بازار از امروز (‌شنبه) با توزیع مناسب و فراوان، آرام می گیرد

امین محمودی
 خبرنگار
با اعلام خبر اصلاح ارز ترجیحی و اعلام قیمت جدید ۴ قلم کالای اساسی روغن، مرغ، تخم مرغ و محصولات لبنی از سوی ستاد تنظیم بازار، بازار این کالاها به یکباره در 2 روز آخر هفته گذشته با نوسانات زیادی روبه‌رو شد به طوری که با عدم عرضه مرغ در میدان بهمن در بسیاری از فروشگاه‌های تره‌بار و خرده فروشی‌ها مرغ نایاب شد به همین دلیل صف‌های عریض و طویلی برای خرید آن تشکیل شد. هم اکنون قیمت مرغ با اصلاح ارز ترجیحی به 59 هزار و 800 تومان رسیده؛ این در حالی است که قیمت این محصول در اواسط سال گذشته با تصویب ستاد تنظیم بازار 31 هزار تومان شده بود و عمده دلیل تشکیل این صف‌ها در کشور برای خرید مرغ کیلویی 38 هزار تومانی در بازار بود. دولت اعلام کرده بود که تولیدکنندگان باید بتدریج قیمت محصولات خود را بالا ببرند چون مرغداران، نهاده‌های دامی خود را با ارز 4200 تومانی دریافت کرده‌اند و طبیعتاً باید مرغ خود را نیز با قیمت‌های قبلی و یا اندکی افزایش به فروش برسانند. این در حالی بود که دلیل عمده نوسانات دو روز گذشته بازار مرغ امتناع مرغداران از فروش مرغ‌های خود و عرضه آنها به بازار بود. با این حال به نظر می‌‌رسد بازار مرغ طی روزهای آینده با عرضه کافی آرام شده و دیگر شاهد نوسان در این بازار نباشیم.
 مشخص نیست بخشی از  مرغ‌های تولید شده کجا رفته است
حبیب اسدالله نژاد، مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی درباره افزایش قیمت مرغ و کمبود عرضه آن در روزهای گذشته اظهار داشت: صبح روز پنجشنبه، حجم تقاضا برای مرغ بسیار بالا بود. وی با بیان اینکه مرغ از استان‌هایی که تأمین کننده مرغ تهران هستند وارد این استان شده است، افزود: استان‌های تأمین‌کننده، به تعهدات خود در زمینه تأمین مرغ تهران عمل کرده‌اند اما هم تقاضا زیاد بود و بخشی از مرغ‌های عرضه شده بسرعت جذب شد و هم مشخص نیست بخشی از این مرغ‌ها کجا رفته است؟ اسدالله نژاد با بیان اینکه قیمت جدید مرغ اعلام و تصویب شده است، اظهار امیدواری کرد از امروز عرضه این کالا به اندازه کافی باشد و کمبودی در بازار نداشته باشیم و مرغ مورد نیاز به طور کامل تأمین شود. وی تصریح کرد: این اطمینان را می‌دهیم که هم اکنون برای تأمین مرغ مورد نیاز کشور مشکلی نداریم و به اندازه کافی مرغ تأمین شده است. اتحادیه مرغداران کشور هم با همکاری مرغداران نسبت به تأمین مرغ مورد نیاز مردم اهتمام خود را به کار خواهند بست. مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی هم گفت: روزانه هزار تا هزار و ۲۰۰ تن مرغ در تهران و ۷ هزار تن در سطح کشور توزیع می‌شود و حجم توزیع آن در تهران نسبت به قبل تغییری نداشته است. چنانچه اگر مرغی به بازار عرضه نمی‌شود، دستگاه‌های نظارتی باید ورود کنند.  
مرغ به اندازه کافی تولید شده است
وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه هیچ مشکلی در تأمین کالاهای اساسی وجود ندارد، گفت: مرغ، تخم مرغ، شیر و روغن به اندازه کافی در کشور تولید می‌‌شود. ساداتی نژاد ادامه داد: مردم مطمئن باشند کالاها به اندازه کافی هست و هیچ کمبودی وجود ندارد به طوری که در ماه اسفند و فروردین۱۳۰ میلیون قطعه جوجه‌ریزی انجام شده است و تا پایان اردیبهشت ماه هم به ۱۳۰ میلیون قطعه خواهیم رسید.  به گفته وی، در ماه اردیبهشت به دلیل مازاد تولید، شرکت پشتیبانی امور دام اقدام به خرید مرغ مازاد کرد. بیش از ۲۰ هزار تن مرغ مازاد خرید داشتیم. وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه  هیچ مشکلی در کشور از بابت تولید وجود ندارد، گفت: فقط به دلیل تغییر نرخ صف های مرغ در کشور ایجاد شد.
