گزارش «ایران» از زوایای پنهان مزاحمت و رهگیری جنگنده های امریکایی علیه هواپیمای مسافربری ایرانی

تروریسم امریکایی در آسمان


گروه سیاسی/ پرواز خطرناک دو فروند هواپیمای جنگی امریکایی برفراز آسمان سوریه، هواپیمای مسافربری ایران را در معرض تهدیدی جدی قرار داد و مصداق تروریسم دولتی آمریکا در آسمان شد. ساعات پایانی پنجشنبه شب هواپیمای مسافربری ماهان که در حال عزیمت از تهران به سمت بیروت بود، با پرواز موازی و تعمدی دو «اف 15 امریکایی» در مسیر پروازی خود مجبور به کاهش ارتفاع فوری شد. بنا به روایت منابع آگاه، پرواز ۱۱۵۲هواپیمای ماهان در مسیر خود به سمت فرودگاه بیروت بوده که جنگنده‌‌های مهاجم به آن نزدیک شده و خلبان مجبور شده است سرعت هواپیما را به صورت ناگهانی کاهش دهد که این مسأله باعث زخمی شدن شماری از سرنشینان این هواپیما شده است. در شرایطی که نخستین گمانه‌ها از اسرائیلی بودن دو هواپیمای مزاحم حکایت می‌کرد که با پنهان شدن عمدی در پشت هواپیمای ماهان، قصد داشتند پدافند هوایی سوریه را مجبور به شلیک به این هواپیما کنند، منابع خبری به نقل از کاپیتان پرواز اعلام کردند که هواپیماهای متخاصم، امریکایی بوده‌اند. خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) نیز به نقل از منابع خود در شرکت هواپیمایی این کشور گزارش داد که «هواپیماهایی که احتمال داده می‌شود وابسته به ائتلاف به رهبری امریکاست، هواپیمای مسافربری ایران را در آسمان سوریه رهگیری کرده است.» به گفته این منابع رهگیری و ایجاد مزاحمت در منطقه «التَنف» سوریه (واقع در مثلث مرزی اردن-عراق-سوریه) رخ داده است. این منطقه چند سالی است که در اشغال نیروهای امریکا قرار دارد و این کشور چند پایگاه و فرودگاه نظامی در آنجا احداث کرده است. حساسیت این اقدام تهدیدآمیز که می‌توانست به وقوع فاجعه‌ای بینجامد، سبب شد ایران در نخستین دقایق نسبت به آنچه در حال رخ دادن بود، اعلام موضع کرده و برای بازگرداندن هواپیمای یاد شده به ایران تصمیم‌گیری کند.
در همین چارچوب، سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن تأکید بر بررسی ابعاد وقوع این ماجرا هشدار داد در صورتی که هر حادثه‌ای برای هواپیمای ایرانی در مسیر برگشت اتفاق افتد،‌ تهران، امریکا را مسئول خواهد شناخت.  سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین از تماس فوری مجید تخت روانچی، نماینده ایران در سازمان ملل با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل خبر داد و گفت که در این گفت‌وگو تأکید شده است که چنانچه هر حادثه‌ای در مسیر برگشت برای این هواپیما اتفاق افتد، جمهوری اسلامی ایران، امریکا را مسئول آن خواهد شناخت. این پیام همچنین به سفیر سوئیس در تهران نیز داده شده است. با این حل هواپیمای ایرانی ماهان بامداد جمعه بعد از تخلیه مسافران بدون مشکل خاصی به تهران برگشت.
 سخنگوی سنتکام: اقدام جنگنده‌های امریکا حرفه‌ای بود
ساعتی پس از آنکه ارتش رژیم صهیونیستی اعلام کرد جنگنده‌ای که برای هواپیمای ایرانی مزاحمت ایجاد کرده اسرائیلی نبوده است، یک مقام امریکایی نسبت به این ماجرا واکنش نشان داد. به گزارش ایسنا، بر اساس ادعای سخنگوی سازمان تروریستی فرماندهی مرکزی امریکا (سنتکام)، دو جنگنده امریکایی اقدام به پرواز قانونی و همیشگی خود در حریم پایگاه نظامی التنف (در خاک سوریه) همزمان با عبور هواپیمای مسافربری ایرانی بر فراز منطقه کردند. «بیل اوربان» در این باره به رویترز گفت: «جنگنده اف-۱۵ در مأموریت هوایی روتین خود در مجاورت پایگاه التنف در سوریه به بازرسی بصری هواپیمای مسافربری ماهان ایران و در فاصله‌ای ایمن در حدود هزار متری از این هواپیما پرداخت.» وی در ادامه گفت که بازرسی بصری با هدف اطمینان یافتن از امنیت پرسنل نیروهای ائتلاف در پایگاه التنف صورت گرفت و زمانی که خلبان اف-۱۵ هواپیما را به عنوان هواپیمای مسافربری ماهان ایر شناسایی کرد، اف -۱۵ به صورت امن اقدام به فاصله گرفتن از هواپیما کرد. سخنگوی سنتکام مدعی شد که مزاحمت جنگنده‌های این کشور برای هواپیمای مسافربری ایرانی حرفه‌ای بوده و بر اساس معیارهای بین‌المللی صورت گرفته است.
