ایران با کشورهای امریکای لاتین ‌ 4 تفاهمنامه  و 2 قرارداد در حوزه نفت و 2 تفاهمنامه در حوزه کشاورزی امضا کرد

گروه اقتصادی / وزیر نفت در روزهای اخیر در رأس هیأتی به چند کشور امریکای لاتین از جمله ونزوئلا و نیکاراگوئه سفر کرد و طی ملاقات با مقام‌های بلندپایه این کشورها بر توسعه روابط دوجانبه بویژه در حوزه انرژی تأکید کرد. در جریان این سفرها چندین تفاهمنامه و قرارداد نیز امضا شد که به گفته منابع آگاه، نمی‌توان تعداد و میزان درآمد حاصل از اجرای آنها را رسانه‌ای کرد اما دستاورد مهمی از نظر اقتصادی برای کشور محسوب می‌شود. البته فارغ از بحث اقتصادی، رسانه‌های بین‌المللی از جمله رویترز، این سفر را بدون اعلام قبلی و نشان‌دهنده اتحاد بیشتر کشورهایی مانند ایران و ونزوئلا در نتیجه تحریم‌های امریکا دانستند.
محورهای تفاهم‌ها و قراردادهای امضا شده
یک مقام آگاه می‌گوید که سفر به چند کشور امریکای لاتین از جمله ونزوئلا و نیکاراگوئه همراه با امضای چندین تفاهم و قرارداد در این سفر بوده است. او در گفت‌و‌گو با «ایران» توضیح می‌دهد: «محور تفاهمنامه‌ها و قراردادهای امضا شده از توسعه میادین تا آموزش نیروی انسانی است. در این خصوص، 5 محور توسعه و تولید از میادین نفت و گاز، ارتقا و نوسازی پالایشگاه‌ها و بهره‌گیری از ظرفیت‌های پالایشگاهی، آموزش نیروی انسانی و کارشناسی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، صدور خدمات فنی مهندسی و انتقال تکنولوژی و توسعه بازارهای صادراتی نفت خام، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی را می‌توان ذکر کرد.»
جزئیات دیدار با مقامات امریکای لاتین
این مقام آگاه درباره دیدارهای متعدد با مقامات ارشد سیاسی و اقتصادی کشورهای امریکای لاتین نیز توضیح می‌دهد: «در ونزوئلا با نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور، دلسی رودریگز، معاون اول رئیس‌جمهور و وزرای نفت، خارجه، مدیرعامل شرکت ملی نفت ونزوئلا و مقامات ارشد دیگر دیدار و گفت‌و‌گو شد.»
او ادامه می‌دهد: «در نیکاراگوئه نیز با دانیل اورتگا رئیس‌جمهور و همینطور رئیس مجلس این کشور دیدار و گفت‌و‌گو شد. جواد اوجی، وزیر نفت در کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور با حضور ۶ وزیر کابینه نیکاراگوئه شرکت و درباره همکاری‌های دو جانبه دیدار و گفت‌و‌گو کردند. وزیر نفت همچنین از بعضی تأسیسات نفتی در کشورهای امریکای لاتین بازدید کرد.»
دیدار با وزرای وزارتخانه‌های انرژی و معادن، صنعت و تجارت، دارایی و اعتبارات عمومی و کشاورزی نیکاراگوئه بخشی از این سفر بود که به گفته این مقام آگاه، علاوه بر نفت، در زمینه کشاورزی نیز دستاوردهایی داشته است.
توسعه مناسبات دوجانبه تهران-کاراکاس
