امین محمودی
خبرنگار

ایران در سال گذشته 8 میلیون و 502 هزار تن محصول کشاورزی به ارزش 5 میلیارد و 258 میلیون دلار به دیگر کشورها صادر کرده که از این میزان 500 میلیون دلار آن روانه چین شده است.
این میزان صادرات به کشور چشم‌‌بادامی‌ها نشان از افزایش قابل توجه صادرات محصولات کشاورزی به این کشور دارد، امر مهمی که به دلیل رایزنی‌های فشرده دولت سیزدهم اعم از وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و امور خارجه و سفارت کشورمان در پکن محقق شده است. در واقع این امر در راستای سیاست‌های دولت سیزدهم برای توسعه همکاری‌های اقتصادی با کشورهای منطقه و شرق آسیا و دیپلماسی فعال در جهت توسعه صادرات محصولات کشاورزی کشور‏ صورت می‌‌گیرد.
در وضعیت فعلی نیز با توجه به توافقی که در قبال دو سند همکاری بین ایران و چین شد و به امضای «سید جواد ساداتی‌نژاد» وزیر جهاد کشاورزی و «یوجیان هوآ» وزیر گمرک چین رسید، به نظر می‌‌رسد در سال جاری نیز میزان صادرات محصولات کشاورزی خصوصاً مرکبات به این کشور با افزایش قابل توجهی روبه‌رو شود.
سند اول مربوط به پروتکل الزامات بهداشت نباتی برای صادرات مرکبات تازه ایران به چین است که با اجرایی شدن این سند، دسترسی جمهوری اسلامی ایران به بازار ۶۰۰ میلیون دلاری مرکبات چین برای اولین بار فراهم شد.
سند دوم‏، پروتکل الزامات بهداشتی صادرات عسل ایران به چین است که با این توافق حائز اهمیت‏، از این به بعد تولیدکنندگان عسل باکیفیت ایرانی امکان خواهند یافت که محصول خود را به بازار پرمصرف چین روانه کنند.
فرصت بکر باغداران برای صادرات مرکبات به چین
در همین خصوص سیدجواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی اظهار کرد:  در حال حاضر ۵۰۰ میلیون دلار صادرات محصولات کشاورزی به کشور چین وجود دارد که با امضای ۲ سند همکاری با این کشور صادرات شتاب بیشتری می‌گیرد. وی گفت: این مهم در راستای  سیاست‌های دولت سیزدهم برای توسعه همکاری‌های اقتصادی با کشورهای منطقه و  شرق آسیا در جهت توسعه صادرات محصولات کشاورزی انجام شده است.
وزیر جهاد کشاوزی با اشاره به اینکه این قراردادها از نظر اقتصادی و ارزآوری بسیار حائز اهمیت هستند، افزود: ۵.۵ میلیون تن مرکبات در کشور تولید می‌شود و کشور چین بازار ۶۰۰ میلیون دلاری در این زمینه دارد که می‌تواند اتفاقات خوبی را در صادرات محصولات کشاورزی برای باغداران ایرانی رقم بزند.
ساداتی‌نژاد با اشاره به سند الزامات بهداشتی صادرات عسل، گفت: بیش از ۱۳۰هزار تن تولید عسل در کشور وجود دارد و بازار چین در این محصول بازار جذابی است.
گزارش‌ها حاکی است که اخذ چندین مجوز صادراتی محصولات کشاورزی کشورمان به چین نیز در دست پیگیری است و براساس مذاکرات فشرده در دست انجام با مقامات چینی بزودی این پروتکل‌ها نیز امضا شده و دسترسی صادرکنندگان ایرانی به بازار پرجمعیت چین تقویت خواهد شد.  
وضعیت تولید و صادرات مرکبات کشور
میزان تولید مرکبات در جهان به حدود 158 میلیون تن می‌‌رسد که ایران پس از چین، برزیل، هند، مکزیک، امریکا و اسپانیا  در جایگاه هفتم تولید این محصولات باغی قرار دارد.
پرتقال، نارنگی، لیمو ترش و شیرین، گریپ فروت، خرمالو و نارنج از مهم‌ترین مرکبات تولید شده در ایران هستند.
آمارهای وزارت جهاد کشاورزی حاکی از آن است که میزان تولید مرکبات در کشور طی سال گذشته 5 میلیون و 720 هزار تن بوده و پیش‌بینی می‌‌شود در سال‌جاری 5 میلیون و 850 هزار تن مرکبات از باغات کشور برداشت شود.
از این میزان تولید مرکبات در سال گذشته 173 هزار و 639 تن مرکبات به ارزش بیش از 64 میلیون دلار به دیگر کشورها صادر شده است، ولی با این حال با توجه به توافق صورت گرفته بین ایران و چین باید شاهد شکوفایی صادرات مرکبات به این کشور باشیم.