بازدید رئیس جمهور از یک مرکز اصلی توزیع مرغ و گوشت
آیت‌الله رئیسی صبح دیروز با حضور در میدان بهمن تهران با مردم به گفت‌وگو پرداخت،  در این بازدید همچنین سیدجواد ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی رئیس جمهور را همراهی می‌‌کرد. حضور در یکی از مراکز اصلی توزیع مرغ و گوشت در جنوب تهران، بازدید از یکی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای مرکز شهر و شرکت در جلسه ستاد تنظیم بازار با حضور اعضای دولت و سایر نهادها از جمله برنامه‌های صبح دیروز رئیس جمهور بود،  به همین دلیل به نظر می‌‌رسد دولت تأکید زیادی بر آرامش در بازار کالاهای اساسی دارد.
قیمت مصوب مرغ در سراسر کشور
عطاءالله حسن زاده، عضو هیأت مدیره اتحادیه پرورش دهندگان مرغ گوشتی کشور اظهار داشت: در راستای مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها، حداکثر قیمت هر کیلوگرم مرغ برای مصرف کننده 59 هزار و 800 تومان تعیین شد. وی افزود: قیمت مرغ زنده در مرغداری 40 هزار تومان و مرغ در کشتارگاه 56 هزار تومان است که این قیمت‌ها ممکن است بر اساس شرایط بازار تغییراتی داشته باشد.  

میزان استفاده روغن در استان سیستان و بلوچستان 10 برابر بیشتر از نیاز واقعی  است

نفیسه امامی
خبرنگار
با اعلام رسمی تغییرات قیمتی چهار قلم کالای اساسی، مراجعات زیادی از سوی مردم به فروشگاه‌ها برای خرید برخی اقلام از جمله روغن طی دو روز گذشته افزایش پیدا کرد و باعث ازدحام در فروشگاه‌ها شد درحالی‌که بارها دولت این اطمینان را داده که هیچ کمبودی در تأمین اقلام اساسی وجود ندارد و روغن هم با نرخ جدید در فروشگاه‌ها عرضه می‌شود و مشکلی هم در این حوزه نیست. رضا فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت‌و‌گوی ویژه خبری با تأکید بر اینکه کمبودی در موجودی کالا در کشور وجود ندارد، گفته است: «چند روزی کمبود روغن و اختلال خواهیم داشت که بسرعت برطرف خواهد شد.»
مصرف روزانه روغن در کشور نزدیک به چهار هزار تن است اما در شرایط فعلی به علت جلوگیری از ایجاد هرگونه کمبود در مصرف روغن و افزایش عرضه روغن نباتی در فروشگاه‌های سراسر کشور، تولید روغن نباتی با قیمت جدید در کارخانجات آغاز شد و از پنجشنبه 4 هزار تن، جمعه 3هزار و 500 تن و روز شنبه 5 هزار تن روغن به تولید می‌رسد. از سوی دیگر ۱۲۰ هزار تن روغن وارد کشور شده که با تغییر قیمت و با قیمت جدید وارد بازار می‌شود.
براساس قیمت‌های مصوب اعلام شده، قیمت روغن نباتی 810 گرمی آفتابگردان 63 هزار تومان، روغن نباتی 810 گرمی سرخ کردنی 62 هزار تومان، روغن مایع مخلوط ۱۳۵۰ گرمی ۱۰۱ هزار تومان و روغن ۴.۵ کیلویی نیمه جامد ۳۶۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده و قرار است بر همین معیار توسط کارخانجات روغن نباتی سراسر کشور تولید و توزیع شود.
اختصاص ارز ترجیحی به واردات مواد اولیه کالاهای اساسی از سال 97 باعث شد قیمت این اقلام در کشور به پایین‌ترین رقم برسد و تفاوت قیمت کالاهای اساسی در داخل و خارج از کشور زمینه‌ای را فراهم آورد تا بخشی از کالاهای اساسی به کشورهای همسایه قاچاق شود که یکی از اصلی‌ترین این اقلام روغن خوراکی بود. به‌عنوان نمونه نیاز استان سیستان و بلوچستان حدود ۵ هزار تن روغن در هر ماه است اما این استان تا آخر بهمن ماه سال قبل حدود ۵۰ هزار تن روغن دریافت کرده که نشان دهنده مصرف ۱۰ برابر بیشتر از نیاز این استان مرزی است.
