تنها 31 درصد از ارز عرضه شده درسامانه نیما معامله شد / 52 درصد از ارز عرضه شده در بازارمتشکل ارزی مشتری نداشت

گروه اقتصادی/ بیش از دوسوم ارز عرضه شده در سامانه‌های رسمی کشور خریدار ندارد و مازاد شده است، درحالی که دلالان و برخی ذینفعان طی روزهای اخیر بخصوص پس از اجرای سیاست اصلاح ارز ترجیحی سعی می‌کنند جو روانی بازار ارز را به هم بریزند و خریدار پیدا کنند، گزارش‌های رسمی بانک مرکزی نشان می‌دهد که عرضه ارز در کشور با مازاد مواجه شده است. در روزهای ابتدایی آغاز طرح اصلاح ارز ترجیحی، دلالان توانستند برای مدت کوتاهی نرخ ارز در بازار غیررسمی را بالا بکشند، اما این افزایش قیمت دلار دوام چندانی نداشت و در روزهای ابتدایی هفته جاری به کانال 29 هزار تومان عقبگرد کرد.
طبق گزارش بانک مرکزی، عرضه ارز نسبت به تقاضا طی بازه زمانی 17 الی 25 اردیبهشت ماه سال‌جاری در سامانه نیما و بازار متشکل معاملات ارزی پیشی گرفت که این امر به معنای پوشش جامع نیازهای وارداتی و خرد اسکناس فراتر از تقاضای موجود است.
در این دوره زمانی، حدود 4.8 میلیارد دلار توسط صادرکنندگان به صورت انواع ارز در سامانه نیما عرضه شده است که از این میزان حدود 1.5 میلیارد دلار معامله شده که این امر حاکی از عرضه کافی برای تأمین نیاز وارداتی است. بدین ترتیب از 4.8 میلیارد دلار ارزی که عرضه شده است، 3.3 میلیارد دلار مازاد شده است و تنها 31.2 درصد از ارز عرضه شده معامله شده است.
همچنین از تاریخ 17 الی ۲۵ اردیبهشت ماه جاری در بازار متشکل معاملات ارزی، حدود ٨٠ میلیون دلار اسکناس توسط بانک‌ها و صرافی‌ها عرضه شده است که از این میزان حدود 38.5 میلیون دلار معامله شده و این امر حاکی از آن است که میزان عرضه اسکناس بیش از میزان تقاضا بوده است. دراین بازار نیز از حجم 80 میلیون دلاری که عرضه شده است تنها 41.5 میلیون دلار مشتری داشته که نشان‌دهنده این است که کمتر از نیمی از آن (48 درصد) معامله شده است.
تأمین بیش از 8.3 میلیارد دلار ارز
براساس اطلاعات ارائه شده از سوی بانک مرکزی از ابتدای سال‌جاری تا 21 اردیبهشت ماه بیش از 8.3 میلیارد دلار ارز تأمین شده است که از این رقم 4 میلیارد دلار برای تأمین کالاهای اساسی و دارو تخصیص یافته است. درهمین حال تنها در فروردین ماه امسال یک میلیارد دلار برای تأمین دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص داده شده است. مقایسه میزان عرضه ارز در سامانه نیما از ابتدای سال‌جاری تاکنون با مدت مشابه سال گذشته حاکی از رشد بیش از 100 درصدی است.
نگاهی به عملکرد ارزی کشور در سال گذشته نیز نشان از بهبود پرشتابی در این بخش دارد. براساس اطلاعات ارائه شده، تأمین ارز در سال 1400 با افزایش 57 درصدی در مقایسه با سال 1399 به بیش از 57 میلیارد دلار رسید. تأمین ارز انجام شده در سال 1399 مجموعاً 36.5 میلیارد دلار بود.درخصوص بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور نیز مجموع عرضه ارز توسط صادرکنندگان در سامانه نیما در طول سال گذشته 29 میلیارد و 300 میلیون دلار بود که از رشد 66 درصدی نسبت به سال 1399 برخوردار است.
علاوه براین، میزان خرید و فروش اسکناس دلار در بازار متشکل معاملات ارزی با افزایش 176 درصدی در پارسال درمقایسه با سال 1399 به رقم یک میلیارد و 694 میلیون دلار رسید. نرخ اسکناس دلار در این بازار در ابتدای دوره 24.754 تومان و در پایان دوره 24.814 تومان بود.خرید و فروش اسکناس یورو نیز در بازار متشکل معاملات ارزی در سال گذشته درمقایسه با سال 1399 با افزایش 186 درصدی به رقم 299 میلیون یورو رسید. این میزان در سال‌های 1398 و 1399 به ترتیب 8 و 80 میلیون یورو بوده است.
