رقابت سرنوشت‌ساز حزب متبوع «مرکل»

زهره صفاری/ شمارش معکوس برای رقابت نفسگیر سه کاندیدای هم حزبی «آنگلا مرکل»، صدراعظم آلمان برای تصاحب کرسی ریاست حزب اتحادیه دموکرات مسیحی در حالی آغاز شده است که با انصراف قدرتمندترین سیاستمدار زن جهان برای دوره پنجم صدارت اعظمی، برنده این کارزار می‌تواند یکی از شانس‌های بالای جانشینی او در رأس قدرت سیاسی کشورش باشد.
به باور تحلیلگران «فایننشال تایمز»، این آخرین انتخابات درون حزبی قدرتمندترین حزب سیاسی آلمان خواهد بود که نه تنها گمانه زنی‌هایی را برای آینده صدراعظمی کشور رقم می‌زند بلکه با توجه به سیاست‌های متفاوت سه رقیب نبرد عصر جمعه می‌تواند در تعیین مشی سیاسی آتی حزب نیز سرنوشت ساز باشد. «فریدریش مرتس»، تاجر میلیونر آلمانی که با شعار تحول آلمان و بازسازی روابط با اتحادیه اروپا به میدان آمده است، «آرمین لاشت»، فرماندار یکی از بزرگترین مناطق آلمان که با هدف مدرنیزه کردن کشور در دهه پیش‌رو و اصلاح ویرانی‌های ناشی از پاندمی قدم به میدان گذاشته و در نهایت «نوربرت روتگن»، نماینده پارلمان و کارشناس سیاست خارجی که بر تحقق خواسته‌های همه و نه حزب و گروه‌های سیاسی تأکید دارد، سه کاندیدایی هستند که از سوی برگزیدگان و نخبگان حزب در انتخابات دیجیتال رقابت کرده و چشم‌انداز آینده سلطه 50 ساله اتحادیه دموکرات مسیحی بر آلمان را از روز شنبه تعیین می‌کنند. براساس قانون آلمان صدراعظم هیچ محدودیتی برای ابقا در سمتش ندارد اما «آنگلا مرکل» که در 16 سال حضور در رأس کشورش، ژرمن ها را در طوفان پرتلاطم اروپا قدرتمند نگه داشته، به طور رسمی برای آغاز دوره پنجم صدراعظمی استعفا داد تا احزاب سیاسی مهیای رقابتی نفسگیر برای جانشینی او شوند.
لحظات سرنوشت ساز
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در صورتی که آقای «مرتس» با پیشتازی 2 درصدی در نظرسنجی‌ها نسبت به رقبایش بتواند اکثریت آرا را از آن خود کند نگاه نه چندان مثبت او به همگرایی اروپایی، مصالح امنیتی آلمان را برجسته‌تر کرده و حضور او در رأس حزب، تبعاتی برای اروپا و فراتر از آن به وجود می‌آورد. سیاستی که به واقع مغایر با مشی رقیب قدیمی‌اش «آنگلا مرکل» است. «فرانک استاس» از مدیران ارشد کمپین‌های آلمان معتقد است: «مرکل افراد بسیاری را در داخل حزبش به خشم آورده اما در نهایت حضور او در حزب سبب بردهای
پی در پی آن شده است. با حضور او ثبات برقرار بود اما با رفتن مرکل، اتحادیه دموکرات مسیحی از شرایط پیش رو هراس بسیاری دارد.»
«آندرس رودر»، استاد دانشگاه ماینز نیز باتاکید بر شخصیت محور شدن حزب دموکرات مسیحی در پرتو قدرت «مرکل» معتقد است: «اتحادیه دموکرات مسیحی با مرکل مانند یک ماشین همیشه برنده انتخابات شده بود اما این شرایط سبب شده این حزب ماهیت سازماندهی شده خود را از دست بدهد.»
