دنده معکوس اوپک پلاس در بازار نفت

گروه اقتصادی / از آسمان خلوت اروپا تا ترافیک کم و پراکنده در بزرگ‌ترین شهرهای امریکا، باعث شده که دیگر امید چندانی به بهبود سریع تقاضای جهانی نفت وجود نداشته باشد. حتی تجدید حیات ویروس کرونا بخش‌هایی از تقاضای بهبود یافته در ماه‌های اخیر را نیز تحت تأثیر قرار داده و این بخش هم در حال نابودی است. اما با این حال از روز گذشته و با ورود به ماه آگوست، اوپک پلاس (اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش نظیر روسیه) پمپاژ بشکه‌های نفت خام بیشتر به بازار نفت را آغاز کرد. به این ترتیب که توافق کاهش تولید 9.7 میلیون بشکه‌ای این گروه به 8.5 میلیون بشکه در روز (با در نظر گرفتن جبران تخلف‌های اعضا در ماه‌های گذشته) طی ماه‌های آگوست و سپتامبر تقلیل داده شد.
برخی از کارشناسان بر این باورند که تجدید حیات کرونا یک چالش ظریف برای اعضای اوپک و شرکای آن طی هفته‌های آتی ایجاد خواهد کرد و در پاییز شرایط بدتر نیز خواهد شد، چراکه علاوه بر بیماری کرونا، آنفلوانزای فصلی نیز آغاز خواهد شد و این مسأله بحران جهانی کرونا را حادتر و شرایط را سخت‌تر خواهد کرد. بحرانی که به کاهش ترددها می‌انجامد و احتمالاً با وجود شروع فصول سرد و افزایش تقاضای پالایشگاه‌ها برای ذخیره‌سازی نفت، میزان تقاضا را بازهم کاهش خواهد داد. در این میان تخلفات برخی از اعضای گروه اوپک پلاس کار را سخت‌تر خواهد کرد که گفته می‌شود عراق یکی از این متخلفان است.
بازار شکننده نفت
در حالی که اوپک پلاس مشتاق است پس‌ از احیای موفقیت‌آمیز قیمت‌ها، بازهم فروش نفت را محدود کند، اما براساس داده‌های اولیه اطلاعات انرژی، به‌نظر می‌رسد که برخی از کشورها چندان توان پایبندی صد درصد به توافق را ندارند مانند عراق که رشد مجدد تولید نفت از منطقه کردستان عراق، تلاش‌های این کشور را برای دستیابی به تطابق با کاهش تولید اوپک پلاس مختل کرده است. صادرات نفت خام از شمال عراق تاکنون حداقل ۴۰۰ هزار بشکه در روز بوده که بیش از صادرات روزانه ۳۷۰ هزار بشکه‌ای این منطقه در ماه ژوئن است و معنای آن افزایش روزانه ۸۰ هزار بشکه‌ای صادرات عراق در ماه جولای است.
در همین حال رکود اقتصادی در برخی از کشورها در حال تعمیق است و معنی آن افزایش مازاد عرضه نفت و شکننده‌تر شدن بازار است. عواملی که می‌تواند به قیمت‌ها از دوشنبه این هفته آسیب وارد کند.
در یک ماه اخیر بازار حالتی باثبات و کنتانگو را تجربه می‌کرد و قیمت نفت در محدوده 43 دلار در بشکه بود. روز جمعه نیز معاملات بازار در حالی به پایان رسید که قیمت شاخص برنت دریای شمال 43.52 دلار در بشکه و قیمت شاخص WTI نیز 40.27 دلار در بشکه بود. اما احتمالاً از روز دوشنبه با بازگشایی بازارهای جهانی نفت شرایط کمی تغییر می‌کند و پیش‌بینی می‌شود که قیمت‌ها اندکی کاهشی شود. این موضوع نه تنها برای تولیدکنندگان عضو این گروه که عربستان و روسیه در صدر آن قرار دارند، بلکه برای تولیدکنندگان غیرعضو نظیر امریکا و کانادا نیز خوشایند نیست. بویژه آنکه هزینه تولید این کشورها از اوپک پلاس نیز بالاتر است و بخشی از تولید آنها نفت غیرمتعارف از منابع شیل است.
عراق تا کجا اوپک پلاس را همراهی می‌کند؟
عراق در ماه جولای که یک روز از اتمام آن می‌گذرد، بیش از سهمیه‌ خود در توافق کاهش تولید اوپک پلاس نفت تولید کرده و صادراتش نیز با افزایش همراه بوده است.
داده‌های حمل‌ونقل و گفته‌های منابع صنعتی که مبنای گزارش رویترز بوده، گویای آن است که دومین تولیدکننده اوپک هنوز به هدف مشخص شده برای کاهش تولید خود در توافق اوپک پلاس نرسیده و صادرات نفت خام عراق با افزایش در ماه جولای روبه‌رو بوده است.
براساس آمار و ارقام مؤسسه رفینیتیو ایکون و یک منبع صنعتی، صادرات نفت خام بصره و دیگر پایانه‌های جنوبی عراق تا ۲۹ جولای ۲۰۲۰ به‌طور میانگین ۲ میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه در روز بوده، این رقم ۵۰ هزار بشکه در روز بیش از رقم رسمی اعلام‌شده برای صادرات جنوب عراق در ماه ژوئن است.
