گروه اقتصادی/ در ساخت مسکن‌ انبوه و برنامه‌های جامع مسکن، مهم‌ترین موضوع ساخت‌و‌ساز، جانمایی و مکان‌یابی مناسب است. یعنی مسکن باید در مکانی ساخته شود که تمام شرایط زندگی در بعدهای مختلف، در آن فراهم شود. تأمین زیرساخت‌ها و روبناها و ساخت مسکن در مکانی که دسترسی ساکنان به خدمات مختلف امکانپذیر باشد، اصلی‌ترین مشخصه ساخت‌وسازهای جدید است. طرح‌های ملی ساخت مسکن در دوره‌های مختلف مشکلاتی را از نظر مکان‌یابی داشته که هدف جمعیت‌پذیری را در این مکان‌ها تأمین نکرده است. دولت تأکید دارد که در برنامه جدید تولید ملی مسکن، اراضی ساخت مسکن مشکلات مکان‌یابی طرح‌های قبلی را ندارد. فرزانه صادق مالواجرد، معاون معماری و شهرسازی وزیرراه و شهرسازی با اشاره به اینکه زمین ساخت مسکن در نهضت ملی باید مجوز دبیرخانه شورای‌عالی معماری و شهرسازی را داشته باشد، گفت: جانمایی نهضت ملی مسکن، با رعایت تمام اصول شهرسازی است.
وزیر راه و شهرسازی تأکید کرده است که ساخت مسکن نهضت ملی مشکلات طرح‌های انبوه‌سازی قبلی مانند مسکن مهر را ندارد. در نهضت ملی مسکن، مشکلات جانمایی چگونه بررسی می‌شود؟
در سنواتی اساساً اراضی‌ای که برای طرح‌های ملی خانه‌سازی در استان‌ها مورد نظر قرار می‌گرفت، نیازی به مجوز شورای‌عالی معماری و شهرسازی نداشت. اما در نهضت ملی مسکن، تمام اراضی که برای جانمایی مسکن در شهرهای بالای 50 هزار نفر جمعیت مشخص می‌شود، در کمیته‌های فنی که نمایندگان شورای‌عالی معماری و شهرسازی اعضای آن هستند، مورد بررسی قرار می‌گیرد و مجوز برای آن صادر می‌شود.
اگر زمینی مجوز شورای‌عالی معماری و شهرسازی را نداشته باشد، ساخت‌وساز در آن انجام نمی‌شود؟
خیر. بر اساس قانون جهش تولید مسکن، تمام مراحل تأمین زمین در استان‌ها انجام می‌شود و در مرحله آخر دبیرخانه شورای‌عالی معماری و شهرسازی محدوده و کاربری زمین را بررسی می‌کند. مواردی هم بوده که زمینی در استان‌ها تأیید شده، اما دبیرخانه شورای‌عالی به‌خاطر مغایرت آن با قوانین، برای ساخت‌و‌ساز در آن زمین، مجوز صادر نکرده است. مثلاً زمینی برای جهش ملی تولید مسکن معرفی شده بود که در محدوده فرونشست واقع بود، بنابر ضوابط و قوانین بالادست این زمین مصوبه شورای‌عالی را نگرفته است، یا زمینی معرفی شده که در پهنه گسل واقع است، یا اراضی کشاورزی، اراضی که نزدیک به مراکز صنعتی بوده و... بعد از بررسی‌ها در شورای‌عالی مجوز ساخت را نگرفته است. به جرأت می‌گویم در نهضت ملی در اراضی مشکل‌دار یا اراضی بکر کشاورزی و باغی، مناطق حفاظت شده، محدوده گسل و... مسکن ساخته نمی‌شود. در ساخت‌و‌ساز نهضت ملی مشکلاتی را که در جانمایی در مسکن مهر داشتیم به هیچ‌وجه نخواهیم داشت.
کاربری اراضی، مثلاً اراضی کشاورزی برای ساخت مسکن، امکان تغییر دارد؟
تمام مصوبات شورای عالی معماری و شهرسازی در تأمین زمین نهضت ملی مسکن، براساس اصول قانون نهضت ملی مسکن است. قانون جهش تولید، ساخت مسکن در اراضی کشاورزی درجه یک را ممنوع کرده است. اراضی کشاورزی بنابر قابلیت و مرغوبیت که بتوان در آن کشاورزی کرد، درجه‌بندی می‌شود. شورای‌عالی معماری و شهرسازی کاملاً تلاش می‌کند در تأمین زمین نهضت ملی بندهای مختلف این قانون اعمال شود. کاربری و نوع زمین، مشخص است و اساساً اگر زمین کاربری و مرغوبیت زمین کشاورزی را داشته باشد، تغییر کاربری آن برای استفاده در نهضت ملی مسکن ممنوع است. اراضی کشاورزی خارج از محدوده شهری است. اگر این اراضی به منظور ساخت مسکن تغییر کاربری داده شود باید به محدوده شهری ملحق شود، بنابراین امکان تغییر کاربری زمین کشاورزی برای ساخت مسکن وجود ندارد.
