نگاهی به مستند «خاطره ابدی» نامزد بهترین مستند بلند در اسکار 2024
از صدای سخن عشق...
احسان مفیدی‌کیا
منتقد
آگوستو روزنامه‌نگار و مجری سابق تلویزیون شیلی است، همسرش پائولینا بازیگر است و قبلاً وزیر فرهنگ و هنر بوده. از آرشیوی که می‌بینیم پیداست خانواده این دو و فرزندان‌شان گذشته شاد و خوبی داشته و خاطرات بسیاری برایشان باقی مانده، خاطراتی بیست و سه ساله که حالا در ذهن آگوستو یکی یکی محو می‌شوند. او به آلزایمر مبتلاست و همه عزیزانش تلاش می‌کنند تا در ابر موهوم فراموشی خودش را گم نکند.
مستند «خاطره ابدی» یک روایت دراماتیک از یک زوج عاشق است، روایتی محترم و بسیار لطیف که با دیدن و دل دادن به آن مخاطب عمیقاً متأثر می‌شود.
خانم مایتی آلبردی که کارگردان این مستند است، توانسته با تصویربرداری از شخصی‌ترین لحظات زندگی روزمره آگوستو و پائولینا ما را با شادی و غم این دو شریک کند؛ ما هم رنج آگوستو را می‌بینیم و هم صبر و حوصله مثال زدنی پائولی را، هم خستگی‌های زن و هم تک مضراب‌های شوهر که درست سربزنگاه امید را به همسرش باز می‌گرداند و تلاش را برای بقای او از سر می‌گیرد.
ما پیش از این هم از مستندسازان شیلیایی آثار خوبی دیده‌ایم، پاتریشیو گوسمان با مستندهای شاخص خود مثل «آلنده»، «دکمه صدفی» و «کشور خیالی من» یا مارسلا سید با «من پینوشه را دوست دارم» و دیگران ثابت کرده‌اند که شیلیایی‌ها به عنوان عضو مهمی از جامعه مستندسازان حوزه امریکای لاتین همواره نقش خود را ایفا کرده‌اند. این بار هم مایتی آلبردی سوتو، بانوی چهل ساله، که به جز مستندسازی به نویسندگی، نقد و تهیه‌کنندگی هم مشغول است، قدرت هنر خود را به رخ جهانیان کشیده و توانسته از خیل آثار رسیده، در بین نامزدهای نهایی اسکار 2024 باقی بماند. آلبردی پیش از این برای همین فیلم در ساندنس 2023 جایزه بزرگ هیأت داوران را از آن خود کرد و جوایز فورکه و گویا را در اسپانیا به دست آورد، در جشنواره برلین هم نامزد جایزه بهترین فیلم از نگاه مخاطبان بود و این در جشنواره بین‌المللی فیلم میامی هم برای عنوان جایزه بهترین دستاورد مستند تکرار شد.
ناگفته نماند که فیلم درخور تحسین او، «مأمور مخفی» در سال 2020 نامزد بهترین فیلم مستند در آکادمی اسکار شد و از همان سال اسم آلبردی را سر زبان‌ها انداخت.
سخن آخر اینکه «خاطره ابدی»، آخرین ساخته آلبردی مستند شریفی است، هرچند روند نسبتاً آرام و ملایمی دارد و کمی قابل حدس است اما این باعث نمی‌شود مخاطب از همراهی‌اش دست بردارد و این نشانگر این است که در بین بسیاری بن مایه اینچنینی که در تمام این سال‌ها در آثار داستانی و مستند به کار رفته‌اند، این فیلم حس جدیدی برای بیان دارد.
پیام جاودانه و ماندگار مستند لطیف خانم آلبردی این است: آن خاطره ابدی که باقی می‌ماند عشق است، خواه یادت باشد یا نباشد، یا به قول حضرت حافظ:
گشت بیمار که چون چشمِ تو گردد نرگس
شیوه تو نشدش حاصل و بیمار بِماند
از صدای سخن عشق ندیدم خوش‌تر
یادگاری که در این گنبد دوار بماند