نقض آشکار امنیت هوانوردی
با وجود ادعای مقام‌های نظامی امریکا مبنی بر حرفه‌ای بودن اقدام جنگنده‌های امریکایی، شماری از نهادها و مسئولان ایرانی پیگیری قانونی نقض امنیتی هواپیمای مسافربری ایران را در دستور کار قرار دادند.  سید عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه در موضعی دیگر ادعای سخنگوی سنتکام مبنی بر اینکه «جنگنده های آمریکایی در مأموریت هوایی روتین خود در مجاورت پایگاه التنف در سوریه اقدام به بازرسی بصری هواپیمای مسافربری ماهان از فاصله‌ای ایمن کرده اند» را مضحک دانسته و هشدار داد: « جمهوری اسلامی ایران هیچ حرکت خصمانه ای علیه ملت ایران را بی پاسخ نخواهد گذارد و در زمان خود به هر حرکت نابخردانه ای واکنش قاطع و مناسب نشان خواهد داد.»  سازمان هواپیمایی کشوری ایران  هم در بیانیه‌ای که بلافاصله بعد از این رویداد صادر کرد، اقدام هواپیماهای جنگنده امریکایی را مصداق بارز نقض حقوق بین‌الملل و مقررات و استانداردهای هوانوردی دانست و مراتب اعتراض جدی خود را رسماً به شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) ارائه کرد و خواستار رسیدگی فوری به موضوع شد. سازمان هواپیمایی همچنین اعلام کرد که در پی وقوع این رویداد، بر اساس مفاد ضمیمه ۱۳ پیمان شیکاگو ضمن برقراری تماس با طرف سوری، خواستار بررسی سریع و دقیق رویداد شده و تیم فنی بررسی سوانح ایران نیز از دقایق اولیه پس از ورود هواپیمای ماهان به فرودگاه امام خمینی، بررسی فنی رویداد را آغاز کرده است.   محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی نیز اقدام اخیر جنگنده‌های امریکایی را اقدامی تروریستی و یک تخلف آشکار و نقض کنوانسیون بین‌المللی شیکاگو خواند و با اشاره به گفت‌وگوها و مذاکرات صورت گرفته با وزیر امور خارجه، رئیس جمهوری و دیگر مسئولان دولت گفت: «وزارت امور خارجه هم پیگیری‌های خودش را ادامه می‌دهد و به صورت یکپارچه این مسأله را دنبال می‌کند. مهم این است که اعتراض خود را شدیداً اعلام کنیم و این موضوع توسط نماینده دائم ما در ایکائو در کانادا پیگیری شده و نامه‌ای برای تشکیل جلسه فوری و محکومیت امریکا به ایکائو تحویل داده‌ایم.» وی درباره وضعیت و حال مصدومان پرواز ۱۱۵۲ شرکت هواپیمایی ماهان گفت: «تعدادی از مسافران و چهار خدمه این پرواز در جریان این حرکت تروریستی آسیب دیدند که مسافران پس از رسیدن به مقصد تحت مراقبت و درمان قرار گرفتند. چهار مهماندار و خدمه این پرواز نیز پس از بازگشت به کشور و در تهران در بیمارستان تحت درمان هستند. البته حال این مصدومان مساعد است.»
ظریف: قانون شکنان باید متوقف شوند
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کورمان هم در صفحه توئیتر خود با اشاره به حضور غیرقانونی نظامیان امریکا در منطقه «التنف» واقع در شرق سوریه، نوشت: «امریکا به صورت غیرقانونی سرزمین یک کشور دیگر را اشغال می‌کند و سپس به پرواز مسافربری برنامه‌ریزی شده، تعرض می‌کند - جان مسافران غیرنظامی بی‌گناه آن را به خطر می‌اندازد - به بهانه اینکه از نیروهای اشغالگر خود حفاظت کند.»
وی در ادامه افزود: «این گستاخی برای انباشتن بی‌قانونی روی بی‌قانونی است. قانون‌شکنان باید قبل از اینکه فاجعه درست شود، متوقف شوند.»
لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس ‌جمهور هم در واکنش به اقدام اخیر علیه هواپیمای ایرانی گفت: «رفتار هواپیماهای جنگنده در قبال پرواز ۱۱۵۲ هواپیمایی ماهان و ایجاد مزاحمت برای یک هواپیمای مسافربری آن هم در خاک کشور ثالث، نقض آشکار امنیت هوانوردی، تخلف از اصل آزادی پرواز هواپیماهای غیرنظامی و به علاوه در مغایرت با مواد ۳ مکرر و ۴۴ پیمان هواپیمایی کشوری بین‌المللی (کنوانسیون شیکاگو) و ضمیمه‌های مربوطه و کنوانسیون مونترال ۱۹۷۱ و نیز زیر پا گذاشتن اصول مسلم حقوق بین‌الملل است.»
وی ادامه داد: «توضیحاتی که تاکنون ارائه شده، غیرموجه و فاقد وجه اقناعی است لذا اقدامات صورت گرفته توسط این جنگنده‌ها موجب مسئولیت بین‌المللی دولت متبوع آنها بوده و قابلیت تعقیب حقوقی را از جمله در شورای ایکائو و دادگاه دادگستری بین‌المللی به دنبال خواهد داشت.» نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد هم اعلام کرد علاوه بر گفت‌وگوی تلفنی نماینده ایران در سازمان ملل بزودی طی نامه‌ای به شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل متحد مراتب اعتراض خود را از تهدید هواپیمای مسافربری ماهان اعلام می‌دارد.  سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم درتوئیتر نوشت: «از سقوط ایرباس در خلیج‌فارس تا ایجاد هراس در مسافران ماهان! تروریسم دولتی امریکایی در هوا و زمین و دریا ادامه دارد.»  «حسام‌الدین آشنا»، مشاور رئیس ‌جمهوری نیز درباره مزاحمت جنگنده‌های امریکایی برای هواپیمای مسافربری ایران در حساب توئیتری خود نوشت: «کسی که جان رهبرانش را دوست دارد، با جان مسافران ما بازی نمی‌کند.»
همچنین شماری از نمایندگان مجلس نسبت به اقدام تهدیدآمیز امریکا واکنش نشان دادند. «اردشیر مطهری»  نماینده گرمسار در مجلس گفت: «با تهاجم به هواپیمای مسافربری ایرانی می‌خواهند ایران را تحریک کنند، اما خبر ندارند ایرانی‌ها فقط موشک‌های خوبی نمی‌سازند، بلکه شطرنج‌بازان خوبی هم هستند.» وی ادامه داد: «منتظر انتقام سخت باشید، اما زمان و مکانش با ماست. ایران می‌داند چه می‌کند.» ولی اسماعیلی، دیگر نماینده مجلس هم در توئیتر خود با بیان اینکه «این اقدام وحشیانه و ایجاد رعب و وحشت میان مسافران ایرانی بی‌شک بی پاسخ نخواهد ماند»، خاطرنشان کرد: «عاملان این تهاجم منتظر سیلی محور مقاومت باشند و امریکایی‌ها سریع‌تر منطقه را ترک کنند.»
جنبش جهاد اسلامی: ایران حق تلافی دارد
در واکنش‌های خارجی معترضانه به اقدام امریکا، جنبش حماس تعرض جنگنده‌ امریکایی به هواپیمای مسافربری ایرانی و ایجاد خطر برای مسافران آن را محکوم کرد. حماس با اشاره به اینکه هدف قرار دادن غیر نظامیان به این شکل نشان دهنده مفهوم تروریسم است که در قانون بین‌المللی آمده است، اعلام کرد: «این تجاوز امریکا در راستای خدمت به پروژه صهیونیستی در منطقه  است و منافع ملت‌های منطقه را تهدید می‌کند. باید تمام توانایی‌های امت اسلامی را برای مقابله با پروژه صهیونیستی مورد حمایت دولت امریکا به کار بگیریم.»  از سوی دیگر جنبش جهاد اسلامی نیز ضمن اشاره به اینکه «این حادثه تروریستی نشان دهنده اهداف خصمانه امریکا و نقش این کشور در تهدید امنیت منطقه است»، گفت: «جمهوری اسلامی ایران حق دارد هرگونه اقدامی برای پاسخ به این تعرض تروریستی را اتخاذ کند.»
