نازنین اردوبازارچی
منتقد
«آتابای» به کارگردانی نیکی کریمی فیلم ساده‌ای است در مورد آدم‌های ساده؛ آدم‌هایی با زخم‌‌های ملموس و داستان‌هایی گاه غیرمعمول اما شاید کلیشه‌ای. کاظم (هادی حجازی‌فر) یک روستایی بی‌ریا است که پس از تحصیل در تهران و تجربه عشقی نافرجام به روستای محل تولد خود بازمی‌گردد و، به‌گفته خود، با زخم و خشمگین می‌رود تا انتقام خود را بگیرد. اما این خشم راه خود را بسوی آبادانی روستا کج می‌کند. زخم‌های کاظم اما بر روانش باقی می‌مانند و او سرگردان درپی سؤالاتش در حال پرسه‌زنی در سفرهای خود است. روان آشفته او درست مثل لاستیکی است که یک‌روز به همراه دوستش، یحیی (جواد عزتی)، روی تپه‌ای آتش می‌زنند و هر چقدر که پیشتر و تندتر می‌رود آتش آن هم برافروخته‌تر می‌شود. کاظم شخصیت بسیار صاف و صادقی دارد و داستان زندگی‌اش هم با همین صراحت روایت می‌شود. روایت خطی و سرراست فیلم بیننده را با خود همراه می‌کند و در این همراهی بیشتر و بیشتر سادگی شخصیت کاظم پدیدار می‌شود. اینکه چقدر مخلصانه خود را در خودسوزی خواهرش مقصر می‌داند و بار این تقصیر را با خود می‌کشد. اینکه چقدر آسان عاشق می‌شود و چقدر در بیان این عشق خام‌دست است و خود تیشه به ریشه‌ا‌ش می‌زند و انگار در تمام زندگی‌اش، مثل سکانسی که لابه‌لای درخت‌های گیلاس می‌دود، در حال زخم زدن به خودش بوده است. فیلم بشدت شخصیت محور است و روایت حول محور کاظم و ناکامی‌هایش شکل می‌گیرد. کارگردان با استفاده از یک روایت اول‌شخص به بررسی شخصیت کاراکتر اصلی خود می‌پردازد و او را در همان وضعیتی رها می‌کند که در اول فیلم نشان داده است. چرخش‌های داستانگویی تأثیری بر کاظم نداشته‌اند و او همان‌طور که در ابتدای فیلم مشغول شمردن سال‌های احتمالی مرگش است در انتها نیز سال‌ها را می‌شمارد. اما آیا کاظم انتهای فیلم همان کاظمی است که در ابتدای فیلم با او روبه‌رو شده‌ایم؟ پاسخ به این سؤال قدری پیچیده است. تکه‌هایی از پازل گذشته کاظم با حرف‌های یحیی تغییری اساسی می‌کنند و از نو چیده می‌شوند و پس از این مرحله است که کاظم با رهایی از بار عذاب وجدانی که سال‌ها به دوش کشیده قادر می‌شود دوباره به زندگی بازگردد، دوباره عاشق شود و بتواند سرنوشت خود را در دست بگیرد. اما آیا این رستگاری ناگهانی ابدی است؟ او رها شده از بند به سمت معشوق می‌گریزد اما همینجاست که سرنوشت محتوم او، یعنی شکست ناشی از خام‌دستی و غلیان کنترل نشده احساسات دوباره به سراغ او می‌آیند و باز هم موجب ناکامی او می‌شوند. کاظم در انتها همان مرد شکست خورده‌ای است که در ابتدای فیلم بوده و باز هم نتوانسته از فرصتی که جهان هستی پیش رویش گذاشته بخوبی و به نفع خود بهره ببرد. سادگی شخصیت کاظم بخوبی در دنیای اطرافش بازنمایی می‌شود. سادگی روابط انسانی، فضا و محیط روستایی و زندگی در روستا با شخصیت کاراکتر اصلی همخوانی دارند. فیلم با نمای کوه‌ها آغاز می‌شود و این لختی و بی‌پیرایگی محیط پیرامون در باقی فیلم نیز دیده می‌شود. فیلم توانسته با بکارگیری قاب‌هایی زیبا، داستان خطی و کارگردانی روان ویژگی‌های کاراکتر اصلی را در دل ساختار فیلم بگنجاند و در نهایت به فضای یکدست و موزونی دست یابد که روایت را در آن جاری کند. آتابای فیلمی ساده است در مورد آدم‌های ساده.

