بیتا  میرعظیمی
خبرنگار



صبح روز جمعه (11شهریور)، تالاب انزلی برای سومین بار در سال‌جاری طعمه حریق شده و چندین هکتار از مساحت 20 هزار هکتاری آن در شعله‌های آتش سوخت. حریق ابتدا از قسمت مرکزی تالاب در محدوده چراغ پشتان آغاز شده و دامنه آن به‌دلیل عدم امکان دسترسی به اطراف، گسترش پیدا کرد.در نهایت نیز با گذشت 20 ساعت، زبانه‌های آتش با کمک دستگاه‌های خدمات‌رسان و نیروهای مستقر در محل آتش‌سوزی و سه فروند بالگرد آب‌پاش سپاه و هلال‌احمر، تا حدی مهار شده و با کمک هواپیمای آتش‌نشان و بارش باران به طور کامل خاموش شد.
اما بیشتر از چند 10 هکتار از تالابی بین‌المللی که از مهم‌ترین زیستگاه‌های طبیعی جانوران ایران به شمار رفته و سالانه پذیرای بسیاری از پرندگان مهاجر از نقاط مختلف دنیا است، در حالی طعمه حریق شد که کمتر از 10 روز پیش یعنی (سوم شهریورماه) پنج هکتار از نیزارهای روستای شانگهای پرده انزلی و هشتم شهریور نیز 12 هکتار از نیزارهای منطقه چراغ پشتان انزلی در آتش سوختند. حال با گذشت چند روز از این حادثه تلخ، «اکبر سبحانی» دادستان انزلی از دستگیری چهار متهم به آتش‌افروزی در تالاب بین‌المللی انزلی خبر داده و در خصوص نحوه برخورد دستگاه قضا با این متهمان می‌گوید: در خصوص حریق عمدی اراضی دولتی، طبق ماده ۶۷۵ قانون‌ مجازات اسلامی چنانچه فرد یا افراد مرتکب بزه به قصد مقابله با حکومت جمهوری اسلامی اقدام نکرده باشند به مجازات یک تا پنج سال حبس محکوم می‌شوند. همچنین به واسطه آلودگی زیست محیطی ناشی از ایجاد حریق در نیزارها، تا یک سال مجازات حبس نیز جرم‌انگاری شده است. اما سؤال اینجاست که آیا این دستگیری‌ها طی سال‌های اخیر، ضمانت اجرایی نیز داشته و توانسته آتش‌افروزی‌های مکرر در محدوده تالاب را مهار کند؟ آیا ضعف در ضمانت اجرای قوانین، حاشیه‌ای امن برای متخلفانی که کمر همت به نابودی اکوسیستم تالاب انزلی بسته‌اند، ایجاد نکرده است؟!
آتش‌افروزی برای تغییر کاربری!
میرحامد اختری مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان، در خصوص قصد و انگیزه متهمان به آتش افروزی در تالاب انزلی به «ایران» می‌گوید: «هم‌اکنون دستگاه قضایی در حال بررسی قصد و انگیزه متهمان است که پس از انجام تحقیقات لازم می‌توان به انگیزه واقعی این افراد پی برد. اما احتمالاً این رخداد در نتیجه گسترش تصرفات رخ داده است.» وی به آتش‌سوزی‌های رخ داده طی سال‌های گذشته در این تالاب اشاره کرده و می‌گوید: در همین ارتباط تعدادی دستگیر شده و حکم قطعی نیز برای آنها صادر شده است.
 به گفته این مقام مسئول، مساحت تالاب زیاد بوده و نمی‌توان کنترل صد درصدی بر آن داشت. اگر چه نیروهای حفاظتی محیط‌زیست به طور مداوم در تالاب حضور داشته و بر آن نظارت کامل دارند اما گاهی شاهدیم که افراد متخلف ساکن حاشیه‌های تالاب به قصد تصرف قسمتی از تالاب که خشک شده و تنها نیزارهایش باقی مانده یا برای گسترش تصرفات (ساخت و ساز و کشاورزی) این تالاب را به آتش می‌کشند. 
او در آخر می‌افزاید: «در آتش‌سوزی اخیر سرتاسر قسمت مرکزی تالاب در آتش سوخته و آن قسمتی که خشک شده بود همانند یک جزیره وسط تالاب قرار گرفت. ضمن اینکه نیروهای منابع طبیعی ورود پیدا کرده و راه دسترسی برای اطفای حریق را باز کرده و با همکاری و همیاری دیگر نیروها، آتش را به طور کامل مهار کردند.»
