تلاش دولت برای جبران کسری بودجه ایجاد شده در بودجه سال جاری و توقف استقراض از بانک مرکزی که به کاهنده شدن نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی منجر شد، یکی از عواملی است که روی ثبات بازار ارز اثر داشته است

گروه اقتصادی/ چهره بازار آزاد ارز طی ماه‌های اخیر نسبت به دوره‌های قبل، تفاوت محسوسی پیدا کرده است. درحالی که همه ساله با رسیدن به روزهای پایانی سال، عطش بازار برای خرید ارز افزایش می‌‌یافت و به همین دلیل قیمت‌ها نیز به طور معمول رو به صعود می‌‌گذاشت، در نیمه زمستان امسال شرایط کاملاً متفاوت است. دیگر خبری از صف‌های طولانی خرید ارز نیست و خیابان فردوسی و سبزه میدان پایتخت آرام به نظر می‌‌رسد و شاهد رهگذرانی هستیم که نیم نگاهی به تابلوی قیمت صرافی‌ها می‌‌کنند.هرچند نمی‌توان اثر مذاکرات وین و جو مثبتی را که از این ناحیه به اقتصاد ایران سیگنال می‌‌فرستد نادیده گرفت، اما ماه‌هاست که بازار ارز روزهای آرامی را تجربه می‌‌کند. به طوری که ارز تا حدود زیادی از گزینه‌های انتخابی سرمایه‌گذاران خارج شده است، چرا که در میان بازارهای دارایی کمترین بازدهی و در حد صفر برای سرمایه‌گذاران خود داشته است. در این میان تلاش دولت برای جبران کسری بودجه ایجاد شده در بودجه سال جاری و توقف استقراض از بانک مرکزی که به کاهنده شدن نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی منجر شد، یکی از عواملی است که روی ثبات بازار ارز اثر داشته است. از سوی دیگر، درآمدهای ارزی دولت نیز رشد قابل توجهی را در شش ماه اخیر تجربه کرده است. طبق آمار گمرک ایران در 11 ماهه سال جاری صادرات غیرنفتی از مرز 43،5 میلیارد دلار گذشت و از سوی دیگر، درآمدهای نفتی دولت نیز در 11 ماهه امسال با رسیدن به 95 هزار میلیارد تومان رشد 10 برابری نسبت به دوره مشابه سال قبل داشته است. بدین ترتیب منابع ارزی دولت نقطه اتکای مهمی برای بانک مرکزی به عنوان متولی این بازار شد. برهمین اساس عرضه ارز در سامانه نیما و معاملات در بازار متشکل ارزی با رشد‌های چشمگیری همراه شد.در همین راستا، نرخ تورم به عنوان یکی از محرک‌های اصلی نرخ ارز نیز از مهرماه سال جاری رو به کاهش گذاشته و در این ماه‌ها هیچ جهش تورمی اتفاق نیفتاده است. بنابراین در بازار ارز از تعداد خریداران کاسته و به فروشندگان افزوده شده است. البته رصد هوشمندانه بازارساز و استفاده از ابزار پرقدرتی به نام بازار متشکل ارزی، به شکل مطلوبی توانسته است نیاز ارزی متقاضیان را پاسخ دهد و مانع شکل‌گیری تقاضای کاذب در برابر صرافی‌ها شود. مجموع این تحولات باعث شده بازار ارز و نرخ آن برخلاف سال‌های گذشته ثبات قابل قبولی داشته باشد.
 میزان تغییر نرخ ارز در دولت سیزدهم
با آغاز به کار دولت سیزدهم، سیاست‌های پولی و مالی دولت نیز تغییر پیدا کرد که تأثیر مستقیم آن بر بازارهای مختلف از جمله ارز هویداست. پس از صعودی که در اوایل آذرماه امسال در نرخ ارز رخ داد و دلار آزاد را بار دیگر به محدوده 30 هزار تومان رساند، در ماه‌های بعد روند نزولی و باثبات بوده است.بررسی قیمت‌ها در دوره فعالیت دولت سیزدهم نشان از روند نزولی نرخ ارز دارد. با احتساب روز 12 مردادماه یعنی روزی که مراسم تحلیف آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی برگزار شد، نرخ دلار صرافی‌های بانکی 25 هزار و 729 تومان بود که این نرخ در روز گذشته به 25 هزار و 457 تومان رسیده است. بدین ترتیب نرخ دلار در این مدت با یک درصد کاهش ثبات قابل قبولی را به تصویر می‌‌کشد. در فاصله این دو تاریخ، نرخ ارز با نوساناتی نیز همراه بوده، اما در مجموع یکی از کمترین نوسانات را داشته است.
روز ریزش قیمت‌ها
برخلاف سال‌های گذشته، اسفندماه امسال با ریزش قیمت‌ها همراه شده است. در آخرین ماه سال، با کاهش قابل توجه انتظارات تورمی ناشی از عملکرد مثبت دولت سیزدهم و همچنین مذاکرات در جریان، نرخ ارز عقبگرد کرده است. تا زمان تنظیم این گزارش هر دلار امریکا در صرافی‌های بانکی با 158 تومان افت به 25 هزار و 457 تومان رسیده است. یورو نیز با 586 تومان کاهش به 28 هزار و 93 تومان عقب‌نشینی کرده است. همچنین پوند انگلیس در این روز با 633 تومان کاهش 34 هزار و 55 تومان قیمت خورده است و درهم امارات نیز به 6 هزار و 927 تومان رسیده که نسبت به روز پنجشنبه هفته گذشته 45 تومان کمتر شده است.در صرافی‌های بانکی و مجاز، میانگین موزون نرخ خرید هر اسکناس دلار امریکا در بازار ارز به رقم 24 هزار و 220 تومان رسیده است و در مقابل میانگین موزون نرخ فروش هر اسکناس دلار امریکا در بازار ارز نیز با کاهش ۱۳۸ تومانی نسبت به روز پنجشنبه، به رقم 24 هزار و 463 تومان رسیده است. این در حالی است که این نرخ دلار نسبت به آغاز زمستان، حدود ۳ هزار تومان ارزان‌تر شده، همچنین بهای دلار در بازار آزاد با کاهش به کانال ۲۵ هزار تومان رسیده است.
همچنین روز گذشته در صرافی‌ها، میانگین موزون نرخ خرید هر اسکناس یورو 27 هزار و 336 تومان تعیین شد و در مقابل، میانگین موزون نرخ فروش هر اسکناس یورو به متقاضی دریافت ارز در بازار، به رقم 27 هزار و 611 تومان رسید که نسبت به روز کاری قبل، ۱۲۱ تومان و نسبت به اولین روز دی ماه نیز بیش از ۳ هزار تومان عقب‌نشینی دارد.

