قرار است دولت بزودی به ازای اصلاح قیمت آرد، یارانه جداگانه ای را به حساب مردم واریز کند

امین محمودی
 خبرنگار
اوایل ماه جاری بود که به‌صورت رسمی نرخ جدید آرد صنف و صنعت بر‌اساس درخواست وزارت جهاد کشاورزی و تأیید سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و براساس میزان سبوس موجود در آن از 2 هزار و 700 تومان به 12 تا 16 هزار و 900 تومان رسید. این امر باعث شد که در یک هفته اخیر این تصمیم با واکنش‌های گوناگونی روبه‌رو شود به طوری که به یک‌باره کارخانه‌های تولید ماکارونی از عرضه محصولات خود به بازار خودداری کرده تا بازار با کمبود این محصول روبه‌رو شود به طوری که در برخی از فروشگاه‌ها خرید ماکارونی سهمیه‌بندی نیز شد. به همین دلیل سازمان حمایت مصرف کننده و تولیدکننده به موضوع ورود کرده و حداکثر قیمت مصرف کننده انواع ماکارونی رشته‌ای ساده را با لحاظ مالیات بر ارزش افزوده ۵۰۰ گرمی ۱۷ هزار تومان، ۷۰۰ گرمی ۲۴ هزار تومان و ۱۰۰۰ گرمی ۳۴ هزار تومان تعیین کرد. به‌دنبال این تصمیم کارخانجات تولیدکننده ماکارونی در کشور که پیش از این به احتکار محصولات خود روی آورده بودند محصولات خود را با قیمت جدید در بازار عرضه کردند و بازار پس از چند روز نوسان آرام شد؛
در این گزارش قصد داریم به جوانب مختلف این تصمیم دولت به صورت عام و وزارت جهاد کشاورزی به صورت خاص بپردازیم.
زیان 13 هزارتومانی دولت از عدم اصلاح یارانه آرد صنف و صنعت
با توجه به خشکسالی گسترده و افزایش هزینه‌های تولید در کشور، دولت قرار است به منظور حمایت از کشاورزان در سال زراعی جاری هر کیلو گندم را به قیمت 11 هزار و 500 تومان خریداری کند، با این حال از زمان خرید گندم از کشاورزان، ذخیره در انبارها و سیلوها، انتقال به کارخانه‌های آردسازی و توزیع آن در بین نانوایی‌های سراسر کشور به نظر می‌رسد خرید هر کیلو گندم برای دولت بین 15 تا 16 هزار تومان تمام شود.
از طرف دیگر تا پیش از اصلاح نرخ یارانه آرد صنف و صنعت دولت هر کیلوگرم آرد را به نانوایی‌ها به قیمت 665 تومان و صنف و صنعت 2700 تومان تحویل می‌داد، به عبارت دیگر دولت اگر سیاست قبلی تخصیص یارانه به صنف و صنعت را ادامه می‌داد برای تحویل هر کیلو آرد به واحدهای صنف و صنعت به صورت میانگین متحمل زیان 13 هزارتومانی می‌شد.
این در حالی است که بسیاری از صنایع از جمله صنایع ماکارونی، بیسکویت و شیرینی و صنف شیرینی‌فروشی‌ها با وجود تخصیص یارانه دولت از طرفی هر از چند گاهی قیمت محصولات خود را در بازار داخلی افزایش می‌دادند و از طرف دیگر یا محصولات خود را به دیگر کشورها صادر می‌کردند و یا با خرید آرد از نانوایی‌ها آن را به کشورهای همسایه قاچاق می‌کردند. به همین دلیل این اقدام دولت سود میلیاردی شرکت‌های تولیدکنندگان ماکارونی را قطع کرده و دیگر قرار نیست یارانه دولتی به سفره خارجی‌ها برود.