اراضی مورد نظر در سه مرحله مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؛ وزارت جهاد کشاورزی، کارگروه‌های زیربنایی و شوراهای برنامه‌ریزی استان‌ها و دبیرخانه شورای‌عالی معماری و شهرسازی کاربری زمین‌ها را بررسی می‌کنند، اگر زمین کشاورزی باشد بنابر استعلاماتی که وزارت جهاد کشاورزی به ما می‌دهد، قطعاً قابلیت ساخت‌و‌ساز را نخواهد داشت. شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، مصوبه این شورا در خصوص الزامات شهرسازی مربوط به تأمین اراضی مورد نیاز قانون جهش تولید مسکن را به استانداران در تمام استان‌ها ابلاغ کرده است. بر این اساس هرگونه الحاق به محدوده و توسعه در اراضی حاصلخیز کشاورزی (درجه ۱و۲)، جنگل‌های طبیعی، نهالستان‌ها، پارک‌ها و ذخیره‌گاه‌های جنگلی و مرتعی، عرصه‌های ذخیره ژنتیکی، بستر و حریم رودخانه‌ها، چراگاه‌ها و راه‌های مسیر کوچ ایل‌نشین‌ها و مناطق محیط زیستی (مطابق تبصره ۲ ماده ۹ قانون جهش تولید مسکن) ممنوع است.
چه نوع اراضی برای ساخت مسکن در نهضت ملی در اولویت است؟
بهترین راهکار برای تأمین زمین نهضت ملی که کمترین آسیب را بر اراضی با کاربری کشاورزی و موضوعات محیط زیستی وارد کند، توجه ویژه به اراضی داخل محدوده‌های شهری است که مهم‌ترین این اراضی، بافت‌های فرسوده، حاشیه شهرها و سکونتگاه‌های غیررسمی است که در سال‌های گذشته شکل گرفته است. اگر سیاست اصلی تأمین زمین در داخل محدوده شهری باشد قطعاً از این طرح نتایج بهتری می‌گیریم. در بافت‌های فرسوده تمام زیرساخت‌ها وجود دارد، در این بافت‌ها برنامه‌های جامع شهری و جمعیت‌پذیری بعدی طراحی شده است، تأمین خدمات پشتیبانی بیشترهم، در این محدوده‌ها امکانپذیر است. براساس یکی از ماده‌های قانون جهش تولید، اراضی دولتی در اولویت واگذاری زمین برای این برنامه است.
چه ارگان‌هایی بیشترین زمین دولتی را در اختیار دارند؟
ارگان‌های دولتی، زمین‌هایی را که در داخل محدوده‌های شهری در اختیار دارند باید برای ساخت مسکن به وزارت راه و شهرسازی واگذار کنند. این اراضی مثلاً می‌تواند شامل اراضی دانشگاهی بسیار وسیعی باشد که بیشتر از اراضی آموزشی مورد نیاز است... در این اراضی زیرساخت‌ها و خدمات موجود است و اگر این اراضی به وزارت راه و شهرسازی واگذار شود برنامه‌ریزی و سیاستگذاری بهتری را می‌توان برای جهش ملی تولید مسکن اجرا کرد. اصلی‌ترین منبع تأمین زمین مورد نیاز طرح اراضی دولتی متعلق به وزارت راه و شهرسازی در داخل محدوده شهرها و اراضی متعلق به سایر دستگاه‌های دولتی و عمومی در داخل محدوده شهرهاست. کمیسیون ماده ۵ مجاز است کاربری اراضی مازاد متعلق به دولت، واقع در محدوده شهرها را مشروط بر اینکه به کاربری‌های خدماتی هفتگانه پشتیبان سکونت (فضای سبز، ورزشی، فرهنگی هنری، مذهبی، تأسیسات و تجهیزات شهری، آموزشی و درمانی) اختصاص نداشته باشند بدون تأمین زمین جایگزین به مسکونی تغییر دهد.