این مهم در حالی صورت می‌‌گیرد که به دلیل کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی در کشور و افزایش تولید هر ساله میزان قابل توجهی از مرکبات کشور به ضایعات تبدیل می‌‌شود.
گفتنی است میزان صادرات مرکبات در سال گذشته نسبت به سال 1392 با رشد 480 درصدی (143 هزار تنی) روبه‌رو شده است به طوری که از 30 هزار تن در سال 1392 به 173 هزار تن در سال گذشته رسیده است.  
افزایش صادرات مرکبات در سال جاری
زهرا جلیلی مقدم، مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌وگو با «ایران» اظهار کرد: خوشبختانه در سال گذشته 5 میلیون و 900 هزار تن مرکبات ازسطح باغات کل کشور برداشت شد.
وی افزود: بیشترین کشت مرکبات در کشور مربوط به پرتقال است به طوری که در سال گذشته 3 میلیون و 400 هزار تن از این محصول تولید و در کشور توزیع شد که بیشتر تولید این محصول به استان‌های شمالی مازندران، گیلان و گلستان و همچنین کرمان و فارس اختصاص دارد.
مدیرکل دفتر میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی با اظهار امیدواری به افزایش صادرات مرکبات در سال جاری خصوصاً به کشور چین، گفت: میزان صادرات مرکبات در سال گذشته به 173 هزار تن رسید این در حالی است که طی سال‌های گذشته صادرات کشورمان تنها به 40 هزار تن می‌‌رسید ولی با این حال در سال گذشته میزان کلی صادرات مرکبات به 65 میلیون دلار رسیده است.

گروه اقتصادی /  پس از اصلاح ارز ترجیحی آن طور که کارشناسان نیز پیش‌بینی کرده بودند، میزان مصرف روغن در کشور با کاهش محسوسی روبه‌رو شده است، به طوری که انتظار می‌‌رود مصرف سالانه این محصول به همان یک میلیون و 500 هزار تن قبل از تخصیص ارز 4200 تومانی به واردات این محصول برسد.
این در حالی است که طی سال گذشته بیش از 2 میلیون و 200 هزار تن از این محصول به کشورمان وارد شد و بخش عظیمی از آن به صورت قاچاق روانه دیگر کشورها از جمله افغانستان و پاکستان شد. 
با این حال هم اکنون مصرف ماهانه روغن با کاهش 60 هزار تنی از 180 هزار تن به 120 هزار تن رسیده، از طرف دیگر واردات این محصول در چهار ماهه نخست سال جاری افزایش یافته است.
همین امر سبب شده شرکت‌ها و کارخانجات تولیدکننده روغن خام در کشور برای به فروش رسیدن محصول‌شان و افزایش بازارهای خود به ارائه تخفیف‌های گسترده‌ای روی آورند. از طرف دیگر انجمن صنفی روغن نباتی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد، آمادگی آن را دارد که قیمت این محصول را دوباره کاهش دهد.
 کاهش ۱۰ تا ۲۵ درصدی قیمت انواع روغن خوراکی
مهدی برادران، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به دستور وزیر صمت برای کاهش قیمت انواع روغن نباتی گفت: این دستورالعمل ابلاغ شده و از هشتم مرداد برای تمام کارخانجات روغن کشور لازم‌الاجرا است. وی هدف از این کار را حمایت از مصرف‌کنندگان اعلام کرد و گفت: همه کارخانجات ملزم به کاهش قیمت هستند و با واحدهایی که از این دستورالعمل پیروی نکنند، برخورد خواهد شد. معاون وزیر صمت درباره روغن‌های فعلی موجود در بازار با قیمت قدیم نیز گفت: قرار است برای این روغن‌ها نیز تخفیف‌هایی در نظر گرفته شود. برادران عنوان کرد: این کاهش قیمت به دنبال برنامه دولت برای کاهش تعرفه واردات مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات روغن اعمال می‌شود.
معاون وزیر صمت از پیگیری جدی برای آزادسازی صادرات روغن هم خبر داد و گفت: با حذف ارز ترجیحی نگرانی بابت صادرات روغنی که مواد اولیه آن یارانه‌ای بود، نیست.