کاهش ۳۰ درصدی واردات گندم با آزادسازی قیمت صنف و صنعت
به نظر می‌رسد با توجه به اصلاح نرخ یارانه آرد تحویلی به صنف و صنعت باید شاهد کاهش واردات گندم به کشور باشیم که این امر به منزله کاهش ارزبری محصولات اساسی در شرایط جنگ اقتصادی قلمداد شود. در همین خصوص رئیس مجمع هماهنگی تشکل‌های کشاورزی گفت: با توجه به افزایش قیمت جهانی غلات، در شرایط کنونی چاره‌ای جز تغییر نحوه پرداخت یارانه صنف و صنعت نبود که این موضوع در کاهش واردات تأثیر دارد. مسعود اسدی گفت: تغییر نحوه پرداخت یارانه صنف و صنعت یکی از صحیح‌ترین سیاست‌هایی است که دولت اتخاذ کرد، چرا که در شرایط کنونی مقدار زیادی گندم و مواد اولیه را از کشورهای دیگر وارد می‌کنیم. به گفته او، هم‌اکنون در شرایطی به سر می‌بریم که واردات گندم امکان‌پذیر نیست یا بسیار گران تمام می‌شود، لذا آزادسازی قیمت گندم و آرد صنف و صنعت یک گزینه ناچار و مطلوب بوده است، هر چند این موضوع به منزله حذف یارانه آرد خانگی و نان مصرفی مردم نیست‌. رئیس مجمع هماهنگی تشکل‌های کشاورزی گفت: اگر یارانه صنف و صنعت حذف نمی‌شد، امکان توان پرداخت بهای محصول کشاورز وجود نداشت و در صورت عدم تعادل و پرداخت به‌موقع مطالبات با مشکلات جدی در تولید گندم روبه‌رو می‌شویم. وی می‌گوید: حذف یارانه صنف و صنعت در کاهش واردات گندم اثر‌گذار خواهد بود که میزان کاهش واردات را در عمل باید دید، اما برآوردها حاکی از آن است که حداقل ۳۰ درصد میزان واردات کاهش یابد چرا که مقداری هدررفت مربوط به صنف و صنعت است.
قیمت گندم و آرد در کشورهای همسایه
روسیه و اوکراین که در سال زراعی گذشته، ​به ترتیب 38 و 22 میلیون تن از عرضه جهانی گندم را تولید کرده بودند، در سال زراعی جاری 30 میلیون تن از عرضه گندم را کاهش داده‌اند.
به همین دلیل و با توجه به سهم 40 درصدی روسیه و اوکراین از بازار جهانی غلات شروع جنگ بین این دو کشور سبب شد امنیت غذایی بسیاری از کشورها به مخاطره بیفتد و قیمت موادغذایی در سراسر جهان با افزایش افسارگسیخته روبه‌رو شود. به طوری که قیمت جهانی گندم در اواخر شهریور سال گذشته که زمزمه‌های جنگ اوکراین به گوش می‌رسید حدود 270 دلار به ازای هر تن بود با این حال طبق اعلام فائو در اواخر فروردین سال‌جاری قیمت هر تن گندم به 560 دلار رسیده که حاکی از رشد 51 درصدی قیمت این کالای اساسی است. همین امر سبب شده در وضعیت فعلی در کشور عربستان هر کیلو آرد حدود 3 دلار، در کویت نزدیک به دو ونیم دلار و در عمان نزدیک به دو دلار به فروش می‌رسد جالب اینجاست تا قبل از اصلاح قیمتی اخیر آرد، دولت هر کیلو آرد را حدود 7 سنت به صنایع تحویل می‌داد به همین دلیل قیمت آرد در عمان 30 برابر ایران است و همین مسأله به قاچاق این کالای اساسی دامن می زند.