دلایل ثبات نسبی ارز

کمیل طیبی
 اقتصاددان
نرخ ارز از عوامل مختلفی تأثیر می‌‌پذیرد که بخشی از این عوامل به متغیرهای واقعی اقتصاد و برخی نیز به انتظارات روانی مربوط می‌‌شود.
در همین راستا نرخ ارز از شاخص تولید ناخالص داخلی به عنوان یکی از شاخص‌های کلیدی اقتصاد نیز اثر می‌پذیرد به طوری که افزایش تولید به تقویت و ثبات این بازار کمک می‌‌کند. از سوی دیگر متغیرهای دیگری مانند حجم پول، نقدینگی و تورم نیز تأثیر زیادی بر بازار و نرخ ارز دارد. در کنار این متغیرهای واقعی، انتظارات هم همواره بر نرخ ارز اثر داشته است که مذاکرات وین در همین قالب تعریف می‌‌شود.اما واقعیت این است که در ماه‌های اخیر نرخ ارز با نوسان قابل قبولی عرضه شده که این ثبات ناشی از بهبود برخی شاخص‌های اقتصادی است. برای مثال در ماه‌های گذشته نه تنها شاهد هیچ جهش تورمی در کشور نبوده‌ایم بلکه از شتاب نرخ تورم نیز کاسته شده است. علاوه بر این، درآمدهای ارزی کشور شامل صادرات غیرنفتی و صادرات نفت نیز با افزایش قابل توجهی همراه بوده که منابع بیشتری را برای مدیریت بازار ارز در اختیار دولت و بانک مرکزی گذاشته است. طی ماه‌های گذشته با گذار از دوران اوج کرونا، مراودات تجاری ایران با کشورهای همسایه و سایر کشورها رونق گرفته که ارز حاصل از آن در سامانه نیما عرضه شده است.