در همین حال، مهم‌ترین بخش این سفر از نظر رسانه‌های بین‌المللی دیدار وزیر نفت با مقامات ونزوئلا و تأکید بر گسترش همکاری‌ها میان تهران و کاراکاس بود.
در این خصوص رویترز می‌نویسد: «جواد اوجی، وزیر نفت ایران روز سه‌شنبه در صفحه توئیتر خود نوشت که در جریان سفرش به امریکای لاتین با نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا دیدار کرده و هدف دو تولیدکننده نفت، توسعه همکاری‌های خود است. ونزوئلا و ایران هر دو تحت تحریم‌های امریکا هستند و در ماه‌های اخیر روابط‌شان را در زمینه نفت تشدید کرده‌اند. سفر اوجی به ونزوئلا از قبل اعلام نشده بود.»
پایگاه S&P Global نیز می‌نویسد: «رسانه‌های محلی گزارش دادند که نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا و جواد اوجی، وزیر نفت ایران، در روز دوم ماه مه در کاراکاس دیدار کردند و این امر باعث تعمیق روابط بین دو عضو اوپک می‌شود که به یکدیگر کمک می‌کنند تا تولید نفت خام خود را در نقض تحریم‌های امریکا افزایش دهند.»
این رسانه عنوان می‌کند: «ونزوئلا که به دلیل تحریم‌ها در تأمین رقیق‌کننده مورد نیاز برای تولید نفت Orinoco خود با مشکل روبه‌رو بوده است، از اکتبر چندین محموله میعانات گازی ایران را وارد کرده تا با نفت خام فوق‌سنگین خود ترکیب کند. این امر به بازگشت تولید ونزوئلا از پایین‌ترین سطح تاریخی خود کمک کرده است.»
جزئیات کمی از تجارت انجام شده میان این دو کشور به شکل رسمی ارائه می‌شود اما S&P Global عنوان می‌کند: «اوجی و بیش از 12نماینده در 30 آوریل بدون اعلام قبلی وارد کاراکاس شدند. به گزارش رسانه‌های محلی، پس از این دیدار 7 محموله 2 میلیون بشکه‌ای میعانات گازی ایران به پایانه خوزه، یکی از بنادر اصلی نفت ونزوئلا، واقع در شمال شرق، رسیده است. این محموله‌ها در ماه‌های سپتامبر، اکتبر، نوامبر، ژانویه، فوریه، مارس و آوریل وارد شدند و علاوه بر حل بحران ونزوئلا، به ایران نیز کمک شد تا بخشی از ذخایر میعانات گازی خود را پاکسازی کند. ونزوئلا از میعانات گازی برای تولید نفت خام فوق سنگین Merey 16 استفاده کرده است که برخی از آن را برای فروش به ایران ارسال کرده است.»
این رسانه ادعا می‌کند: «در ماه فوریه، دو کشور توافقنامه‌ای را برای صادرات فناوری و ارائه خدمات ایران برای کمک به ونزوئلا برای توسعه پالایشگاه‌های خود امضا کردند، پالایشگاه‌هایی که با زیرساخت‌های ناکارآمد ناشی از سال‌ها عدم سرمایه‌گذاری و سوءمدیریت دچار مشکل شده‌اند.»
این موارد درحالی است که در ژوئن 2020، ایران حداقل پنج محموله بنزین تمام شده را به شرکت دولتی PDVSA عرضه کرد تا تقاضای داخلی ونزوئلا را برآورده کند، ونزوئلا در آن زمان بشدت به سوخت وارداتی وابسته بود. ایران همچنین در سال 2020 کاتالیزورها و قطعات یدکی برای بهره‌برداری از برخی واحدهای تولید بنزین در پالایشگاه‌های آموی و کاردون را عرضه کرد.

