بارش 15 درصد نیاز آبی کشور در 3 روز

عطیه لباف
خبرنگار
تازه‌ترین آمارها از بارندگی روزهای اخیر کشور خبرهای خوشی در دل خود دارد. بارش‌ها اگرچه در برخی از مناطق سیلابی بود اما خسارت قابل توجهی به جا نگذاشت و در عوض حجم قابل توجهی آب را برای کشور آورد. به‌طوری که معاون وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب کشور می‌گوید: «آورد بارش‌های اخیر برابر با حدود 15 درصد از مصارف سالانه کشور از مخازن سدها و آب‌های سطحی است.»
محمد حاج رسولی‌ها، در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما توضیح می‌دهد: «برآورد می‌شود که بارش چند روز اخیر حدود 3 تا 4 میلیارد متر مکعب در بازه زمانی 3 روزه و 5 تا 6 میلیارد متر مکعب در بازه زمانی 10 روزه به حجم ذخایر سدهای کشور بیفزاید. این بارندگی در حال تبدیل به روان آب و افزایش حجم ورودی سدهای کشور است که اصطلاحاً به آن «آورد بارندگی و سیلاب» گفته می‌شود.»
به‌گفته معاون وزیر نیرو، حجم کنونی مخازن سدهای کشور حدود 28 میلیارد متر مکعب است.
مصرف سالانه 40 میلیارد متر مکعب آب سطحی
آن‌طور که حاج رسولی‌ها توضیح می‌دهد «سالانه 40 میلیارد متر مکعب آب مصرفی کشور از مخازن سدها و آب‌های سطحی تأمین می‌شود.» بر این اساس است که او می‌گوید «آورد بارش‌های 3 روز اخیر حدود 15 درصد از مصرف سالانه آب‌های سطحی کشور است.»
موجودی سدها 11 درصد کمتر شد
با وجود اینکه بارش‌های اخیر اتفاق مثبتی در وضعیت ذخایر سدها رقم زده اما هنوز وضع آب موجود در سدها به سطح سال گذشته نرسیده است و حاج رسولی‌ها در این خصوص بیان می‌کند: «ذخایر سدهای کشور 11 درصد کمتر از ذخایر مدت مشابه سال گذشته است. هرچند پیک ورودی آب به سدها اواخر اسفندماه و در فروردین و اردیبهشت شروع می‌شود؛ اما تاکنون شرایط سال آبی گذشته بهتر از سال آبی جاری بوده است.» سال آبی جاری از مهرماه آغاز شده و تا پایان شهریور سال 1399 ادامه دارد.
52 درصد از حجم مخازن آب دارند
معاون وزیر نیرو با بیان اینکه امیدواریم به حد نرمال پرشدگی سدها در ماه‌های آتی دست یابیم، می‌گوید: «اکنون 52 درصد از حجم مخازن سدها پر است، امیداوریم با ادامه بارش‌ها و نزولات جوی این رقم به وضعیت قابل قبول پرشدگی یعنی 70 تا 75 درصد از حجم مخازن برسد، تا تابستان دغدغه‌ای از بابت تأمین آب نداشته باشیم.»
تخلیه سدها برای کشت پاییز
حاج رسولی‌ها در پاسخ به این سؤال که حجم کم پرشدگی سدها چه رابطه‌ای با تخلیه آنها در ماه‌های اخیر دارد، توضیح می‌دهد: «درصد کمی از وضعیت کنونی سدها بابت تخلیه رقم خورده است و عمده این کاهش به‌خاطر تأمین مناسب کشت پاییزی انجام شده است که با وجود این میزان خروجی آب سدها امسال تغییر چندانی نداشته است.»
با این حال او بیان می‌کند: «ظرفیت خالی سدها به مهار سیلاب‌های احتمالی در ماه جاری و فروردین سال آتی کمک شایانی می‌کند. همانطور که در روز‌های اخیر این موضوع به مهار سیلاب‌ها کمک کرد.»
