واکنش بازارها به لیست کاندیداها

سیاوش رضایی
 خبرنگار
طی روزهای اخیر بازارهای مالی ایران تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار داشته است. از یک‌سو عوامل روانی و از سوی دیگر عوامل بنیادینی که سمت‌و‌سوی قیمت‌ها و شاخص‌ها را تعیین می‌کند.
بازارهای ارز، طلا و سهام در روز چهارم خرداد ماه پس از انتشار لیست نهایی تأیید‌صلاحیت‌شدگان برای انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری، واکنش قابل توجهی به این لیست نداشتند. هرچند به‌طور قطع همواره رخدادهای سیاسی از جمله انتخابات تأثیر مستقیمی بر روند بازارها دارد، اما به دلیل اینکه تا مشخص شدن نتیجه نهایی انتخابات و معرفی پیروز میدان بیش از 20 روز باقی مانده است، میزان تأثیرگذاری انتخابات محدود است. درواقع بازارها و فعالان آنها پس از آنکه رویکرد عینی و برنامه‌های دولت آینده را رصد کنند نسبت به آن واکنش نشان می‌دهند. بر همین اساس به اعتقاد کارشناسان، تحولاتی که طی روزهای چهارم و پنجم خرداد ماه دربازارها رخ داد به دلایل مختلفی مربوط می‌شود.
واکنش بازار ارز و طلا
بررسی بازار ارز در روز اعلام فهرست کاندیداهای ریاست جمهوری نشان می‌دهد که این بازار واکنش حداقلی از خود نشان داده است. درساعات اولیه انتشار این لیست، قیمت‌ها در بازار ارز بدون تغییر باقی ماند و درادامه دلار با افت حدود 50 تومانی مواجه شد، اما همچنان دلار آزاد بالای کانال 23 هزار تومان باقی ماند. اما دیروز بازار به روند صعودی خود بازگشت به‌طوری که مقایسه قیمت‌ها در ساعت 12 دیروز نسبت به 12 روز 4 خرداد نشان می‌دهد که تمام قیمت‌ها در بازار ارز و طلا رو به افزایش گذاشته است. درحالی که در روز 4 خرداد دلار 23 هزار و 30 تومان بود در ظهر دیروز به 23 هزار و 300 تومان رسید و یورو نیز از 28 هزار تومان به 28 هزار و 150 تومان رسید. سکه تمام بهار طرح جدید نیز از 10 میلیون و 200 هزار تومان به 10 میلیون و 410 هزارتومان رسیده است. البته در این روز در کنار رشد نرخ ارز، قیمت اونس جهانی طلا نیز با رشد قابل توجهی همراه بود به‌طوری که طلا جهانی با رشد بیش از 8 دلاری به هزار و 907 دلار رسید.
روز گذشته نرخ ارز در صرافی‌های رسمی نیز با رشد همراه بود. در این روز دلار با افزایش 116 تومانی به 22 هزار و 526 تومان، یورو با رشد 263 تومانی به 27 هزار و 542 تومان، پوند با رشد 480 تومانی به 33 هزار و 439 تومان و درهم امارات با رشد 73 تومانی به 6 هزار و 369 تومان رسید.
در این زمینه فعالان بازار ارز، تحلیل‌های متفاوتی ارائه می‌دهند، به‌طوری که برخی لیست تأیید‌صلاحیت‌شدگان را علت افت اندک نرخ دلار می‌دانند، اما در مقابل برخی از فعالان تأثیر مذاکرات وین را عامل اصلی تغییرات قیمتی این بازار معرفی می‌کنند.
در این‌باره میثم رادپور اقتصاددان و تحلیلگر بازار ارز در گفت‌و‌گو با «ایران» اعتقاد دارد که به‌طور کلی انتخابات عامل اصلی کاهش یا افزایش قیمت نیست. در واقع انتخابات همواره از این منظر که موجب به تعویق افتادن انتظارات و افت فعالیت‌های اقتصادی می‌شود می‌تواند روی قیمت اثرگذارد.
به گفته وی، به طور معمول درآستانه انتخابات فعالان اقتصادی فعالیت‌های بزرگ خود را به بعد از انتخابات موکول می‌کنند.
وی تأکید کرد: اما آنچه طی هفته‌های اخیر باعث تغییر قیمت ارز شده است، مذاکرات وین بوده نه انتخابات. البته برخی این‌گونه تصور می‌کنند که در آستانه انتخابات مداخلات بانک مرکزی در بازار ارز افزایش می‌یابد که به اعتقاد من تصور درستی نیست.
این اقتصاددان درادامه با اشاره به اینکه در مجموع یافتن یک عامل در تغییرات قیمتی روزانه ارز باعث به بیراهه رفتن می‌شود، گفت: آنچه دربازار ارز قابل تحلیل است، روند میان‌مدت و بلندمدت آن است که با درنظر گرفتن متغیرهای مختلف قابل دستیابی است.