راز ثبات ارزی در کشور
پشتوانه اصلی بهبودی که در زمینه تأمین و عرضه ارز به چشم می‌خورد، به تجارت خارجی کشور مربوط می‌شود. از نیمه دوم سال گذشته و به دلیل اثربخش بودن سیاست‌های جدید دولت سیزدهم در حوزه تجارت خارجی درحوزه نفتی و غیرنفتی شاهد جهش قابل توجهی در افزایش درآمدهای ارزی کشور هستیم. به‌طوری که طی سال گذشته تجارت خارجی ایران با رشد ۳۸ درصدی به بیش از 101 میلیارد دلار رسید. صادرات غیرنفتی کشور نیز در سال گذشته به ۱۲۲.۷ میلیون تن به ارزش ۴۸.۶ میلیارد دلار رسید که ۹ درصد در وزن و ۴۰ درصد در ارزش افزایش داشته است. در نخستین ماه سال‌جاری نیز پس از مدت‌ها، تراز تجاری کشور با 875 میلیون دلار مثبت شد. در فروردین ماه امسال، صادرات غیرنفتی کشور به ۷ میلیون و ۳۲۴ هزار تن و به ارزش سه میلیارد و ۶۹۹ میلیون دلار رسید که نسبت به فروردین سال 1399 معادل ۲۵درصد رشد داشته است. از زمان آغاز به کار دولت سیزدهم، مراوده اقتصادی و تجاری با همسایگان و کشورهای منطقه دراولویت قرار گرفت که تأثیر بسیار زیادی در رشد تجارت خارجی کشور داشت، به‌طوری که سهم غالب در تجارت ایران به این کشورها اختصاص پیدا کرده است.
ازسوی دیگر در صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی نیز رشد چشمگیری اتفاق افتاده است، به گونه‌ای که در صادرات نفت خام با رشد دو برابری و در فرآورده‌های نفتی رشد 4 برابری مواجهیم. نکته مهم دیگری که توجه به آن اهمیت دارد، افزایش بازگشت و ورود ارز حاصل از صادرات به کشور است. این در شرایطی است که درسال‌های گذشته حتی آن بخشی که از نفت و کالاهای غیرنفتی که صادر می‌شد نیز برای بازگشت به کشور با موانع زیادی روبه‌رو بود. اما تغییر سیاست دولت در این بخش و به کارگیری روش‌های جدید باعث شد تا تمام پول صادرات به کشور بازگردد که به معنای افزایش عرضه ارز در کشور است که در گزارش‌های بانک مرکزی نمود پیدا کرده است.

گروه اقتصادی/ ساخت ماهواره‌های بومی و پرتاب موفق آنها به فضا، یکی از برنامه‌های دولت سیزدهم است و با توجه به تأکید مقام معظم رهبری براین موضوع که طرح‌های هوافضا و ماهواره مطلقاً نباید کند، نیمه‌تعطیل یا متوقف شوند، توسعه صنعت فضایی به‌عنوان یکی از پیشران‌های اقتصادی مورد توجه قرار دارد، به گونه‌ای‌که به گفته رئیس سازمان فضایی ایران، انتظار می‌‌رود تا پایان 1401 درمجموع هفت ماهواره تکمیل شده و آماده پرتاب خواهیم داشت.
به‌ تازگی حسن سالاریه در گفت‌وگو با ایرنا، پرتاب ماهواره‌ها به فضا را منوط به این موضوع دانسته که ماهواره‌سازها به قراردادهای خود عمل کنند و گفته است در صورت تحقق این امر، تا پایان سال ۱۴۰۱ درمجموع هفت ماهواره تکمیل شده و آماده پرتاب خواهیم داشت؛ اما این 7ماهواره کدام هستند، در چه حوزه‌ای فعالیت می‌‌کنند و در چه مرحله‌ای از ساخت قرار دارند؟ در پاسخ باید گفت  بخشی از این ماهواره‌ها، مخابراتی و بخشی دیگر سنجشی هستند که هریک در جایگاه خود نقش بسیار مهمی در برآورده کردن نیازها خواهند داشت.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دراین زمینه یادآور شده  بخشی از ماهواره‌های درحال ساخت و طراحی در پژوهشگاه فضایی ایران، ماهواره‌های مخابراتی هستند که آنها را با نام «ناهید» می‌شناسیم. به گفته وی، بخش دیگر نیز به ماهواره‌های سنجشی مربوط می‌‌شود که آنها هم به‌عنوان سری «پارس» نامگذاری شده‌اند. رئیس سازمان فضایی ایران یادآور شد: برای ساخت ماهواره با شرکت‌های دولتی یا خصوصی سازنده ماهواره، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها قرارداد می‌بندیم که اکنون نمونه دوم ماهواره «ظفر» ساخته شده است. دراین زمینه، دانشگاه «علم‌ و صنعت» طبق قراردادی که داریم متعهد شده در مدت کوتاهی (طی یکی، دو ماه آینده) با نصب و آزمایش محموله سنجشی مربوط به ماهواره، نمونه دوم ماهواره را تکمیل و به سازمان فضایی تحویل دهد. وی افزود: پیش از این تأمین منابع لازم مالی انجام شده است و با توجه به تجربه بالای دانشگاه علم و صنعت در این زمینه، قاعدتاً باید مراحل تکمیلی کار نیز بدون مشکل انجام شود. گفتنی است نمونه نخست ماهواره ظفر در بیستم بهمن 1398 از پایگاه فضایی امام‌خمینی(ره) در سمنان پرتاب شد که متأسفانه در مدار قرار نگرفت. تهیه نقشه یکی از مهم‌ترین کاربردهای این ماهواره بود تا با کمک آن، تولید و به‌روزرسانی نقشه‌های کاربری اراضی، پایش توسعه شهری، مرز پهنه‌های کشاورزی، مرز پهنه‌های جنگلی، نقشه‌های پهنه‌بندی دریاچه‌های دائمی و فصلی، آن‌هم در مقیاس ملی انجام شود.