اظهارات مقامات درباره تازه ترین دیدار تهران - کاراکاس

بررسی ظرفیت‌های همکاری

جواد اوجی وزیر نفت در صفحه توئیترش نوشت: «دیدارهایی با رئیس‌جمهور محترم ونزوئلا، جناب آقای مادورو و دیگر مقامات عالی ونزوئلا داشتیم. روابط ایران و ونزوئلا سابقه تاریخی دارد و ما می‌خواهیم از تمامی ظرفیت‌ها برای توسعه روابط و ‌همکاری‌های مشترک بهره‌گیری کنیم.»

تعمیق روابط تهران-کاراکاس

نیکلاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا در حساب کاربری‌اش در توئیتر نوشت: «پذیرای وزیر نفت کشور برادر جمهوری اسلامی ایران بودم. نشستی سازنده برای تعمیق پیوندهای برادری و همکاری در زمینه انرژی بود، همچنین بار دیگر بر قدردانی خود از مردم ایران و ابراز محبتم به آنها تأکید کردم.»

بررسی توافق‌های  راهبردی

دلسی رودریگز، معاون اول رئیس‌جمهور ونزوئلا در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «در دیدار با  وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران، توافق‌های راهبردی را بررسی کردیم.» سفارت جمهوری اسلامی ایران در کاراکاس  نیز در توئیتر تأکید کرد که «این سفر دستاوردهای قابل توجهی به همراه داشته است.»

گروه اقتصادی /صادرات فرآورده‌های نفتی در سال‌های 1399 و 1400 متأثر از تعهدات ارزان قیمت دولت قبل و همینطور بی توجهی به لزوم توسعه مخازن ذخیره سازی سوخت بود. به طوری که فرآورده‌های نفتی از جمله بنزین با قیمتی کمتر از عرضه داخلی صادر شد؛ چراکه مصرف داخلی در دوران کرونا کم شده بود و مخزنی نیز برای ذخیره سازی سوخت تولیدی وجود نداشت. در سال 1400 نیز تعهدات دولت قبل که اغلب به صورت نقدی بود و وجه آن دریافت شده بود، موجب شد تا بخشی از فرآورده‌های نفتی تولیدی با قیمت پایین صادر شود.
در این رابطه مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران می‌‌گوید: «دولت پیش با مصوبه‌ای هرگونه ذخیره‌سازی و ساخت مخزن را در حوزه فرآورده‌های رنگی ممنوع کرد و از سال 92 تا امروز یک مخزن هم ساخته نشده بود، نتیجه هم این بود زمانی که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد، بنزین را 4 دلار صادر می‌کردیم، یعنی لیتری 500 تومان که یک‌سوم قیمت عرضه داخلی می‌شد و قیمت‌های بازار با وجود آن حجم صادرات مزیت و منابعی که به کشور برگشت، بسیار ناچیز بود.»
به گزارش «ایران»، جلیل سالاری تصریح می‌‌کند: «این درحالی است که ما در طرح‌هایی که در گذشته مطالعه کرده بودیم قرار بود ظرفیت مخازن از حدود 12 میلیارد لیتر به 16.5 میلیارد لیتر برسد تا نیاز به لحاظ وضع مصرف و آن مقدار که در برنامه چهارم آمده بود رفع شود.» در همین حال، مدیر بازرگانی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نیز می‌‌گوید: «علت صادرات بنزین با قیمت کمتر از بازارهای جهانی در سال ۱۴۰۰، تعهدهای باقیمانده از دولت گذشته بوده است که بعضاً به‌صورت نقدی و با قیمت ثابت فروخته شده بود.»
مهدی وکیلی در گفت‌وگو با شانا با اشاره به اینکه دلیل فروش بنزین با قیمتی کمتر از بازارهای جهانی در طول سال‌های گذشته نیز بی‌توجهی به طرح‌های توسعه‌ای از جمله ممنوعیت ساخت مخازن ذخیره‌سازی، انبارهای نفت و خطوط انتقال بوده است، عنوان می‌‌کند: «روند کاهشی مصرف داخلی و جهانی در اثر شیوع ویروس کرونا نیز موجب شد تا مدیریت عرضه و تقاضای بازار فرآورده‌های نفتی دچار نابسامانی شود.»
مدیر بازرگانی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با تأکید بر اینکه با استفاده از نظر افراد متخصص، امکان تبدیل این تهدید به یک فرصت استراتژیک وجود داشت، می‌‌گوید: «اگر ظرفیت ذخیره‌سازی کشور براساس برنامه‌های مصوبه قبل افزایش می‌یافت، امکان فروش فرآورده‌ها در شرایط مساعد بازار و با قیمت روز وجود داشت، اما متأسفانه این تصمیم غیرکارشناسی در دولت گذشته، دولت سیزدهم را مکلف به جبران تعهداتی کرد که هیچ صرفه اقتصادی برای کشور و دولت نداشت.‌»
اما به گفته وکیلی، فروش و عرضه فرآورده‌های بنزین و گازوئیل در سال ۱۴۰۱ با صدور مجوزهای صادراتی، تنها براساس قیمت جهانی جدید و در رینگ بورس انرژی ایران انجام شده است.