روند کاهشی قیمت روغن ادامه دارد
«قاسمعلی حسنی» نیز در خصوص وضعیت بازار روغن خوراکی گفت: پیش از این قیمت هر حلب روغن نباتی ۱۶ کیلوگرمی یک میلیون و ۸۰ هزار تومان برای مصرف‌کنندگان بود که اکنون در بازار ۹۶۰ هزار تومان شده است. دبیرکل اتحادیه بنکداران مواد غذایی تصریح کرد: این کاهش قیمت در پی کاهش حدود ۳۰ درصدی قیمت جهانی روغن خام به دلیل تفاهم بر سر عرضه غلات از بنادر اوکراین است. وی اضافه کرد: از سوی دیگر این کاهش قیمت‌ها در پی واردات انبوه این کالا در داخل کشور و رقابت واردکنندگان برای فروش بیشتر، به منظور واردات مواد اولیه روغن با قیمت کمتر صورت گرفته است. حسنی گفت: این کاهش قیمت در سایر محصولات روغن ۱۰ درصد اعمال شده است و به نظر می‌رسد این روند کاهشی در قیمت روغن ادامه داشته باشد. وی درباره تخفیفات ۱۰ تا ۱۵ درصدی روغن توسط برخی شرکت‌ها افزود: برخی شرکت‌ها برای فروش بیشتر و دریافت پول نقد از مشتری جهت واردات روغن خام ۳۰ درصد کمتر از نرخ گذشته اقدام به عرضه کالا با تخفیفات کرده‌اند که این اقدامشان در واقع رقابت بین واردکنندگان است که به نفع مصرف‌کنندگان نیز خواهد بود.
آمادگی انجمن روغن برای کاهش بیشتر قیمت روغن
انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران طی اطلاعیه‌ای ضمن اعلام استقبال صنعت روغن نباتی از هرگونه تعدیل منطقی قیمت که منجر به بزرگ شدن سفره همه هموطنان عزیزمان شود، اعلام کرد به منظور حفظ تعادل و جلوگیری از تنش در بازار روغن نباتی لازم است اقداماتی صورت گیرد.
به طوری که ابتدا کالاهای فروش رفته در فروشگاه‌های سراسر کشور با قیمت‌های مصرف کننده مصوب قبلی، قیمت‌های کالاهای ساخته شده موجود در انبارهای شرکت‌های پخش، عمده فروشی‌ها و کارخانه‌های تولیدی، موجودی روغن خام کارخانه‌های تولیدی با قیمت‌های قبلی اعم از وارداتی و خریدهای داخلی تعیین تکلیف شود.
سپس قیمت‌های پایه ارزی روغن خام وارداتی توسط وزارت جهاد کشاورزی منطقی، حقوق ورودی انواع روغن خام تعیین تکلیف شود و علاوه بر بخش خصوصی، شرکت بازرگانی دولتی ایران به میزان نرخ دستوری دولت قیمت روغن خام خود را کاهش دهد.

نفیسه امامی
خبرنگار
 
ایران در رتبه دوازدهم تولید چای در جهان قرار دارد و  استان‌های گیلان و مازندران در مجموع حدود 28 هزار هکتار باغ چای و 50 هزار چایکار دارند که از این میان سهم استان گیلان به مراتب بیشتر است. تعداد افراد مرتبط با صنعت چای حدود ۱۰۰ هزار نفر و نیاز سالیانه کشور ۱۰۰ هزار تن است که نزدیک به ۳۰ هزار تن چای خشک از محل تولید داخل و ۷۰ هزار تن از محل واردات تأمین می‌‌شود.
قیمت چای سریلانکا، کنیا و هندوستان در ماه‌های اخیر با افزایش روبه‌رو بوده است، اما با تصمیم دولت در کاهش عوارض، مالیات و سود بازرگانی، شاهد کاهش قیمت چای در بازار داخلی هستیم. طبق گفته احمدرضا بخشی رئیس کمیسیون تخصصی چای، در سه ماه اول سال ۱۴۰۱ قیمت انواع چای خارجی نسبت به سال گذشته ۲۰ درصد افزایش داشته است اما در تیرماه امسال با توجه به تمهیدات دولت و مکاتبات کمیسیون تخصصی چای کشور با وزارت جهاد کشاورزی چای جزو اقلام کالاهای اساسی قرار گرفت و تعرفه گمرکی این محصول از ۵ به ۱ درصد و مالیات بر ارزش افزوده چای در گمرکات از ۹ به ۱ درصد کاهش یافت. با توجه به هزینه‌های تمام شده، تولید و کیفیت و درجه بندی چای شامل ممتاز، زرین، شکسته، قلم و چوب قیمت‌های متفاوتی دارد. اگرچه چای تولید داخل مشمول قیمت‌گذاری نمی‌شود، اما با توجه به اصلاح ارز ۴۲۰۰ تومانی و افزایش قیمت کالاهای اساسی کشاورزی و از جمله چای وارداتی، این افزایش نرخ چای وارداتی می‌‌تواند به نفع صنعت چای داخلی و رونق تولید و افزایش مصرف آن در کشور شود.