آشوب کاخ کنگره امریکا و آینده نامزدها
کمپین «لاشت» که «مرتس» را یک پوپولیست می داند، معتقد است وقایع اخیر امریکا می‌تواند عامل شکست «مرتس» باشد: «شاید نتوانیم او را ترامپ آلمان بنامیم اما امریکا نشان داد که راست‌های افراطی چه بر سر کشور آوردند.» اما در عین حال ناظران بر این باورند که این شوک امریکایی می‌تواند شانس «لاشت» را بالا ببرد چراکه تمایلات به سمت رهبر میانه روی خواهان اتحاد افزایش خواهد یافت. او اخیراً به رسانه‌ها نیز گفته بود: «برای من مهم است که مسیری متفاوت از «آنگلا مرکل» نداشته باشم. اتحادیه دموکرات مسیحی باید بپذیرد که 16 سال صدراعظمی او سال‌های خوبی را برای آلمان رقم زد و من پای سیاست‌های او خواهم ایستاد.» از طرفی حمایت متقابل «مرکل» از «لاشت» نیز برای آینده سیاسی او مزایایی خواهد داشت. وی افزود: «مردم تغییر ناگهانی مشی مرکل؛ همان چیزی که امثال مرتس درصدد تحقق آن است، را نمی‌خواهند.» در این میان «نوربرت روتگن» که شعارهایش مورد اقبال فعالان سیاسی جوان آلمان قرار گرفته نیز می‌تواند شانس تحول سیاست حزب و آلمان باشد. یکی از مقامات اتحادیه دموکرات مسیحی معتقد است: «نخبگان حزب به کسی رأی می‌دهند که در ارتقای جایگاه آنها بیشترین تأثیر را داشته باشد.» این همان چیزی که به باور تحلیلگران شانس دیگری برای برتری به «لاشت» می‌دهد. نظرسنجی ها نشان می‌دهد اعضا معتقدند حضور «لاشت»، دست حزب را برای انتخاب گزینه‌های دیگری برای صدراعظمی باز می‌گذارد. امکانی که با آمدن «مرتس» در رأس حزب، وقوع آن تقریباً صفر است.
ابهام در سلطه حزب «مرکل» بر کشور
پس از تعیین نتیجه انتخابات عصر جمعه، تصمیم‌ها میان اتحادیه دموکرات مسیحی و خواهرخوانده باواریایی‌اش اتحادیه سوسیال مسیحی برای تعیین نامزد صدراعظمی گرفته خواهد شد. اما همزمان با توجه به شرایط غیرقابل پیش‌بینی سیاسی آلمان، شواهد و قرائن فعلی حکایت از آن دارد که کاندیدای تعیین شده دیگر شانس قطعی صدراعظمی آلمان نخواهد بود. در حال حاضر علاوه بر سه کاندیدای اتحادیه دموکرات مسیحی، وزیر بهداشت و رهبر حزب اتحادیه سوسیال مسیحی نیز مطرح هستند که شانس برنده روز شنبه را برای صدراعظمی پایین می‌آورند. شواهد نشان می‌دهد در میان این 5 نفر، سیاست‌های «مرتس» بیشترین تمایزات را با «مرکل» دارد و حضور او به نوعی قدرت اپوزیسیون را بالا خواهد برد. از سوی دیگر، «مرکل» در رابطه با چین بر دیدگاه‌های کهنه تعامل غربی‌ها تأکید دارد و ایجاد تغییر با تعاملات تجاری، اصلی‌ترین سیاست آلمان در طول سال‌ها بوده است. اما در عین حال بسیاری از آلمانی‌ها این سیاست را منسوخ می‌دانند. این در حالی است که اروپا سرانجام پس از سال‌ها، برای سرمایه‌گذاری با چین آن هم در دوره ریاست 6 ماهه مرکل بر اتحادیه اروپا به توافق رسیده است؛ موضوعی که حساسیت امریکایی‌ها را برانگیخته به طوری که «جک سالیوان»، مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری منتخب امریکا در توئیتی به کنایه درباره آن نوشت: «ما از همفکری‌های شرکای اروپایی درباره دغدغه مشترکمان در قبال اقدامات اقتصادی چین استقبال می‌کنیم.»
در عین حال «مرتس» در میان کاندیداها برخلاف صدراعظم آلمان، موضع تندی نسبت به چین دارد و پیروزی او نه تنها در داخل حزب که سیاست خارجی آلمان را نیز در صورت تصاحب کرسی صدراعظمی تحت الشعاع قرار خواهد داد: «ما با یک سیاست خارجی بسیط و عظیم روبه‌رو هستیم. چین یک استراتژی برای تعامل با اروپا دارد اما آیا ما هم استراتژی چین را داریم؟» به باور تحلیلگران «مرتس» تمایلات سیاسی به سمت سبزها و سوسیال دموکرات ها دارد و از آنجا که سوسیال دموکرات‌ها، وزیر اقتصاد را به عنوان نامزد موردنظر خود در نظر دارند و به نوعی می‌‌توانند در تقابل با او باشند، شانس اتحادیه دموکرات مسیحی با حضور مرتس در انتخابات سرنوشت‌ساز آلمان پایین خواهد آمد. با این تفاسیر انتخابات درون حزبی عصر جمعه نه فقط برای حزب که برای آلمان نیز لحظاتی نفسگیر را رقم خواهد زد. چراکه برنده انتخابات مهمترین حزب سیاسی آلمان تعیین کننده یک مسیر آرام انتقال قدرت یا یک تغییر مسیر ناگهانی در دوران پسامرکل خواهد بود.