اینها در حالی است که اقدام جنگنده‌های امریکایی در ایجاد مزاحمت برای هواپیمای مسافربری ایران در آسمان سوریه در رسانه‌های بین‌المللی هم بازتاب گسترده‌ای داشت. چنان که «الجزیره» اشاره کرده است: «این اتفاق در بحبوحه تنش تهران و واشنگتن رخ داد که از زمان خروج امریکا از توافق هسته‌ای و اعمال مجدد تحریم‌های علیه ایران تشدید شده است.»
رسانه غربی «ایندیپندنت» نیز با اشاره به اینکه بعضی مسافران زخمی شده و ترسیده بودند، آورده که این اتفاق در حالی رخ داد که امریکا و متحدان‌شان در ماه‌های پایانی دولت دونالد ترامپ تحرکات خود را علیه ایران تشدید کرده‌اند.

تحلیل
هواپیما‌های امریکایی به دنبال چه بودند؟

پایگاه خبری «نور نیوز» هم در همین باره نوشته است: «اگرچه ایرباس ماهان پس‌از تخلیه مسافرانش در فرودگاه بیروت، عازم جمهوری اسلامی شد و ساعاتی بعد در فرودگاه امام خمینی(ره) به زمین نشست، اما هنوز هدف از این رفتار تحریک‌آمیز از سوی تروریست‌های امریکایی بدرستی مشخص نیست و شبهاتی در این خصوص مطرح است. یکی از فرضیات قابل اتکا در خصوص این اقدام خطرناک جنگنده‌های امریکایی قصد آنها برای اجرای«عملیات سوتر» است.
اگرچه هنوز قطعی نیست اما با توجه به سابقه چنین رفتاری از سوی جنگنده‌های امریکایی و صهیونیستی، به‌نظر می‌رسد که جنگنده‌های امریکایی با خباثت تمام عمداً اقدام به پرواز در نزدیکی هواپیمای مسافربری ایران کرده‌اند تا پدافند هوایی سوریه به اشتباه آن را ساقط کند. به بیان دقیق‌تر؛ شواهد امر نشان می‌دهد که قصد امریکایی‌ها پنهان شدن در پشت هواپیمای مسافربری یا انجام «عملیات سوتر» بوده است تا پدافند سوریه هواپیمای ایرانی را هدف قرار دهد. این نمونه همان عملیاتی است که جنگنده‌های اسرائیلی در مورد هواپیمای ایلیوشین ۲۰ روسی انجام دادند و با فریب سامانه پدافندی سوریه موجب هدف قرار گرفته شدن آن شدند. البته در این مورد، خلبان ایرانی ایرباس ماهان با مهارت، ذکاوت و تصمیم درست در کاهش سریع ارتفاع موجب شد تا هواپیمای ایرانی هدف پدافند سوریه قرار نگیرد و نقشه شوم امریکایی‌ها نقش بر آب شود. در ادامه این مطلب آمده: در هر صورت؛ رفتار هواپیماهای جنگنده در قبال پرواز 1152 هواپیمایی ماهان و ایجاد مزاحمت برای یک هواپیمای مسافربری آن هم در آسمان کشور ثالث، نه تنها به‌عنوان یک اقدام تروریستی نزد افکار عمومی جهانی محکوم است بلکه نقض آشکار امنیت هوانوردی و تخلف از اصل آزادی پرواز هواپیماهای غیرنظامی مطابق کنوانسیون 1944 شیکاگو است.بدیهی است همچنانکه سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز اعلام کرد؛ پس از بررسی جزئیات این حادثه و تکمیل اطلاعات، اقدامات لازم سیاسی و حقوقی به عمل خواهد آمد. نویسنده افزود: به نظر می‌رسد؛ دولت ترامپ زیر فشار مضاعف افکار عمومی داخلی به‌دلیل ناتوانی در مهار بحران‌هایی چون شیوع کرونا، اعتراضات ضدنژادپرستی، بیکاری گسترده و روزافزون، شکست تجاری در رقابت‌های بین‌المللی بویژه در مواجهه با چین و... دچار نوعی سردرگمی خطرناک در تصمیم‌گیری‌های مهم شده است.اظهارات و اقدامات این روزهای ترامپ، پمپئو و مشاوران کاخ سفید بیش آنکه نتیجه عقلانیت راهبردی باشد از خطا در برآورد و اعوجاج در اقدام خبر می‌دهد و می‌تواند موقعیت متزلزل ترامپ در داخل امریکا و عرصه بین‌الملل را بیش‌ازپیش با چالش‌های شکننده روبه‌رو کند.



آدرس مطلب http://old.irannewspaper.ir/newspaper/page/7402/1/549411/0
ارسال دیدگاه
  • ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
  • دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
  • از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
  • دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
captcha
انتخاب نشریه
جستجو بر اساس تاریخ
ویژه نامه ها