پرداخت یارانه نان به مردم
وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به اصلاح یارانه آرد صنف و صنعت گفت: یارانه‌ای به منظور جبران افزایش قیمت آرد به مردم خواهیم داد که بیش از هزینه‌ای است که به آنها تحمیل شده است. جواد ساداتی‌نژاد با تأکید بر اینکه شرایط جدیدی برای امنیت غذایی جهان ایجاد شده و دولت ایران هم برای حفظ پایداری امنیت غذایی کشورمان به علت قاچاق گسترده محصولات تولیدی با آرد، تصمیم به آزادسازی آرد برای مصارف صنعتی گرفته است. وی از کسری شدید گندم در یکی از کشورهای همسایه در حدود ۳ میلیون تن خبر داد که این کشور قصد دارد با قاچاق از ایران، این گندم را تأمین کند. ساداتی‌نژاد با بیان اینکه یک کیسه آرد ۵۰ کیلویی در ایران ۳۸ هزار تومان است، گفت: آرد در آن سوی مرزها تا ۶۰۰ هزار تومان قیمت دارد، جلوگیری فیزیکی از قاچاق آن میسر نیست. وی افزود: طبق قانون بودجه که دولت باید نظام توزیع یارانه‌ها را تغییر دهد و دولت قصد دارد یارانه را مستقیم به مردم بدهد. وزیر جهاد کشاورزی با تأکید بر اینکه قیمت نان در نانوایی‌ها هیچ تغییری نکرده است، گفت: آرد مربوط به نان صنف و صنعت آزاد شده است و برای جبران آن طی روزهای آینده دولت با واریز مبلغی در قالب یارانه، این افزایش قیمت را هم جبران خواهد کرد که بیشتر از هزینه ناشی از این گرانی خواهد بود. وی گفت: این تصمیم هرچند سخت بود اما جلو فساد را خواهد گرفت و با پرداخت یارانه مستقیم به مردم، هزینه تحمیل‌شده جبران خواهد شد.
نان گران نمی‌شود
از طرف دیگر با توجه به شایعاتی در خصوص گران شدن نان علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت تأکید کرد که به هیچ وجه قیمت نان برای مردم تا پایان سال تغییر نمی‌کند و رئیس‌جمهور اجازه گران شدن نان را نمی‌دهد. در همین خصوص احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت گفت: روزانه بیش از هزار میلیارد تومان یارانه کالاهای اساسی به جیب مردم ایران نمی‌رود بلکه به جیب واردکنندگان می‌رود و بخش زیادی از محصولات به شکل قاچاق از کشور خارج می‌شود. وی افزود: بنابراین بخش زیادی از یارانه کالاهای اساسی به جیب همسایگان می‌رود و در سال گذشته ۳۳ درصد ارزش وزنی واردات کالاهای اساسی داشتیم که نشان‌دهنده قاچاق آن به خارج است چون مصرف مردم این‌قدر افزایش نیافته است. در دو هفته ابتدایی امسال ۲۵۰ درصد افزایش مصرف آرد داشتیم که نشان‌دهنده رانت و قاچاق آرد از کشور است. خاندوزی یارانه ضد تولید را مشکل دیگر سیاست ارزی فعلی دانست و گفت: با جنگ اوکراین وضعیت تجارت کالاهای اساسی هم بغرنج شد و قیمت گندم و روغن به‌شدت افزایش یافت و موجب شد قیمت کالاهای اساسی در ایران به یک‌دهم قیمت در کشورهای همسایه کاهش یابد که موجب قاچاق به خارج می‌شد. وزیر اقتصاد درباره قیمت نان هم گفت: با زیرساختی که دولت طراحی کرده، تا پایان سال‌جاری قیمت نان سنتی برای مردم هیچ‌گونه افزایشی نخواهد داشت با اینکه قیمت آرد اصلاح خواهد شد تا جلو قاچاق گرفته شود اما تأکید می‌کنم که با زیرساخت بانکی دیده‌ شده، قیمت پرداختی نان برای مردم افزایش نخواهد یافت.