گروه فرهنگـی/ شهریور سال 1393؛ آمرلی از معدود شهرهای شیعه‌نشین شمال عراق سه ماهی است که تحت محاصره داعش است. شهر 360 درجه در سلطه داعش است و کمک‌رسانی و ارسال غذا به مردم سخت شده است. با این همه آزادسازی شهر برای دولت عراق اولویتی ندارد چرا که منطقه ارزش نظامی ندارد. مستند «محاصره 360 درجه» درباره آزادسازی این شهر و حاصل تصمیم فردی فرمانده ایرانی است که نه اهمیت نظامی منطقه بلکه نجات جان انسان‌ها هدف او از این عملیات است.
حامد هادیان که او را بیشتر با سابـــــقه روزنامه‌نـــــــگاری می‌شناسیم کارگردان مستند «محاصره 360 درجه» است. او درباره جاذبه‌های این عملیات و تبدیل آن به روایت تصویری به «ایران» می‌گوید: «آمرلی از لحاظ نظامی اهمیت نداشت. نخست‌وزیر و فرماندهان عراق عجله‌ای برای آزادسازی این منطقه نداشتند. شهر از بغداد فاصله داشت و راهی برای ورود به آن نبود. تنها اصرار و تصمیم فردی سردار قاسم سلیمانی است که این شهر را آزاد می‌کند.»
هادیان در توضیحات تکمیلی می‌افزاید: «با وجود اینکه عراقی‌ها راغب نیستند محافظت از بغداد را رها کنند و برای نجات جان ساکنان یک روستای دورافتاده در شمال عراق با داعش بجنگند، سردار سلیمانی آنها را مجاب به عملیات می‌کند.»
این مستندساز شاخصه این عملیات را ارجح بودن نجات جان انسان می‌داند و می‌گوید: «اصل این عملیات ارزش انسان است و نجات جان آدم‌ها هدف سردار سلیمانی از انجام عملیات است؛ زمانی که به موصل حمله می‌شود ساکنان آن همگی رفته‌اند و نیروی نظامی دولت عراق با نیروی نظامی داعش می‌جنگد ولی در این عملیات برخلاف بقیه، نجات جان مردم مهم است.»
او می‌افزاید: «حاج قاسم به خاطر نجات جان آدم‌ها نیروهای عراقی را مجاب به عملیات می‌کند. آمرلی 360 درجه در محاصره است، او با هلیکوپتر وارد شهر می‌شود تا عملیات را فرماندهی کند و عملیاتی که یک ماه برای آزادی آن برنامه‌ریزی شده در یک روز اجرایی می‌شود. پس از آن این منطقه ارزش نظامی هم پیدا می‌کند.»آن طور که هادیان می‌گوید، این عملیات از معدود عملیات‌هایی است که مردم سردار سلیمانی را از نزدیک می‌بینند و تصاویر زیادی از او در این عملیات ضبط شده است که حدود 20 درصد از محتوای این مستند را تشکیل می‌دهد. او در این باره توضیح می‌دهد: «از مراحل برنامه‌ریزی، آماده‌سازی تا شروع حمله و روز حمله تصاویر خوبی ثبت شده است که بخشی از آن توسط گروه حشد الشعبی و عراق جمع‌آوری شده و بخش دیگر توسط مکتب حاج قاسم در اختیار این مستند قرار گرفته است.»
این مستندساز که برای ساخت «محاصره 360 درجه» دو بار به عراق سفر کرده، علاوه بر این تصاویر با شخصیت‌های عراقی درگیر عملیات از جمله نخست‌وزیر وقت عراق، فرمانده حشد الشعبی، همچنین سفیر ایران در عراق و... گفت‌وگو کرده است. نسخه کامل این گفت‌‌وگوها قرار است تا یک ماه آینده در قالب کتاب وارد بازار نشر شود.
در بخش پایانی مستند نیز دستنوشته‌های حاج قاسم که مربوط به خاطرات عملیات است، به نمایش گذاشته می‌شود. این دستنوشته‌ها از خاطرات روزانه سردار سلیمانی برای دخترش وام گرفته شده و مربوط به خاطرات روز عملیات است.