رئیس سازمان فضایی ایران خاطرنشان‌ کرد: اگر شرایط بر اساس قراردادهای منعقد شده پیش برود، تا پایان سال ۱۴۰۱ نمونه دوم ماهواره «پارس ۱» که یک ماهواره از کلاس مینی و با قابلیت‌های بسیار خوب در این کلاس است، برای پرتاب آماده می‌شود. وی همچنین گفت: یکی از نمونه‌های ماهواره «ناهید۱» تحویل پرتابگر شده و آماده پرتاب است و نمونه نخست «پارس۱» هم آماده شده و نمونه اول «ناهید۲» نیز تا آخر سال تکمیل خواهد شد.
ماهواره «پارس۱» که توسط پژوهشگاه فضایی ایران ساخته شده، در 14دی 1399 تحویل سازمان فضایی ایران شد. در آن زمان مرتضی براری، رئیس وقت سازمان فضایی ایران، ماهواره «پارس۱» را یکی از عملیاتی‌ترین و پیشرفته‌ترین ماهواره‌های بومی کشور خواند و گفت: طی طراحی و ساخت این ماهواره گلوگاه‌های فناوری متعددی پیش‌‌روی متخصصان ما بود که برای اولین‌بار در کشور و با کمک متخصصین خلاق ایرانی توانستیم این فناوری‌ها را بومی‌سازی کنیم و اکنون توانمندی طراحی و ساخت ماهواره‌های سنجشی عملیاتی با کاربردهای مورد نیاز در پژوهشگاه فضایی ایران، نهادینه شده است. ماهواره «پارس۱» به‌عنوان یک ماهواره سنجشی، قرار است با استفاده از دوربین دارای رزولوشن بالا و توان تفکیک ۱۵متری، از تمام نقاط  کشور عکسبرداری کند و با استفاده از فرستنده پرقدرت مخابراتی، عکس‌های خود را از مدار ۵۰۰کیلومتری سطح زمین به ایستگاه‌های زمینی ارسال کند تا این تصاویر برای پایش اراضی کشاورزی و جنگل‌ها، بررسی وضعیت دریاچه‌ها و تخمین وسعت مخاطرات طبیعی همچون آتش‌سوزی‌ها و سیل مورد استفاده قرار گیرد.
وی خاطرنشان‌ کرد: ماهواره دیگر درحال ساخت نیز «پایا» نام دارد که یک ماهواره سنجشی با دقت و کیفیت بالاتر از «پارس۱» است که آن‌هم در مراحل آزمایش و تجمیع قرار دارد و می‌تواند در کنار ۲ ماهواره «پارس۱» خدمات سنجش از دور مناسبی را در چند سال آینده در حوزه‌های کشاورزی، مدیریت حوادث و پایش محیط زیست ارائه کند.
سالاریه، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین یادآورشد: تا پایان 1401 نمونه نخست ماهواره «ناهید۲» نیز که در پژوهشگاه فضایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ساخته می‌‌شود، تکمیل خواهد شد. این ماهواره جزو ماهواره‌های با فناوری ارتباط مخابراتی و مجهز به تراستر و دارای توان انجام مانورها و اصلاحات مداری نیز هست و می‌تواند یک قدم مهم در مسیر ساخت منظومه‌های مخابراتی ارتفاع پایین به حساب آید. ماهواره «ناهید۲» یک میکروماهواره مخابراتی مکعبی با وزن ۱۱۰کیلوگرم است که مدل ارتقا یافته ماهواره «ناهید۱» محسوب می‌‌شود و از زمین، قابل هدایت و کنترل بوده و با تأمین انرژی از سلول‌های خورشیدی می‌تواند در ارتفاع ۵۵۰کیلومتری از سطح زمین به مدت دو سال شناور باشد.