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران تصریح می‌کند: «اکنون سدهای خوزستان ظرفیت مهار بخش زیادی از سیلاب‌های احتمالی را دارند. به‌طوری که 49 درصد از مخزن سد دز، 37 درصد از مخزن سدهای کارون، 40 درصد از مخزن سد کرخه و 60 درصد سد مارون خالی است. ضمن اینکه کشت پاییزه مناسبی در پایین دست این سدها انجام شده است.»
افزایش 7 میلیمتری سطح تجمعی بارندگی ها
طی روز‌های اخیر، در برخی از استان‌ها رکورد بارش مداوم برف و باران شکست. برای مثال تهران با بیش از 55 میلیمتر بارش مداوم در دو روز رکورد زد.
حاج رسولی‌ها می‌گوید که بارش‌ها در استان‌های دیگر نیز وضعیت خوبی داشت. مثلاً کرمانشاه با 50 میلیمتر، کردستان با 45 میلیمتر، لرستان با 80 میلیمتر و بسیاری از استان‌های دیگر نیز شاهد بارش این نعمت الهی بودند. اما به طور میانگین بارندگی اخیر 7 میلیمتر به سطح تجمعی بارندگی‌های کشور اضافه کرده است. به طوری که سطح تجمعی بارش‌های کشور از 165 میلیمتر به بیش از 172 میلیمتر رسیده است.
سیلزده می‌شدیم، اگر...
بارش‌های 3 روز گذشته اگرچه در برخی از مناطق کشور بویژه لرستان سیلاب‌هایی به راه انداخت اما حاج رسولی‌ها می‌گوید بواسطه اقداماتی که در چند ماه اخیر انجام شد و هماهنگی‌هایی که میان دستگاه‌های کشور بعد از چندین سال رقم خورد، بسیاری از سیلاب‌های مخرب در این چند روز مدیریت شد.
معاون وزیر نیرو توضیح می‌دهد: «مثلاً در محدوده شهر پلدختر استان لرستان با همکاری و اقدامات تمام دستگاه‌ها دبی بالایی از آب را رد کردیم. این دبی نسبت به سنوات گذشته بالا بود و در 20 سال گذشته اگر چنین شرایطی رخ می‌داد، خسارات زیادی رقم می‌خورد. اما توانستیم با اقداماتی در ماه‌های اخیر و افزایش هوشیاری و همکاری مسئولان این بارش‌ها را پشت سر بگذاریم.»
او علاوه بر مورد پلدختر به وضعیت شهرهای دورود و خرم آباد نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «اگر دستگاه‌ها با هم هماهنگی و همکاری نداشتند، در بسیاری از مناطق شاهد وقوع سیل، چه بسا سیلاب‌های مصنوعی بودیم. اما بعد از سال‌ها با هماهنگی حداکثری دستگاه‌ها و مسئولان و افزایش هوشیاری مردم و تابعیت بیشتر آنها از قوانین، تجربه بهتری را در بارش‌های اخیر داشتیم.»
ترسالی است؟
اینکه در ماه‌های آتی شاهد سیلاب هستیم یا خیر؟ موضوعی است غیر قابل پیش‌بینی. اما حاج رسولی‌ها می‌گوید:«آمادگی برای مواجهه با سیلاب‌های احتمالی را داریم و در حال تقویت آن هستیم.» اما سؤال اینجاست که آیا سیل سیستان و بلوچستان و وقوع بارش شدید در چند استان نشان دهنده ورود ایران به دوره ترسالی است؟
معاون وزیر نیرو پاسخ می‌دهد: «علی‌رغم این بارندگی‌ها ما در زمستان شرایط نرمالی را پشت سر گذاشته‌ایم و تاکنون وضعیت نرمال بوده است. اما بر اساس پیش‌بینی‌های 3 ماهه سازمان هواشناسی احتمالاً بهار 1399 نیز شرایط تقریباً مطلوب خواهد بود و شاید 10 تا 20 درصد وضعیت بهتر از نرمال را شاهد باشیم. نمی‌توانیم بگوییم که ترسالی است اما شرایط نرمال به‌نظر می‌رسد. امیدواریم با ذخیره‌سازی قابل قبول آب در سدهای کشور بتوانیم تابستان آسانی را از نظر تأمین منابع آبی پشت سر بگذاریم.»