حبیب جهانساز رئیس سازمان چای در گفت‌وگو با «ایران»، با اشاره به تعیین نرخ مناسب خرید تضمینی چای برای سال 1401 بیان کرد: قیمت برگ سبز درجه یک کیلویی 9 هزار و 200 تومان و برگ سبز درجه دو کیلویی 7 هزار و 100 تومان برای امسال تعیین شد که رشد 38 درصدی را برای برگ درجه یک و رشد 42 درصدی را برای برگ درجه دو نسبت به سال قبل به همراه داشته است. وی اضافه کرد: نرخ‌های تعیین شده قابل قبول بودند و چایکاران هم نسبت به نرخ خرید تضمینی رضایت نسبی داشتند. ضمن اینکه کارخانه‌های چای هم برای تشویق چایکاران برای تولید کیفی تر چای در هر کیلو هزار تا هزار و 500 تومان به عنوان تشویق پرداخت می‌‌کنند. وی با اشاره به کاهش بارندگی در سال قبل نسبت به سال‌های گذشته بیان کرد: روزهای ابتدایی در زمان برداشت چای، برگ سبز بیشتری تولید شد اما بتدریج و به علت کاهش بارندگی، تولید کمتر شد. به طور کلی برآورد شده بود برای امسال 135 هزار تن چای تولید شود اما به علت خشکسالی در حدود 10 درصد محصول کمتری تولید می‌‌شود. 
جهانساز ادامه داد: بارندگی سال قبل در حدود 30 درصد کاهش داشت اما امیدواریم با توجه به بارندگی‌های اخیر در مناطق شمالی کشور، پیش بینی‌های ما برای تحقق 135 هزار تنی محصول چای محقق شود. چایکاران از نظر زمانی و به علت خشکسالی ایجاد شده، از چین برگ سبز چای عقب‌تر هستند اما انتظار می‌‌رود این عقب ماندگی جبران شود.
جهانساز با ارائه آماری از تولید برگ سبز چای تاکنون گفت: برداشت برگ سبز چای از مهرماه سال قبل تا به امروز بالغ بر 80 هزار و 800  تن بوده است که شامل ۶۶.۵ درصد معادل ۵۳ هزار و ۷۶۰ تن برگ سبز چای درجه یک و ۲۷ هزار و ۷۴ تن برگ سبز چای درجه دو بوده است. از این میزان  ۱۸ هزار و ۱۸۸ تن چای خشک استحصال شده که بخش زیادی از آن به بازار عرضه شده است.
خرید 688 میلیارد تومان برگ چای از چایکاران
رئیس سازمان چای با اشاره به اینکه تاکنون 688 میلیارد تومان برگ چای از چایکاران خریداری شده است، افزود: تا به امروز ۵۲۵.۵ میلیارد تومان معادل ۷۷ درصد از مطالبات چایکاران پرداخت شده است. جهانساز تصریح کرد: ما اکنون در نیمه‌های برداشت چای هستیم و پیش از این دو برداشت داشته‌ایم و از حدود 20 روز آینده چین تابستانه هم آغاز می‌‌شود و تا مهرماه ادامه خواهد داشت. در چین نخست ۵۰ هزار تن برگ سبز و در چین دوم ۳۰ هزار تن برگ سبز چای خریداری شده است و خرید این محصول تا پایان مهرماه ادامه خواهد داشت.
رئیس سازمان چای، تولید چای در داخل را به میزان قابل قبولی عنوان کرد و افزود: چای داخلی دارای قیمت‌های مناسبی است و با توجه به نوع و کیفیت آن از 60 هزار تومان در هر کیلو آغاز می‌‌شود و تا 120 هزار تومان می‌‌رسد. نوع اعلای چای داخلی هم با قیمت 150 هزار تومان به فروش می‌‌رسد. وی یادآور شد: چای خارجی در چند ماه گذشته با افزایش قیمت زیادی همراه شد و به همین علت استقبال از آن کاهش یافت. اکنون چای خارجی بیش از 200 هزار تومان در هر کیلو به فروش می‌‌رسد اما به علت کاهش تقاضای آن، بعضاً با 30 درصد تخفیف فروخته می‌‌شود. جهانساز با اشاره به اینکه بیشترین میزان مصرف چای کشور داخلی است، افزود: چای ایران جزو چای‌های مطلوب و خوب جهان و عاری از آلاینده‌ها، بیماری و باقیمانده سموم است و از ویژگی ارگانیکی برخوردار است. چای داخلی دارای آفت‌های زیان‌بار و بالطبع سم پاشی نیست، درحالی که برای چای خارجی سم پاشی‌های چندباره انجام می‌‌شود. وی در پایان اظهار کرد: 90 درصد چای داخلی در گیلان و 10 درصد در مازندران تولید می‌‌شود و کارخانه‌های چای هم از تکنولوژی روز برخوردار هستند و قدرت رقابت با چای خارجی را دارند.