در برنامه ساخت انبوه، چه نوع ساخت‌و‌سازی اولویت دارد؟
براساس مصوبه شورای‌عالی، برنامه شهری مدون برای شهرک‌سازی اجرا می‌شود. این شهرک‌ها صرفاً مسکونی نیست و طیفی از انواع شهرک‌ها، خواهد بود. تجربه نشان داده است شهرک‌سازی بسیار چابک‌تر است و زودتر از طرح‌های دیگر ساخت‌وساز به نتیجه می‌رسد.
وقتی واحد مسکونی شکل می‌گیرد، خدمات آن هم باید شکل بگیرد. اینکه مسکن ساخته شود ولی خدمات آن ساخته نشود، در شهرک‌سازی اتفاق نمی‌افتد. هم اراضی دولتی و هم اراضی بخش خصوصی در شهرک‌سازی‌ها مورد نظر است. در مدت اخیر ساخت شهرک در شهر سنندج مصوب شده است که این شهرک مشکل مسکن سنندج را تا حدودی رفع می‌کند. در استان البرز و استان‌های شمالی نیز ساخت شهرک در حال پیگیری است که به سکونت توأم با خدمات کمک می‌کند. شهرک‌ها باید خارج از حریم شهرها ساخته شود. همه استعلامات انجام می‌شود و شهرک‌ساز موظف به تأمین خدمات است. پروانه ساخت شهر وقتی صادر می‌شود که خدمات به موازات ساخت مسکن تأمین شود. بخش خصوصی و مالکان شخصی زمین می‌توانند در چهارچوب ضوابط شورای‌عالی معماری و شهرسازی، درخواست ساخت شهرک داشته باشند. اراضی دارای مالک خصوصی مشکلی برای ساخت مسکن به‌صورت شهرک را ندارد. چون در شهر تهران به هیچ‌وجه افزایش محدوده را نخواهیم داشت برای ساخت مسکن در قالب نهضت ملی در استان تهران و در شهرهای جدید مکان‌یابی برای ساخت شهرک قابل بررسی است تا از این طریق مشکل کمبود مسکن در استان تهران رفع شود.

معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی درباره پالایش ثبت‌نام کنندگان نهضت ملی مسکن گفت: کسانی که پیامک دریافت کرده‌اند، مدارک خود را به صورت حضوری برای تشکیل پرونده به آدرس اعلام شده در پیامک تحویل دهند تا برای واریز آورده ۴۰ میلیونی به بانک معرفی شوند.
طی روزهای گذشته پیامکی به متقاضیان نهضت ملی مسکن ارسال شده که در آن عنوان شده است «در صورت داشتن شرایط لازم جهت تکمیل فرایند ثبت‌نام با در دست داشتن اصل و کپی مدارک مورد نیاز به محل ساختمان اعلام شده در این پیامک مراجعه کنند و در غیر این صورت از سامانه حذف و عواقب بعدی به عهده متقاضی است.»
محمود محمودزاده  درباره اینکه متقاضیان نهضت ملی مسکن بعد از دریافت این پیامک چه وظیفه‌ای دارند، گفت: بررسی سه شاخص سابقه مالکیت، متأهل یا سرپرست خانوار بودن و سبز بودن فرم «ج» متقاضیان در وزارت راه و شهرسازی انجام شده است و شاخص چهارم که سابقه سکونت متقاضیان است، در استان‌ها بررسی می‌شود.وی توضیح داد: برای صد درصد کسانی که ثبت‌نام کردند، بررسی این سه شاخص توسط ستاد انجام می‌شود و اسامی تأیید شده به کارتابل استان‌ها و شهرهای جدید مورد تقاضا ارسال شده است.معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: در شهرهای جدید و استان‌ها سایر شاخص‌ها مرحله به مرحله بررسی شده است و کسانی که پیامک دریافت کردند، مدارک خود را به صورت حضوری برای تشکیل پرونده فیزیکی به آدرس اعلام شده در پیامک تحویل دهند؛ چراکه مدارک متقاضی تا پیش از این فقط در سامانه بارگذاری و اعلام شده است.
محمودزاده توضیح داد: به محض اینکه سابقه ۵ سال سکونت در استان کنترل شود، فرد متقاضی برای تشکیل پرونده به نظام بانکی معرفی و بعد از افتتاح حساب و واریز وجه، به پروژه متصل می‌شود.
آورده اولیه نهضت ملی مسکن ۴۰ میلیون تومان
معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی گفت: آورده اولیه نهضت ملی مسکن همان مبلغ  ۴۰ میلیون تومان است که در پنج مرحله و به منظور پیشرفت فیزیکی پروژه واریز می‌شود. تسهیلات بانکی نیز در ۴ مرحله به حساب سازنده واریز خواهد شد.