نان سهمیه‌ای نمی‌شود، 10 درصد ارزان می شود
در همین راستا معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان این که قصه نان با سایر کالاها فرق دارد،‌ گفت: آرد برای تهیه نان سنتی در نانوایی‌ها همچنان یارانه می‌گیرد.هادی سبحانیان، افزود: سیاست دولت این است که قیمت نان سنتی نه تنها افزایش قیمتی نداشته باشد، بلکه با همان کیفیت، ۱۰ درصد ارزان‌تر به دست مردم برسد. به گفته وی قرار نیست نان سهمیه‌ای شود، صرفا آردی که تبدیل به نان می‌شود یارانه دریافت خواهد کرد و جلوی قاچاق آرد گرفته خواهد شد.
رشد 200 درصدی قاچاق گندم و آرد
قربانی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه از دو میلیون تن گندم تولید شده در سال گذشته، ۲۵۰ هزار تن آن قاچاق شده است، اذعان داشت: قاچاق گندم و آرد رشد ۲۰۰ درصدی نسبت به سال ۹۹ داشته است. وی ادامه داد: از سوی دیگر صادرات آرد یارانه‌ای به شکل ماکارونی، بیسکویت و شکلات اتفاق می‌افتد و طبق آمار گمرک ایران، سالانه حدود ۲۵۰ هزار تن از این طریق آرد یارانه‌ای از کشور خارج می‌شود. قربانی در همین حال به ضایعات ۲۰ تا ۳۵ درصدی گندم در سال نیز اشاره و تصریح کرد، ما سالانه قاچاق گندم و آرد غیرمکشوفه هم داریم که از مجاری مختلف به کشورهای همسایه منتقل می‌شود.
امنیت غذایی جهان تا سال‌های آینده در خطر است
با توجه به ادامه خشکسالی در بیشتر کشورهای تأمین کننده غلات جهان و ادامه دار بودن جنگ اوکراین و محدودیت‌های ناشی از عرضه این محصولات به بازارهای جهانی به نظر می‌رسد کشورهای جهان از جمله ایران طی سال‌های آینده نیز با کمبود تولید غلات و نوسانات قیمتی آن دست و پنجه نرم کنند. بنابراین طبیعی است با توجه به شرایط جنگ اقتصادی تحمیل شده علیه ایران و خشکسالی کشورمان دولت سیزدهم از تمامی ابزارها از جمله اصلاح نرخ یارانه آرد تخصیص داده شده به صنف و صنعت استفاده کرده تا شاهد به خطر افتادن امنیت غذایی کشورمان نباشیم. پرواضح است که تأثیرات این اقدام دولت برای اصلاح یارانه آرد در آینده نه چندان دور بر همگان مبرهن شود.

بــــرش

توقیف ۶۷۰ تن ماکارونی احتکار شده در شرکت تک ماکارون
با تلاش پلیس امنیت اقتصادی استان البرز ۶۷۰ تن ماکارونی احتکار شده در شرکت تک ماکارون در روزهای اخیر در کرج توقیف شد.
کشف 6 تُن روغن خوراکی و ماکارونی احتکار شده در قوچان
برات زاده، مسئول نظارت و بازرسی ستاد تنظیم بازار قوچان از کشف یک هزار و 76 حلب روغن 5 کیلویی خانوار و مقدار قابل توجهی ماکارونی 700 گرمی از یک‌منزل مسکونی در این شهرستان خبر داد.
احتکار یک شرکت تولیدکننده ماکارونی در سیمین دشت کرج
یکی از کارگران شرکت تولیدکننده ماکارونی واقع در سیمین دشت کرج در گفت‌وگو با «ایران» اظهار کرد: انبارهای شرکت مملو از ماکارونی است اما مسئولین شرکت از عرضه این محصول به بازار امتناع کرده و حتی کارگران را به مرخصی اجباری فرستاده‌اند تا از آشفته بازار ماکارونی بیشترین سود را به دست بیاورند.