وی افزود: درخصوص انتخابات انتظار کاهش جدی نرخ ارز وجود ندارد و درباره مذاکرات نیز خوش‌بینی‌هایی در بازار وجود دارد که با توجه به اینکه ساختارهای اقتصادی تغییر نمی‌کند، نمی‌توان انتظار زیادی داشت.
رادپور تأکید کرد: درمجموع دو عامل مهم مذاکرات وین در صورت حصول به نتیجه و همچنین رشد قیمت کالاهای اساسی شامل محصولات کشاورزی، فلزات و مواد غذایی می‌تواند باعث کاهش نرخ در آینده شود. به دلیل رشد قیمت کالاها، میزان صادرات غیرنفتی افزایش خواهد یافت و موجب تقویت طرف عرضه می‌شود.
این اقتصاددان همچنین اظهارکرد: اما مسأله مهم دیگری که درآینده بازار ارز مؤثر است، تضعیف نظام پولی جهانی است. درحالی که تاکنون به دلیل ثبات، این نظام در تحلیل‌ها وارد نمی‌شد، اما با توجه به تحولات اخیر باید این متغیر را نیز در نظر گرفت. درواقع این نظام درمعرض شکنندگی قرار گرفته که به تزریق منابع مالی از سوی بانک‌های مرکزی دنیا به اقتصاد و حمایت از رفاه شهروندان مربوط می‌شود.
وی توضیح داد: نرخ تورم ماه آوریل امریکا به 4.2 درصد و تورم پایه این ماه به 9 دهم درصد رسید که در 40سال اخیر این کشور بی‌سابقه بود. این در شرایطی است که امریکا دربیش از سه دهه اخیر تورم بالای 4درصد نداشته است، اما رشد 25درصد نقدینگی این کشور در سال گذشته و تزریق 5 تریلیون دلار به اقتصاد زمینه‌های رشد تورم را فراهم کرده است. نکته جالب این است که در بحران 2008 کل تزریق به اقتصاد این کشور 700 میلیارد دلار بوده است.
رادپور اضافه کرد: بدین ترتیب باید شاهد نرخ تورم بالایی برای امریکا و حتی اروپا باشیم و براساس نظریه قدرت برابری خرید، باعث می‌شود تا شتاب روند نزولی ریال در برابر ارزهای خارجی کاسته شود که یک نکته مثبت محسوب می‌شود.
واکنش بازار سهام
در روزهای 4 و 5 خرداد ماه، شاخص کل بورس تهران با رشد درمجموع با رشد 13 هزار و 672 واحدی مواجه شد. در روز چهارم خرداد ماه شاخص با رشد 9 هزار و 757 واحدی به یک میلیون و 105 هزار و 454 واحد رسید و دیروز هم با رشد 3 هزار و 915 واحدی به یک میلیون و 109 هزار و 369 واحد رسید.
در این خصوص علیرضا تاج‌بر، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره دلایل رشد شاخص کل بورس در روزهای 4 و 5 خرداد ماه گفت: هم‌اکنون بورس پتانسیل‌های بسیاری برای رشد دارد. به‌طوری که تعداد زیادی از شرکت‌ها به خصوص شرکت‌های بزرگ از نظر بنیادی در وضعیت مناسبی قرار دارند. از سوی دیگر در ماه‌های اخیر شاهد یک اصلاح قیمتی شدید بوده‌ایم که قیمت سهام را بشدت کاهش داده است.
وی افزود: بازار به بهانه‌های مختلفی صعود خود را به تعویق می‌اندازد. آخرین بهانه برای این کار انتخابات بود. این درحالی است که این تنها بهانه است. دلیل اصلی روند نزولی بازار خدشه به اعتماد سهامداران است.
به گفته وی در سال‌های اخیر ورود میلیون‌ها سهامدار به بازار اتفاق خوبی بود، اما اتفاقاتی نیز رقم خورد که باعث ضربه به اعتماد آنها به بازار شد. اعتمادی که بازگشت آن حداقل به یک‌سال زمان نیاز دارد.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: هم‌اکنون روند صعودی نرخ ارز، گشایش‌های سیاسی به‌واسطه مذاکرات وین، تعیین تکلیف کاندیداهای انتخابات اخبار مثبتی است که به دلیل نبود اعتماد خنثی می‌شود. بر همین اساس انتخابات تأثیری در بازار سهام نداشته است.
تاج‌بر در پایان تأکید کرد: با این حال دلایل بسیار زیادی برای بازگشت بورس به شرایط صعودی وجود دارد که باید برای رخ دادن آن زمان داد. در مجموع علت اصلی تحولات بازار سرمایه نه مسائل سیاسی که اعتماد سهامداران به بازار است.