به گفته معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در زمان انعقاد قرارداد بین سازنده و متقاضی جدول مربوطه درخصوص زمان واریز به آگاهی و امضای طرفین می‌رسد.
تأیید ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر
محمودزاده در مورد این سؤال که چه تعداد از جمعیت ۵ میلیون و 400 هزار نفری ثبت نام کنندگان در نهضت ملی مسکن در مرحله نخست تأیید شدند، پاسخ داد: با اشراف گسترده‌ای که نسبت به بررسی سه شاخص «سابقه مالکیت، متأهل یا سرپرست خانوار بودن و سبز بودن فرم «ج» متقاضیان» وجود داشت، از بیش از ۵ میلیون ثبت نامی در این طرح، حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر تأیید شدند و بعد از بررسی در استان‌ها باز هم ممکن است این عدد کاهش یابد.
آورده متقاضیان در ۵ مرحله پرداخت می‌شود
محمودزاده افزود: بعد از طی این شرایط متقاضیان قراردادی را با سازنده منعقد می‌کنند که مبلغ آورده متقاضی باید طی ۵ مرحله در مقاطعی که در جدول قرارداد قید شده، توسط متقاضیان به حساب مسدودی که در بانک به نام خود متقاضی وجود دارد، واریز شود. همچنین تسهیلات از طریق بانک عامل به همان حساب واریز می‌شود و با اعلام دستگاه مجری این مبالغ به حساب سازنده با توجه به پیشرفت پروژه واریز خواهد شد.
وی گفت: قیمت تمام شده مسکن منهای تسهیلاتی که در نظر گرفته شده است، آورده متقاضیان است. آورده بر اساس پروژه‌ها و در شهرهای مختلف متفاوت خواهد بود. هرچقدر تراکم ساختمانی و تعداد طبقات بالاتر باشد، قیمت تمام شده بالاتر است. بنابراین قیمت در شهرهای کوچک و در شهرهای بزرگ، کلانشهرها و شهرهای جدید متفاوت است.معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: برآوردهای اولیه از قیمت ساخت، روزی که متقاضیان انعقاد قرارداد می‌کنند به اطلاع متقاضی می‌رسد اما در نهایت قیمت تمام شده ملاک است. بدین معنا بعد از یکسال و نیم تا دو سال که اجرای پروژه زمان می‌‌برد، به قیمت تمام شده روز تسویه حساب می‌شود.
محمودزاده با یادآوری اینکه آورده متقاضیان در ۵ قسط پرداخت می‌شود، گفت: آورده متقاضیان بر اساس طول دوره ساخت که یک سال و نیم تا دو سال است مرحله به مرحله توسط متقاضیان پرداخت می‌شود. مرحله اول در هنگام ورود به پروژه با پرداخت ۴۰ میلیون تومان، مرحله دوم بعد از اتمام فوندانسیون، مرحله سوم بعد از اتمام اسکلت، مرحله چهارم بعد از اتمام سفت‌کاری و در مرحله پنجم بعد از نازک‌کاری توسط متقاضیان پرداخت خواهد شد.معاون مسکن و ساختمان با یادآوری آغاز ثبت‌نام طرح نهضت ملی مسکن از ۲۸ مهرماه ۱۴۰۰ که تا آخرین ساعات سال گذشته ادامه یافت، گفت: در طرح نهضت ملی مسکن، ۵ میلیون و ۴۲۰ هزار متقاضی در سامانه مسکن حمایتی ثبت‌نام کردند که از این تعداد در پالایش اولیه با بررسی سه شرط تأهل، عدم دریافت تسهیلات و نداشتن مالکیت خصوصی بیش از ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار متقاضی واجد شرایط شناخته شدند.طرح نهضت ملی مسکن یکی از سیاست‌های کلان دولت در حوزه مسکن است که ساخت چهار میلیون واحد مسکونی در چهار سال دولت سیزدهم را هدف دارد. عملیات اجرایی این طرح نیز از هفته‌ نخست آبان‌ماه ۱۴۰۰در بیشتر استان‌ها آغاز شده است.

