شفاف‌سازی در استمرار معنا پیدا می‌کند

مجیدرضا مصطفوی
فیلمساز
در راستای شفاف‌سازی سازمان سینمایی، برای اولین بار جدول متقاضیان پروانه ساخت آثار سینمایی منتشر شد. این جدول بر اساس تاریخ ثبت در سامانه تنظیم شده و از روز 18 تیرماه در بخش مجوزها و پروانه‌های صادرشده سایت سازمان سینمایی قابل مشاهده است و به‌روز می‌شود. مجید‌رضا مصطفوی برای «ایران» از تبعات این تصمیم نوشته است.

با توجه به کارنامه کاری حسین انتظامی بخصوص در حوزه مطبوعات این امیدواری وجود داشت که با حضور ایشان شاهد تغییرات و اصلاحات ساختاری در سازمان سینمایی باشیم. آقای انتظامی بحث شفاف‌سازی را با مسائل مالی و اعلام بودجه‌ها و هزینه‌های زیرمجموعه سازمان سینمایی، از بنیاد سینمایی فارابی تا مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، آغاز کردند که فی نفسه اتفاق خوبی است؛ این اطلاع‌رسانی در ابعاد کوچکتر در سال‌های قبل‌تر هم اتفاق می‌افتاد و هم‌اکنون به عنوان مثال آمار و ارقام مربوط به هزینه‌کرد جشنواره‌های فجر، سه ماه بعد از برگزاری جشنواره اعلام می‌شود. همین آمار پیش از این با تأخیر 6 ماهه اعلام می‌شد. اما محدود شدن به این ایده و باقی ماندن در این حد، بحث شفاف‌سازی موردنظر آقای انتظامی را در سطح نگه می‌‌دارد. برای من فیلمساز اطلاع از اینکه هزینه جشنواره فجر 5 میلیارد بوده یا 10 میلیارد شده، نکته و اتفاق چندان مهمی نیست و آنچه به اعتقاد من طی این سال‌ها پاشنه آشیل بحث شفاف‌سازی در سازمان سینمایی بوده، ساخت و تولید است. بر این اساس انتشار جدول متقاضیان پروانه ساخت آثار سینمایی که برای اولین بار روز گذشته روی خروجی سایت این سازمان قرار گرفت و اعلام شفاف و روشن اینکه چه تعداد فیلم، چه زمانی و توسط چه تهیه‌کننده‌هایی ثبت شده‌ و در چه مرحله‌ای قرار دارند را به فال نیک می‌گیرم. سال‌هاست که ما فیلمسازان مستقل از بر هم زدن نوبت توسط تهیه‌کننده‌های پرنفوذ متضرر شده‌ایم و انتشار این جدول کمک می‌کند تا دست تهیه‌کننده‌هایی که با استفاده از رانت، فیلمنامه‌شان را ثبت کرده و بعد از یک هفته مجوز ساخت می‌گرفتند و به تبع آن از امتیازات فصل مناسب تولید استفاده می‌کردند، کوتاه ‌شود. نفوذ تهیه‌کنندگان باعث شده بود طی سال‌های گذشته همیشه حق فیلمسازان مستقل و کسانی که به رعایت مسائل قانونی و مراحل اداری تن داده‌ بودند پایمال شود و فصل مناسب تولید را از دست بدهند. لازم به توضیح است که چون تعداد تولیدات سالانه سینمای ایران زیاد است و همه تلاش‌شان این است که فیلمشان را به جشنواره برسانند. از اردیبهشت ماه تا اواخر مهرماه پروسه زمانی مناسب برای تولید و پس از تولید است. با آگاهی از این شرایط همیشه فیلمسازان مستقل با بازیگران و عوامل درجه یک به توافق می‌رسیدند، اما تهیه‌کنندگانی که برای دریافت پروانه ساخت به جای ورود از در، از پنجره وارد می‌شدند، قواعد را بر هم می‌ریختند. آنها همه را دور می‌زدند و صدور پروانه ساخت دیگران را به تأخیر می‌انداختند و فیلمساز مستقل با از دست دادن این فرصت مجبور می‌شد با عوامل و بازیگران درجه دو فیلمش را بسازد. با راه‌اندازی این سیستم مکانیزه شبیه بانک فیلمنامه خانه سینما، برای همه مشخص خواهد بود که چه کسی در چه تاریخی فیلمنامه را ثبت کرده و تهیه کننده کیست و کی قرار است پروانه ساخت بگیرد. این شفاف‌سازی کمک می‌کند تا همه چیز طبق برنامه‎‌ریزی پیش برود و حداقل برای همه شرایط برابری ایجاد شود. با این وجود من همچنان انتشار این جدول را هم آغاز راه طرح شفاف‌سازی می‌دانم چرا که بر اساس جلسه‌ای که با آقای انتظامی داشته‌ایم مسیری پیش رویمان تصور کرده‌ایم که این اقدام‌ها، قدم‌های اولش است. امیدوارم شفاف‌سازی همگام با مرحله هزینه و تولید و ساخت به شفافیت در نحوه حمایت در اکران، حمایت مالی از ساخت فیلمنامه‌ها، نحوه انتخاب هیأت داوران جشنواره و... هم برسد؛ چراکه در دو سه سال گذشته گزینش هیأت انتخاب و داوری در جشنواره فیلم فجر روند کارنامه یکسری از فیلمسازان را هم تغییر داد. به شخصه عزم جدی می‌بینم این شفاف سازی که گام به گام حرکت رو به جلو دارد به اصلاحات ساختاری مناسب در سازمان سینمایی منجر شود؛ البته که محقق شدن این اتفاق مهم یک بخش‌اش به اختیارات حسین انتظامی به عنوان رئیس سازمان سینمایی برمی‌گردد و بخش دیگرش منوط به اتفاقات بیرون از سازمان است. به امید اینکه اتفاق‌هایی که همیشه سازمان سینمایی را تحت فشار قرار می‌داد کمتر شده باشد و ایشان بتوانند برنامه‌های‌شان را با موفقیت به سرانجام برسانند.