«محاصره 360 درجه» که برای اولین بار ساعت 11 جمعه شب از شبکه یک سیما روی آنتن رفت قرار است طی هفته از شبکه‌های متعدد سیما (یکشنبه 14 آذرماه ساعت 15:30 از شبکه دو سیما و ساعت 20 از شبکه افق، سه‌شنبه 16 آذرماه ساعت 21 از شبکه 5 و چهارشنبه 17 آذرماه از شبکه جام جم) بازپخش شود.

گروه فرهنگی/ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی صبح دیروز طی سفری یک روزه به همدان از دو پروژه تالار بزرگ شهر و موزه هنرهای معاصر همدان بازدید کرد.
محمدمهدی اسماعیلی در حاشیه این سفر با اعلام این خبرکه ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای اجرای طرح تالار بزرگ شهر همدان اختصاص خواهد یافت، گفت: پیش از این در شهرهای شیراز و اردبیل نیز اعتباراتی برای اجرای چنین طرح‌هایی اختصاص یافته است. شهرداری همدان در اجرای این طرح همراهی لازم را داشته باشد چرا که این پروژه متعلق به شهر همدان و مردم این شهر است. طرح‌هایی که هشت تا 10 درصد پیشرفت فیزیکی دارند، برای اجرا اعتبار دریافت خواهند کرد. او ضمن بازدید از روند اجرایی موزه هنرهای معاصر شهر همدان هم گفت: در این سفر ۱۰ میلیارد تومان اعتبار برای پیشبرد این طرح تزریق خواهد شد. با سفر رئیس‌جمهور به همدان نیز بیش از ۸۰ میلیارد تومان اعتبار به طرح اختصاص خواهد یافت و در مجموع اعتبار پروژه قریب به ۱۰۰ میلیارد تومان خواهد رسید.
اسماعیلی همچنین ضمن حضور در نشستی با اصحاب رسانه استان همدان با بیان اینکه در استانی با قدمت و سابقه فرهنگی، تاریخی همچون همدان رسانه‌ها به بلوغ و پختگی رسیده‌اند، گفت: در فصل تدوین لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ قرار گرفته‌ایم و شعار دولت خدمتگزار این است که ریل توسعه کشور را در بخش‌های مختلف جابه جا کند. او با بیان اینکه ما با مشکلاتی در کشور روبه‌رو هستیم که دولت به دنبال رفع آن است، یادآور شد: در آینده نزدیک سند تحول حکمرانی در جمهوری اسلامی رونمایی خواهد شد که سند بسیار مهمی به شمار می‌رود و بر‌اساس آن، تمام برنامه‌ها و اقدامات در برنامه هفتم توسعه به اسناد بالادستی تبدیل خواهد شد.
تأمین اعتبار کاغذ
محمدمهدی اسماعیلی همچنین به جشنواره صنعت رفت و طی سخنانی با تأکید بر اینکه این استان از مفاخر بزرگی در بخش‌های مختلف برخوردار است، گفت: کارنامه همدان در این زمینه درخشان بوده و کتابی قطور است. او با بیان اینکه بخش عمده‌ای از اعتبارات طرح‌های نیمه تمام همدان از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأمین خواهد شد، خاطرنشان کرد: به دنبال راه‌اندازی موزه هنرهای معاصر، پردیس سینمایی و تالار بزرگ شهر همدان هستیم که موزه هنرهای معاصر با اختصاص بودجه محدودی به انجام خواهد رسید. او با تأکید بر اینکه برنامه اصلی ما در عرصه چاپ و نشر تلاش برای خودکفایی است، یادآور شد: ۹۰ درصد مواد اولیه چاپ وارداتی است که در این راستا کمیته سه‌گانه‌ای تشکیل شده و برنامه ما این است که ۸۰ درصد کاغذ مورد نیاز برای نشر کتاب تا یک سال و نیم آینده از داخل کشور تأمین شود. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه کل مصرف کاغذ در کشور ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن است، یادآور شد: سند تحولی در صنعت چاپ تدوین خواهد شد که با نقشه راه به استقلال در عرصه نشر و چاپ دست پیدا کنیم‌ و اعتبار تأمین کاغذ از سوی بانک مرکزی با دستور ریاست ‌جمهوری بزودی اختصاص پیدا می‌کند.