متخلفان ابایی ندارند!
در همین حال لیلا مسروری کنشگر محیط‌زیست گیلان، با اشاره به افزایش آتش‌افروزی‌ها طی سال‌های اخیر در محدوده تالاب به «ایران» می‌گوید: «زمین مقوله بسیار باارزشی در کشور، استان‌های شمالی و علی الخصوص استان گیلان است چرا که زمین‌های این استان در مقابل جمعیت بسیار زیاد آن اندک است. اغلب زمین‌ها نیز به واسطه سابقه‌ای که دارند هرگز تغییر کاربری قانونی به آنها تعلق نمی‌گیرد. زیرا اغلب زمین‌های این استان، جزء منابع طبیعی، کشاورزی و اراضی تالاب محسوب می‌شوند. در همین راستا نیز سال‌هاست که رویه غلط آتش‌افروزی در محدوده تالاب به قصد تغییر کاربری زمین در این منطقه باب شده است.»
وی می‌افزاید: «آتش‌افروزان ابتدا نی‌سوزی کرده و پس از آن زمین تالابی را تبدیل به زمین زراعی کرده یا درخت می‌کارند و با ادعای سند و نسق در آن ویلاسازی می‌کنند؛ اما نکته مهم این است که این رخداد طی سال‌های گذشته کمتر رخ می‌داد، اما سال گذشته و امسال، آتش‌افروزان به اندازه‌ای وقاحت به خرج داده‌اند که بی‌هیچ هراسی، این اقدام را حتی در بازده‌های زمانی نزدیک به هم نیز انجام می‌دهند. مشخص است این افراد نگران هیچ عقوبتی نیستند! زیرا طی این سال‌ها ما هرگز به طور مستقیم از سیستم قضایی نشنیده‌ایم که چه اتفاقی رخ داده است؟»
حاشیه امنی برای آتش‌افروزها!
به گفته مسروری، جالب اینجاست که تمامی این آتش‌افروزی‌ها در روستاهای بسیار نزدیک به هم رخ می‌دهد؛ روستاهایی که افراد، اتفاقاً همدیگر را به خوبی می‌شناسند. بنابراین چگونه می‌شود که فرد متخلفی وارد این روستاهای محلی شده و کسی آنها را ندیده و شناسایی نیز نکرده باشد؟! فرد متخلفی که این کار را انجام می‌دهد فارغ از انگیزه و قصدش، کاملاً به همه شرایط موجود اشراف داشته و خوب می‌داند قرار است چه کار کند!
او در آخر می‌افزاید: «سؤال اساسی این است که چرا قوانین ما با اینکه پیشرو و خوب است، ضمانت اجرایی ندارد؟ چرا برای متخلفان که اینقدر بی‌پروا و حتی در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر دست به آتش‌افروزی در محدوده تالاب می‌زنند، چنین حاشیه امنی ایجاد شده است؟ ما پیشتر شاهد بودیم که آتش‌افروزی‌ها چند ماه یکبار رخ می‌داد؛ اما الان این حریق‌ها همانند سیگاری که آتش به آتش روشن می‌شود، در تمامی بخش‌های تالاب رخ می‌دهد. این وضعیت نگران کننده است و باید فکری اساسی برای آن شود. فراموش نکنیم که در این آتش‌سوزی‌ها، این تنها نی‌های تالاب نیست که می‌سوزد. 
با هر آتش افروزی، خاک و تمامی زیستمندان، پستانداران ریز جثه، حشرات و... نیز نابود شده و حیات اکوسیستم به چالش کشیده می‌شود. هم اکنون موضوع مهمی به نام گستاخی آتش‌افروزی‌ها ایجاد شده که باید فکری به حال آن کرد. همزمان تعداد اندک محیطبان‌ها و تجهیزات اندک در اطفای حریق نیز مزید بر علت شده و کنترل این گستاخی را به حداقل رسانده است. بی‌شک در چنین شرایطی دستگاه قضایی باید جدی‌تر وارد عمل شده و با متخلفان برخورد کند. هر چند که دستگاه قضایی طی این سال‌ها نیز برخورد جدی داشته، اما متأسفانه قبح عمل ریخته و آتش‌افروزها، بی‌پروا کمر همت به نابودی اکوسیستم تالاب بسته‌اند!»

