‌المللی مغایرت دارد. این بیانیه بار دیگر تأکید می‌کند که پادشاهی عربستان سعودی هیچ یک از اقدامات دولت امارات متحده عربی در این منطقه دریایی و منطقه تحت حاکمیت مشترک دو کشور در جزایر مکاسب و القفای را به رسمیت نمی‌شناسد.»
خبرگزاری رسمی امارات، WAM، پیش از این اشاره کرده بود که الیاسات با فرمان امارات در سال 2005 و بر اساس دستور خلیفه بن‌زاید آل نهیان، رئیس پیشین امارات تأسیس شد. در مقابل، عربستان وابستگی این منطقه به امارات را به رسمیت نمی‌شناسد و سال‌ها است بر سر آن با امارات اختلاف دارد و آن را منطقه‌ای تحت حاکمیت مشترک می‌داند.
نگاهی به اختلافات تازه
آل سعود و آل نهیان
یک رسانه الجزایری در واکنش به این خبر، شکایت عربستان از امارات را «پایان ماه عسل دو کشور» خواند. به گزارش وبگاه «البوابه الجزایر» مناقشه عربستان و امارات بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاد و در اتفاقی چشمگیر که حکایت از پایان ماه عسل دو کشور داشت، علنی شد.
چند روز پیش، روزنامه انگلیسی «تلگراف» مقاله‌ای هیجان‌انگیز درباره شکاف بین محمد بن سلمان و محمد بن زاید منتشر کرد که به قطع رابطه صمیمانه‌ای اشاره داشت که آن را «قوی‌ترین دوستی در خاورمیانه» خوانده بودند.
وال استریت ژورنال نیز در گزارشی نوشت، بن سلمان مدتی است با بن زاید صحبت نکرده است و محمد بن سلمان طی یک دیدار غیرضبطی با خبرنگاران سعودی در ریاض، امارات را تهدید به محاصره کرد؛ شبیه محاصره‌ای که کشورهای خلیج فارس بر قطر در سال 2017 تحمیل کردند. او تهدید کرد: «بن زاید از پشت به ما خنجر زد... و در آینده آنها خواهند دید که من چه کار خواهم کرد.»
به گزارش این وبگاه الجزایری، دلایل اختلاف کنونی عربستان و امارات به موارد ذیل بازمی‌گردد: جاه طلبی‌های دو کشور برای به دست گرفتن رهبری غرب آسیا، تلاش برای توسعه نفوذ منطقه‌ای بویژه پس از اعلام چشم‌انداز 2030 عربستان، تضاد منافع در مناطقی که به دلیل مداخلات امارات تبدیل به کانون اختلاف شده‌اند مانند تأمین مالی شبه نظامیان و اعزام مزدوران به سودان و لیبی توسط ابوظبی، اختلاف بر سر نحوه حضور امارات در یمن و مواضع دو کشور بر سر عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی و «معاهده آبراهام» و جنگ غزه.
تازه شدن کهنه‌زخم‌ها
مناقشات میان عربستان و امارات را نمی‌توان به موارد مذکور محدود دانست؛ چراکه مواردی که ذکر شدند، عمدتاً جدید هستند و پس از تثبیت قدرت «محمدین» پدیدار شده‌اند. با این حال، مشکلات تاریخی متعدد فی مابین که یا جنبه ژئوپلیتیکی دارند و یا ریشه‌های عقیدتی و ایدئولوژیک دارند، زخم‌های کهنه‌ای هستند که تجربه تاریخی نشان داده فعلاً مسکوت مانده‌اند و درصورت فراغت از منازعات بزرگتر، قطعاً سر باز خواهند کرد.
به لحاظ ایدئولوژیک، عربستان در میان شیخ‌نشین‌های حاشیه خلیج فارس، موقعیت خود را به عنوان «برادر بزرگتر» تعریف و تثبیت کرده است و از همین جهت، سبقت امارات را بر نمی‌تابد. به لحاظ ژئوپلیتیکی هم در سال‌های اخیر با کشف میادین جدید گازی و نفتی و توجه دو کشور به ظرفیت‌های گردشگری، مناقشات مرزی مجدداً در کانون تعارض قرار گرفته‌اند؛ مناقشات تاریخی متعدد بر سر مناطقی مانند واحه بوریمی و خور العدید و... مواردی هستند که ناظران از آنها به عنوان آتش زیر خاکستر یاد می‌کنند که با توجه به چالش‌های جدید، می‌توانند روابط دو «برادر» را به کدورت بی‌سابقه‌ای بکشانند.