متأسفانه قاچاق بی‌رویه روغن به کشورهای همسایه باعث به هدر رفتن منابع ارزی کشور شده و به‌عنوان مثال یک بطری روغنی که در کشور ما به قیمت ۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان عرضه می‌شد، در کشور پاکستان به قیمت ۱۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسید. فاصله تفاوت قیمت روغن در داخل و خارج از مرزها به اندازه‌ای زیاد است که هزینه یک تن روغن بسته‌بندی شده در داخل ٨۵٠ دلار است اما در خارج از مرزها فقط قیمت خام آن ٢۵٠٠ دلار است. طبیعی است که این اختلاف بالای هزینه‌ها انگیزه قاچاق را بسیار افزایش داده است.
ارز ترجیحی با هدف حمایت از اقشار مختلف جامعه، فقط حدود ۳۰ درصد از کالاهای وارداتی با ارز 4200 تومانی را پوشش می‌داد و بخش عمده‌ای از کالاهای وارد شده یا در خارج از شبکه توزیع می‌شد و یا مشمول احتکار و قاچاق می‌گردید، بنابراین در مقطع فعلی برای حفظ منابع ارزی کشور بهترین راهکار حذف سریع‌تر ارز ترجیحی بود.
در شرایطی که با قیمت‌های جهانی با بروز جنگ میان روسیه و اوکراین و کمبود دانه‌های روغنی نابسامانی را به بازار جهانی مواد غذایی وارد کرده است، بسیاری از فروشگاه‌ها در داخل قیمت‌های قبلی روغن نباتی را مخدوش کرده و کالا را با قیمت‌های دلخواه به مردم عرضه می‌کنند. در این شرایط که بازار روغن با قاچاق گسترده و سوء‌استفاده گران و محتکران داخلی روبه‌روست، آزادسازی نرخ روغن و پرداخت یارانه به طور مستقیم به انتهای زنجیره مصرف، بهترین راهکار در بهره‌مندی از منابع ارزی کشور به نفع مردم محسوب می‌شود اما پرهیز از رفتارهای هیجانی توسط مردم را برای خرید بیش از نیاز اقلام اساسی در این برهه خاص می‌طلبد.

دکتر عبدالمجید شیخی
کارشناس اقتصادی
دولت سیزدهم با توجه به ایجاد شرایط بحران جنگی و کمبود محصولات غذایی و افزایش قیمت کالاهای اساسی و انگیزه و میل به قاچاق و خارج کردن کالاهای برخوردار از ارز 4200 تومانی توسط سوداگران و دلالان از کشور، تصمیم شجاعانه‌ای گرفت و اقدام به حذف ارز ترجیحی کرد که باید از این تصمیم مهم تمجید به‌عمل آورد.
دولت سیزدهم صادق الوعد است و پیش از حذف ارز 4200 تومانی، نظام یارانه‌ای را اصلاح کرد و مابه‌التفاوت ارز ترجیحی با ارز آزاد را به مردم پرداخت کرد، درحالی که دولت قبل حمایت درستی از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نداشت و باعث بی‌اعتمادی در میان مردم شد.
دولت سیزدهم با پذیرش این جراحی سخت در اقتصاد، سعی در بهبود معیشت مردم و جلوگیری از تداوم رانت و فساد کرد در شرایطی که این مشکلات از دولت قبل به جا مانده است و دولت فعلی مجبور به اخذ تصمیمات مهم برای رفع آنهاست.
متأسفانه تجربه ثابت کرده است مردم در زمان انجام اقدامات متهورانه اقتصادی، رفتارهای هیجانی از خود بروز می‌دهند و باعث ایجاد نا آرامی در بازارها می‌شوند زیرا تصور می‌کنند افزایش قیمت رسمی کالاها، باعث بالا رفتن قیمت سایر کالاها شود.
تشکیل صف‌های طولانی توسط اقشار مختلف به علت وجود واسطه‌ها در نظام توزیع است زیرا از شرایط موجود سوء‌استفاده می‌کنند. بنابراین اقشار محتاط در جامعه را وادار به تشکیل صف و ازدحام برای خرید می‌کند.
بروز رفتارهای هیجانی در روزهای گذشته برای خرید مرغ، تخم مرغ و روغن ناشی از وجود عناصر ناسالم در بازار است زیرا طبق نظرسنجی انجام گرفته، بیشتر مردم به صداقت دولت باور دارند و اصلاح نظام یارانه‌ها را به نفع معیشت خود می‌دانند.