کالاهای وارد شده با ارز ۴۲۰۰ تومانی با قیمت آزاد به دست مردم رسید

عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه مجلس با اشاره به اینکه ارز ترجیحی باعث سوء استفاده‌های زیادی شد، گفت: کالاهایی که با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد شد با قیمت ارز آزاد و نرخ ۲۵ هزار تومانی به دست مردم رسید.
به گزارش ایرنا، از فروردین ماه سال ۱۳۹۷ که ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی پا به عرصه اقتصاد ایران گذاشت، نزدیک به چهار سال می‌گذرد؛ ارزی که تشکل‌های رسمی بخش خصوصی آن را «ام الفساد» اقتصاد ایران توصیف کرده‌اند.مروری بر تجربه بیش از سه سال برقراری این ارز در جریان تجارت خارجی و بازار داخلی کشور نشان می‌دهد این ارز، به دلیل اختلاف قیمت و رانت خیز بودن، مشکلات متعددی را نه‌تنها برای فعالان اقتصادی درگیر در جریان تجارت خارجی و تولید داخلی، بلکه حتی برای مردمی که هدف حمایتی این ارز بودند نیز ایجاد کرده است.«علی اصغر خانی» عضو کمیسیون تلفیق لایحه بودجه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا، در پاسخ به سؤالی پیرامون آخرین وضعیت ابقا یا حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در بودجه سال آتی، اظهار داشت: هنوز تصمیم قطعی برای اینکه ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود، در مجلس گرفته نشده البته دولت در لایحه، نظرش این است که ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود.وی ادامه داد: در حال حاضر نظر ما این است که اگر بخواهیم ارز ترجیحی حذف شود، حتماً دولت جایگزینی داشته باشد تا عملیاتی و اجرایی شود تا فشاری به مردم وارد نشود. مهم برای ما مردم هستند. مردم نباید آسیب ببینند.

سقوط دوباره بیت کوین

ضررهای بیت کوین با تشدید جنگ بین روسیه و اوکراین افزایش یافت و بر احساسات سرمایه‌گذاران تأثیر گذاشت. بزرگ‌ترین ارز دیجیتال از نظر ارزش بازار کاهش یافت و با کاهش ۶.۷ درصدی به کانال ۳۹ هزار دلار رسید.
به گزارش ایسنا به نقل از بلومبرگ، اتریوم نیز بیش از هفت درصد سقوط کرد و پولکادوت و سولانا هر دو بیش از ۶ درصد در ۲۴ ساعت گذشته کاهش یافتند.لیندسی بل، استراتژیست ارشد بازار گفت: درگیری در اوکراین جهان را در معرض خطر قرار می‌دهد زیرا بازارها با عدم اطمینان مواجه شده‌اند و محیط سرمایه‌گذاری بسیار چالش برانگیزی ایجاد کرده‌اند.
مجموع ارزش بازار جهانی ارزهای دیجیتالی در حال حاضر ۱.۷۴ تریلیون دلار برآورد می‌شود که این رقم نسبت به روز قبل ۴.۵۶ درصد کمتر شده است.در حال حاضر ۴۲.۳۷ درصد کل بازار ارزهای دیجیتالی در اختیار بیت کوین است. بیت کوین ۱۲ سال پیش توسط گروه گمنامی از معامله‌گران بر بستر بلاک‌چین ایجاد شد و از سال ۲۰۰۹ معاملات اولیه آن شکل گرفت.  حجم کل بازار ارزهای دیجیتال در ۲۴ ساعت گذشته ۸۲.۹۱ میلیارد دلار است که ۲.۹۸ درصد کاهش داشته است. حجم کل در امور مالی غیر متمرکز در حال حاضر ۱۳.۹۱ میلیارد دلار است که ۱۶.۷۷ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال است. حجم تمام سکه‌های پایدار اکنون ۶۹.۳۵ میلیارد دلار است که ۸۳.۶۴ درصد از کل حجم ۲۴ ساعته بازار ارزهای دیجیتال است.