سهم عراق از کاهش تولید اوپک پلاس، یک میلیون و ۶۰ هزار بشکه در روز بود که این کشور ظاهراً نتوانسته است به آن پایبند باشد. علت آن هزینه‌های این کشور و عدم توان دولت در تأمین آن از محل‌های دیگر است. هزینه‌هایی که اگر تأمین نشود، به اعتراضات اجتماعی می‌انجامد.
این درحالی است که در آخرین جلسه آنلاین اوپک پلاس از کشورهایی مانند نیجریه و عراق که تولیدشان بیش از سهمیه تولید در ماه‌های مه و ژوئن بود، خواسته شد که تخطی در این دو ماه را جبران و پایبندی کامل به تعهد خود در ماه‌های جولای، آگوست و سپتامبر را عملی کنند. آمارها اما حاکی از آن است که عراق هنوز با تعهدهای خود فاصله دارد.
به‌گفته مقام‌های اوپک پلاس، عراق متعهد شده بود برای جبران تخطی خود از سهمیه کاهش تولید، در ماه ژوئن روزانه ۵۷ هزار بشکه و در ماه‌های جولای و آگوست روزانه ۲۵۸ هزار بشکه بیش از سهمیه کاهش تولید خود بکاهد.
2 عامل تعیین‌کننده آینده بازار
اتحاد اوپک پلاس به رهبری عربستان سعودی و روسیه در این مدت تقریباً 10 درصد از عرضه جهانی را از زمان کاهش تقاضا در بهار کم کرد. اما آنها قصد دارند حدود 1.5 میلیون بشکه تولید روزانه خود را از سر بگیرند. از نظر تئوریک نیز این مسأله معقول است که 23 کشور عضو کمی شیر چاه‌های نفت خود را باز کنند، چراکه شرایط مانند زمانی که این توافق اجرا شد، نیست و تقریباً قیمت‌ها نسبت به میانگین ماه آوریل 3 برابر شده است؛ یعنی نسبت به زمانی که پایین‌ترین میزان قیمت‌ها را در اواخر ماه آوریل مشاهده کردیم.
اما اکنون فراتر از میزان پایبندی این کشورها به توافق و میزان کاهش تولید آنها، نقش دو مسأله بر بازار اساسی است؛ فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی، در مصاحبه‌ای این دو عامل را چنین توصیف می‌کند: «بازارها بتدریج و با سرعت بسیار کمی در حال بهبود هستند، اما دو عدم قطعیت عمده وجود دارد. نخست، شکل بهبود اقتصادی در سطح جهان و در بعضی از مناطق اصلی و اقتصادهای تراز اول مهم است. مورد دوم این است که آیا ما می‌خواهیم موج دوم شیوع ویروس را ببینیم یا خیر.»
این درحالی است که امریکا به‌عنوان یکی از قدرت‌های اقتصادی جهان این روزها شاهد رکوردشکنی شمار تلفات است و شدیدترین رکود اقتصادی از حداقل دهه 1940 به بعد را تجربه می‌کند. تقاضا برای بنزین حتی با نزدیک شدن به اوج تابستان بسیار پایین‌تر از حد متوسط ​​است.
در آسیا، کشورهایی که با موفقیت اولین موج شیوع ویروس را سرکوب کرده‌اند، مانند هنگ کنگ، در تلاش هستند تا شیوع‌های جدید را مهار کنند اما همین مهار ویروس و تعطیلی‌ها روی اقتصاد کشورها تأثیر گذاشته است.
برخی از فعالان بازار و تحلیلگران انرژی می‌گویند که در ماه‌های آتی احتمال کاهش بیشتر قیمت نفت نیز داده می‌شود اما عربستان سعودی می‌گوید تأثیر تولید اضافی آن خنثی می‌شود، زیرا قرار است که این تولید در داخل کشورش مصرف شود، جایی که تقاضا برای تهویه مطبوع و سیستم‌های سرمایشی در طول تابستان افزایش می‌یابد. البته شنیده می‌شود که وزرای کلیدی ائتلاف اوپک پلاس در 18 آگوست جلسه نظارت بر توافق را مجدداً از طریق ویدئوکنفرانس برگزار می‌کنند. اگر قیمت‌ها کاهش یابد و مجدداً به کانال 30 دلار در بشکه وارد شود، احتمال دارد که این گروه دست به تجدید نظر در توافق بزند. باید منتظر ماند و دید که این هفته و هفته آتی چه چیزی در انتظار بازار نفت است.

بــــرش
افزایش تولید اوپک

تولید اوپک در ماه جولای با پایان کاهش تولید مازاد و داوطلبانه کشورهای عضو این سازمان در حاشیه خلیج فارس افزایش یافت.
به گزارش رویترز، در این ماه تولید این سازمان حدود یک میلیون بشکه در روز افزایش یافته است، زیرا عربستان و دیگر اعضای حاشیه خلیج فارس این سازمان به کاهش عرضه مازاد داوطلبانه خود فراتر از توافق کاهش تولید ائتلاف اوپک پلاس پایان دادند و دیگر اعضای اوپک افزایش پایبندی محدودی به سهمیه کاهش تولید خود داشتند.
براساس این بررسی، اوپک به‌طور میانگین در ماه ژوئن ۲۳ میلیون و ۳۲۰ هزار بشکه در روز نفت تولید کرد که ۹۷۰ هزار بشکه در روز بیش از رقم بازنگری شده در ماه ژوئن و پایین‌ترین مقدار تولید این سازمان از سال ۱۹۹۱ بود.