گفتنی است ماهواره «ناهید1» نیز پیش‌تر در7 شهریور 98  درکانون توجه قرار گرفت و رسانه‌های امریکا و برخی خبرگزاری‌های خارجی ازجمله رویترز و آسوشیتدپرس مدعی شدند تصاویر ماهواره‌ای از مرکز فضایی امام خمینی(ره) در استان سمنان نشان می‌دهد که ایران بار دیگر در پرتاب ماهواره شکست خورده و بلافاصله پس از آن، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور امریکا توئیت کرد  کشورش هیچ نقشی در انفجار سایت موشکی ایران در سمنان نداشته است.

با تمام کارت‌های بانکی امکان استفاده از کالابرگ وجود دارد

مدیر کل دفتر امور بانکی و بیمه وزارت اقتصاد اظهار داشت: در فرایند اجرا و اختصاص کالا برگ قرار نیست کارت جدید برای افراد و مشمولان صادر شود و هر کارت و حساب بانکی این قابلیت را دارند که کالا برگ به آن واریز شود.
قربان اسکندری در گفت‌و‌گو با ایلنا درباره جزئیات اجرا و ساز و کار کالابرگ گفت: در فرایند اجرا و اختصاص کالا برگ قرار نیست کارت جدید برای افراد و مشمولان صادر شود و هر کارت و حساب بانکی این قابلیت را دارند که کالا برگ به آن واریز شود. تمام کارت‌های بانکی و هویت افراد در سیستم تعریف شده‌ و تعدد حساب‌ها و کارت‌های بانکی مهم نیست بلکه معیار کد ملی افراد است.
مدیر کل دفتر امور بانکی و بیمه وزارت اقتصاد همچنین درباره اقدام برخی از بانک‌ها نسبت به اخذ سپرده یا مسدود کردند بخشی از حساب بانکی برای پرداخت تسهیلات بانکی اظهار داشت: طبق بخشنامه بانک مرکزی اساساً درخواست هر مقدار سپرده‌گذاری و مسدودسازی سپرده و حساب بانکی از سوی بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات، غیرقانونی است. اما چرا برخی از بانک‌ها چنین شرطی برای پرداخت تسهیلات به مشتریان و افراد تعیین کردند؟ پاسخ این است که منابع و مصارف برخی از بانک‌ها متناسب با هم نیستند. بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات، باید منابع داشته باشند در غیر این صورت پرداخت تسهیلات منجر به خلق نقدینگی می‌شود.

آغاز تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی از خردادماه

رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی ضمن اعلام آغاز تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی از خرداد ماه سال‌جاری، جزئیات این اقدام را نیز تشریح کرد.
محمد برزگری در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: روند اجرایی تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی از ابتدای خردادماه امسال آغاز خواهد شد. در پی این اقدام، صاحبان حساب‌های تجاری باید به سازمان امور مالیاتی تجاری بودن حساب خود را اعلام کنند. در این زمینه، تمام حساب‌های بانکی در کشور شخصی فرض می‌شود و فقط دارندگان حساب‌های تجاری و مرتبط به کسب‌وکار باید به سازمان امور مالیاتی اعلام کنند که این حساب مرتبط به کسب‌وکار و فعالیت تجاری یا اقتصادی آن‌هاست.
وی افزود: این اقدام در راستای فراهم‌سازی مقدمات اجرای کامل قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان انجام می‌شود، زیرا یکی از الزامات این قانون اعلام ماهیت حساب‌های تجاری به سازمان امور مالیاتی به منظور شفافیت و نظارت مالی است.
رئیس مرکز تنظیم مقررات سازمان امور مالیاتی ادامه داد: فرایندهای لازم برای تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی انجام شده و فقط بخشی از الزامات و فرایندهای فنی و زیرساختی برای شروع این اقدام باقی مانده است که امیدوارم تا ابتدای خرداد ماه فراهم شود.
اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی تا پایان امسال
برزگری با تأکید بر اینکه تلاش سازمان امور مالیاتی بر این است که این روند با سهولت و غیرحضوری انجام شود تا موجب ابهاماتی برای مردم نشود، گفت: تا پایان امسال قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان اجرا خواهد شد.