نیم‌نگاه
​​​​​​​رئیس سازمان محیط‌ زیست کشور با اشاره به نگاه ملی دولت سیزدهم به تالاب انزلی گفت: اجازه نمی‌دهیم تالاب انزلی به دریاچه ارومیه دیگری تبدیل شود. سلاجقه با اشاره به اینکه تالاب خفه شده و موج شکن‌های جدید انزلی باید حذف شود تا آب در تالاب جریان پیدا کند، افزود: تخلیه رسوبات و لایروبی و حذف موج شکن‌ها برای آزاد شدن ورودی دریا و تبادل آب دریا و تالاب باید انجام شود. وی ادامه داد: رئیس جمهور به من دستور داده که خدا و قانون را در نظر بگیرم و مسأله تالاب انزلی را به‌عنوان بحث ملی دنبال کنیم و دربازه زمانی مشخص و با طرح مدیریت جامع پیش رویم.  

ایسنا- آرزو اشرفی‌زاده، مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌‌زیست ضمن بیان اینکه دریاچه ارومیه به‌ صورت کامل خشک نشده است، گفت: «در صورت عدم تأمین حقابه مورد نیاز دریاچه با توجه به تأخیر در بارش‌های پاییزی و تبخیر بالا، دریاچه به‌ صورت کامل خشک خواهد شد.»

ایرنا- حیدر مرادی، مدیرعامل شرکت هنرکارت وابسته به صندوق اعتباری هنر از بهره‌مندی دارندگان هنرکارت از خدمات هتل‌های ایرانگردی و جهانگردی با تخفیف ویژه خبر داد.

ایلنا- علیرضا جیلان، سرپرست اداره‌ کل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال‌وبختیاری گفت: «در پی انجام عملیات عمرانی توسط شهرداری هفشجان، تعدادی از سنگ قبرهای تاریخی گورستان بزلر تخریب شده‌اند.»

ایلنا- سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌‌زیست مجلس گفت: «برخی از اسناد هزینه‌های هنگفت احیای دریاچه ارومیه موجود نیست! عمده هزینه‌ها، صرف مطالعات تکراری و بی‌حاصل شد.»

ایسنا- عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی  از اختصاص بودجه برای تکمیل موزه شهر تاریخی بلقیس خبر داد.

ایلنا- جواد واحدی، معاون امور مجلس، حقوقی و استان‌های وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: «براساس ماده ۲۳ سعی می‌شود برای راه‌اندازی موزه باستان‌شناسی در پیرانشهر یک ردیف بودجه اعتباری در نظر گرفته شود.»

ایرنا- علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌‌‌زیست کشور در پاسخ به اینکه اگر دستگاه‌ها بگویند اعتبار کافی برای اجرا ندارند آن زمان چه می‌شود؟ گفت:«این‌طور نیست چون منابع اعتباری آن کاملاً مشخص است. دقیقاً محل تأمین اعتبار این کار هم بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۱ مشخص شده است و دیگر دستگاه‌ها نمی‌توانند بگویند پول ندارند.»
​​​​​​​
ایسنا- حسن جعفری، مدیر روابط عمومی فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد از افزایش ۳۵۶ درصدی تردد گردشگران خارجی در مشهد طی چهار ماهه نخست سال‌جاری خبر داد.