اجرای فاز نخست مبادله زندانیان طالبان و افغانستان

ندا آکیش / بالاخره روند مبادله زندانیان طالبان و دولت افغانستان از روز پنجشنبه گذشته و پس از مذاکره مستقیم هیأت سه نفره طالبان با نمایندگان دولت در کابل کلید خورد و با اینکه مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا از این اتفاق به عنوان یک «خبر خوب» یاد کرد اما تردیدها درباره نتیجه بخش بودن این روند برای پایان جنگ 18 ساله در افغانستان همچنان ادامه دارد.
به گزارش نیویورک تایمز، سه شنبه هفته گذشته بود که یک هیأت سه نفره از طالبان افغانستان به کابل رفت تا با نمایندگان دولت  افغانستان درباره روند مبادله زندانیان دو طرف به طور مستقیم مذاکره کند. در پایان این مذاکرات دو طرف اعلام کردند که از روز پنجشنبه روند مبادله زندانیان آغاز می شود و در مرحله اول که مرحله «اعتمادسازی» است 100 زندانی طالبان در مقابل 20 زندانی ارتش افغانستان آزاد می شوند. آزادی 5 هزار زندانی طالبان در مقابل 1000 زندانی ارتش افغانستان یکی از شروط طالبان برای آغاز مذاکرات مستقیم با دولت افغانستان بود که در توافق طالبان – واشنگتن هم آمده بود. طالبان خواستار آزادی یکباره تمام 5 هزار زندانی خود بود اما دولت افغانستان آزادی مرحله به مرحله زندانیان را مطرح می‌کرد. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان افغانستان در گفت و گو با خبرنگاران درباره آزادی زندانیان گفت: اگرچه اسامی زندانی‌هایی که قرار است آزاد شوند در اختیار مقامات زندان بگرام قرار گرفته اما به خاطر شیوع ویروس کرونا روند تکنیکی آزادی اندکی زمان بر خواهد بود.
مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا هم از آغاز روند مبادله زندانیان بین دولت افغانستان و طالبان استقبال کرد و این اتفاق را یک «خبر خوب» توصیف کرد اما برخی ناظران بین المللی از جمله ژنرال دیوید پترائوس، رئیس سابق سازمان اطلاعات امریکا (سیا) به دیده تردید و حتی بدبینی به نتایج این اقدام نگاه می کنند.     
به گزارش یورو نیوز، پترائوس در مقاله‌ای در نشریه فارن افرز برنده توافق طالبان – واشنگتن و آغاز روند مبادله زندانیان را طالبان دانست و نوشت، در شرایطی که دولت کابل در بی ثبات ترین و ضعیف ترین شرایط قرار دارد و اختلافات داخلی سیاستمداران افغان به اوج رسیده طبیعی است که گروهی مانند طالبان که منافع امریکا را در منطقه تهدید می‌کند می‌تواند دست برتر را در معادلات این کشور داشته باشد.
در مقاله پترائوس آمده است: توافق واشنگتن – طالبان انگیزه چندانی به طالبان برای همکاری با دولت افغانستان نمی‌دهد. زیرا از یک‌سو بحران در درون ساختار قدرت دولت افغانستان جدی است و از سوی دیگر ما هیچ اقدامی برای محدود کردن قدرت طالبان انجام نداده‌ایم. بنابراین می‌توان پیش‌بینی کرد که طالبان یک‌بار دیگر قدرت را در کشور به دست بگیرند. چیزی که از سال ۲۰۰۱ به بعد همیشه اعلام کرده‌اند.
به نوشته این ژنرال امریکایی، مایک پمپئو برای اینکه بین دو رهبر افغان [عبدالله عبدالله و اشرف غنی] مصالحه‌ای صورت دهد راهی افغانستان شد اما دست خالی بازگشت. در حالی که دو سیاستمدار نمی‌توانند یکدیگر را بپذیرند و در چارچوب قانونی دولت در این کشور به یک مصالحه دست یابند، چطور می‌توان انتظار داشت که دولت افغانستان بتواند با طالبان به آشتی و صلح برسد؟ همچنین تردیدهای بسیاری وجود دارد که طالبان از سر حسن نیت پای میز مذاکره حاضر شده باشد. محققان سازمان ملل در ماه ژانویه اعلام کردند که روابط میان طالبان و القاعده همچنان بسیار گرم و نزدیک است. همچنین اگر طالبان از اجرای تعهدات خود در توافق واشنگتن – طالبان سرباز بزند، واشنگتن باید هزینه سنگین‌تری را برای بازگشت به افغانستان و تغییر اوضاع به سمت نظم پیشین بپردازد.