سفر وزیر حمل و نقل قطر به کیش

وزیر راه و شهرسازی و وزیر حمل و نقل و ارتباطات دولت قطر به منظور بررسی زیرساخت‌های ایران برای پشتیبانی از جام جهانی ۲۰۲۲ به کیش سفر می‌کنند. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان بنادر و دریانوردی؛ رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی و جاسم بن سیف السلیطی وزیر حمل و نقل و ارتباطات دولت قطر روزهای امروز یکشنبه و دوشنبه با حضور در جزیره کیش دیدارهای دوجانبه خواهند داشت. این سفر در پی دستور ویژه آقای رئیسی‌ رئیس جمهور کشورمان برای بهره‌‌گیری از ظرفیت گردشگری جام جهانی قطر و همچنین پیگیری دیدار وزیر راه و شهرسازی کشورمان با وزیر حمل و نقل و ارتباطات دولت قطر در جریان سفر رییس‌جمهور به قطر برنامه‌ریزی شده است. وزرای دو کشور درخصوص پشتیبانی ایران از برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ قطر از جمله راه‌اندازی خطوط منظم کشتیرانی بین بنادر ۲ کشور و توافق برای استفاده بیشتر خطوط هوایی تجاری قطر از آسمان ایران دیدار و گفت‌وگو خواهند داشت و تفاهمنامه‌هایی نیز امضا خواهند کرد. در این سفر، علی اکبر صفایی معاون وزیر راه و‌ شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، سعید محمد دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی و جمعی از معاونان وزرا و مدیران ارشد دستگاه‌های اجرایی برای معرفی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های جزیره کیش و بازدید از برخی جاذبه‌های گردشگری و زیرساخت‌های حمل و نقل دریایی و‌ هوایی این منطقه، میزبان هیأت‌ قطری خواهند بود.

رجا موافقت برای راه‌اندازی مرکز نوآوری را اخذ کرد

مرکز علمی کاربردی شرکت رجا به استناد دستورالعمل ایجاد مراکز نوآوری و مراکز رشد دانشگاه ابلاغی از معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، موافقت اولیه برای راه‌اندازی مرکز نوآوری را اخذ کرد. مدیرعامل شرکت حمل و نقل ریلی رجا با اعلام این خبر گفت: هدف از ایجاد مرکز نوآوری در مرکز علمی کاربردی رجا، ترغیب دانشجویان به انجام فعالیت‌های کارآفرینی مبتنی بر نوآوری، فراهم شدن امکان برگزاری رویدادهای استارتاپی در حوزه‌های مختلف نظیر گردشگری، دیجیتال مارکتینگ و سایر موضوعات و مباحث کاربردی در حوزه‌های مختلف بویژه در صنعت ریلی، همچنین تقویت ارتباط دانشگاه با حوزه صنعت ریلی است. ناصر بختیاری افزود: بزودی با انجام اقدامات لازم درخصوص تهیه ملزومات، تجهیزات، فضای فیزیکی و... مجوز فعالیت برای این مرکز صادر خواهد شد. وی اظهار داشت: مرکز آموزشی علمی کاربردی رجا در سال ۱۳۹۹ با هدف انجام رسالت آموزشی و تربیت نیروهای مجرب راه‌اندازی شد و هم‌اکنون در مقطع کاردانی حرفه‌ای، در ۴ رشته گردشگری، مدیریت-لجستیک و زنجیره تأمین، مدیریت- امور تشریفات، همچنین ایمنی کار و حفاظت فنی پذیرش دانشجو دارد که با اخذ مجوز مرکز نوآوری، امکان پذیرش دانشجو در دو رشته مدیریت کسب‌ و کار و بازاریابی نیز برای این مرکز علمی کاربردی فراهم خواهد شد.

سفر دریایی از بندر خرمشهر به کویت از سر گرفته شد

مدیر کل بندر و دریانوردی خرمشهر گفت: خط مسافری دریایی بندر خرمشهر به کویت دوباره پس از دو سال وقفه، فعالیت مستمر خود را از سر گرفت. نورالله اسعدی اظهار کرد: فعالیت خط مسافری دریایی بندر خرمشهر به کویت که پیش از شیوع ویروس کرونا به صورت مستمر و هفتگی انجام می‌شد، پس از دو سال وقفه آغاز شد. وی افزود: بر اساس توافق و برنامه‌ریزی‌های انجام شده میان بندر خرمشهر و کویت این سفر دریایی به وسیله کشتی مسافری برلیان به صورت منظم و هفتگی انجام می‌شود. اسعدی بیان کرد: در روزهای شنبه و چهارشنبه خروج به سمت کویت و روزهای یکشنبه و پنجشنبه هر هفته ورود به بندر خرمشهر انجام می‌شود.