هست و نیست گردشگری در سالی که گذشت
گردشگری بدون روتوش
زیست بوم- گردشگری خارجی در سال 1402 با معرفی 21 نمایشگاه بزرگ در بازارهای کلاسیک و جدید در ابتدای سال کار خود را شروع کرد که سهم چین با سه نمایشگاه بیشتر از بقیه بود. در این سال شاهد رفت‌وآمدهای گسترده‌ای به این کشور بودیم که عمدتاً در قالب مباحث مربوط به جاده ابریشم، تورهای آشناسازی توراپراتورهای چینی و حضور در نمایشگاه‌های گردشگری بود. از سوی دیگر شاهد بودیم اقدام بزرگ و مهمی در بحث لغو روادید انجام گرفت. تصویب و ابلاغ این اقدام مهم که منجر به تسهیل در ورود گردشگران 33 کشور در گوشه و کنار دنیا می‌شود گام مهمی در این رابطه به حساب می‌آید. لیست 68 کشور پیشنهادی گردشگری که با درنظر گرفتن ملاحظات فرهنگی، مذهبی، اقتصادی تهیه شده بود در نهایت با موافقت سایر حوزه‌های مرتبط به 33 کشور رسید که در نوع خود رکورد جالبی محسوب می‌شود. کشورهایی که به گفته وزیر میراث فرهنگی بیش از 50 درصد جمعیت دنیا را در بر می‌گیرند. اما همچنان این حوزه تحت تأثیر شدید ایران‌هراسی و سیاست‌های بین‌المللی قرار دارد و حتی از کشورهایی چون روسیه و چین هم که بازار هدف پرکارتری بودند، شاهد ثمربخشی چندانی در سال 1402 نبودیم.
افزایش تعطیلات
از دیگر اتفاقات سال 1402 که می‌توان از آن به عنوان یک راهبرد پیش برنده نام برد، بحث اصلاح ماده 87 قانون خدمات کشوری و کاهش ساعت کار هفتگی از 44 به 40 ساعت و موافقت مجلس با لایحه دولت مبنی بر تعطیلی دو روز در هفته بود که در سال‌های اخیر با فراز و فرود جدی پیگیری می‌شد و متولیان گردشگری کشور در این مرحله به عنوان یک اولویت به دنبال تحقق آن بودند. مشخص کردن روزهای مورد نظر در هفته بر عهده دولت نهاده شده اما به نظر می‌رسد اگرچه نظر عمده بخش‌ها به‌ویژه در مباحث اقتصادی و دیپلماتیک بر تعطیلی جمعه و شنبه است اما مخالفین جدی هم دارد که تصمیم دولت در این راه با مشکلاتی مواجه خواهد بود، اما در کل این شرایط می‌تواند عاملی برای بهبود فضای گردشگری داخلی و بویژه کسب و کارهای خرد کشور در این زمینه و زمینه‌های مرتبط باشد.
آشوراده
اتفاق دیگری را که می‌توان از جنبه تازگی و لزوم توجه جدی به آن، مورد نظر قرار داد بحث طرح گردشگری آشوراده بود که حرکت گردشگری کشور در تعامل با ظرفیت‌های محیط‌های طبیعی کشور را رقم می‌زند. این طرح که چندسالی به واسطه حساسیت‌های زیست‌محیطی دچار توقف شده بود نهایتاً امسال بر اساس یک مصوبه دولتی وارد فاز اجرایی شد. این حرکت تازه هم، نظرات موافق و مخالف را همچنان با خود دارد اما به نظر می‌رسد نسبت به طرح اولیه، شرایط بهتری از جهت الزامات محیط زیستی دارد. هر چند در مسیر اجرای آن به نظر چالش‌هایی وجود دارد که نمونه‌اش درگیری مدیران میراث فرهنگی استان گلستان با محیط زیست بود که حواشی زیادی ایجاد کرد.
سخن آخر
روی هم رفته و با ارزیابی فضای صنعت گردشگری کشور طی یکسالی که گذشت به نظر می‌رسد این صنعت تحت تأثیرعوامل بیرونی و درونی خود، دستاوردها و عدم توفیقاتی را تجربه کرده و همچنان در آرزوی بازی در میدان و جدا شدن از نیمکت ذخیره است. سالی که گذشت در فرایندهای مربوط به ایجاد کسب و کارهای گردشگری، تسهیلاتی صورت پذیرفت و برخی موانع از پیش پای علاقه‌مندان به فعالیت در این زمینه برداشته شد تا قابلیت‌های این صنعت خدمات، برای جذب سرمایه‌های خرد و کوچک و ایجاد اشتغال بیشتر بروز نماید و سهم مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری کشور افزایش یابد.
صنعت گردشگری کشورمان با وجود موانع و کاستی‌ها، هر ساله گام‌های تازه‌ای را هر چند با قدم‌های کوتاه تجربه می‌کند و سال 1402 هم به سهم خود گامی رو به جلو در این مسیر بود.